مجله علوم رفتاری
سال:1389 | دوره:4 | شماره:3 (مسلسل 13) |تعداد مقالات:17

مقدمه: کیفیت روابط کودک و مراقب او، مفهومی محوری در ارتباط با عوامل موثر در تحول کودک است. از آن جا که پاسخ دهی مثبت مادر به کودک از مولفه های مهم شکل گیری دلبستگی ایمن در اوست، ادراک مادر از علت رفتار کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف این پژوهش بررسی ادراک مادران ایرانی از انگیزه های زیربنایی رفتار کودک در موقعیت های دلبستگی و دیدگاه آنان نسبت به پاسخ دهی مناسب به این رفتارها، و همچنین مقایسه بین فرهنگی این پدیده بود. روش: این پژوهش کیفی توصیفی در سال 1388 روی 30 مادر ایرانی دارای کودکان 3 تا  5سال که به روش نمونه گیری تصادفی از سه مهدکودک شهر تهران انتخاب شدند، انجام شد. 5 موقعیت برای آزمودنی ها توصیف و از آنها خواسته شد که علت رفتار کودک در هر موقعیت و پاسخ مناسب به این رفتار را ذکر کنند. داده ها به روش کیفی تحلیل شد. یافته ها: بین ادراک مادران از انگیزه رفتار کودک و پاسخ دهی مناسب رابطه وجود داشت. در موقعیت خواب بیش از سایر موقعیت ها به مقوله ایمنی و وابستگی متقابل توجه شد و پاسخ مثبت بیشتری به این موقعیت داده شد. در مقایسه بین فرهنگی، بین ادراک مادران ایرانی و ژاپنی شباهت بیشتری وجود داشت و آنان بیش از مادران آمریکایی به جستجوی ایمنی و وابستگی متقابل توجه می کردند. نتیجه گیری: رفتارهایی که بیشتر به انگیزه جستجوی ایمنی و وابستگی متقابل نسبت داده می شوند، پاسخ مثبت تری از سوی مادران دریافت می کنند. بنابر ارزش ها و باورهای فرهنگی، ادارک مادران از انگیزه های رفتار کودک و پاسخ دهی به رفتارهای کودک متفاوت است.

مقدمه: ضروری است که با بررسی دقیق مدل های پیش بینی کننده جدید و دارای قابلیت های مضاعف، ضمن مقایسه با روش های آماری متداول و یافتن نقاط قوت و ضعف هر یک از آنها، بتوان در پژوهش های آتی مدلی که محققان را به بهترین پیش بینی رهنمون  سازد، پیشنهاد نمود. هدف از پی ریزی این پژوهش، مقایسه توانایی مدل شبکه عصبی و رگرسیون در پیش بینی رضامندی زناشویی بر اساس ویژگی های شخصیتی بود. روش: این پژوهش همبستگی، روی 300 زوج که به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای از میان دانشجویان متاهل 3 دانشگاه شهر تهران در سال 1387 انتخاب شدند، به انجام رسید. آزمودنی ها پرسش نامه های NEO-FFI و رضایت زناشویی ENRICH را تکمیل کردند . داده ها به کمک شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چندلایه، رگرسیون چندگانه، آزمون معنی داری ضریب همبستگی پیرسون و آزمون T مستقل با نرم افزار MATLAB 6.5 و SPSS 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: شبکه عصبی پرسپترون چندلایه به طور معنی داری موفق تر از رگرسیون چندگانه توانست رضایت زناشویی را پیش بینی نماید (p<0.05) سه عامل روان آزرده گرایی مرد، مسئولیت پذیری مرد و مسئولیت پذیری زن توانستند%24.4  واریانس رضامندی زناشویی مردان را به طور معنی داری تبیین نمایند (p<0.037)نتیجه گیری: نتایج این پژوهش زمینه را برای طراحی شبکه عصبی با قابلیت پیش بینی رضامندی زناشویی فراهم می آورد که تاثیر شایانی در کیفیت مشاوره های خانواده در ایران خواهد داشت.

مقدمه: مطالعات مربوط به عواقب مراقبت از بیماران روان پزشکی بیشتر به اسکیزوفرنی محدود بوده است. بر اساس شواهد، زندگی کردن با بیمار افسرده نیز می تواند مشکلات روان پزشکی در افراد مراقب ایجاد کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان سلامت روان و رضایت مندی از زندگی در مراقبان افراد افسرده و اعضای خانواده های غیرافسرده انجام شد. روش: این مطالعه ؟؟ مقطعی در سال 1386 روی 70 فرد از مراقبان بیماران افسرده و 70 فرد از خانواده های بدون بیمار افسرده انجام شد. مراقبان بیماران افسرده با نمونه گیری تصادفی ساده از بین مراجعه کنندگان مراکز اعصاب و روان بیمارستان های حافظ و ابن سینای شهر شیراز و گروه کنترل از بین کارکنان و دانشجویان بیمارستان های فوق الذکر انتخاب شدند. داده ها با مقیاس رضایت مندی ادواری از زندگی و پرسش نامه سلامت عمومی که روایی و پایایی هردو مورد تایید بود، جمع آوری و با آزمون های همبستگی پیرسون، T وابسته و تحلیل واریانس طرح های تکراری با تصحیح بنفرونی با استفاده از نرم افزار SPSS 10 تحلیل شد.یافته ها: همبستگی معنی داری بین میزان رضایت مندی از زندگی و سلامت روان خانواده های افسرده و غیرافسرده وجود داشت. خانواده های افراد افسرده رضایت مندی بیشتری از زندگی گزارش کردند. تفاوت معنی داری بین سلامت عمومی در دو گروه وجود نداشت. مراقبان افراد افسرده علایم افسردگی بیشتری نشان دادند. بیشترین رضایت مندی مربوط به آینده و کمترین مقدار مربوط به گذشته بود. نتیجه گیری: مراقبت از فرد افسرده می تواند باعث افزایش رضایت مندی از زندگی شود، ضمن آن که علایم افسردگی را درمیان مراقبان افزایش می دهد. مراقبت از بیمار افسرده دارای جنبه های مثبت و منفی است و به طور هم زمان طاقت فرسا و رضایت بخش است.

مقدمه: اعتیاد اینترنتی مورد توجه روزافزون است و دسترسی به ابزاری معتبر بر اساس ملاک های تشخیصی DSM به منظور افتراق افراد مبتلا به اعتیاد اینترنتی از کاربران عادی، بسیار محدود است. یکی از پرسش نامه های معتبر موجود، پرسش نامه اعتیاد اینترنتی یانگ است. این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی این پرسش نامه انجام شد. روش: این پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی مقطعی است که در سال 1387 روی 233 نفر از دانشجویان شهر اصفهان که به روش نمونه گیری سهمیه ای از دانشگاه های شهر اصفهان انتخاب شدند، انجام شد. واحد های پژوهش پرسش نامه اعتیاد اینترنتی یانگ، پرسش نامه تشخیصی یانگ و پرسش نامه اطلاعات دموگرافیک را تکمیل نمودند. تمامی افراد توسط روان پزشک و بر اساس ملاک تشخیصی اعتیاد اینترنتی مبتنی بر DSM-IV-TR مورد مصاحبه قرار گرفتند. پس از جمع آوری و نمره گذاری پرسش نامه ها، ویژگی های روان سنجی پرسش نامه از روش های تحلیل عاملی، روایی همزمان، همسانی درونی، تنصیف، بازآزمایی، آلفای کرونباخ و استفاده از منحنی راک با نرم افزار SPSS 12 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تحلیل عاملی به روش تحلیل مولفه های اصلی با چرخش واریماکس، برای پرسش نامه 5 عامل مشکلات اجتماعی، تاثیر بر عملکرد، فقدان کنترل، استفاده مرضی از چت روم و بی توجهی به وظایف شغلی و تحصیلی را استخراج کرد. روایی محتوایی و همگرا، بازآزمایی (r=0.82)، همسانی درونی(a=0.88) و تنصیف (r=0.72) محاسبه شد که با توجه به نتایج قابل قبول بود. بهترین نقطه برش بالینی این پرسش نامه 46 بود. نتیجه گیری: پرسش نامه اعتیاد اینترنتی یانگ در جامعه ایرانی خصوصیات روان سنجی مطلوبی دارد و از آن می توان در تحقیقات روان شناسی و روان پزشکی برای غربالگری کاربران اینترنتی عادی از معتاد استفاده کرد.

مقدمه: به دلیل این که افراد هیجان خواه به دنبال تجربه های جدید هستند، محیط جذاب اینترنت این امکان را برای کاوش آنها فراهم می کند و هویت می تواند به واسطه هیجان خواهی بر اعتیاد اینترنتی اثر داشته باشد. این مطالعه با هدف ارزیابی اثر مستقیم و غیرمستقیم هویت از طریق هیجان خواهی بر اعتیاد اینترنتی انجام شد. روش: این مطالعه در سال 1388 روی 280 نفر از کاربران اینترنت کافی نت های شهر کرمان که با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شدند، انجام شد. واحد های پژوهش به پرسش نامه های سبک های هویت برزونسکی، هیجان خواهی زاکرمن و اعتیاد اینترنتی یانگ پاسخ دادند. به منظور ارزیابی روابط بین متغیرهای مکنون و اندازه گیری شده در الگویی مفهومی، از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. داده ها با نرم افزار SPSS 11.5 تحلیل شد.یافته ها: مدل ارزیابی شده از شاخص های برازندگی خوبی برخوردار بود. متغیر نهفته هویت به طور مستقیم و غیرمستقیم از طریق هیجان خواهی بر اعتیاد اینترنتی اثرگذار بود. هویت و هیجان خواهی بر اعتیاد اینترنتی اثرگذاربودند. همچنین در این الگو، تمام وزن های رگرسیونی از نظر آماری در سطح 0.05 معنی دار بودند. نتیجه گیری: هویت بر اعتیاد اینترنتی اثر مستقیم و غیرمستقیم دارد. نتایج همچنین اثر مستقیم هیجان خواهی بر اعتیاد اینترنتی را نشان می دهد.

مقدمه: وجود رابطه جنسی مطلوب به نحوی که بتواند موجب تامین رضایت طرفین شود، نقش بسیار مهم و اساسی در موفقیت و پایداری کانون خانواده دارد. با شناخت چگونگی عملکرد جنسی و مولفه های آن می توان به رضایت جنسی و در نهایت به رضایت زناشویی که در سازگاری همسران تاثیر بسزایی دارد رسید. هدف پژوهش حاضر شناسایی عملکرد جنسی زنان و بررسی رابطه عملکرد جنسی زنان با سازگاری زناشویی آنان و همسرانشان بود. روش: این پژوهش همبستگی در سال 1388 روی 60 زوج از ساکنان خوابگاه متاهلان دانشگاه تربیت مدرس که به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند، انجام شد. اطلاعات به وسیله پرسش نامه عملکرد جنسی زنان و پرسش نامه سازگاری زناشویی که از اعتبار و روایی بالایی برخوردارند، جمع آوری شد. تحلیل آماری داده ها با نرم افزار SPSS 14 و با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام شد.یافته ها: بین عملکرد جنسی و مولفه های آن در زنان با سازگاری زناشویی آنان و همسرانشان همبستگی مثبت معنی دار وجود داشت. همچنین مولفه های عملکرد جنسی زنان %25 واریانس سازگاری زناشویی آنان و %34 واریانس سازگاری زناشویی همسرانشان را تبیین نمود. نتیجه گیری: عملکرد جنسی در پیش بینی سازگاری زناشویی نقش دارد. با توجه به عملکرد جنسی زنان و دادن اطلاعات صحیح و آموزش های لازم در این خصوص، میتوان به تداوم زندگی و رضایت زناشویی آنان کمک کرد.

مقدمه: توجه به احساس بهزیستی یا رضامندی افراد و رابطه آن با خلاقیت امری ضروری است. موفقیت فعالیت های دانشجویان نیز می تواند تا حد زیادی به دارابودن احساس رضامندی از کیفیت زندگی شان و نیز خلاقیت آنها بستگی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین خلاقیت و بهزیستی ذهنی در دانشجویان دانشگاه الزهرا (س) انجام شد.روش: این پژوهش همبستگی روی 300 نفر از دانشجویان دانشگاه الزهرا (س) که در سال 1388 به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، انجام شد. برای ارزیابی خلاقیت از پرسش نامه خلاقیت عابدی و برای سنجش بهزیستی ذهنی از پرسش نامه بهزیستی ذهنی بزرگسالان که ابعاد هیجانی، روان شناختی و اجتماعی بهزیستی ذهنی را ارزیابی می کند، استفاده شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام با نرم افزار SPSS 13 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میان خلاقیت و بهزیستی ذهنی (r=0.46؛ p<0.01) رابطه معنی داری در جهت مثبت وجود داشت. در تحلیل رگرسیون گام به گام از میان مولفه های خلاقیت، سیالی به همراه انعطاف پذیری در مجموع %25 واریانس بهزیستی ذهنی را به خود اختصاص دادند. سایر مولفه های خلاقیت نقش مهمی در پیش بینی بهزیستی ذهنی و ابعاد آن نداشتند.نتیجه گیری: داشتن روحیه ای شاد و رضایت از شرایط زندگی می تواند بر ایجاد اعمال و بینش های نو و اصیل تاثیر مهمی داشته باشد. همچنین هیجان های مثبت خود می توانند از همین اعمال و بینش های نو خلق شوند.

مقدمه: در دو دهه اخیر انبوهی از پژوهش های بالینی انجام شده تا به فهم زیربناهای اصلی اختلال اضطراب اجتماعی کمک نمایند. نقش شناخت در ایجاد و تداوم بیماری های اضطرابی، از دیرباز در کانون توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه سوگیری توجه نسبت به چهره های هیجانی در مبتلایان به اختلال اضطراب اجتماعی با بیماران مبتلا به اضطراب منتشر و افراد عادی انجام شد. روش: این مطالعه علی مقایسه ای روی15  نفر بیمار اضطراب اجتماعی، 10 نفر بیمار اضطراب منتشر و 20 نفر از افراد عادی که به روش نمونه گیری در دسترس از بین مراجعان مراکز و درمانگاه های روان پزشکی شهر شیراز در سال 1388 انجام شد. آزمودنی ها چهره ها را با الگوی تکلیف کامپیوتری در دو حالت هیجانی مثبت و منفی از بین چهره های خنثی شناسایی نمودند. داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر با نرم افزار  SPSS 17تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: مبتلایان به اضطراب اجتماعی در مقایسه با افراد عادی، در تشخیص چهره های مثبت روگردانی بیشتر و در تشخیص چهره های منفی سوگیری بیشتری نشان دادند. تعداد چهره های ارایه شده برحسب نوع چهره، تفاوت های معنی داری در تمایز بین نوع چهره ها و زمان واکنش ایجاد نمود.نتیجه گیری: مبتلایان به اضطراب اجتماعی چهره های حاوی لبخند را به عنوان محرک تهدید کننده تفسیر نموده و از آنها اجتناب می کنند، بنابراین به عنوان راهکاری اجتنابی، محل صحیح چهره های منفی را در مقایسه با چهره های مثبت، بیشتر تشخیص می دهند.

مقدمه: مطالعات فرهنگی نشان داده است که تفاوت های فرهنگی در شیوه های استدلال افراد نسبت به جهان وجود دارد. در مطالعات انجام شده در حیطه بررسی های بین فرهنگی، مطالعه ای به منظور بررسی قضاوت های اخلاقی شخصی و غیرشخصی انجام نشده است. این پژوهش با هدف بررسی زمان تصمیم گیری و نوع پاسخ به قضاوت های اخلاقی شخصی و غیرشخصی در نمونه ایرانی و مقایسه آن با نمونه مطالعه شده گرین و همکاران (2004 و 2008) در فرهنگ غربی انجام شد. روش: این مطالعه پس رویدادی در سال 1388 روی 60 نفر از دانشجویان کارشناسی رشته های مختلف دانشگاه شهید بهشتی تهران انجام شد. نمونه ها با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. 20 معمای اخلاقی شامل 12 داستان شخصی و 8 داستان غیرشخصی ترجمه شد و با استفاده از کامپیوتر و به صورت شنیداری برای آزمودنی ها پخش شد. آنان با فشاردادن دو دکمه روی صفحه کلید، نظر موافق یا مخالف خود را با تصمیم پیشنهادشده در داستان اعلام کردند و نوع پاسخ و زمان واکنش ثبت شد. داده ها با نرم افزار SPSS 16 و با استفاده از آزمون همبستگی رتبه ای اسپیرمن و آزمون مقایسه نسبت ها تحلیل شد.یافته ها: بین رتبه بندی زمان پاسخ معماهای اخلاقی شخصی و غیرشخصی تفاوت معنی داری وجود نداشت. میزان پاسخ مثبت به معماهای اخلاقی شخصی و غیرشخصی با مطالعات گذشته تفاوت معنی دار نشان داد.نتیجه گیری: تفاوت های فرهنگی معنی داری در پاسخ به قضاوت های اخلاقی وجود دارد و فرهنگ نقش عمده ای در تصمیم گیری پیرامون مسایل اخلاقی در کنار عوامل شناختی و هیجانی مداخله کننده بازی می کند.

مقدمه: رفتارهای مخاطره آمیز را به عنوان رفتار هایی که با بعضی از نتایج نامطلوب همبسته هستند تعریف می کنند و نوجوانی دوره مهمی برای شروع رفتارهای مخاطره آمیز است. نوجوانان به موقعیت های مخاطره ای تمایل دارند و در ایران آسیب های اجتماعی عمده و درحال گسترشی وجود دارد. این مطالعه با هدف بررسی ترتیب اولویت عوامل موثر بر رفتارهای مخاطره آمیز نوجوانان وکمک به دقت تصمیم گیری های مربوط به کاهش رفتارهای مخاطره آمیز و همچنین بررسی نقش جنسیت در تاثیر عوامل مذکور انجام شد.روش: این مطالعه از نوع همبستگی با استفاده از روش های نمونه گیری خوشه ای و هدفمند روی 316 دانش آموز شهر زاهدان در سال 1383-84 انجام شد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه های پژوهشگرساخته رفتارهای مخاطره آمیز، عملکرد خانواده، ساخت خانواده، خویشتن داری و سبک دلبستگی بود. داده ها پس از جمع آوری با نرم افزار SPSS 15.5 و با آزمون های همبستگی و رگرسیون گام به گام تحلیل شد.یافته ها: ترتیب ورود متغیرها به الگوی پیش بینی رفتارهای مخاطره آمیز نوجوانان "کنترل در مقابل آزادی"، "خویشتن داری"، "کنترل به شیوه متقاعدسازی" و "حل اختلاف اعضای خانواده به شیوه متقاعدسازی" بود. ترتیب ورود متغیرها به الگوی پیش بینی رفتارهای مخاطره آمیز در دختران و پسران متفاوت بود.نتیجه گیری: کنترل به شیوه متقاعد سازی توسط والدین و تقویت خویشتن داری از مهم ترین اقداماتی است که برای کاهش رفتارهای مخاطره آمیز نوجوانان پیشنهاد می شود.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان آسیب پذیری فرهنگی، اجتماعی و تربیتی و عوامل مرتبط با آن در بین نوجوانان و جوانان و فراهم کردن امکان تدوین تدابیر پیشگیری انجام شد.روش: این پژوهش توصیفی  تحلیلی در سال  1388روی فرزندان نوجوان و جوان کارکنان یکی از مراکز دولتی انجام شد جامعه هدف  1200نفری به روش خوشه ای چند مرحله ای از استان های تهران، قم، اصفهان، همدان، مازندران، اردبیل، کرمانشاه، اهواز و خراسان رضوی انتخاب شدند و درنهایت تعداد  1030نفر به مطالعه وارد شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته و شامل20  مقیاس فرعی بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های آماری همبستگی، آزمون T مستقل و تحلیل واریانس به کمک نرم افزار  SPSS 14استفاده شد.یافته ها: از نظر آسیب پذیری کلی %70.4 افراد مصون، %17.4 افراد عادی و %21.2 افراد دچار آسیب شناخته شدند. بیشترین آسیب پذیری به ترتیب در ابعاد نگرش زن سالاری و تساوی نگری زن و مرد، ضعف در برنامه اوقات فراغت و اوقات فراغت آسیب زا، گرایش به لذت طلبی و مادی گرایی دیده شد.نتیجه گیری: بسیج امکانات در جهت رسیدگی به آسیب های نوجوانان و جوانان، راه اندازی مراکز مشاوره برای خانواده ها و فرزندان، تلاش برای غنی سازی اوقات فراغت نوجوانان، ایجاد فرصت های اشتغال برای نوجوانان و جوانان، آموزش خانواده ها برای نظارت بیشتر و بهتر و کمک به بهبود روابط بین اعضای خانواده ها برای پیشگیری از افزایش آسیب ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: فرسودگی شغلی عبارت از کاهش قدرت سازگاری فرد بر اثر عوامل فشارزا به همراه نشانگان خستگی جسمی و هیجانی است. کارکنان نیروهای دریایی مستقر در مناطق مرزی در معرض تنیدگی های زیادی قرار دارند که می تواند منجر به افزایش فرسودگی شغلی آنان شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی سطح فرسودگی شغلی درکارکنان نیروی دریایی مستقر در مناطق مرزی ایران انجام شد.روش: این مطالعه توصیفی تحلیلی همبستگی، در سال 1387 روی کارکنان نیروی دریایی مستقر در مناطق مرزی ایران انجام شد. 303 نفر از کارکنان به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شده و با پرسش نامه های محقق ساخته و فرسودگی شغلی گلدارد مورد بررسی قرار گرفتند. داده ها پس از جمع آوری با شاخص های آماری توصیفی شامل فراوانی، میانگین و انحراف معیار و روش های آماری استنباطی شامل مجذور کای، همبستگی پیرسون و رگرسیون همزمان چند گانه به کمک نرم افزار SPSS 15 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: متغیرهای سن، سابقه کار و شیوه مدیریت تاثیر معنی داری بر کاهش فرسودگی شغلی داشتند (p<0.01)همچنین، میان فرسودگی شغلی با شیوه مدیریت، قوانین اداری و امکانات رفاهی همبستگی معنی داری وجود داشت.(p<0.01) نتیجه گیری: هر چند عوامل فردی در فرسودگی شغلی با اهمیت هستند، اما عوامل سازمانی نیز نقش بسزایی در کاهش فرسودگی شغلی دارند. به عبارت دیگر بهبودی در شیوه مدیریت و قوانین و همچنین افزایش امکانات رفاهی سبب کاهش فرسودگی شغلی می شود.