فاویسم یا کمبود آنزیم G6PD یک بیماری ارثی است که باعث حساسیت گلبول‌های قرمز به مواد اکسیدان می‌شود. این مشکل ژنتیکی عمدتاً در مردان دیده می‌شود، زیرا ژن مربوط به G6PD روی کروموزوم X قرار دارد. افرادی که دچار کمبود این آنزیم هستند، معمولاً در مواجهه با موادی مانند باقلا یا برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد مالاریا دچار علائم آن می‌شوند.
در نوزادان، کمبود G6PD می‌تواند به صورت یرقان (زردی نوزادان) خود را نشان دهد. تخریب سریع گلبول‌های قرمز به دلیل کمبود این آنزیم باعث افزایش سطح بیلی‌روبین در خون می‌شود که نتیجه آن زردی پوست و چشم‌هاست. نوزادانی که به این بیماری مبتلا هستند، اغلب پس از تولد دچار زردی می‌شوند و نیاز به درمان دارند.
برای درمان زردی ناشی از فاویسم، استفاده از دستگاه زردی نوزاد بهترین روش محسوب می‌شود. این دستگاه با استفاده از نور خاصی، به کاهش سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد کمک می‌کند.
علل و علائم بیماری فاویسم در نوزادان
به طور کلی، این بیماری ژنتیکی از طریق مادر به فرزند، به خصوص به پسران منتقل می‌شود، زیرا ژن G6PD روی کروموزوم X قرار دارد. دختران معمولاً حامل بیماری هستند و کمتر دچار علائم می‌شوند
علل بیماری فاویسم در نوزادان
1. وراثت ژنتیکی: مهم‌ترین علت فاویسم، وراثت است. این بیماری به صورت ژنتیکی از والدین، به ویژه از مادر به پسران منتقل می‌شود. پسرانی که این ژن معیوب را دریافت می‌کنند، به کمبود G6PD مبتلا می‌شوند.
2. مواجهه با مواد اکسیدان: عواملی مانند مصرف باقلا، قرار گرفتن در معرض برخی داروها (مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد مالاریا) و عفونت‌های شدید می‌توانند باعث فعال شدن بیماری و تخریب گلبول‌های قرمز شوند. حتی استنشاق گرده‌های باقلا در بهار می‌تواند علائم را در افراد مبتلا تشدید کند.
3. عفونت‌ها: عفونت‌ها نیز می‌توانند به عنوان یک محرک عمل کرده و باعث فعال شدن علائم فاویسم شوند. در این مواقع، تخریب گلبول‌های قرمز شدت می‌یابد و علائم بالینی بیماری نمایان می‌شود.
علائم بیماری فاویسم در نوزادان
نوزادان مبتلا به فاویسم در ابتدای تولد علائم خاصی ندارند. اما در صورت قرار گرفتن در معرض عوامل محرک، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
1. زردی نوزادی (یرقان): یکی از اولین و شایع‌ترین علائم فاویسم در نوزادان، زردی است. این حالت به دلیل تخریب سریع گلبول‌های قرمز و افزایش سطح بیلی‌روبین رخ می‌دهد.
2. رنگ پریدگی و ضعف: به دلیل کمبود گلبول‌های قرمز و کاهش هموگلوبین، نوزاد ممکن است دچار رنگ پریدگی پوست و ضعف عمومی شود.
3. تغییر رنگ ادرار: تخریب گسترده گلبول‌های قرمز می‌تواند باعث تغییر رنگ ادرار نوزاد به قرمز یا قهوه‌ای تیره (به رنگ چای) شود.
4. بی‌حالی و بی‌قراری: نوزادان ممکن است بی‌حال و بی‌قرار شوند و تمایلی به تغذیه نداشته باشند. همچنین ممکن است علائم دیگری مانند طپش قلب و نفس‌تنگی مشاهده شود.
تشخیص فاویسم در نوزادان: آزمایش‌ها و غربالگری‌ها
تشخیص بیماری فاویسم در نوزادان معمولاً به دو صورت غربالگری اولیه و آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌شود. این بیماری که ناشی از کمبود آنزیم G6PD است، ممکن است بدون علائم آشکار در نوزادان باقی بماند تا زمانی که تحت تأثیر محرک‌هایی مانند مواد غذایی خاص (مثلاً باقلا) یا داروها قرار بگیرند.
غربالگری اولیه
در بسیاری از کشورهای دنیا، غربالگری نوزادان برای کمبود آنزیم G6PD به طور روتین در بدو تولد انجام می‌شود. این آزمایش معمولاً به صورت غربالگری خون انجام می‌شود که در آن سطح فعالیت آنزیم G6PD در گلبول‌های قرمز نوزاد بررسی می‌شود. این آزمایش قادر است نقص آنزیم را حتی پیش از ظهور علائم بالینی شناسایی کند. در صورت تشخیص کمبود G6PD، معمولاً نوزاد برای ارزیابی‌های تکمیلی به پزشک متخصص ارجاع داده می‌شود تا سایر تست‌های دقیق‌تر انجام گیرد.
روش‌های درمانی کمبود G6PD در نوزادان
درمان این بیماری به طور کامل ممکن نیست، اما با رعایت چند روش می‌توان از بروز عوارض جدی مانند همولیز و زردی نوزاد جلوگیری کرد و وضعیت نوزاد را کنترل نمود.
1. اجتناب از محرک‌ها
اولین و مهم‌ترین روش درمان کمبود G6PD، اجتناب از محرک‌ها است. برای نوزادان مبتلا به این بیماری، مصرف مواد خاصی مانند باقلا و برخی داروها می‌تواند باعث تخریب سریع گلبول‌های قرمز و افزایش بیلی‌روبین خون شود که منجر به زردی و مشکلات جدی‌تر می‌شود. از داروهای ضد مالاریا، آنتی‌بیوتیک‌های خاص و حتی برخی از مسکن‌ها نیز باید اجتناب کرد؛ بنابراین، شناسایی و خودداری از این محرک‌ها نقش مهمی در مدیریت بیماری دارد
2. مراقبت‌های ویژه برای زردی نوزاد
نوزادانی که دچار زردی به دلیل کمبود G6PD می‌شوند، نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند. یکی از بهترین روش‌های درمان زردی نوزادان مبتلا به این بیماری، استفاده از دستگاه فتوتراپی است. فتوتراپی یا درمان با نور، باعث شکسته شدن بیلی‌روبین در خون نوزاد می‌شود و به کاهش سطح بیلی‌روبین کمک می‌کند. این روش به ویژه در نوزادان مبتلا به زردی شدید توصیه می‌شود و می‌تواند در منزل نیز انجام شود که باعث کاهش خطرات و تسریع بهبودی می‌شود
ارتباط بیماری فاویسم با زردی نوزادان
بیماری فاویسم و زردی نوزادان ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند، زیرا فاویسم به دلیل کمبود آنزیم G6PD باعث حساسیت شدید گلبول‌های قرمز نوزاد به برخی محرک‌ها می‌شود. این بیماری هنگامی که نوزاد به محرک‌هایی مانند باقلا، برخی داروها یا عفونت‌ها مواجه می‌شود، منجر به همولیز یا تخریب گلبول‌های قرمز می‌شود که در نهایت باعث افزایش سطح بیلی‌روبین در خون و ظهور زردی می‌شود.
چگونه زردی نوزادان مبتلا به فاویسم را درمان کنیم؟
از آنجایی که بیلی‌روبین در بدن نوزاد تجمع می‌یابد، ایجاد زردی یا یرقان یکی از علائم شایع این وضعیت است. در ادامه به راه‌های درمان این زردی پرداخته شده است:
1. استفاده از دستگاه فتوتراپی
یکی از بهترین و مؤثرترین روش‌ها برای درمان زردی نوزادان مبتلا به فاویسم، استفاده از فتوتراپی است. در این روش، نوزاد تحت نور خاصی قرار می‌گیرد که به شکستن بیلی‌روبین در بدن کمک می‌کند. نور این دستگاه‌ها باعث تبدیل بیلی‌روبین به شکل قابل دفع از بدن می‌شود که به کاهش سطح آن در خون و بهبود زردی کمک می‌کند. این درمان معمولاً در بیمارستان یا در خانه تحت نظارت پزشک انجام می‌شود و در بسیاری از موارد، زردی به سرعت کاهش می‌یابد
2. تغذیه مناسب نوزاد (استفاده از شیر مادر)
تغذیه صحیح نوزاد نیز می‌تواند در درمان زردی مؤثر باشد. تغذیه مداوم، به ویژه با شیردهی، کمک می‌کند تا عملکرد کبد نوزاد بهبود یابد و بیلی‌روبین سریع‌تر از بدن دفع شود؛ بنابراین، باید از شیردهی منظم و مؤثر اطمینان حاصل کرد تا از افزایش بیلی‌روبین جلوگیری شود.
اجاره دستگاه فتوتراپی در منزل با کمک مجموعه زردی آنلاین!
با استفاده از دستگاه فتوتراپی در منزل می‌توان به راحتی و در کمترین زمان یرقان نوزاد را درمان کرد!
این دستگاه‌ها می‌توانند در خانه استفاده شوند و نوزاد تحت درمان قرار گیرد. اجاره دستگاه زردی نوزاد در تهران از مجموعه زردی آنلاین یکی از گزینه‌های مناسب برای والدینی است که به دنبال درمان مؤثر و سریع در خانه هستند.
همچنین والدین می‌توانند در طول درمان از مشاوره و راهنمایی‌های لازم برای نوزادشان از مجموعه درمانی زردی آنلاین بهره‌مند شوند تا با آرامش زردی نوزادشان بهبود پیدا کند.
در نهایت، درمان زردی نوزادان مبتلا به فاویسم نیاز به پیگیری منظم و مراقبت‌های ویژه دارد. استفاده از دستگاه فتوتراپی، اجتناب از محرک‌ها و مراقبت‌های تغذیه‌ای می‌تواند کمک زیادی به کاهش سطح بیلی‌روبین و درمان زردی نوزادان کند.
نتیجه‌گیری
کمبود G6PD و بیماری فاویسم از اختلالات مهم در نوزادان هستند که می‌توانند به مشکلات جدی مانند تخریب گلبول‌های قرمز و زردی نوزادان منجر شوند. این اختلالات، به ویژه در مناطقی با شیوع بالا، نیازمند تشخیص زودهنگام و مراقبت‌های ویژه هستند. در صورتی که نوزادان مبتلا به فاویسم دچار زردی شوند، سطح بیلی‌روبین خون آن‌ها باید به دقت پایش شود تا از عوارض جدی‌تر جلوگیری شود!
استفاده از دستگاه فتوتراپی (نوردرمانی) به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های درمان زردی نوزادان، به ویژه در موارد مرتبط با فاویسم، شناخته می‌شود. این دستگاه می‌تواند به کاهش سریع سطح بیلی‌روبین کمک کند و نوزاد را از خطرات ناشی از زردی شدید محافظت کند.
والدینی که نوزادشان به زردی مبتلا شده است، می‌توانند با اجاره دستگاه فتوتراپی از مراکزی مانند زردی آنلاین، درمان را در خانه انجام دهند و از راحتی و ایمنی بیشتری برخوردار شوند. این روش علاوه بر کاهش هزینه‌ها، موجب آرامش و آسایش خانواده در طول درمان می‌شود؛ بنابراین، تشخیص به موقع فاویسم و پیگیری مناسب سطح بیلی‌روبین با استفاده از درمان‌های نوین، بهترین مسیر برای حفظ سلامت نوزادان است.
*مسئولیت صحت و سُقم محتوای این پست برعهده‌ی سفارش‌دهنده است.*