رخداد طلای باریکا در منتهی الیه شمال غربی پهنه ساختاری سنندج- سیرجان قرار گرفته است. واحدهای گسترش یافته در این منطقه شامل توالی سنگهای آتشفشانی- رسوبی زیردریایی دگرگون شده با سن کرتاسه می باشد. سنگهای میزبان کانه زایی در منطقه باریکا واحد اسیدی ریولیتی- توف ریولیتی می باشد که بطور کامل در داخل پهنه برشی باریکا قراردارد. کانه زایی طلا- نقره (فلزات پایه و باریت) در منطقه باریکا بصورت عدسیهای کوچک و بزرگ و همروند با برگوارگی پهنه برشی است که از پایین به بالا در سه زون قابل بررسی می باشد: 1- زون سیلیسی سولفیددار، که از دو قسمت غنی از پیریت و رگه های کوارتزی سولفیددار قطع شده توسط برگوارگی تشکیل شده است. بیشترین عیار طلا در این زون در قسمتهای غنی از پیریت بوده که دارای 5 گرم در تن طلا می باشد. 2- زون غنی از سولفید و سولفوسالت که شامل دوبخش پیریت- اسفالریت- سولفوسالت و بخش پیریت ماسیو می باشد. بیشترین گسترش این زون در کمر پایین عدسی های باریتی است. حداکثر عیار طلا در این زون به بیش از 100 گرم در تن می رسد. 3- زون کانسنگ باریتی که متشکل از چند عدسی باریتی است. بزرگترین عدسی باریتی دارای ضخامت 10 و طولی حدود 60 متر است. این زون دارای دو قسمت غنی از سولفید و سولفوسالت و قسمت فقیر از سولفید و سولفوسالت می باشد. حداکثر طلا در این زون 25 گرم در تن اندازه گیری شده است. مهمترین کانیها در محدوده معدنی باریکا شامل پیریت، اسفالریت، گالن، تترائدریت- تنانتیت، بورنونیت- بولانژریت، تووینیت- وینیت، جیمسونیت، استیبنیت، الکتروم، کالکوپیریت و کوولیت می باشد. مطالعات الکترون مایکروپروب کانیها در زونهای مختلف کانه زایی، نشان دهنده وجود طلا بصورت دانه های درشت الکتروم، همچنین درگیر در شبکه سولفیدها (از جمله پیریت، گالن) و سولفوسالتها می باشد. با توجه به مهمترین ویژگیهای کانه زایی در منطقه باریکا از جمله محیط تکتونیکی، سنگ در برگیرنده، کانی شناسی و پاراژنز کانیها، محتوای فلزی، زون بندی عنصری، دگرسانی و مقایسه این ویژگیها با ذخایر ماسیوسولفید غنی از طلا، می توان گفت کانه زایی طلا- نقره (فلزات پایه و باریت) در محدوده معدنی باریکا شباهت زیادی با ذخایر ماسیوسولفید ولکانوژنیک غنی از طلای نوع Au-Zn-Pb-Ag از قبیل Rosbery، Hellyer وQueriver در تاسمانیا، Eskay Creek در کانادا و تعدادی ذخیره تیپ کروکو در Hokuroko Basin ژاپن دارد.

گستره معدنی باریکا در دنباله آتشفشانی- ته نشستی زیردریایی کرتاسه در پایانه شمال غربی زون سنندج- سیرجان قرار دارد. کانه زایی ماسیوسولفید غنی از طلا در واحد متاریولیت - توف ریولیتی این دنباله، رخ داده است. این کانه زایی در اصلی ترین و بزرگترین پهنه برشی منطقه واقع شده است (پهنه برشی باریکا). بنا بر بررسیهای ریز پردازشی الکترونی، طلا بیشتر به صورت، الکتروم و نیز درگیر با شبکه دیگر کانیها از جمله پیریت، گالن، تترائدریت- تنانتیت، بورنونیت- بولانژریت و تووینیت- وینیت دیده می شود. مهمترین اثر دگرشکلی بر کانه زایی طلا در گستره معدنی باریکا شامل خروج الکتروم غیرقابل رویت از درون کانیهای طلادار از جمله پیریت، و قرار گیری و تبلور دوباره آن در شکستگیها و فضای بین بلوری کانیها، به صورت الکتروم درشت بلور است، به طوریکه اندازه بلورهای الکتروم تا 264 میکرون نیز می رسد. این رفتار الکتروم در طی دگرشکلی می تواند باعث افزایش بازیافت طلا از کانسنگ طلا در نهشته های ماسیوسولفید غنی از طلای دگرشکل شود.

محدوده معدنی باریکا در فاصله 27 کیلومتری شرق شهرستان سردشت، در جنوب استان آذربایجان غربی قرار دارد. کانی سازی طلا و نقره باریکا در منتهی الیه شمال غربی پهنه ساختاری سنندج ـ سیرجان قرار گرفته است. واحدهای گسترش یافته در این منطقه شامل توالی سنگ های آتشفشانی ـ رسوبی زیردریایی دگرگون شده به همراه سن کرتاسه است. سنگ های میزبان کانه زایی در منطقه باریکا شامل واحد آندزیتی و تراکی ـ آندزیتی است. بر اساس مطالعات انجام شدة قبلی، کانه زایی طلا و نقره در محدوده معدنی باریکا بیشترین شباهت را با کانسارهای ماسیوسولفید غنی از طلا دارد که تحت تأثیر پهنه برشی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق، استفاده از فناوری سنجش از دور و انجام آنالیزهای مختلف بر روی داده های ماهواره ای ETM, ASTER به منظور زون بندی تیپ های مختلف آلتراسیونی است. در این تحقیق از روش های مختلف پردازش تصویر از جمله روش نسبت باندی، تحلیل مولفه اصلی، و پردازش طیفی داده های ماهواره ای برای تفکیک کانی های دگرسانی مرتبط با کانی زایی طلا استفاده شده است. به منظور شناسایی مناطق دگرسانی از طیف آزمایشگاهی USGS، طیف تصویر و الگوریتم Match filtering برای بارزسازی مناطق دگرسانی استفاده شد. نتایج حاصل از پردازش تصاویر ماهواره ای در محدوده نشان دهنده الگوی پراکندگی دگرسانی های سریسیتی، کلریتی، کلسیتی، اپیدوتی و اکسید آهن است. دگرسانی سریسیتی با شدت زیاد در مرکز سیستم و کلریتی، کلسیتی و اپیدوتی در اطراف به وضوح مشاهده می شود. طبق مطالعات صحرایی اکسیدهای آهنی که با دگرسانی سریسیتی همراه اند، ناشی از اکسید شدن سولفیدهای موجود در زون های کانی سازی است. نتایج پردازش تصاویر ماهواره ای در این ناحیه مطالعاتی می تواند راهنمای مناسبی برای اکتشاف این نوع کانی سازی در مناطق مشابه باشد.

کانسار سولفید توده ای غنی از طلا (و نقره) باریکا، در 18 کیلومتری خاور سردشت، در شمال باختر پهنه دگرگونه سنندج - سیرجان قرار دارد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در محدوده باریکا، مجموعه ای از سنگهای آتشفشان - رسوبی زیردریایی دگرگون شده کرتاسه، شامل متاولکانیکهای آندزیتی، متاتوفیت، فیلیت و اسلیت می باشند. کانسار باریکا، از دو بخش کانسنگ چینه سان و زون استرینگر تشکیل شده است که به طور کامل در واحد متاولکانیک آندزیتی Kmv1 قرار گرفته اند. بخش چینه سان کانسار، متشکل از کانسنگ های سولفیدی و باریتی همراه با بخشهای فرعی از نوارهای سیلیسی است که به صورت توده ای و یا نوارهای موازی بر روی رگه های سیلیسی زون استرینگر، که کمرپایین بخش چینه سان را قطع کرده اند، قرار گرفته است. بخش چینه سان کانسار از نظر کانی شناسی تنوع زیادی داشته و از پیریت، اسفالریت، گالن، استیبنیت، مجموعه ای از سولفوسالت ها و طلا (الکتروم) تشکیل یافته است. کانی شناسی رگه های سیلیسی زون استرینگر ساده بوده و شامل پیریت، گالن، اسفالریت، تترائدریت و مقادیر نادر کالکوپیریت می باشد. هر دو بخش کانسنگ چینه سان و زون استرینگر، در اثر عملکرد پهنه برشی باریکا به شدت دگرشکل شده اند. عیار متوسط طلا و نقره در بخش چینه سان کانسار به ترتیب 8.3 و 420 گرم بر تن و در رگه های سیلیسی زون استرینگر به ترتیب 0.7 و 32 گرم بر تن اندازه گیری شده است. عیار مجموع فلزات پایه در کانسار باریکا همواره کمتر از 1 درصد است.مطالعات اخیر حاکی از آن است که کانسار سولفید توده ای باریکا، شکل ناقص و تکامل نیافته از یک کانسار سولفید توده ای نوع کروکو است که تنها بخش کانسنگ سیاه در آن تشکیل گردیده و فاقد کانسنگ های زرد و پیریتی است. این کانسار بعد از تشکیل، درجه پایین دگرگونی (رخساره شیست سبز) و درجه بالای دگرشکلی را تحمل کرده است. فرآیندهای دگرگونی و دگرشکلی اعمال شده بر روی کانسار، ساختها، بافتها و اشکال جدیدی از کانه های طلا در کانسنگ را ایجاد نموده است. در مرحله همزمان با ولکانیسم، نهشت سیالات هیدروترمال کم دما (140-200 درجه سانتی گراد) و شوری پایین (9.6-1) درصد وزنی NaCl، که از طلا (و دیگر عناصر کانه ساز) غنی بوده است، به تشکیل کانسار باریکا، که مشخصات بخش کانسنگ سیاه یک کانسار کروکو را داراست، منجر شده است. در این مرحله از کانی سازی، طلا به صورت غیرقابل رویت در داخل پیریت های فرامبوئیدال و در همراهی نزدیک با سولفوسالت ها و دیگر کانیهای سولفیدی تمرکز یافته است. عملکرد دگرگونی پیش رونده (دگرشکلی مرحله D1) بر بخش چینه سان کانسار باریکا، به تبلور پیریت های فرامبوئیدال، ایجاد پیریت های درشت بلور و تشکیل الکتروم در مرز دانه های پیریت تجدیدتبلور یافته منجر شده است. عملکرد پهنه برشی باریکا (دگرشکلی مرحله D2)، دگرشکلی شدید کانسار و تحرک دوباره طلا و کانیهای حاوی Sb, Ag, Pb و As را موجب گردیده و متعاقبا طلاهای درشت دانه (تا 3 میلی متر) در فضاهای ایجاد شده در این مرحله از دگرشکلی تمرکز یافته اند. مرحله دگرگونی پس رونده، با تشکیل رگه های سیلیسی سفیدرنگ فاقد کانه (دگرشکلی مرحله D3) و متعاقبا رخداد یک دسته گسل های نرمال با شیب تند (دگرشکلی مرحله D4) همراه بوده است.

کانسار باریکا، اولین و تنها کانسار سولفید توده ای غنی از طلا (و نقره) گزارش شده در ایران است که در 18 کیلومتری خاور شهر سردشت در شمال باختر پهنه دگرگونی سنندج - سیرجان قرار دارد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در محدوده باریکا، مجموعه ای از سنگ های آتشفشانی-رسوبی زیردریایی دگرگون شده با سن کرتاسه پیشین، شامل سنگ های آندزیت-تراکی آندزیتی، متاتوفیت، فیلیت، اسلیت و کربنات هستند. سنگ های آتشفشانی دگرگون شده آندزیتی KMv1، سنگ میزبان کانسار است و هر دو بخش چینه سان و زون استرینگر کانسار را در بردارد. کانسار باریکا و سنگ میزبان آن، پس از تشکیل، متحمل دگرگونی ضعیف (در حد رخساره شیست سبز) و دگرشکلی شدید (میلونیتی شدن) شده است. بخش چینه سان کانسار از نظر کانی شناسی تنوع زیادی داشته و از پیریت، اسفالریت، گالن، استیبنیت، مجموعه ای از سولفوسالت ها و الکتروم تشکیل شده است. کانی شناسی رگه های سیلیسی زون استرینگر ساده بوده و شامل پیریت، گالن، اسفالریت، تتراهدریت و مقادیر کمی کالکوپیریت است. عیار میانگین طلا و نقره در بخش چینه سان کانسار به ترتیب 4.2 و 260 گرم در تن و در رگه های سیلیسی زون استرینگر به ترتیب 0.7 و 32 گرم در تن اندازه گیری شده است. مجموع عیار فلزات پایه در کانسار باریکا همواره کمتر از 1 درصد است. مطالعات سنگ-زمین ساختی و بررسی نمودارهای عنکبوتی عناصر کمیاب و عناصر خاکی کمیاب و نمودار نسبت های Ce/Pb و Nb/U مربوط به سنگ های آتشفشانی دگرگون شده منطقه باریکا، نشان می دهد که واحدهای آتشفشانی منطقه که سنگ میزبان کانسار را نیز شامل می شود، از یک گوشته غنی شده (نسبت به مورب) در بالای یک زون فرورانش منشا گرفته و در قلمرو کمان قاره ای حاصل از فرورانش قرار دارند. مطالعات ژئوشیمیایی کانسار باریکا، حاکی از آن است که الگوی پراکندگی و همبستگی ژئوشیمیایی عناصر کانه ساز در بخش های مختلف کانسنگ چینه سان و رگه های سیلیسی زون استرینگر، با الگوی ژئوشیمیایی و کانی شناسی یک کانسار سولفید توده ای دگر شکل نشده، همخوانی دارد. شواهد ژئوشیمیایی حاکی از آن است که به رغم عملکرد دگرگونی ضعیف و دگرشکلی شدید بر روی کانسار باریکا، الگوی پراکندگی عناصر و نسبت های فلزی کانسار آتشفشان زاد اولیه تا حد زیادی حفظ شده است، به گونه ای که ویژگی های ژئوشیمیایی کانسار باریکا، به مقدار زیادی با ویژگی های ژئوشیمیایی یک کانسار سولفید توده ای آتشفشان زاد غنی از طلای دگرشکل نشده مطابقت دارد. شواهد بافتی آشکاری برای تحرک دوباره کانی های Ag, Pb, Bi و Sb همراه با طلا در محدوده کانسنگ های سولفیدی و باریتی باریکا وجود دارد، اما به نظر می رسد که فلزات تحرک دوباره یافته، فراتر از محدوده کانه دار اولیه حرکت نکرده اند.

امروزه تلفیق داده های زمین مرجع با استفاده از فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، به صورت گسترده ای به کار گرفته می شود. در این روش ها، تلفیق لایه های اطلاعاتی با توجه به کیفیت و کمیت داده ها و به کارگیری روش های وزن دهی مناسب صورت می گیرد. در پایان با استفاده از روش های تقسیم بندی مانند روش فواصل هندسی، نقشه پتانسیل معدنی تهیه می شود. روش های خوشه بندی که استفاده از آنها در پردازش داده ها در حال افزایش است، با توجه به میزان شباهت میان داده ای، نمونه ها را میان گروه های مشخص تقسیم می کند. در این پژوهش روش تهیه نقشه پتانسیل معدنی با هدف اکتشاف طلا با استفاده از روش خوشه بندی میانگین های K- و میانگین هایK- فازی بررسی می شود. پس از آن نتایج این روش ها با نقشه پتانسیل معدنی که در محیط GIS با استفاده از مدل تلفیق همپوشانی اندیس ها برای منطقه باریکا در برگه 1:100000 آلوت در جنوب آذربایجان غربی تهیه شده، مقایسه می شود. در منطقه باریکا به دلیل در دسترس نبودن نقاط حفاری در دسترس نمی توان تعداد کلاس ها و مرز هر کلاس برای تعیین امتیازات نقشه نهایی را با روش های متداول مشخص کرد، ولی در روش های خوشه بندی، تعیین آستانه برای تعداد کلاس مفروض به صورت خودکار و بر پایه میزان شباهت داده ها به خوبی انجام می شود. افزون بر این با استفاده از روش های خوشه بندی می توان شمار کلاس بهینه برای نمایش امتیاز های نقشه پتانسیل را نیز تعیین کرد که در این پژوهش انجام شده است. نتایج نشان می دهد که هر دو روش، خوشه بندی و همپوشانی اندیس ها، پرپتانسیل ترین محدوده را تقریبا مشابه یکدیگر به دست آورده اند با این تفاوت که روش خوشه بندی به اطلاعات کمتری نسبت به منطقه مورد بررسی نیاز دارد در حالی که در روش همپوشانی اندیس ها، وزن دهی داده ها و تعیین آستانه برای تعیین مرز امتیازات پایانی به اطلاعات بیشتری نیاز دارد.

داده های الکترومغناطیس حوزه بسامد به دلیل سرعت بالای برداشت و وضوح مناسب برای ژرفاهای نه چندان زیاد، در کاربردهای گوناگونی مانند اکتشاف آب و مواد معدنی، زیست محیطی و شناسایی مصنوعات بشری مدفون شده استفاده می شود. در وارون سازی این داده ها به مقاومت ویژه الکتریکی و ژرفا می توان با در نظر گرفتن تقـریبی مناسـب، از روش های وارون سازی بسیار سریع تری نسبت به روش های وارون سازی با تکرار استفاده کرد؛ که در برخی منابع با نام روش های تبدیل یا روش های وارون سازی سریع نام برده می شوند. منطقه مورد مطالعه در باختر برگه 1:100000 آلوت در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است و طی مطالعات ژئوشیمیایی و لیتوژئوشیمیایی به عنوان یک بی هنجاری طلا- سرب معرفی شده است. این پهنه طلادار با توجه به مطالعات زمین شناسی طی دو مرحله تشکیل پهنه سولفید توده ای و تاثیر دگرگونی ناشی از پهنه برشی روی آن غنی شده است. در این مقاله ضمن معرفی الگوریتم های وارون سازی سریع، از الگوریتم اصلاح شده سیمون استفاده و نقشه های توزیع مقاومت ویژه الکتریکی برای بسامدهای مختلف سامانه برداشت تهیه شده است و سپس با در نظر گرفتن ویژگی های نوع کانی سازی، زمین شناسی منطقه، تفسیر مناسب از نقشه های توزیع مقاومت ویژه الکتریکی صورت گرفته است. با استفاده از این روش ها، محدوده های پهنه برشی و محل های کانی سازی احتمالی برای بررسی های بیشتر تشخیص داده شد. افزون بر این به نظر می رسد که توزیع مقاومت الکتریکی حاصل از بسامد 7200 هرتز با میانگین ژرفای 60 متر نشان می دهد که مرز میان لایه آهک کرتاسه و متاولکانیک کرتاسه در ژرفا نسبت به سطح، تغییرات سریعی دارد که می توان با بررسی های صحرایی درستی نقشه زمین شناسی را نیز بررسی کرد.