شاعران کودک و نوجوان ایران از میان انواع ادبی، بیشتر به ادبیات غنایی، تعلیمی و حماسی توجه کرده اند. از این رو نقش مایه های عاطفی همچون: مادر، پدر، معلم و ...، در شعر کودک و نوجوان فراوان است. چندین منظومه حماسی نیز برای کودک و نوجوان سروده شده است، از جمله: منظومه آرش کمان گیر از سیاووش کسرایی و منظومه ظهر روز دهم از قیصر امین پور.به دلیل اهمیت زیاد مساله تعلیم و تربیت، اشعار تعلیمی فراوانی نیز برای کودکان سروده شده است، به ویژه در دوران مشروطه که عصر توجه به تعلیم و تربیت کودکان است. نسیم شمال و ایرج میرزا در دوره مشروطه بیش از شاعران دیگر به تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان در اشعارشان پرداخته اند، اما در دوره کنونی بیشتر شاعران کودک به این مساله، توجه کرده اند.مهم ترین موضوعات شعر کودک و نوجوان در دوره معاصر، شامل مسایل اخلاقی، اجتماعی، علمی و فرهنگی و پایداری و اصلی ترین درون مایه های اشعار تعلیمی، آموزش خداشناسی، احترام به پدر و مادر، تاکید بر دوستی و علم آموزی و ... است. در این جستار، جنبه های گوناگون ادبیات تعلیمی و موضوعات اجتماعی شعر کودک و نوجوان با واکاوی و تحلیل مهم ترین اشعار کودکانه از دوره مشروطه تا امروز بررسی می شود.