امنیت ملی
سال:1399 | دوره:10 | شماره:35 |تعداد مقالات:15

آینده پژوهی علم و هنر کشف و ساخت آینده است که طی دو دهه گذشته در دنیا پیشرفت چشمگیری را داشته است. آینده پژوهی در گروه علوم بین رشته ای جای دارد که با در اختیار گذاشتن جعبه ابزاری از روش ها به پیشرفت سایر رشته ها کمک شایانی کند. تکنیک هایی که آینده پژوهی در اختیار می گذارد می تواند افق های جدیدی را پیش روی امنیت پژوهان بگشاید. یکی از این تکنیک ها سناریونویسی است که به باور آینده پژوهان «توصیف محیط آینده های بدیل برای نظم دادن به تفکر در ارتباط با آینده است». سناریوها با توصیف آینده های ممکن و محتمل، آینده را اکنون به نمایش می گذارند تا تصمیم گیران را با معضلات احتمالی و راهکارهای مدیریتی آن ها آشنا کنند. هدف این پژوهش نیز تبیین اهمیت و کاربست روش های آینده پژوهی با تأکید بر تکنیک سناریونویسی در مطالعات امنیتی است. در این بین روش GBN که یک روش خبره محور و کیفی نگارش سناریو است به نظر پژوهندگان این مقاله اهمیت ویژه ای دارد؛ چراکه با توجه به نوع داده های مرتبط با تهدیدات و موضوعات امنیتی، ارائه توصیه های راهبردی و تکنیک های مربوطه در خلال برگزاری گروه های کانونی و جلسات خبرگی، ویژگی هایی هستند که نمی توانند نادیده گرفته شوند.

نوشتار حاضر، مطالعه­ ای اکتشافی در دستیابی به مفهوم امنیت فردی از دیدگاه کلام وحی و آیات شریفه قرآن کریم است و می­ کوشد امنیت فردی را بر اساس شواهد قرآنی و از منظرهای معنوی و فردی، تفصیل و تدوین کند و نشان دهد که این کتاب آسمانی دارای دیدگاه علمی، عملی، مدرن و امروزین درباره مفهوم متحول و پیچیده امنیت فردی است؛ از سویی ایمان و امنیت معنوی، سرچشمه و مبنای اصلی کلیه ابعاد امنیت به ویژه نوع فردی آن است و از سویی دیگر میان این ابعاد پیوند و توازن عمیقی برقرار است، ضمن آنکه هرگونه امنیتی و در هر بعد از ابعاد آن، درنهایت در ایمان و اعتقادات معنوی و الهی ریشه دارد و هرگونه ناامنی در هر عرصه ای، سرانجام و ریشه­ اش به بی­ ایمانی و صفات متقابلِ ایمان مانند شرک، ناشکری، کفر، ظلم، استکبار و از این قبیل برمی گردد. مؤمن و صفات ایمانی نیز اصلی­ ترین خاستگاه صدور کنش­ های امنیت­ زای فردی است و می توان در استنتاجی نهایی گفت: بسترسازی حیات معنوی پاک و نیک برای تربیت و تذهیب افراد، چه در حوزه رفتارهای فردی و چه رفتارهای اجتماعی و نیز دور کردن افراد جامعه از حیات سیئه و غیر ایمانی، اصلی ترین سازوکار تأمین امنیت فردی در نظام اسلامی است.

در این پژوهش با توجه به اهمیت شناسایی تهدیدات داخلی، سعی شده است تا بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته و تحلیل شوند. این پژوهش بر مبنای پارادایم کیفی و با استفاده از روش تحقیق تحلیل مضمون انجام شده و داده های مورد نیاز برای این پژوهش، در ابتدا با جست وجوی واژگان تهدید در بین بیانات رهبر معظم انقلاب، مشخص گردید که از بین مفاهیم خطر، آسیب، چالش، ناامنی، اغتشاش و فتنه، معظم له بیشتر استفاده را از واژه خطر داشته اند. در مرحله دوم با مراجعه به بخش فهرست موضوعی نمایه شده بیانات ایشان در وبگاه مقام معظم رهبری، بیش از 1800 فیش به دست آمد. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار Maxqda و با روش کدگذاری تحلیل شدند. نتایج حاصل نشان داد که داده های حاصل از تجزیه وتحلیل بیانات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) در خصوص تهدیدات داخلی را می توان در شش مضمون سازمان دهنده «سیاسی»، «اقتصادی»، «فرهنگی»، «اجتماعی»، «زیست محیطی» و «فضای مجازی» دسته بندی کرد، همچنین برای آن ها 33 مضمون پایه ای شناسایی شد.

جهان بینی توحیدی در تمایز با جهان بینی مادی باعث ایجاد تفاوت های بسیار جدی در ابعاد، سطوح و روش های تأمین امنیت شده است که با تمرکز بر هریک از آن ها می توان تفاوت دو نگرش مختلف نسبت به امنیت را نیز مشخص کرد. بر مبنای این دو نوع نگرش، مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی و روش شناسی متفاوتی شکل گرفته که پس از بررسی این نگرش ها، می توان به بررسی مبانی امنیت در مکاتب توحیدی و مادی بر اساس سطوح مذکور پرداخت. ضرورت پرداختن به این موضوع، بررسی چالش های موجود در فضای واقعی امنیتی جهان و تقابل بین رویکردهای امنیتی مختلف و درنتیجه، شناسایی علت دقیق و مبنایی این اختلافات و تضادها در فضای حاکم بر فضای روابط بین الملل امروز می باشد. لذا هدف از انجام این تحقیق، آشنایی بنیادین و مبنایی با جهان بینی و بنیان های فکری و نظری مکاتب مختلف امنیتی حاکم بر دنیا و بررسی مؤلفه های مختلف در مهم ترین مکاتب امنیتی حاکم و تحلیل دیدگاه ها و خروجی های عینی و عملی این مکاتب در صحنه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی انسان ها و همچنین در صحنه نظام بین الملل است. بررسی علت اصلی تفاوت در معنا و مفهوم امنیت، هدف امنیت، منشأ امنیت، موضوع امنیت، ابعاد امنیت و ابزار و سازوکارهای دستیابی به امنیت در مکاتب الهی و مادی سؤال این پژوهش می باشد. با تحلیل و بررسی و مقایسه مبانی نظری و رویکرد امنیتی مصادیق مکاتب مادی (رئالیسم، لیبرالیسم) و مصداق مکتب الهی (اسلام) مشخص شد که تفاوت در رویکرد امنیتی این سه جریان از تفاوت در مبانی هستی شناسی آن ها نشأت می گیرد. این تحقیق از نوع توسعه ای بوده و به شیوه توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع معتبر کتابخانه ای انجام گرفته است.

احساس امنیت پدیده روان شناختی-اجتماعی است که دارای ابعاد گوناگونی می باشد. این احساس ناشی از تجربه های مستقیم و غیر مستقیم افراد از شرایط اوضاع و محیط پیرامونی است و افراد مختلف به صورت های گوناگون آن را تجربه می کنند. هدف این مقاله، بررسی وضعیت احساس امنیت اجتماعی جوانان می باشد. تحقیق حاضر در پی سنجش میزان تأثیر متغیرهای سن، جنس، تحصیلات، وضعیت اشتغال، وضعیت تأهل، طبقه اجتماعی، عضویت در انجمن ها، میزان استفاده از رسانه های جمعی بر احساس امنیت اجتماعی جوانان شهر لار بود. روش تحقیق این مطالعه، کمّی است که به شیوه پیمایشی صورت گرفته است. جامعه آماری کلیه جوانان 29-18 سال شهر لار بود که با استفاده از فرمول کوکران، 300 نفر به روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های استاندارد و محقق ساخته استفاده شده است که اعتبار آن به روش صوری و پایایی آن به روش ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، داده ها به وسیله نرم افزار آماری spss تجزیه وتحلیل شد. نتایج به دست آمده گویای آن است که میان متغیرهای سن، جنسیت، وضعیت اشتغال، عضویت در انجمن ها با متغیر وابسته، رابطه معنادار آماری وجود دارد، ولی بین متغیر میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، طبقه اجتماعی، میزان استفاده از رسانه های جمعی و احساس امنیت اجتماعی رابطه معناداری مشاهده نشد.

به دنبال وقوع اعتراضات مردمی در جنوب غربی آسیا پس از سال 2010 میلادی، ایالات متحده به عنوان یکی از بازیگران عمده ذی­ نفع در این منطقه استراتژیک با اوضاع جدیدی مواجه شد. نظم آمریکایی موجود در منطقه به دنبال این اعتراضات به چالش کشیده شده و برخی از متحدین آمریکا که حکومت های غیر دموکراتیک داشتند، ساقط شدند و تحلیلگران سیاست خارجی آمریکا نظرات گوناگونی در خصوص نحوه مواجهه این کشور با موج دموکراسی خواهی در منطقه ابراز کرده اند که طیفی از نظرات خوش بینانه تا بدبینانه را در برمی گیرد. آنچه در این پژوهش مورد پرسش قرار گرفته این است که چگونه می توان به تحلیل درستی از استاندارد رفتاری آمریکا در قبال حوادث اخیر منطقه دست یافت؟ در پاسخ، این فرضیه مطرح شد که استانداردهای دوگانه رفتاری ایالات متحده در کشورهای منطقه نشان دهنده انصراف از هژمون خواهی و روی آوردن به راهبرد موازنه سازی است و بارزترین نمود این راهبرد را می توان در سوریه و بحرین مشاهده کرد. برای تأیید فرضیه از روش مقایسه ای بهره گرفته شد و یافته های به دست آمده نشان از آن دارند که آمریکا در شرایط کنونی امکان تداوم وضعیت هژمونیک در منطقه را از دست داده و به جای آن از ابزارهای موازنه ساز سیاسی، دیپلماتیک و مالی خود در جهت تضعیف رقیبی همچون سوریه استفاده کرده است و هم زمان با همین ابزارها، بحرین متحد خود را تقویت کرده است. همچنین علاوه بر وضعیت این دو کشور، حفظ موازنه قدرت در کل منطقه نیز مورد نظر آمریکا بوده که این هدف با حمایت از رژیم صهیوینستی و عربستان در مقابل جلوگیری از نفوذ ایران و روسیه در منطقه پی­ گیری شده است.

فضای سایبر امکان تأثیرگذاری بر عوامل موجِد روانی و اجتماعی که تقویت و تضعیف آن ها باعث ظهور و افول بحران­ های سیاسی-امنیتی می­ شود را دارد، به عبارت دیگر انتقال این عوامل موجِد از فضای فیزیکی به سایبر و برعکس، بحران­ های سیاسی-امنیتی را تحت تأثیر قرار می­ دهد. درک چگونگی تحول این بحران­ ها در انتقال به فضای سایبر و فیزیکی و تأثیر آن بر نتیجه بحران­ های مذکور، مسئله اصلی این تحقیق است. هدف این پژوهش تبیین و مدل­ سازی چگونگی تحول در چرخه­ های ­ ظهور بحران­ های سیاسی-امنیتی تحت تأثیر فضای سایبر است. روش تحقیق انجام این پژوهش آمیخته با طرح تحقیق اکتشافی مرحله­ ای است، به این ترتیب که ابتدا با روش کیفی با استفاده از مقالات علمی، مرور ادبیات و بررسی تجارب جهانی، جنبه های مختلف تحول در بحران­ های سیاسی-امنیتی متأثر از فضای سایبر استخراج و در قالب مدل پیشنهادی محقق ارائه شده ­ است. پس از آن با روش کمی، نظرات خبرگان اخذ و مدل صحه­ گذاری شده ­ است. نتایج این تحقیق نشان داد که انتقال بحران از فضای فیزیکی به سایبری باعث تحول در عوامل موجِد بحران شده، به گونه ای که، قدرت شبکه­ ای توانایی تأثیرگذاری بر آن ها را پیدا کرده و این اثر، توأم با تأثیر قدرت فیزیکی نقش مؤثری در ایجاد، کنترل و تداوم بحران­ های سیاسی-امنیتی دارد.

انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام(ره) با «زیربنای جهان بینی توحیدی اسلام» و محوریت ولایت فقیه در شرایطی پدید آمد که جهان در میان تقابل گفتمان های مادی و الحادی تقسیم شده بود. مسئله پژوهش حاضر، پرتوافکنیِ امکانی نو در جهت بازخوانی طرح گفتمان انقلابی گری از منظر حضرت امام خامنه ای (مدظله العالی) به منظور طرح افکنیِ بدیلی برای بازسازی جامعه طراز توحید و انسان طراز ایمان ایران اسلامی در میان خرده گفتمان هایی است که از سوی شرق و غرب به ویژه در قرن بیستم سر برآورده اند. این پژوهش، بر مبنای مطالعات علوم اجتماعی و بهره گیری از مجموعه بیانات، طرح راهبردیِ گفتمان انقلابی گری متناسب با روش شناسی تحقیق و انتظارات ایشان تدوین گردیده است. ابتدا شاخص های پژوهش از دل ادبیات تحقیق استخراج و با 65 نفر از خبرگانِ دارای سوابق علمی مطرح شد. درنهایت به این نتیجه رسیدیم که می توان اذعان داشت که مفهومِ محوری «انقلابی گری» که به دفعات در فرمایشات معظم له به کاررفته، شرطِ کافی بر ساخت جامعه توحیدی و گامی بلند در جهت ایجاد تمدن نوین اسلامی است. درواقع گفتمان سازی از خلال انقلابی گری مورد نظر رهبر معظم انقلاب به طریقی منطقی، عالمانه، به صورت گفتاری فراگیر و مورد قبول آحاد مردم درآمده تا به پشتوانه آن، نوعی باور عمومی و معرفت همه گیر در جامعه نشو و نما یابد.

پس از الغای یک جانبه برنامه جامع اقدام مشترک از سوی ترامپ، تنش ها میان جمهوری اسلامی ایران و نئوکان ها (نومحافظه کاران) به بیشترین میزان خود رسید. ترامپ، برجام را به مثابه ابزاری برای توسعه روزافزون قدرت جمهوری اسلامی قلمداد نمود، لذا با اعمال بیشترین تحریم های اقتصادی از یک سو و با تروریست قلمداد کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، علناً مواضع خود را در قبال ایران، به سمت و سوی جنگی تمام عیار سوق داد و سرانجام با تهدید به اعزام نیروهای نظامی به منطقه خلیج فارس، دامنه های وقوع جنگ نظامی را بیش ازپیش گسترش داد. مسئله اصلی در این میان، نحوه و نوع تقابل میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده می باشد. لذا مساعی نویسندگان در این مقاله حول ارائه پاسخی مستدل به این سؤال است که پارادایم بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران در قبال تهدیدات نظامی آمریکا چیست؟ فرضیه نویسندگان مبتنی بر این است که تقابل نظامی و مستقیم میان دو کشور صورت نخواهد گرفت و یافته های مقاله که بر اساس نظریه رئالیسم تدافعی و بهره گیری از روش های تلفیقی جامعه شناسی تاریخی و آینده پژوهی می باشد، به سه علت کلان این رویارویی صورت نخواهد گرفت. در سطح داخلی، ائتلاف عمیق نیروهای نظامی و رسمی اعم از ارتش، سپاه و پارلمان و قدرت موشکی ایران، در سطح منطقه ای ائتلاف قدرتمند شیعیان در راستای حمایت از ایران و ماهیت شکننده دول متحد آمریکا در خاورمیانه و در سطح بین المللی نیز موانع ساختاری روسیه و شخصیت نارسیستی دونالد ترامپ مهم ترین موانع تحقق حمله نظامی ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی ایران می باشد.

با گذشت سه دهه از تأسیس نظام جمهوری اسلامی ایران و در مرحله تمدن سازی، تدوین الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت یکی از ضرورت های حیاتی این نظام به شمار آمده و همواره مورد تأکید رهبر فرزانه انقلاب اسلامی(مدظله العالی) قرار گرفته و معظم­ له، الگوی مذکور را در عرصه های چهارگانه (زندگی، تفکر، علم و معنویت) تعریف و قابل طراحی دانسته اند. تحقیق حاضر با هدف «شناخت نقش امنیت در عرصه معنویتِ الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» صورت پذیرفته و تلاش گردیده با استفاده از روش تحقیق آمیخته، نقش امنیت را در «عرصه معنویت» مورد واکاوی و مداقه قرار داده و مؤلفه ها و شاخص های آن را تعیین نماید. جامعه آماری تحقیق عبارت اند از، مجموعه خبرگان نظری و عملی در حوزه امنیت و مدیریت راهبردی که دارای تجارب ارزشمند امنیتی و آثار علمی می باشند. داده های مورد نیاز با ابزار فیش برداری، پرسشنامه و مصاحبه، گردآوری گردیده و از تعداد 70 نفر با روش تمام شمار، نظرسنجی به عمل آمده و با استفاده از فنون آمار استنباطی، مانند آزمون t یک نمونه ای و آزمون رتبه بندی فریدمن با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج، بیانگر آن است که اولاً، عرصه معنویت بر سایر عرصه های پیش گفته، فضل تقدم دارد و ثانیاً، سه مؤلفه و شش شاخص به عنوان مهم ترین مؤلفه ها و شاخص های عرصه معنویت و ارتقاءدهنده سطح امنیت، تأیید شده است و ثالثاً، با عنایت به رابطه دوسویه امنیت و پیشرفت، توجه به مؤلفه های عرصه معنویت، باعث حاکمیت معنویت و اخلاق گرایی در جامعه و تولید انسانِ امن خواهد شد که خود، موجد امنیت و پیشرفت می باشد.

فضای مجازی کشور، فضایی متشکل از شبکه های ارتباطی است که در آن، محتوا و خدمات مفید، در چارچوب مبانی و ارزش های اسلامی و قوانین و مقررات کشور ارائه می شود و به رغم محاسن بسیار، با ایجاد بستری برای وقوع جرائم سایبری، مخاطراتی را برای امنیت فضای مجازی و به تبع آن منافع ملی کشور، به دنبال دارد که پیگرد آن ها، نیازمند همکاری ﻣ ﺮ ﺍ ﺟ ﻊ ﻗ ﺎ ﻧ ﻮ ﻧ ﯽ و ﭘ ﻠ ﻴ ﺲ سایبری ﻫ ﻤ ﻪ ﮐ ﺸ ﻮ ﺭ ﻫ ﺎ ﯼ ﺗ ﺤ ﺖ تأثیر است (به دلیل ماهیت فرامرزی). نظر به فقدان الگوی راهبردی مشخص در این خصوص، پژوهش توسعه ای-کاربردی حاضر با هدف دستیابی به الگوی راهبردی همکاری های بین المللی برای ارتقاء امنیت فضای مجازی بر اساس منافع ملّی جمهوری اسلامی ایران و با رویکرد مبارزه با جرائم سایبری به روش موردی-زمینه ای (با رویکرد آمیخته)، ضمن جمع آوری و مطالعه مبانی نظری مرتبط، مفاهیم قابل توجه (داده های کیفی) را به روش نظریه پردازی داده بنیاد (گراندد تئوری) توسط نرم افزار مکس کیودا، کدگذاری و مقوله­ سازی نموده (ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها) و مدل مفهومی پژوهش را ترسیم می نماید و سپس با مدل سازی معادلات ساختاری مربوطه در نرم افزار اسمارت پی. ال. اس و استخراج 4 فرضیه اصلی و 10 فرضیه فرعی جهت ارزیابی، خبره سنجی مدل را به روش گلوله برفی توسط پرسشنامه، از اعضاء هیئت علمی، مدیران عملیاتی و مدیران راهبردی آشنا به حوزه پژوهش (جامعه آماری) انجام و با تجزیه وتحلیل داده های کمی حاصل، برازش کلی مدل را قوی ارزیابی نمود. نتایج پژوهش نشان داد که 12 فرضیه مورد تأیید، 2 فرضیه رد و شاخص های جهانی امنیت فضای مجازی (توافق های دوجانبه، توافق های چند جانبه، مشارکت های سازمانی، مشارکت های دولتی و خصوصی، مشارکت های بین المللی) نیز ابزارهای کارآمدی برای ارتقاء امنیت فضای مجازی است.

اقتصاد رکن اساسی پیشرفت هر فناوری ازجمله رمزنگاری می باشد و اقتصاد دیجیتال به عنوان یکی از پیشران ها و زمینه ساز پیشرفت دانش و فناوری رمزنگاری می باشد. قطعاً گردش مالی مناسب در این حوزه، تأثیرات زیادی بر رونق تولید و رغبت دانشجویان و پژوهشگران این حوزه خواهد داشت. هدف از این مقاله کمک به ارتقاء امنیت اطلاعات و ارتباطات در کشور است، زیرا دانش و فناوری رمز به عنوان قلب امنیت اطلاعات و ارتباطات در فضای سایبر می باشد که با هیچ گونه وارداتی قابل حصول نیست. مسئله اصلی در حوزه رمز، فقدان الگوی مدون و راهبردی پیشرفت دانش و فناوری رمز در ج. ا. ایران، چیستی ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های آن و چگونگی فراهم کردن شرایط مناسب برای رسیدن به چشم انداز 1404 می باشد. در این پژوهش با بررسی اسناد بالادستی، کشورهای منتخب مورد واکاوی قرار گرفت و ضمن تبیین ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های مورد نظر، مدل مفهومی پژوهش ترسیم و بر آن اساس، الگوی رسیدن به وضع مطلوب در حوزه اقتصاد دیجیتال با کمک چرخه چهار مرحله ای دمینگ یا «PDCA» طراحی گردید. این تحقیق به صورت آمیخته و با روش توصیفی-تحلیلی و موردی-زمینه ای انجام می شود. با مدل سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی و با استفاده از نرم افزار اسمارت پی. ال. اس به مدل مفهومی مورد نظر رسیدیم. تجزیه وتحلیل داده ها با بررسی برازش مدل اندازه گیری، برازش مدل ساختاری و برازش کلی مدل (GOF) انجام گرفت و نشان داده شد تمام این موارد برای مدل پیشنهادی مناسب بودند. در انتهای مقاله مؤلفه ها و شاخص های بُعد اقتصاد دیجیتال یا انقلاب صنعتی چهارم نتیجه شد.

پایتخت به عنوان مهم ترین شهر هر کشور، نقشی اساسی در اداره کشور و زندگی ملت ها دارد. تا سال 2000 میلادی کشورهای زیادی اقدام به انتقال پایتخت کرده اند که هر کدام دلایل خاص خود را برای انتقال پایتخت دارند. در پاکستان، قزاقستان و ترکیه دلایل دفاعی مطرح گردید. درحالی که در بلیز این جابه جایی به دلیل بلایای طبیعی صورت گرفت. ایران کشوری است که بنا به دلایلی مانند ترافیک آلودگی هوا، زلزله خیز بودن و تمرکز جمعیت در شهر تهران، می کوشد تا پایتخت خود را انتقال دهد. جابه جایی پایتخت در ایران از دو منظر اهمیت ویژه ای پیدا می کند؛ اول ساماندهی شهر تهران و تعادل بخشی به نظام شهری و منطقه ای کشور و دوم حفظ امنیت سیاسی کشور. ازاین رو هدف از نگارش این مقاله که با روش توصیفی – تحلیلی و پیمایشی نگاشته شده، شناسایی اصلی ترین موانع و چالش های فراروی جابه جایی پایتخت و ارائه راهکارهای بهینه در جهت رفع این موانع، مهم ترین هدف آن است. به همین منظور روش مقاله، با توجه به ماهیت نظری آن توصیفی-تحلیلی است و گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و اسنادی انجام گرفته است. نتایج تحقیق برگرفته از جامعه آماری تحقیق که متخصصین علوم انسانی در حوزه های مرتبط با موضوع است، می باشد و حجم نمونه 100 نفر کارشناس است که از روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند و حاکی از آن است که عوامل مختلف امنیتی مانند: «به وقوع پیوستن نزاع های سیاسی بر سر تفویض قدرت و اختیارات و توزیع وزارتخانه ها در شهرهای مختلف»؛ «موفق نبودن انتقال پایتخت های دیگر در سایر نواحی جهان»؛ «مقاومت مردم، جناح ها و گروه های سیاسی به دلایلی چون ترس از بیکاری، از دست دادن منافع و. . . » و «رابطه گرایی شدید سیاسی در واگذاری ها (اختیارات و منابع)» و. . . مؤلفه موانع دفاعی «موقعیت جغرافیایی مناسب پایتخت فعلی از نظر مرکزیت و دسترسی»؛ «تمرکز بالای نیروهای دفاعی و امنیتی در پایتخت و شناخت کافی نسبت به نقاط ضعف و قوت پایتخت هنگام بروز تهدید»؛ «آگاهی سیاسی بالای پایتخت نشینان و عکس العمل مناسب در مقابل فتنه های دشمن (داخلی و خارجی)»؛ «سیستم حمل ونقل سریع (مترو) جهت جابه جایی اضطراری و وجود پناهگاهی مناسب و امن در صورت لزوم» و. . . به ترتیب بیشترین اثر را در این مؤلفه داشته اند؛ بنابراین مهم ترین پیشنهاد و راهکار نویسندگان ساماندهی سیاسی فضا جهت تمرکززدایی از تهران، پراکنده ساختن وزارتخانه ها، ادارات و مراکز غیر ضروری در سطح کشور برای جلوگیری از ازدحام جمعیت در تهران است.

بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آمریکایی ها با خلأ قدرت ایجادشده در آسیای مرکزی راهبرد نفوذ در حیات خلوت رقبای آسیایی خود اعم از چین، روسیه و ایران را مطرح نمودند. بعد از حادثه 11 سپتامبر به بهانه مقابله با افراط گرایی اسلامی و سرکوب گروه های تروریستی به طور رسمی اقدام به ایجاد پایگاه نظامی در آسیای مرکزی نموده و نیروهای نظامی خود را به منطقه گسیل نمود. این راهبرد آمریکا آغاز کنشگری مستقیم آن در محیط امنیتی آسیای مرکزی بوده است. بر همین اساس، یکی از اهداف حضور ایالات متحد آمریکا در محیط امنیتی منطقه آسیای مرکزی عملیاتی نمودن راهبرد مهار جمهوری اسلامی ایران است. در این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و از طریق مطالعه میدانی و اخذ نظرات متخصصین و کارشناسان حوزه مطالعات منطقه آسیای مرکزی اقدام به تحلیل راهبردی از تبعات حضور ایالات متحده در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران گردید. بر اساس نتیجه تحلیل سوآت (SWOT) راهبرد بهینه گزینش شده، راهبرد رقابتی «ST» است و برای دوری از تهدیدها، از نقاط قوت استفاده می کند و به منظور مقابله با استراتژی های مغرضانه ایالات متحده آمریکا علیه کشور در محیط امنیتی آسیای مرکزی، مؤثر خواهد بود.

منازعات و ناامنی­ ها در جنوب غرب آسیا دلایل مختلفی دارد که از مهم ترین آن ها می توان به 1) اختلافات مرزی-سرزمینی؛ 2) اختلافات قومی-مذهبی؛ 3) تعارضات ایدئولوژیک؛ 4) نفت؛ 5) دخالت قدرت­ های بیگانه، اشاره نمود. ساختارِ سیاسی-جغرافیایی جنوب غرب آسیا، همواره مساعد ظهور و شکل­ گیری جنبش های افراط­ گرای مذهبی بوده است. وضعیت امروز منطقه به خوبی بیانگر این تجربه است که جنبش­ های افراط­ گرای مذهبی منشأ برخی از بی ثباتی ها در منطقه بوده و بنا به مورد، ظرفیت ساماندهی بحران­ های امنیتی در سطوح مختلف ملی و فراملی برای کل منطقه و بعضاً فراتر از آن را نیز دارا می باشند. جنبش های افراط­ گرای مذهبی، با به چالش کشیدنِ نرم افزار و زیرساخت های مدیریتِ امنیت ملیِ حاکمیت ها، از قبیل مشروعیت سیاسی، مشارکت سیاسی، انسجام و یکپارچگی ملی و. . . اقدامات ضد امنیتی و براندازانه خود را با حمایت­ های متنوع بازیگران خارجی اعم از منطقه ای و فرامنطقه ای پیگیری می کنند. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی به استناد سندکاوی انجام شده، با استفاده از نظر خبرگان و تجزیه وتحلیل داده های حاصل از پرسشنامه، مؤلفه های نرم افزاری مؤثر در مدیریت بحران های امنیت داخلی ناشی از افراط­ گرایی مذهبی در جنوب غرب آسیا، در هشت مؤلفه، به شرح متن، مشخص و میزان اثربخشی هرکدام از مؤلفه ها در مدیریت بحران های مذکور به صورت درصد مشخص گردیده است. مؤلفه مشروعیت سیاسی با 41/15 درصد، بیشترین و مؤلفه توسعه یافتگی با 56/10 درصد کمترین اثربخشی را در مدیریت بحران های مورد بحث ایفا می کنند.