پیروی از اصول پدافند غیرعامل در آثار معماری و شهرسازی، نقش تعیین کننده ای در ایجاد پایداری و محافظت از منافع جانی و مالی شهروندان دارد. روش پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی است و برای بررسی جامعه آماری از روش های میدانی و کتابخانه ای استفاده شده است. در این پژوهش 564 بنای موجود در شهر تاریخی ماسوله که برمبنای مفاهیم پدافند غیرعامل بکار گرفته شده اند، مورد بررسی قرارگرفته است. سؤال پژوهش به شرح ذیل است؛ پدافند غیرعامل چگونه در معماری و شهرسازی شهر تاریخی ماسوله رعایت شده اند؟ و چگونه می توان با بازخوانی مفاهیم پدافند غیرعامل بکار رفته در ماسوله، برای معماری و شهرسازی شهرهای ایران بهره گرفت؟ نتایج پژوهش نشان دهنده آن است؛ مکان یابی شهر، پراکندگی ابنیه (حیاتی تا متوسط)، استتار و اختفا شهر، آشفتگی در دید دشمن، استحکامات سازه ای ابنیه، مرمت پذیری سریع ابنیه، محافظت از تأسیسات شهری، معیارهای طراحی مبلمان شهری، مصالح بکار رفته در سازه و نما، فرم ساختمان ها، تعدد ورودی و خروجی های متعدد و وجود فضاهای چند عملکردی در طبقات، بازشوهای کوچک و محافظت شده در نما، فضای امن، جان پناه، دیواره های حفاظتی، رعایت ارتفاع و مقیاس ابنیه بر اساس ضرایب اهمیت، حریم های آور، دسترسی به اماکن حیاتی و درمانی، مراکز خدماتی، پارکینگ ها و تأسیسات زیربنایی ماسوله هم راستا با مفاهیم پدافند غیرعامل بوده اند.

1آمایش سرزمین به زبان ساده یعنی چه شکلی از توسعه در یک منطقه قرار گیرد که در طولانی مدت به صورت پایدار به هدف اولیه خود دست یابد. در این میان پدافند غیرعامل یکی از رویکردهای اساسی است که در نظر داشتن آن موجب می گردد تا مراکز نظامی در زمان وقوع حملات نظامی و جنگ، کمترین میزان آسیب پذیری را به همراه داشته باشند. در این پژوهش تعداد 18 شاخص برای احداث مراکز نظامی در استان گلستان از منابع آموزشی، پژوهشی و عملیاتی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران شناسایی و انتخاب گردید و سپس وزن هر شاخص با استفاده از رویکرد AHP به صورت بردار ویژه مشخص گردید. سپس داده های خام به دست آمده با استفاده از GIS به نقشه های طبقه بندی شده تبدیل گردیدند و پس از تلفیق با ضرایب بردار ویژه، نقشه نهایی پهنه بندی مکانی احداث مراکز نظامی در این استان بر اساس شاخص های پدافند غیرعامل تهیه گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که در این استان پهنه هایی با مطلوبیت بسیار مناسب و بسیار نامناسب وجود ندارد. همچنین در مجموع پهنه هایی با مساحت 6/340 کیلومترمربع در این استان وجود دارد که دارای مطلوبیت مناسب است. سایر مناطق استان (33/98 درصد از مساحت کل استان) یا دارای مطلوبیت متوسط بوده و یا به دلیل نزدیکی به شهرها، فاصله نامناسب از گسل ها، نزدیکی به مراکز صنعتی و معادن شرایط نامناسبی برای احداث مراکز نظامی ایمن را دارا هستند.

زمینه و هدف: مطابق برنامه ششم توسعه، کاهش آسیب پذیری و ارتقای پایداری ملی در تاسیسات حساس صنعت پتروشیمی الزامی بوده و فناوری نقش حیاتی در تامین الزامات پدافند غیرعامل داشته و با تغییرات جهانی، فناوری به عامل اصلی مزیت رقابتی تبدیل شده است. هدف تحقیق حاضر، شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر بر ارزیابی فناوری پتروشیمی پارس بر مبنای ابعاد توانمندی فناوری درمدل اطلس شامل فن افزار، انسان افزار، اطلاعات افزار وسازمان افزار ازمنظر معیارهای توانمندی و جذابیت می باشد که با شناسایی و جبران شکاف فناوری، امکان دفاع هوشمندانه، ارتقای تاب آوری و پدافندغیرعامل با استمرار تولید، فروش و ارزآوری فراهم می گردد.روش شناسی: تحقیق حاضر از نظر نوع هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا، توصیفی-پیمایشی است. گردآوری اطلاعات با تلفیق روش کتابخانه، مصاحبه و پرسشنامه صورت گرفته و جامعه آماری، 24 نفر از خبرگان حوزه فناوری هستند.درابتدای تحقیق، 92 عامل موثردر ابعاد 4 گانه مدل اطلس فناوری گردآوری و سپس اهمیت آنها با پرسشنامه دلفی فازی از جامعه آماری سنجیده شده و ارتباطات، تاثیرگذاری و رتبه بندی آنها با تکنیک ترکیبی DEMATELوANP انجام گردید.یافته ها: بعد انسان افزار و سازمان افزار با وزنهای30و24درصد پیشران فناوری شرکت بوده و دو عامل متخصصین فناوری محور و ایجاد انگیزش توسط رهبری بعد انسان افزار با وزن 5.85و5.63 درصد موثرترین اجزای موثردر فناوری می باشند. نتیجه گیری: تعهد مدیریت ارشد با عوامل نگهداشت متخصصین فناورمحور، توسعه مدیریت مشارکتی، تخصیص منابع، توسعه آموزش و ایجاد انگیزش، در مجموع وزن بالای 50 درصدی در بکارگیری ابعاد فناوری برای کسب مزیت رقابتی سازمان و ارتقای تاب آوری و پدافند غیرعامل سازمان دارد.

آلودگی منابع آبی یکی از چالش های مهم و اساسی زندگی انسان و رفاه همه موجودات زنده است. وجود شکاف های مدیریتی در این منطقه حیاتی، آسیب پذیری هایی را برای حملات بالقوه بیوتروریستی و آلودگی منابع آب ایجاد می کند. یک رویکرد ضروری و عملی برای مدیریت منابع آب زیرزمینی، به ویژه در شناسایی زمان و مکان انتشار آلاینده ها در آب، شامل استفاده از مدل های ریاضی حاکم بر جریان آلاینده است. در مقایسه با سایر روش های عملی، مدل سازی ریاضی راه حل قابل اعتماد و مقرون به صرفه ای را ارائه می دهد که از نظر محاسباتی امکان پذیر است. هدف اصلی این تحقیق شبیه سازی تابع شدت آلاینده اولیه (در t=0) از طریق یک مسئله معکوس ریاضی در زمان معکوس است. این موضوع به عنوان یکی از مهمترین چالش ها در مدیریت و مهندسی منابع آب می باشد که توجه محققین را به خود جلب کرده است. در این تحقیق، ابتدا یک مدل ریاضی از جریان آلاینده در آب های زیرزمینی ارائه می شود، که در آن تابع شدت آلاینده اولیه مجهول است. سپس، یک روش عددی جدید بر اساس روش شبه جواب (pseodu-solution method)، تقریبی برای این تابع با استفاده از ترکیب خطی چند جمله ای های برنشتاین محاسبه می شود. مدل ریاضی با یک مثال بصورت عددی تحلیل و بررسی می شود. نتایج عددی بدست آمده نشان می دهد که با استفاده تابع شدت آلاینده در هرلحظه t>0، می توان تابع شدت آلاینده اولیه را با دقت بالا شبیه سازی کرد. برای سطح خطای δ=0.01 در داده های ورودی، جواب تقریبی به دست آمده از طریق روش عددی معرفی شده، حداکثر خطای 4 درصد را نشان می دهد.

تسهیل مدیریت بحران از کارکردهای پنج‎گانه و از اهداف اصلی پدافند غیرعامل است، در این راستا رصد و پایش تهدیدات و ایجاد و حفظ آمادگی مواجه با بحران و مدیریت آن با بهره گیری از سامانه فرماندهی و کنترل هوشمند از ضرورت های انجام این مهم محسوب می گردد. برای داشتن اطلاعات صحنه عملیات (آگاهی وضعیتی) که از سامانه فرماندهی و کنترل برای مدیریت آن استفاده می شود، اطلاعات محیط عملیاتی آن موقعیت لازم است. مهم ترین انتظار از سامانه فرماندهی و کنترل، واکنش به موقع در قبال بحران ها، به حداقل رساندن اشتباهات و کسب اطلاعات لازم به منظور جلوگیری از خسارات مالی و تلفات انسانی می باشد. با توجه به تنوع حوزه های تهدید و اقدامات متناسب با آن ها در پدافند غیرعامل، تهدیدهایی که عملا منجر به وقوع حوادث و سوانح می گردد، بحران هایی را در سطوح مختلف درپی خواهند داشت که مدیریت این بحران ها به‏منظور کاهش آسیب‏پذیری و تلفات دارایی ها و تداوم فعالیت ها و ارتقاء تاب آوری از اهمیت خاصی برخوردار است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی، به روش توصیفی، با رویکرد آمیخته و استفاده از روش کتابخانه ای(با ابزار فیش‎برداری) و میدانی(با ابزار مصاحبه و پرسشنامه)، با هدف؛ بررسی عملکرد سامانه فرماندهی و کنترل پدافند غیرعامل در مدیریت بحران ناشی از تهدیدهای دشمن انجام شده، به‎دنبال پاسخ به سؤال(اصلی) تحقیق است که؛ نقش این سامانه در مدیریت بحران چگونه خواهد بود. جامعه آماری به‎تعداد 80 نفر و حجم نمونه جهت توزیع پرسشنامه (با فرمول کوکران) 65 نفر تعیین گردید که در طی روند تحقیق به چگونگی نقش و عملکرد سامانه با استفاده از الگوی فرضی پرداخته شده و در نهایت پیشنهاداتی در خصوص استفاده از مدل مدنظر تحقیق در مدیریت بحران ارائه گردیده است.

حمل ونقل ریلی یکی از زیرساخت های مهم و حیاتی هر کشوری است. ایجاد زیرساخت های حمل ونقل ریلی هزینه نسبتاً بالایی را می طلبد؛ ولی این هزینه در برابر مزایای آن از جمله ایمنی بالا، مقرون به صرفه بودن، دوستدار محیط زیست و مناسب برای حمل ونقل انبوه توجیه پذیر می نماید. از طرفی استفاده از شبکه ریلی علاوه بر ایجاد وابستگی به این بخش از حمل ونقل، خود نیز وابسته به سایر زیرساخت ها و محیط پیرامون خود می باشد. این وابستگی ها در زمان بحران بیشتر به چشم آمده و ممکن است علاوه بر ایجاد بحران در خود شبکه، باعث ایجاد بحران های سلسله وار و آبشاری گردد و خسارات ناشی از بحران را افزایش دهد. همچنین وجود این وابستگی ها می تواند به عنوان تهدیدی برای زیرساخت تلقی گردد و احتمال بروز اختلال در زیرساخت را بالا ببرد. در این تحقیق با هدف شناسایی وابستگی های شبکه ریلی استان یزد، با استفاده از نظرات نخبگان و با انجام مصاحبه و نیز پیمایش و نیز ارزیابی این وابستگی ها انجام گردیده است. ارزیابی وابستگی های شبکه ریلی استان یزد به عنوان یک زیرساخت مهم در استان و کشور انجام شده و مهمترین وابستگی ها، حمل و نقل جاده ای استان و در رتبه بعدی سایر نواحی ریلی مجاور این شبکه مشخص گردیده اند. با توجه به وابستگی های این شبکه به نظر می رسد تداوم کارکرد در شرایط بحرانی می بایست به عنوان یکی از اولویت های این شبکه مدنظر مدیران بحران باشد. در پایان بر اساس مهم ترین وابستگی های تعیین شده، پیشنهاداتی برای مدیریت این وابستگی ها مطرح گردیده است.

استفاده از منسوجات هوشمند در صنایع نظامی جهت حفاظت از پرسنل و تحلیل وضعیت آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. منسوجات هوشمند با قابلیت طراحی بالا، سهولت در تولید و کاربردهای متنوع، نقش بسزایی در دفاع غیرنظامی در برابر حملات نظامی و حوادث و بلایای طبیعی دارد. در این مقاله، شناسایی، معرفی و اولویت­بندی مجموعه­ای از راهبردها، قابلیت­ها و اقدامات غیرمسلحانه در طراحی و تولید منسوجات هوشمند با رویکرد پدافند غیرعامل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است تا در هنگام بروز هرگونه تهدید مرتبط، موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن شوند. بدین منظور، در ابتدا از تحقیقات میدانی و توزیع پرسشنامه SWOT بین 40 نفر از خبرگان کشور در عرصه مدیریتی، علمی، صنعتی و عملیاتی استفاده و برای لحاظ کردن جنبه های دفاعی و امنیتی مدل DS+PESTEL به کار برده شد. پایایی پرسشنامه­ها در نرم افزار SPSS با آلفای کرونباخ 82/0 مورد تایید قرار گرفت. پس از تحلیل عوامل محیطی، راهبردهایی استخراج شده تا بتوانند اهداف پنج گانه پدافند غیرعامل را برآورده سازند. راهبردها بر اساس پرسشنامه مبتنی بر روش ماتریس برنامه­ریزی راهبردی کمی (QSPM) جهت ارزیابی میزان اهمیت در بین همان نمونه قبلی توزیع و در نهایت راهبردهای اولویت­بندی شده متناسب با تأمین و بومی سازی منسوجات هوشمند استخراج و تبیین شدند. نتایج بدست آمده نشان می دهد که وضعیت موجود در حالت تدافعی بوده است. در بین راهبردهای اولویت­بندی شده مطابق نظرات متخصصین 11 مورد راهبرد قوی شناسایی شد. طبق نتایج بدست آمده، شناسایی و اولویت­بندی نقاط ضعف و قوت اقلیمی کشور با هدف استفاده در طراحی و تولید منسوجات هوشمند، بهینه ­سازی و روزآمدسازی تجهیزات مرتبط با بومی سازی منسوجات هوشمند با استفاده از  فناوری های نوظهور و سرمایه گذاری دولت برای بومی سازی منسوجات هوشمند از مهم ترین راهبردها جهت تحقق هدف می باشند.

امروزه با ظهور تکنولوژی های نوین رسانه ای و بروز مشکلات ناشــــی از محتوای جعلی، فضای رسانه ای با چالشی بزرگ مواجه شده است. این مقاله با بررسی روش های ارائه شده درجهان با هدف دسترسی به الگوهایی است که بتواند محتوای رسانه ای را راستی آزمایی کند. سؤال اصلی این است که چه راهکارهایی را می توان برای راستی آزمایی محتوای رسانه ای ارائه کرد؟ این پژوهش فرض را بر این گرفته که راستی آزمایی محتوای رسانه ای در فضای مجازی موجب تأمین امنیت روانی جامعه است.در این مقاله موضوع را از دیدگاه فعالان رسانه ای، ارتباطات و استادان دانشگاه های کشور با روش کیفی و مبتنی بر مصاحبة عمیق، مورد مطالعه قرار داده ایم. جامعة آماری این پژوهش، شامل دوازده فعال رسانه ای و دانشگاهی است که تجربة کار یا مـدیریت رسانه ای را بر عهده داشته اند. در آغاز لیــستی از گروه هدف تهیه شده و با تجربه ترین افراد در زمینة موضوع پژوهش انتخاب شدند. پس از مصاحبه، گزاره های برجسته استخراج و در یک دسته بندی کلی سازماندهی و تجزیه وتحلیل شدند و روش های حاصل در قالب چهار مقوله شامل اقدامات حاکمیتی، فناورانه، فرهنگ سازی و الگوها، معرفی شدند. بنابراین و با اســــتناد به روش های به دست آمده سازمان های خبری ایران و مخاطبان رسانه قادر خواهند بود با اتکا به یافته های این پژوهش، به مقابله با محتوای جعلی بپردازند.

امروزه، استفاده از تونل­ها به­عنوان یکی از راهبرد­های موردعلاقه ارتش­ها و همچنین نیروهای چریکی بوده و در بسیاری از موارد یکی از عوامل مهم پیروزی محسوب می­شود. به علت تباین بالای مقاومت ویژه الکتریکی تونل­ها با محیط میزبان، می­توان روش مقاومت ویژه الکتریکی را به­عنوان قوی­ترین روش نزدیک سطحی برای شناسایی چنین ساختارهایی نام برد. در مطالعه حاضر با استفاده از روش مدل­سازی پیشرو، آرایه­های متداول توموگرافی الکتریکی به­منظور آشکارسازی تونل­ها شبیه­سازی شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، آرایه­های      دوقطبی- دوقطبی، قطبی- دوقطبی و ونر- شلومبرژه بهترین پاسخ را در مقاطعشان نسبت به حضور تونل داشته و آرایه ونر نسبت به همه، حساسیت ضعیف تری دارد. همچنین در این تحقیق، بر اساس اصل تغییر پارامترهای هندسی (عمق و ابعاد) تونل و همچنین رولایه رسانا، راهکارهایی در جهت پنهان ماندن تونل­ها در میدان دید آرایه­های مذکور پیشنهاد گردیده است.

مهندسی اجتماعی که در حوزه امنیت اطلاعات و سایبر از آن به عنوان فریب روانشناختی افراد یاد می‎شود، مفهومی است که بر پایه بهره‎برداری از آسیب‎پذیری‎های انسانی شکل گرفته و بر همین اساس نوع خاصی از حملات را رقم می‎زند که با نظر به ویژگی‎های انسانی و آسیب‎های موجود بر این مبنا شکل می‎گیرند. این مفهوم با گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات، کاربرد و اهمیت بیشتری یافته است؛ به علاوه حملات مهندسی اجتماعی، حملاتی با هزینه کم و اثربخشی بالا بوده و با توجه به ویژگی انسان محور بودن آنها، در عین سادگی از ظرافت و پیچیدگی‎های خاصی نیز برخوردار می‎باشند. همه این موارد موجب شده که امنیت و پدافند در برابر این حملات نیز چنین ویژگی‎هایی داشته و اهمیتی مضاعف بیابد. لذا نظر به این مهم، این مقاله با هدف یافتن راهکنش‎های مناسب جهت پدافند در برابر حملات مهندسی اجتماعی، ابتدا به این مفهوم و ابعاد مختلف آن پرداخته و سپس در مقام ارائه راهکارهای پدافندی برای آن برآمده است. در این پژوهش با روش دلفی و استفاده از نظر خبرگان جهت تعیین اولویت عوامل موثر در پدافند حملات مهندسی اجتماعی، آموزش به عنوان مهمترین عامل در این مهم شناخته شده و در حوزه آموزش نیز شبیه سازی و تست عملیاتی و تداوم آموزش به عنوان مهم‎ترین و تأثیرگذارترین ارکان آن تعیین شده اند.