مقوله مشروعیت سیاسی ومنشا حدوث آن از جمله مباحثی است که در عصر انقلاب و جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگر به صورت فزاینده در معرض بحث و نقادی فقهی قرار گرفت. در حالی که در فلسفه سیاسی معاصر غرب مقولاتی همچون دمکراسی و جمهوریت بیش از هر وقت مورد عنایت واقع شده و مفاهیم مقبولیت و مشروعیت به صورت تام و تمام به یکدیگر ربط یافتند. این سوال ذهن کاوشگران را به خود مشغول کرد که آیا در الگوی نظام سیاسی برخاسته از فقه امامیه هم ربطی بین این دو مقوله وجود داشته است یا خیر؟ آیا می توان با وجود باور به الهی بودن نظام و پذیرش نقش شارعیت خداوند در آن برای اراده و خواست انسانها هم سهم و حظی در حدوث مشروعیت قائل شد؟ و آیا شرعی بودن و مردمی بودن نظام سیاسی به نحوی با هم قابل جمع می باشد یا هر کدام مستلزم نفی قطعی دیگری است؟ در نوشتار حاضر سعی بر آن شده موضوع مشروعیت در نگاه فقه امامیه به تفکیک در دو مقطع تاریخی عصر حضور و عصر غیبت مورد بررسی فقهی قرار گیرد مهم ترین نظریات در این باب مطرح شود و ادله و جوانب آنها مورد نقد و تحلیل دقیق واقع و نکات ضعف و قوت هر کدام بازشناخته شود. آنگاه در یک تقریر عالمانه و مبتکرانه نظریه منتخب مبتنی بر پذیرش ولایت شرعی اقتضایی فقیهان و شرطیت شرعی رای و خواست مردم در حدوث مشروعیت به نحول مدلل ارایه گردد و گامی به سوی یافتن راه حلی برای یکی از داغترین و پردامنه ترین مباحث مطرح شده در حوزه فقه سیاسی در دوران معاصر به پیش نهاده شود.

چکیده فارسی:تدوین الگوی اسلامی پیشرفت، از جمله دغدغه های سال های اخیر حضرت آیت الله خامنه ای برای بهبود کارآیی نظام اسلامی در مسیر دستیابی به آرمان های آن و تحقق تمدن نوین اسلامی در جهان است. از سوی دیگر، آرمان مهدویت و انتظار موعود، افق مطلوب انقلاب اسلامی و جهت گیری فعالیت ها و سیاست گذاری های آن در اندیشه ایشان و نیز در اندیشه امام خمینی (ره) به عنوان رهبران این انقلاب بوده است. این نوشتار در صدد بررسی مناسبات آموزه انتظار ظهور و حکومت مهدوی، با الگوی پیشرفت و کارکردهای این آموزه در تدوین الگوی اسلامی پیشرفت با توشه گیری از اندیشه های مهدوی مقام معظم رهبری و با روشی توصیفی-تحلیلی و مقایسه ای است. یافته های پژوهشی حاکی از آن است که از منظر مقام معظم رهبری، انتظار موعود، روح حاکم، ابزار سنجش، هدف و معیار الگوی اسلامی پیشرفت بوده و دارای کارکردهایی همچون امیدافزایی، ایجاد بلندهمتی، غرب ستیزی، تلاش جهادی و برنامه ریزی در مسیر تدوین و اجرای الگوی پیشرفت است. چکیده عربی:لقد کانت کتابة القدوة الإسلامیة المتطورة واحدة من الهواجس التی راودت وشغلت ذهن سماحة آیة الله السید علی الخامنئی فی السنوات الأخیرة وذلک من اجل تحسن أداء النظام الإسلامی فی مسیرة الحصول علی التطلعات والأهداف التی ینشدها وتحقق الحضارة الإسلامیة الجدیدة وإرسائها فی ارجاء العالم ومن جهة ثانیة فقد کانت الأهداف والقدوة والمثالیة المهدویة ومسألة إنتظار الموعود ونیل الأفاق المتعالیة والمطلوبة للثورة الإسلامیة وترسیم وتعین النشاطات والفعالیات وتحدید السیاسة العامة لها حاضرة دوماً فی افکاره ورؤیته الثاقبة وایضاً فی رؤیة الإمام الخمینی (ره) بإعتبارهما من یقود هذه الثورة ومسیرتها صوب برّ الآمان.وهذه المقالة هی بصدد دراسة العلاقة بین تعالیم إنتظار الظهور والحکومة المهدویة وذلک بواسطة طرح القدوة والإنموذج المتطور واستخدامات تلک التعالیم فی کتابة القدوة الإسلامیة المتطورة من خلال الاستعانة بالرؤی والأفکار المهدویة التی یحملها المرشد الأعلی للثورة الإسلامیة واعتمدت تلک المقالة فی ذلک علی الاسلوب الوصفی – التحلیلی والمقارن وقد خرجت بنتائج ومعطیات وهی ان الرؤیة التی یعتمدها سماحة قائد الثورة الإسلامیة فی تحقق الهدف والمعیار من القدوة الإسلامیة المتطورة هی وجود حالة من الإنتظار الموعود فی النفوس وإیجاد الروح الحاکمة وأداة القیاس حیث تکون لهذه العوامل والحالات إفرازات متعددة من قبیل زیادة الآمل والتطلع لمستقبل زاهر وزرع الهمة العالیة والعداء للغرب والسعی الجهادی والتخطیط والبرمجة فی طریق کتابة وتنفیذ القدوة المتطورة.

یکی از موضوعاتی که ذهن محققین و اکثر اقشار جامعه را مشغول کرده است؛ مسئله کاهش ازدواج و افزایش طلاق در ایران است. با توجه به اهمیت رسانه ها همچون مطبوعات در پوشش مشکلات جامعه، این تحقیق درصدد بررسی نحوه پوشش و بازتاب اخبار ازدواج و طلاق در مطبوعات ایران در سال 95 (مطالعه موردی: کیهان، شرق، ایران، همشهری) است تا میزان و چگونگی آن را بسنجد. این تحقیق با روش تحلیل محتوای کمی و با نمونه گیری کل شماری صورت پذیرفته است. از مجموع 103 مطلب در مورد ازدواج، روزنامه همشهری با 9/37 بیشترین مطلب و شرق 5/16 کمترین مطلب را داراست. از مجموع 21 مطلب مربوط به طلاق، روزنامه همشهری و شرق به تعداد مساوی با 6/28 بیشترین مطلب را دارند. بین متغیر سطح زیر چاپ مطالب و عناصر خبری مربوط به ازدواج و روزنامه ها به ترتیب با 1 درصد خطا و 99 درصد اطمینان, رابطه وجود دارد (معنی دار است) و بین متغیر سطح زیر چاپ، عناصر خبری و ارزش های خبری مطالب مربوط به طلاق و روزنامه ها بیش از 5 درصد خطا رابطه وجود ندارد (معنی دار نیست). بین متغیر ارزش های خبری در گزینش مطالب مربوط به ازدواج و نام روزنامه ها نیز با بیش از 5 درصد خطا، رابطه وجود ندارد (معنی دار نیست). طبق نظریه برجسته سازی اداره کنندگان روزنامه ها با نگاهی مثبت به ازدواج سعی بر برجسته ساختن ازدواج داشته اند تا طلاق. اما این موضوع اهمیت نداشته و در یک سال تنها 124 خبر به آنها اختصاص داده اند که نشان می دهد موضوعات دیگر در اولویت اداره کنندگان روزنامه ها قرار داشته است.

برخی از شاعران معاصر عربی برای بیان تجربه­ها و دغدغه­های گوناگون خود و جامعه و جهت اصالت بخشی به اثر ادبی خویش، به فراخوانی چهره­های برجستۀ سنتی روی آورده­اند و بهره گیری از این شخصیت­ها و بیان تجربه­های متعدد از رهگذر آنان یکی از ترفندهای مهم ادبی این شاعران است. نزار قبانی (1923-1998 م) به عنوان یکی از مشهورترین و پرمخاطب­ترین شاعران معاصر عربی در قرن بیستم پس از شکست عرب­ها در ژوئن 67  به طورجدی به شعر سیاسی و پایداری روی آورده است. قصیده «قانا» از قصاید برجسته وی است که به دنبال بمباران قانا توسط اسرائیل در 1996 سروده شده و فراخوانی نمادین شخصیت های مختلف دینی، تاریخی، اسطوره­ای و ادبی جلوۀ ویژه­ای به این قصیده داده است. بی­شک شرایط فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جهان عرب و آبشخورهای فکری و فرهنگی مختلفی که شاعر از آن­ها بهره برده و ذهن وقاد و دید نقادانۀ وی در فراخوانی این شخصیت ها مؤثر بوده است. بر این اساس، پژوهش حاضر تلاش دارد با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر شناخت اطلاعاتی از شعر مقاومت معاصر عرب به ویژه سبک و مضمون شعر نزار قبانی به سؤالات زیر پاسخ دهد: نزار قبانی در قصیدۀ مشهور خود از چه شخصیت­هایی بهره برده است؟ این شخصیت­ها در شعر او دارای چه کارکردی بوده و چه نقشی را ایفا می­کنند؟ چه عواملی باعث گرایش شاعر به استفاده از نمادها در قصیدۀ وی شده است؟ نتیجه پژوهش نشان می­دهد: این حضور نمادین گاه شامل شخصیت های دینی چون مسیح، امام علی (ع) و امام حسین (ع) است و گاه شخصیت های اسطوره­ای عرب و غیر عرب چون دنکیشوت و عنتره و... را شامل می­شود و نزار با نظر به خفقان موجود از جانب حاکمان عربی وقت، با کاربست نمادین این شخصیت ها و دلالت­های وجودی نهفته و آشکارشان به صورت مثبت و گاه تحول یافته و منفی، سعی کرده نگرش­ها، پیام­ها، دردها، تجارب و نقدهای خود را بر دشمنان و جامعه عرب، در قالبی ادبی به مخاطب انتقال دهد.

هنرسازه که تحت تأثیر تأملات روانشناسانه است، به منظور بیان مقاصد و احساساتشان مدد می­جویند. ناجی علّوش شاعر غربت نشین فلسطینی با به­کارگیری ساختار تقابل گونۀ مکانی توانست شبکه­ای از معانی و مفاهیم مورد نظر خویش را به مخاطب القا کند و در پَس همۀ این جفت واژگان مکانی دغدغه­های روانی، سیاسی و اجتماعی­اش نهفته است که گویای عواطف و عقاید اوست. از این رو، پژوهش حاضر می کوشد با استفاده از شیوۀ توصیفی–تحلیلی به بررسی برجسته ترین مکان­های تقابلی در شعر این شاعر معاصر بپردازد تا بتواند به درک درستی از رابطۀ معنایی میان دو مفهوم متضاد مکانی که نقش بارزی در زیبایی و انسجام متن دارند، دست یابد. یافته­های پژوهش بیانگر این است که دوگانه های مکانی نقش مهمی در انتقال احساسات درونی شاعر نسبت به دو مکان متفاوت و تبادل اندیشه و تفکرش داشته ­است. مهم­ترین مکانی­های تقابلی به­کاررفته عبارتند از: تقابل ارتباط با جدایی، تقابل مکان عربی با مکان غربی-استعماری، تقابل وطن با تبعید و حسّ غربت، تقابل اینجا با آنجا. و این تقابل­های دوگانه به ذهن خواننده مفهوم هویت، استعمارستیزی، دغدغه مند بودن شاعر نسبت به وطن خویش و وطن عربی، تبیین احساس درونی اش از اغتراب مکانی را تداعی می­کند.