نوارد دگرگونی ـ ماگمایی منطقه موته، در بخش شمال باختری زون سنندج ـ سیرجان و شمال خاوری گلپایگان واقع شده و شمال ردیفی از سنگهای رسوبی، ولکانیکی (بازیک و اسیدی) و آتشفشانی ـ رسوبی دگرگونه و چین خورده است. این نوار از دیدگاه لیتولوژی، رخساره های دگرگونی و حتی شیوه دگرریختی، از قدیم به جدید، به سه کمپلکس گنایسی (زیرین)، شیست سبز (میانی) و اسلیتی ( بالایی) قابل تفکیک است.کمپلکس های دگرگونه، در منطقه موته، چند حادثه دگرگونی و دگرریختی را، بصورت پیشرونده ، تا رخساره آمفیبولیت تجربه کرده اند و ویژگی های پلی متامورفیک را ارایه می کنند. در منطقه موته حوادث مربوط به رخدادهای سیمرین پسین و لارامید وپلوتونیسم اسیدی پیامد آنها، همه حوادث پیشین را تحت تاثیر قرار داده است. اما، در بخشهای جنوب خاوری زون سنندج ـ سیرجان، رخداد کوهزایی سیمرین پیشین، توسط محققین مختلف، بعنوان مهمترین حادثه دگرگونی و دگرریختی، مورد تاکید قرار گرفته است. داده های سنی جدید، از نمونه های منطقه موته، حاکی از آن است که توده های گرانیتوییدی در دوره های کرتاسه میانی، پالئوسن پایانی و پالئوسن ـ ائوسن، جایگزین شده اند.

منطقه موته که در 270 کیلومتری جنوب تهران واقع شده است از دیدگاه پهنه بندی زمین ساختی در پهنه سنندج - سیرجان واقع شده است. سنگهای موجود در این منطقه شامل مجموعه رسوبی - آذرین دگرگون شده و توده های گرانیتوئیدی است. بررسی های ساختاری در این منطقه تاثیر یک فرایند دگر شکلی پیشرونده در سه مرحله دگرریختی را نشان می دهد. هدف مقاله شناخت و تفکیک مراحل تغییر شکل سنگهای منطقه در ارتباط با جایگزینی کانه های طلادار با استفاده از تحلیل پارامترهای ساختاری و مقاطع میکروسکوپی است. طی اولین مرحله دگر ریختی یک لایه بندی ترکیبی از جدایش نوار غنی از کانی های روشن (کوارتز و فلدسپار) و کانی های تیره میکایی در متاپلیت ها و کانی های آمفیبول در متابازیت ایجاد شده است. دومین مرحله مهمترین حادثه دگرریختی بود که چین با روند شمالغرب - جنوب شرق دارای دامنه بلند و طول موج کوتاه و زاویه بین یالی کمتر از 30 درجه سانتیگراد با گرایش (vergence) به سوی جنوب غرب مشخص می گردند (چین های بسته تا موازی). برگوارکی سطح محوری این چین ها به خوبی در سنگ های مختلف گسترش یافته است. این برگواره در پهنه های برشی به صورت برگواره میلونیتی به همراه خطواره کششی هم راستا با امتداد آن و میل کم به دو سوی شمال غرب یا جنوب شرق مشاهده می گردد. دگر شکلی سوم با چین دادن ساختارهای پیش از خود چین های باز در مقیاس نقشه ایجاد کرده است که برگوارکی سطح محوری همراه آن بوجود نیامده است. گسل های این منطقه نقش مهمی در شکل دادن ریخت شناسی کنونی منطقه ایفا کرده اند. دو گسل شمالی و جنوبی محدود کننده سنگ های دگرگون منطقه معدن موته با راستای شمال شرق - جنوب غرب با ساز و کار معکوس و شیب زیاد به سوی شمال غرب عمده ترین گسل ها بوده و گسل های راستا لغز در دو راستای شمال غرب - جنوب شرق و شمال شرق - جنوب غرب به همراه گسل های عادی با راستای شمال - شمال غرب از دیگر ساختارهای ترد در منطقه می باشند. همسویی برونزدهای گرانتیوئیدها با این گسلها نقش آنها را در شکل گیری گسل ها نشان می دهد. نفوذ این گرانیتوئیدها به همراه گسلش نقش مهمی در خالص سازی و پرعیار کردن سولفورهای طلا دار موجود در سنگ ها داشته است.

بر اساس یافته های سینماتیک با مقیاسهای متفاوت در پهنه های گسل کواترنری در نیمه جنوبی البرز خاوری و با استفاده از روشهای نوین تحلیل لغزش گسل که در آن، وضعیت سطح ها و بردارهای لغزش ـ فاکتور شکل بیضوی تنش، جهت های تنش های اصلی و زاویه اصطکاک داخلی توده سنگ دخالت دارند، میدان تنش کواترنری در منطقه مورد مطالعه بازسازی گردید. موقعیت تنش های σ3, σ2, σ1 برای داده های اولیه (دوران نیافته) به ترتیب 091o/11o, 332o/67o, 184o/20o و برای داده های دوران یافته به ترتیب 077o/08, 232o/82o, 346o/04o تعیین شد. شکل بیضوی تنش نیز بر مبنای فاکتور شکل [R=(σ2- σ3)/( σ1- σ3)] تعریف شده توسط Angelier (1975) تعیین گردید. مقدارR برای همه محدوده های در حدود 5/0 و نوع دگرریختی، ترافشاری (Transpressional) چپبر با مولفه کوچک شاغولی به دست آمد. این نتیجه، نشان از وجود میدان تنش با جهت σ1رو به شمال و در نتیجه حرکت رو به شمال پوسته در این پهنه از کشور دارد. نتیجه به دست آ‚ده با نتایج به دست آمده از سایر روشها مانند ساز و کار کانونی زمینلرزه ها سازگاری خوبی دارد.

کوهستان شتری یکی از رشته کوه های خاور ایران مرکزی در خاور شهر و پهنه تبخیری طبس می باشد که در انتهای شمالی گسل پویای نایبند جای گرفته است. وجود پادگانه های آبرفتی چرخه ای کهن و افرازهای گسلی پوشیده کواترنری در بخش پیشانی باختری کوهستان و سه گونه بادزن آبرفتی کهن، سیلابی و پویا در دشت طبس شواهدی از برخاستگی نو زمین ساختی رشته کوه، مهاجرت باختری رسوبگذاری کواترنری و گسترش خاوری فرسایش پسرونده در راستای رودخانه های فصلی می باشند. غارها و قنات های معلق در دامنه های دره های آبرفتی سرعت زیاد فرسایش ژرفی را به نمایش می گذارند. رخنمون تاقدیس های نئوژن، پادگانه های فرسایشی، دره های رودخانه ای آبگذر پیشین و تاب برداشتگی لایه های بادزن های کهن در دشت همگی بیانگر برخاستگی دوره ای و پویای زمین های دشت نسبت به پهنه تبخیری هستند. چهره ها و شاخصهای زمین ریختی همچون پله ها و کوژیدگی نیمرخ طولی رودخانه ها، نسبت پهنا به بلندی دره ها و سینوسیته پیشانی کوهستان نشان می دهند که حرکات زمین ساخت پویا با گسلهای کواترنری در دشت و پیشانی های شمالی و جنوبی در ارتباط می باشد، در حالیکه به نظر می رسد بخش میانی پیشانی کوهستان از حرکت باز ایستاده است. در این بین رخداد زمین لرزه 1978 میلادی طبس (Ms=7.3) پس از یازده سده نبود لرزه ای گواهی است بر پویایی مهاجرت باختری جبهه دگرریختی و افزایش پهنای کوهستان. بدین ترتیب با هماهنگی های دیده شده بین ویژگی های نو زمین ساختی و لرزه زمین ساختی در این گستره با معرفی پیشانی های کوهستانی باز مانده، نوپویا، پویا و تازه شکل گرفته، بار دیگر اهمیت چنین پژوهشهایی در درک هرچه بهتر تاریخچه پویایی و لرزه خیزی هر گستره خاطر نشان می گردد.

گرانیت علی آباد دمق با روند شمال خاور- جنوب باختر با ابعاد 2.5 در 10 کیلومتر در 35 کیلومتری جنوب شهر همدان قرار دارد. مطالعه ساختاری و فابریک دگرریختی از یک سو و بررسی سنگ شناسی این توده نفوذی و کانی های دگرگونی موجود در سنگ های دگرگون در برگیرنده آن از سوی دیگر مشخص ساخت که توده مزبور در پهنه تکتونیکی برشی امتداد لغز که در آن بلوک شمال باختری به سمت شمال خاور و بلوک جنوب خاوری به سمت جنوب باختر جابجایی داشته تغییر شکل یافته است. این تغییر شکل با درجه دگرریختی بالا در شرایط دگرگونی درجه پایین همزمان با جایگزین در شرایط شکل پذیر صورت گرفته است. فابریک موجود در گرانیت زمانی ساخته شده توده به حالت انجماد نرسیده و بلورها در شرایط شکل پذیر دگرشکل شده اند و دگرریختی در آن تا زمان انجماد کامل ادامه داشته است. همسازی فابریک سنگ های در برگیرنده با توده نفوذی نشان می دهد که توده در پهنه ای در راستای برگوارگی غالب موجود در منطقه و هم امتداد با آن در داخل آنها قرار گرفته است. تاثیر حرارتی توده نفوذی در سنگ های دگرگون در برگیرنده در حاشیه توده نفوذی به صورت دگرگونی برگشتی هویدا شده است. هندسه سیگموییدال توده نفوذی بزرگ همدان و موقعیت این پهنه برشی امتداد لغز راستبر در بخش جنوب خاوری آن، اهمیت تکتونیک ترافشارشی را در این بخش از پهنه  سنندج- سیرجان و چرخش فضای کششی ایجاد در این تکتونیک را در جایگزینی موقعیت کنونی توده گرانیتی علی آباد دمق و متعاقبا در جایگزینی گرانیت همدان نشان می دهد.