از بیماری های مزارع خیار در اکثر نقاط ایران به خصوص در آذربایجان غربی بیماری قارچی «فوزاریوم» است که توسط دو نوع قارچ «فوزاریوم و رتیسیلیوم» به وجود می آید. در این تحقیق ابتدا دو نوع قارچ از مزارع آلوده جمع آوری گردید و در محیط کشت «آگار»، «آگار کولونیزه»شده و سپس به طریق کشت «تک اسپوری» بر روی محیط کشت «PDA» تال های قارچ های «فوزاریوم و رتیسیلیوم» به دست آمد. سپس به منظور اندازه گیری سرعت رشد قارچ کش ها، «تیابندازول، بنومیل و تویسین ام» به محیط کشت «PDA» اضافه گردید و برای بررسی اثر سموم نیز قارچ کش های مذکور را بر روی 60 گلدان حاوی خیار 40 روزه که به طور مصنوعی به قارچ کش های مذکور آلوده شدند آزمایش گردید. نتایج نشان می دهد که قارچ کش های «تیابندازول و بنومیل» برای مبارزه با قارچ«ورتیسیلیوم» خیار در قبل از آلودگی یا به محض شروع آلودگی بوته ها عملکرد بهتری دارد.

گیاه سیب زمینی بعنوان یکی از محصولات عمده زراعی در جهان و ایران مورد کشت و زرع قرار می گیرد. استان زنجان در ردیف پنجمین استان کشور به لحاظ کشت و تولید سیب زمینی قرار گرفته است و شش درصد سطح زیر کشت این محصول را در کل کشور دار می باشد. در سال 1369 سطح زیر کشت سیب زمینی در استان زنجان 7281 و میزان برابر 77520 تن بوده است. محصول سیب زمینی در ایران عمدتا مصرف غذایی داشته و بخش عمده ای از انرژی غذایی جامعه را تامین مینماید.در سایر کشورهای دنیا اهمیت این محصول در مصارف صنعتی در تهیه الکل در حفر چاههای بزرگ نفتی برای استحکام تاسیسات مربوطه، تهیه لوسیون های بهداشتی و زینتی و غذای کودکان، بسیار زیاد است. اهمیت اقتصادی و غذایی این محصول موجب گردیده است تا مراکز پژوهشی بزرگی در دنیا به روی این محصول تحقیقات گسترده ای انجام دهند، تا کنون بیش از 120 رقم مختلف از این گیاه معرفی گردیده است که هر کدام دارای صفات مشخصی است. به لحاظ اهمیت و جایگاه این محصول در رفع بخش عمده ای از نیازمندی بشر، افزایش تولید این محصول از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در این رابطه مطالعه و بررسی عوامل افزایش تولید اهمیت ویژه ای مییابد. از عواملی که تولید این محصول را تحت تاثیر قرار می دهند پاتوژن های مختلف گیاهی هستند که بنحوی تولید این محصول را تهدید می نمایند.قارچها گروه عمده ای از عوامل مهم بیماریزا می باشند که به غده های انباری و بوته های داخل مزرعه خسارت وارد نموده و موجب کاهش این محصول می گردند. بدون شناخت این قارچها امکان کنترل و مبارزه با آنها وجود نخواهد داشت.طی مکاتباتی که با مراکز تحقیقاتی و اجرایی کشاورزی استان بعمل می آمد، مشخص گردید قارچها خسارات زیادی به این محصول وارد می نمایند لذا بنا گردید بیماریهای ناشی از قارچها در سیب زمینی مورد بررسی اجمالی قرار گیرد. طی بررسی که در دوسال گذشته صورت گرفت و نمونه های متعددی از غده و بوته های مشکوک به آلودگی جمع آوری گردید. مجموعا 178 نمونه، از ارقام مختلفی که در منطقه مورد استفاده قرار می گرفت، شامل ارقام مورن، آئولا، دراگا، آلفا و محلی، مورد بررسی شد. نمونه های مورد بررسی پس از ضد عفونی سطحی در محیط کشت P. D. A مورد کشت قرار گرفتند. نمونه های کشت شده در دمای 25 درجه سانتیگراد نگهداری شده و پس از رشد قارچها، نسبت به جداسازی و خالص نمودن آنها مبادرت شد.از قارچهای رشد کرده پرپاراسیون تهیه شد و اندامهای مختلف قارچ مورد بررسی قرار گرفت. میزان رشد کلنی قارچ های فوزاریوم در 4 روز بررسی شد. با توجه به عوامل مورد نیاز در شناسایی قارچها و با استفاده از منابع موجود و انجام تست بیماریزایی، قارچهای جدا شده مورد شناسایی قرار گرفتند و مجموعا 13 گونه از 7 جنس قارچ و بوته و غده سیب زمینی جدا گردید. 1- Alternaria solanj2- verticillium albo- atrum3- Phytophthora infestans4- Rhizoctonia Solani5- Fusarium Solani6- F. Oxysporum7- F. Sulphureum8- F. Ventricosum9- F. _ Sp.10- F. Sp.11- Penicillium Spp.12- Aspergillus Spp.13- A. niger قارچهای فوق غالبا بطور مستقیم روی بوته و غده سیب زمینی بیماری ایجاد می نمودند و بعضا خسارت های زیادی داشتند. بعضی از گونه های فورازیوم در بسیاری از غده های مورد بررسی مشاهده می شدند، تعداد زیادی از غده هایی که در بازار بفروش می رسند دارای بیماری هستند و بطور مشخصی حامل قارچ فورازیوم می باشند. در مزارع سیب زمینی بسیار اتفاق می افتد که، یک یا چند بوته بطور ناگهانی دچار پژمردگی و نهایتا در معرض نابودی قرار می گیرند و یا حالت زرد کم رنگ به خود گرفته و بوته ضعیف شده و رشد آن کم میشود، که عامل اصلی آن آلودگی فوزاریومی است. گونه های متعددی از قارچ فورازیوم مشاهده گردید و به دلیل عدم دسترسی به منابع مورد نیاز شامل کلیدهای شناسایی و مقالات علمی، فقط 4 گونه از این جنس مورد شناسایی قرار گرفت (با توجه به مطالعات و تجربیات قبلی) بقیه گونه ها که غالبا خاکزی بوده و میزان خسارت آنها نیز دقیقا روشن نیست، شناسایی نگردیدند.قارچ Alternaria Solani در بسیاری از مزارع یافت می شد ولی حالت اپیدمی نشان نمی داد. در بعضی از غده های مورد بررسی اسکلروت Rhizoctonia Solani مشاهده میگردید و بعنوان یک قارچ عامل پژمردگی در مراحل اولیه رشد گیاه مطرح میباشد. خوشبختانه قارچ Pytophthora infestans بعنوان یک عامل محدود کننده هنوز مطرح نیست، ولی در بعضی از بوته هایی که از اطراف طارم جمع آوری میشد مشاهده میگردید. قارچهای Penicillium و Aspergillus که عموما بصورت ساپروفیت به این محصول خسارت وارد می نماید، با توجه به اهمیت آنها و خسارت زیادی که به غده های انباری می رسانند، قابل توجه می باشند.با توجه به پیش فرضی که در ابتدا تحقیق مبنی بر اهمیت قارچهای بیماریزا وجود داشت گرایش کلی معطوف به بررسی پاتوژنهای قارچی گردید. ولی در عمل مشاهده گردید که عوامل باکتریایی نیز در این منطقه حائز اهمیت هستند. تنها در یک مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان، 80 درصد بوته ها آلودگی باکتریایی داشتند. در بسیاری از غده های مورد بررسی وجود باکتریها، دارای اهمیت ویژه ای بود. وسعت دامنه منطقه مورد بررسی و وجود ارقام مختلف سیب زمینی و پاتوژنهای مختلف قارچی که بنحوی در این تحقیق باید مورد بررسی قرار می گرفتند، حجم کار را گسترده نمود و این گستردگی از متمرکز شدن روی یک بیماری خاص و یا یک رقم خاص ممانعت می نمود. تجربه این تحقیق نشان میدهد، برای بررسی دقیق بهتر است دامنه تحقیق، رقم مورد نظر و نوع بیماری مشخص گردد تا فرصت کافی برای مطالعه دقیق آن موضوع فراهم گردد. البته در مناطقی که بررسی های اولیه صورت نگرفته است، ناگزیر به بررسی کلی خواهیم بود.در نهایت بنظر میرسد که گونه های مختلف قارچ فورازیوم خسارت عمده ای به این محصول وارد می نمایند و گونه های متعددی از این قارچ در منطقه می تواند شناسائی شوند و برای اولین بار از کشور گزارش کردند و لذا در فرصت های آتی میتوان به بررسی آنها پرداخت.در رابطه با کنترل بیماریهای قارچی مورد نظر، گرچه جای بحث در این تحقیق نیست ولی به نظر می رسد با توجه به اینکه اغلب بیماریهای مطروحه، از طریق غده منتقل می گردند، رعایت اصول بهداشتی در کاشت و ضد عفونی غده های بذری با قارچ کش ها، می تواند نقش موثری در کنترل این بیماریها داشته باشد.با توجه به محدودیت امکانات آزمایشگاهی در دانشگاه و جهاد دانشگاهی. خصوصا در مراحل اولیه تحقیق (اطاق کشت، گلخانه و غیره) و همچنین گستردگی موضوع مورد بررسی، امکان مطالعه عمیق و فراتر از این گزارش فراهم نگردید. از طرفی تهیه گزارش نهایی و تجزیه و تحلیل موضوع با ادامه تحصیل محقق مصادف گردید و لذا محدودیت زمانی نیز مزید بر عوامل گردید. به هرحال وجود رابطه نزدیک بین موضوع مورد بررسی و تجزیه قبلی محقق در زمینه بررسی قارچهای سیب زمینی، کمک عمده ای به پیشرفت تحقیق، خصوصا شناسایی قارچها نمود.