بدنبال حملات شیمیایی رژیم متجاوز عراق بر علیه رزمندگان جمهوری اسلامی ایران، ضرورت یک بسیج همگانی جهت مقابله و دفاع بر علیه اثرات زیان آور گازهای شیمیایی احساس می گردید در این بسیج ایمنولوژیست ها نیز مستثنی نبودند و طرحی تحت عنوان بررسی ایمیونوژنیسیته گازهای شیمیایی مطرح گردید که موضوع بررسی این پایان نامه قرار گرفت در این پایان نامه ایمیونوژنیسیته گاز خردل با تست های مختلف ایمبنولوژی مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت، یکی از راههای مناسب جهت کاهش اثرات زیان آور و دیررس این عامل تقویت سیستم دفاعی بدن می باشد گاز خردل با خصوصیات فیزیکوشیمیایی خود هنگامی که بتنهایی وارد بدن حیوان یا انسان می شود نه تنها ایمیونوژن نیست بلکه بعنوان یک ایمیونوسوپریسو عمل نموده و اثرات مخرب خود را بویژه روی لنفوسیت ها ظاهر می کند بمنظور القا پاسخ ایمنی بر علیه این هاپتن (گاز خردل) لازمست تغییراتی در این ملکول داده شود بدین معنا که با اتصال این ماده شیمیایی به پروتئین حامل، از طریق باندهای کووالانس این هاپتن می تواند به یک ایمیونوژن تبدیل گردد در این تحقیق گاز خردل بعنوان یک هاپتن به پروتئین کریرهای مختلف مثل KLH, BSA و eggAlbumin متصل شد سپس کونژوگه های تهیه شده از نظر تغییر حرکت الکتروفورتیکی و D S/N مورد بررسی قرار گرفت پس از تایید عمل کونژوگاسیون، گونژوگه ها بطریقه زیر جلدی همراه با ادجونت کامل فروند به خرگوش تزریق گردید. پس از چهار بار تزریق در مدت یکسال و هایپرایمیونیزه شدن حیوانات آزمایشگاهی خون گیری بعمل آمد سپس از سرم یا ایمیونوگلوبولین ها یا فراکشن IgG خالص شده در تست های مختلف ایمنولوژی استفاده شد.برای نشان دادن القا پاسخ ایمنی و واکنش آنتی بادیها بر علیه قسمتهای کریروها پتک تست Double Diffusion یا اختولونی بعمل آمد و ثابت شد که آنتی بادیهای القا شده بطور اختصاصی بر علیه قسمت هاپتک و شاخص های آنتی ژنتیک کریر واکنش نشان می دهد حضور و ویژگی آنتی بادیهای القا شده همچنین با یک روش جدید و حساس بنام فلوئور و ایمنواسی که قبلا معرفی شده ((37)) نیز استفاده شد لازم به تذکر است که این روش کاملا با ایمنوفلوئورسانس روی اسلاید تفاوت داشته و از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است جهت انجام تست FIA لازم بود یک کونژوگه فلوئورسانتی از گاز خردل تهیه شود بدین منظور از آلفانفتیل آمین و آمینونفتالین سولفونیک اسید استفاده گردید پس از سنتز و خالص سازی و تایید کونژوگه های سنتز شده با استفاده از mass, NWR T, L.C و تغییرات l max از کونژوگه فلوئورسانتی (گاز خردل- (Am NS جهت تست FIA و تشخیص آنتی بادی ضد گاز خردل استفاده شد وقتی آنتی بادی علیه گاز خردل با کونژوگه فلوئورسانتی واکنش می داد کوانتوم نوری کونژوگه فلوئورسانتی بطور اختصاصی افزایش می داد سرم نرمال و آنتی بادیهای غیر اختصاصی هیچگونه تاثیری در کوانتوم نوری کونژوگه فلوئورسانتی نداشتند این افزایش ناشی از انرژی نشرتریپتوفان در ملکول های پروتئین بوده بویژه در ناحیه Fab ملکول آنتی بادی است که با اتصال به گاز خردل به Am NS منتقل می شود.بررسی ها و نتایجی که در این پایان نامه بدست آمد نشان می دهد که تهیه آنتی بادی اختصاصی بر علیه این عوامل غیر ممکن نیست و سیستم دفاعی موجود بویژه سیستم هومورال بر علیه این عوامل خطرناک، تحریک و فعال میشود تحقیقات بعدی باید بر اساس مطالعه invivo پیرامون آنتی بادی های تولید شده باشد و شرایط به دفاع عمومی بدن حیوان بر علیه این عوامل از طریق تولید آنتی بادی های اختصاصی بوجود آید و در صورت موفقیت جهت سروتراپی با استفاده از تکنیک منوکلونال هیپرید و ما، می توان مقادیر زیادی از این گونه آنتی بادیهای اختصاصی را تهیه نمود. و پس از اطمینان از کارآِیی و نداشتن اثرات جانبی بطور وسیعی مورد استفاده قرار داد.نکته دیگری که با استفاده از کونژوگه های مختلفی که در این تحقیق برای اولین بار منتشر شده قابل ذکر است امکان بررسی وجود آنتی بادیهای اختصاصی علیه گاز خردل در مقادیر کم به روش FIA است که تاکنون بعلت محدودیتهایی که بوده گزارشی در این مورد منتشر نگردیده است. از طرف دیگر با توجه به تزریق کونژوگه گاز خردل و پروتئین کریر به خرگوش در طول یکسال در چند نوبت از طریق زیر جلدی جهت ایمونیزاسیون، و تحمل این تزریقات و عدم بروز آثار سو ظاهری و ماکروسکوپی در مقابل گروه شاهد در طول بیش از یکسال و نیم که تحت نظارت دقیق بوده اند می تواند نقطه امیدی برای شروع یکسری تحقیقات دقیق تر پیرامون این مساله باشد و چنانچه ثابت شود اثرات جانبی و زیان آور نداشته باشد بعنوان واکسن تلقی شده و واکسیناسیون یا ایمنی فعال بجای سروتراپی استفاده گردد.