این سؤال شاید در ابتدا ساده و بی‌پاسخ به نظر برسد، اما در حقیقت، پیچیدگی‌های حقوقی زیادی در پس آن نهفته است که بسیاری از افراد از آن بی‌خبرند. مهریه به عنوان یکی از اصول مهم و ریشه‌دار در عقد نکاح، علاوه بر اهمیت فرهنگی در جامعه ایرانی، ابعاد حقوقی ویژه‌ای نیز دارد. در بسیاری از مواقع، ممکن است زنان به دلایل مختلفی همچون توافقات خصوصی با همسر، فشارهای اجتماعی یا به علت خواسته‌های شخصی، بخشی از مهریه خود را ببخشند. اما آیا این بخشش به معنای از دست رفتن همیشگی آن است؟ آیا در شرایط خاصی می‌توان این حق مالی را بازپس گرفت؟
در این مطلب، به بررسی انواع بخشش‌های مهریه و شرایطی که در آن‌ها زن می‌تواند مجدداً به مهریه خود رجوع کند، پرداخته و نکات مهم قانونی را توضیح خواهیم داد. با ما همراه شوید.
مهریه بخشیده شده: آیا امکان پس گرفتن آن وجود دارد؟
یکی از سوالات متداول در مورد مهریه، این است که اگر زن بخشی از مهریه خود را به همسرش ببخشد، آیا می‌تواند آن را دوباره پس بگیرد؟ برای پاسخ به این سوال باید ابتدا مفهوم بخشش مهریه را درک کنیم.
بخشش مهریه به این معنی است که زن به طور داوطلبانه از حق خود صرف نظر کرده و از همسرش درخواست می‌کند که مهریه را به او نپردازد. این اقدام می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله توافقات شخصی، فشارهای اجتماعی، یا حتی علاقه به حفظ رابطه زوجیت صورت بگیرد. در صورتی که زن بخواهد مهریه بخشیده شده را پس بگیرد، موضوع پیچیده تری مطرح می‌شود. که در ادامه به انواع روش های بخشیده شدن مهریه از نگاه بهترین وکیل یزد می پردازیم و در مورد هر یک توضیح کامل می دهیم.
1- هبه مهریه
یکی از روش‌های بخشیدن مهریه، هبه مهریه است. در این حالت، زن مهریه خود را به شوهرش هدیه می‌کند و این امر معمولاً با عبارات مشخصی مانند مهریه‌ام را به تو بخشیدم یا مهریه‌ام را به تو هبه کردم صورت می‌گیرد. در این نوع بخشش، شرایط متفاوت است و بستگی به نوع مهریه دارد.
اگر مهریه به شکل طلب مشخص شده باشد (مانند مبلغ نقدی یا تعدادی سکه)، طبق ماده 806 قانون مدنی، حق رجوع وجود ندارد و زن نمی‌تواند پس از بخشیدن آن، دوباره مهریه را مطالبه کند. اما اگر مهریه به شکل عین معین باشد مانند ملک یا خودرو خاص، زن می‌تواند در صورت وجود عین مهریه یعنی همان چیزهایی که در ابتدا تعیین شده بود از آن رجوع کند. البته اگر این بخشش در ازای دریافت چیزی از طرف مرد باشد یعنی هبه معوض باشد، دیگر امکان رجوع به هبه وجود ندارد. در چنین شرایطی، چون مرد نیز مالی را به زن بخشیده است، زن حق ندارد مهریه را پس بگیرد.
2- إبراء ذمه زوج
ابراء ذمه به معنای صرف نظر کردن از یک حق مالی است. در این حالت، زن به طور رسمی و با امضای سندی در دفترخانه، از حق خود در مورد مهریه صرف نظر می‌کند. در این سند، زن می‌نویسد که شوهر دیگر هیچ تعهدی برای پرداخت مهریه به او ندارد. با امضای چنین سندی، طبق قانون، مرد دیگر هیچ تعهدی به پرداخت مهریه نخواهد داشت و زن نیز نمی‌تواند به آن رجوع کند. در حقیقت، در صورتی که زن مهریه خود را به این شکل ببخشد، رجوع به آن امکان پذیر نیست و بخشش قطعی محسوب می‌شود. نکته مهم این است که ابراء ذمه یک عمل یک‌جانبه است که نیازی به تایید یا توافق مرد ندارد.
3- اقرار به وصول مهریه
یکی از روش‌های بخشش مهریه، اقرار به وصول مهریه است. در این حالت، زن با حضور در دفترخانه یا در محضر قاضی، اعلام می‌کند که تمام یا بخشی از مهریه را دریافت کرده است و از این به بعد هیچ ادعایی در خصوص آن نخواهد داشت. این اقرار می‌تواند واقعی یا صوری باشد. اگر زن بتواند ثابت کند که این اقرار به صورت صوری و به اشتباه صورت گرفته و در واقع مهریه‌ای دریافت نکرده است، می‌تواند از حق خود دفاع کند و مهریه‌اش را پس بگیرد. اما باید توجه داشت که اثبات صوری بودن این اقرار، کار بسیار دشواری است و نیازمند مدارک و شواهد کافی خواهد بود. در این صورت، زن می‌تواند با ارائه دلایل کافی از مرد خواستار پرداخت مهریه خود شود.
4- صلح مهریه
در برخی مواقع، زن و مرد ممکن است در قالب صلح مهریه توافق کنند. صلح یک عقد لازم است، به این معنا که هیچ کدام از طرفین نمی‌توانند به راحتی آن را فسخ کنند، مگر اینکه حق فسخ در شرایط خاص پیش بینی شده باشد. اگر مهریه به شکل صلح بخشیده شود، دیگر نمی‌توان به آن رجوع کرد، مگر در شرایط خاص که طرفین با توافق دوباره بخواهند آن را تغییر دهند. بنابراین، اگر زن مهریه‌اش را در قالب صلح بخشیده باشد، دیگر هیچ گونه حقی برای بازپس‌گیری آن نخواهد داشت، مگر آنکه صلح با عوض و مالی معین صورت گرفته باشد که در این صورت شرایط پیچیده تر می‌شود.
5- بذل مهریه در طلاق توافقی
در مواردی که زوجین تصمیم به طلاق توافقی می‌گیرند، ممکن است زن مهریه خود را به شوهر ببخشد. این بخشش مهریه تحت عنوان بذل مهریه شناخته می‌شود و معمولاً در قالب طلاق‌های خلع یا مبارات صورت می‌گیرد. در این نوع طلاق، زن برای اینکه طلاق به طور توافقی انجام شود، مهریه خود را می‌بخشد.
اما نکته مهم این است که تا پایان عده طلاق، زن حق دارد به مهریه خود رجوع کند. اگر زن در این مدت به مهریه رجوع کند، طلاق توافقی به طلاق رجعی تبدیل می‌شود و مرد نیز می‌تواند با رجوع به زن، دوباره رابطه زوجیت را برقرار کند. بنابراین، در طلاق‌های خلع و مبارات، بخشش مهریه ممکن است موقتی باشد و زن در صورتی که تصمیم بگیرد به مهریه رجوع کند، می‌تواند این حق خود را باز پس گیرد.
نقش وکیل در پیگیری مطالبات مهریه و وصول آن
پیگیری مطالبات مهریه، فرایندی پیچیده و زمان‌بر است که نیازمند دانش حقوقی و تجربه کافی است. قوانین مربوط به مهریه دائماً در حال تغییر هستند و رسیدگی به پرونده های مهریه، مستلزم آشنایی با رویه های قضایی و پیچیدگی های حقوقی است. به همین دلیل، توصیه می‌شود که زنان برای پیگیری مطالبات خود از یک وکیل متخصص در امور خانواده کمک بگیرند. وکیل در یزد می‌تواند با ارائه مشاوره حقوقی دقیق، تنظیم دادخواست، حضور در جلسات دادگاه و پیگیری اجرای حکم، به موکل خود کمک کند تا به حق قانونی خود برسد.
تماس با وکیل خانواده در قم
اگر شما هم در شرایطی مشابه قرار دارید و به مشاوره در خصوص مهریه نیاز دارید، می‌توانید با مطالعه در خصوص درباره وکیل یزد با ما بگیرید تا بهترین مشاوره و راهکارهای قانونی را دریافت کنید. حقوق شما مهم است، پس اجازه ندهید که در تصمیمات حقوقی خود آسیب ببینید.
*مسئولیت صحت و سُقم محتوای این پست برعهده‌ی سفارش‌دهنده است.*