گیاه علوفه ای آمارانت از جمله گیاهان جدید زرای است که کشت آن در بسیاری از اکوسیستم های زراعی گرمسیری جهان به سرعت در حال گسترش بوده و در سیستم کشاورزی پایدار نیر نقش مهمی در الگوی تناوبی با برخی گیاهان دانه ای و علوفه ای گرامینه دارا می باشد. به همین منظور در سال 1382 برای اولین مرتبه در کشور پنج رقم علوفه ای آمارانت در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با تیمار ارقام در پنج سطح و با سه تکرار در مجتمع عالی آموزشی و پژوهشی کشاورزی رامین (ملاثانی) کشت شد. نتایج نشان داد که عملکرد وزن خشک علوفه ارقام آمارانت بین 15 تا 32 تن در هکتار بود. رقم پوپینگ با 32.1 تن در هکتار بیشترین تولید را دارا بود. درصد پروتیین این گیاه نیز (شامل کلیه اندام های هوایی برگ، ساقه و گل آذین) بین 12.6 تا 14.8 درصد بود. رقم تریجین با 14.8 درصد بیشترین میزان پروتیین را تولید کرد. نتایج این طرح بیابانگر اینست که گیاه آمارانت علوفه ای از پتانسیل مطلوبی جهت کشت و توسعه درخوزستان برخوردار بوده و نیاز مند بررسی و مطالعه بیشتر در آینده خواهد بود.

به منظور بررسی تاثیر زمان های مختلف برداشت بر کمیت و کیفیت علوفه چهار رقم آمارانت: اولترا، خارکوف، خارکوفسکی و بی نام، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال متوالی (1385 و 1386) در شرایط آب و هوائی کرج اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل چهار رقم آمارانت و دو مرحله برداشت بودند. برای بررسی عملکرد علوفه ارقام، ضمن یادداشت برداری از مشخصات رویشی و زایشی تیمارها، از سطوح معینی از هر کرت نمونه برداری انجام گرفت. برای بررسی کیفیت تیمارها نیز نمونه های استانداردتهیه شد. نتایج نشان داد از نظر عملکرد علوفه تر و خشک بین ارقام آمارانت و همچنین مراحل مختلف برداشت تفاوت معنی دار در سطح احتمال 1% وجود داشت. بالاترین عملکرد علوفه تر و خشک به ترتیب 86400 و 13320 کیلوگرم در هکتار به رقم اولترا تعلق داشت. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که علاوه بر رقم و مرحله برداشت، اثر سال و اثر متقابل رقم × مراحل برداشت نیز بر عملکرد علوفه تر و خشک در سطح احتمال 1% معنی دار بود. میزان پروتئین خام ارقام آمارانت بین 7.75 تا 22.2 درصد متغیر بود و ارقام در سطح احتمال 1% با یکدیگر تفاوت معنی داری داشتند. بین ADF و NDF علوفه و قابلیت هضم آن همبستگی منفی بسیار قوی به ترتیب با ضرایب ** r=-0.874 و ** r=-0.911 مشاهده شد. میانگین کل قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، ماده آلی (OMD) و ماده آلی ماده خشک (DOMD)، به ترتیب 71.1، 67.6 و 58.8 درصد برآورد شد. رقم اولترا در برداشت در مرحله شروع گلدهی از بالاترین سود به مبلغ 12880 هزار ریال در هکتار برخوردار بود. نرخ بازده نهایی جایگزینی این تیمار انتخابی بالاتر از سایر تیمارها و بیشتر از 96% برآورد شد.بنابراین رقم اولترا با برداشت در مرحله شروع گلدهی به عنوان تیمار مناسب تعیین شد.

هدف از این بررسی مطالعه تاثیر سطوح مختلف کودهای نیتروژنه، آهن، روی و منگنز با تیمارهای مختلف تقسیط کود بر عملکرد و کیفیت بذور آمارانت است. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان داد که سطوح مختلف کود نیتروژنه منجر به افزایش صفات مورد بررسی شد، بیشترین افزایش را در صفات کاربرد کود نیتروژنه، آهن و روی در مقادیر مطلوب و بیشتر از حد مطلوب مشاهده شد. در اکثر صفات مورد بررسی بین این دو سطح کودی در صفات تعداد دانه، اختلاف معنی داری مشاهده نشد. در این بررسی تیمار مصرف 200 و 300 کیلوگرم در هکتار نیتروژن افزایشی به ترتیب 11.32 و 9.98 درصدی را در تعداد دانه ها باعث شد. بیشترین تعداد دانه با محلول پاشی 7 در هزار سولفات روی 8464 عدد بود که افزایش 3.37 درصدی را نسبت به سطح شاهد نشان داد. لذا با توجه به نتایج حاصل، کاربرد کودهای مورد بررسی منجر به بهبود صفات کمی و کیفی آمارانت می شود.

به منظور بررسی اثر کودهای سبز مختلف و مقادیر کود شیمیایی نیتروژن بر خصوصیات رشد رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بود. فاکتور اصلی شامل مقادیر کود نیتروژن (اوره) (صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی شامل کودهای سبز (شاهد یا عدم کاربرد کودسبز، ارزن، سسبانیا، آمارانت، لوبیا چشم بلبلی و ماش) بود. این آزمایش در دو مرحله اجرا شد. ابتدا کاشت و برگرداندن کودهای سبز به خاک و پس از آن کاشت گندم بود. نتایج نشان داد که هردو عامل کودسبز و کود نیتروژن بر رشد اولیه گیاهچه های گندم موثر بودند. اثر کودهای سبز بر وزن خشک و شاخص سطح برگ گیاهچه های گندم در مقادیر کم نیتروژن بطور معنی داری بیشتر از سطوح بالای نیتروژن بود. کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار همراه با کودسبز لوبیا چشم بلبلی بیش ترین وزن خشک و شاخص سطح برگ گیاهچه های گندم را دارا بود. کاربرد کودسبز اثر معنی داری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در کلیه سطوح نیتروژن مصرفی داشت. از دیدگاه اکولوژیکی، بهترین عملکرد و درصد پروتئین دانه در شرایط کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار همراه با کاربرد کودهای سبز بقولات بویژه ماش و لوبیا چشم بلبلی بدست آمد. بنابراین با توجه به اینکه مقدار کود توصیه شده در این منطقه 100 کیلوگرم در هکتار است، لذا با کاربرد کودهای سبز بقولات همچون ماش و لوبیا چشم بلبلی به همراه مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، علاوه بر دست یابی به عملکرد مطلوب کمی و کیفی، مصرف کود شیمیایی نیتروژنی نیز بطور قابل ملاحظه ای کاهش یافت.

به منظور مطالعه کمی توان رقابتی گیاهان آمارانت (Amaranthus spp.) و ماش (vigna radiata L.) در کشت مخلوط علوفه ای تحت تاثیر روش مدیریت بقایای گیاهی گندم، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در دو مرحله (کشت گندم در پاییز و سپس کشت مخلوط آمارانت و ماش در تابستان) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. این پژوهش به صورت کرت های یک بار خرد شده (عامل اصلی مدیریت بقایای گندم به سه روش حذف کامل، مخلوط کردن و آتش زدن و عامل فرعی نسبت های تراکمی گیاهان آمارانت و ماش به صورت صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش از هشت شاخص تعیین وضعیت رقابت کنندگی گیاهان استفاده شد. نتایج نشان داد که بیش ترین عملکرد علوفه مخلوط (1347.6 گرم بر مترمربع) و مقدار شاخص نسبت برابری زمین (1.27) در تیمار مخلوط کردن بقایا و نسبت تراکمی 50 درصد هر یک از گیاهان به دست آمد. با آتش زدن بقایای گیاهی ضریب شلوغی افزایش، میزان تولید نسبی زمین و شدت نسبی رقابت کاهش یافته و همچنین بیش ترین تلفات واقعی عملکرد (2.63) نیز به دست آمد. با افزایش نسبت تراکمی، درجه تهاجمی آمارانت بسیار بیش تر از ماش افزایش یافت. به علاوه، در تیمارهایی که بیش ترین عملکرد علوفه مخلوط حاصل شد، آمارانت گیاه غالب و ماش گیاه مغلوب بود. در مجموع، نیز گیاه آمارانت بیش تر از ماش تحت تاثیر روش مدیریت بقایا و نسبت های تراکمی قرار گرفته و توان رقابت کنندگی آن نیز بیش تری در مقایسه با ماش داشت.

خشکی یکی از مهم ترین عوامل تنش زای محیطی است که به شدت رشد و عملکرد گیاهان زراعی را تحت تاثیر قرار می دهد. ولی پاسخ گیاهان به این عوامل تنش زا بسته به زمان وقوع از نظر مرحله رشدی گیاه متفاوت است. لذا هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر اعمال سطوح مختلف تنش کم آبی (آبیاری پس از 50، 80، 110، 140 و 170 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر) در مراحل مختلف رشد و نمو آمارانت (استقرار بوته ها، آغاز ساقه دهی، آغاز گلدهی و پر شدن دانه ها) بود. برای این منظور اقدام به تعیین میزان تولید دانه، درصد پروتئین و عملکرد روغن گردید. ارزیابی های فیزیولوژیک نیز جهت تعیین میزان تنظیم اسمزی و تغییر فعالیت سیستم آنتی اکسیدانی انجام پذیرفت. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان داد اعمال تنش کم آبی بسته به شدت و دوام تنش باعث افت بین حداقل 10 تا حداکثر 89 درصدی عملکرد دانه، 28 تا 70 درصدی شاخص برداشت، 12 تا 32 درصدی پروتئین دانه و 29 تا 97 درصدی عملکرد روغن در این گیاه می شود که نشان از حساسیت بالای تولید دانه و روغن مخصوصا در تنش های شدید و طولانی مدت دارد. نتایج بررسی تغییرات مواد اسمزی (پرولین و کربوهیدرات های محلول) نشان داد این گیاه با قرار گرفتن در شرایط تنش کم آبی میزان پرولین و کربوهیدرات های محلول را به ترتیب تا 31 و 50 درصد افزایش می دهد. توانایی گیاه در این افزایش در خشکی های شدید کاهش می یابد. به همین ترتیب، آمارانت برای مقابله با تنش کم آبی اقدام به افزایش میزان آنزیم های آنتی اکسیدان شامل کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز به ترتیب تا حداکثر 53، 23 و 79 درصد می کند که نقش مهم تر آنزیم سوپراکسید دیسموتاز را در مقابله با گونه های فعال اکسیژن و تنش اکسیداتیو ناشی از آن نشان می دهد. بر اساس این بررسی نشان داده شد که آمارانت گیاهی حساس در برابر کم آبی های متوسط و شدید (110 تا 170 میلی متر تبخیر از تشتک) و با تحمل مناسب به میزان آب حاصل از آبیاری با دور پس از 80 میلی متر تبخیر از تشتک می باشد به طوری که با کاهش 60 درصدی در آب مصرفی (آبیاری پس از 80 به جای 50 میلی متر تبخیر از تشتک) عملکرد دانه این گیاه با کاهشی حدود 17 درصد، محصولی در حدود 245 گرم در متر مربع (2.45 تن در هکتار) تولید می کند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.