0

سیاست های تقابلی ایالات متحده در قبال ایران دارای دارای قبض و بسط های متعددی از سیاست های تخریب وجه بین المللی تا رویکردهای مبتنی بر تهدید و ترور بوده است. در این میان، به موازات روی کارآمدن دموکرات ها یا جمهوری خواهان، سیاست های تقابل با ایران نیز دچار نوساناتی بعضا عمیقی گردیده است. به عبارتی اگر سیاست های جمهوری خواهان تندرویی همچون ترامپ مبتنی بر بیشینه سازی چالش ها با جمهوری اسلامی بوده، بررسی چنین سیاست ها و استراتژی هایی از سوی دموکرات هایی همچون جو بایدن با تمسک به راهبردهای دیگری صورت پذیرفته است. به همین سبب، مقاله کنونی جستاری است در ارائه پاسخی مستدل و متقن به این سوال که مهمترین راهبردهای تقابل ایالات متحده علیه ایران (با تاکید بر دوره جو بایدن) مبتنی بر چه مواردی است؟ فرضیه نویسندگان یا دال مرکزی مقاله کنونی تاکید بر این مسئله دارد که سیاست های کلان ایالات متحده در این دوره شامل توقف و مهار با ایجاد تأخیر در توسعه بومی دانش هسته ای صلح آمیز ایران، بی ثبات سازی امنیت داخلی و نظم عمومی و اخلال در سیاست های منطقه ای ایران دارد. یافته های مقاله نیز با بهره گیری از چارچوب هژمونی رئالیستی، روش توصیفی تحلیلی و بهره گیری از منابع مکتوب و مجازی نشان دهنده وادارسازی ایران به همسوسازی رفتار خود با سیاست های امریکا و افزودن هزینه ایران برای دفاع از اولویت های منافع ملی خود در ساختار امنیتی-دفاعی خاورمیانه می باشد که در قالب یک مدل راهبردی تدوین می گردد. در نهایت نیز نویسندگان به ارائه راهکارهای مناسب از سوی ایران مبادرت خواهند نمود.

اضمحلال رژیم بعث و زوال نظم سیاسی مستقر به مثابه یک بزنگاه تاریخی فرصت تحول و تکوین سازوکارهای تحقق بخش تغییرات مطلوب اقتصادی-اجتماعی را پیش روی جامعه و نظام سیاسی عراق قرار داد. با این­حال واقعیت­های این کشور حاکی از پیچیده­تر شدن وضعیت توسعه ملی عراق در برهۀ پساصدام است. مسأله پژوهش حاضر رمزگشایی از چگونگی شکل­گیری سرنوشت موجود و منطق حاکم بر الگوی رکود و شکنندگی فرآیند توسعه اقتصادی در عراق پساصدام است. پرسش اصلی مقاله آن است که قبض و بسط فرآیند توسعه در عراق پساصدام چگونه قابل فهم است؟ فرضیه­ پژوهش بدین صورت طراحی شده که ستیز نیروهای اجتماعی قدرتمند حاضر در سپهر سیاسی عراق پساصدام مانع چرخش سیاسی-نهادی ضروری برای گذار از وضعیت نظم دسترسی محدود و حصول به توسعه پویای ملی در این کشور شده است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد کنش­های متقابل نیروهای حاضر در سپهر سیاستگذاری اقتصاد سیاسی عراق پساصدام درجهت تمهید صورت­بندی اندیشه­ای و نهادی منضبط برای باز نمودن قفل­های تاریخی و هدایت توسعه اقتصادی در این کشور گام بر نداشته است. متقابلاً بزنگاه تاریخی ناشی از سقوط صدام با بازتولید میراث نهادی گذشته، تشدید رانت­جویی، گسترش مناسبات قائم به شخص و در نتیجه نابرابری در توزیع درآمدها، افزایش هزینه مبادله و تکوین نظم شکننده­ در این کشور همراه شده است. پژوهش به روش تاریخی و با اتکاء به منابع و متون نظری، گزارش­های آماری و تحلیلی موجود صورت گرفته است.

این مقاله با استفاده از نظریه توانمندسازی به موضوع دسترسی زنان به اعتبارات نظام بانکی می پردازد. این نظریه مبتنی بر پنج مرحله رفاه، آگاهی، دسترسی، مشارکت و کنترل است و به برابری جنسیتی در فرایند توسعه توجه دارد. این پژوهش با روش پیمایشی در شهر تهران انجام شده است و سعی دارد به این پرسش ها پاسخ دهد: زنان تا چه حد با نظام اعتباری در ارتباط اند؟ سطح بهره مندی آنان از اعتبارات چگونه است و در کدام یک از مراحل نظریه توانمندسازی هستند؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که همه زنان وارد فرایند دسترسی به اعتبارات نظام بانکی نشده اند و مهم ترین نوع ارتباط آنها با بانک ها برای پرداخت قبض های آب، برق و ... پس انداز است؛ ارتباط زنان با نظام بانکی برای پس انداز و سپرده گذاری (به ویژه از نوع قرض الحسنه) بیش از ارتباط آنها با هدف برخورداری از منابع اعبتاری بانک هاست؛ میزان وام درخواستی زنان برای سرمایه گذاری کلان کافی نیست؛ و زنان در مراحل آگاهی و دسترسی از فرایند توانمندسازی هستند.

فرایند قبض و بسط سرزمینی یکی از موضوعات مهم در جغرافیای سیاسی است که در بررسی تاریخ ایران کمتر به آن پرداخته شده است. نگرش تاریخی صرف در بررسی حکومت های ایران و تحولات سیاسی - اجتماعی آنها مانع توجه به این امر شده است. در این مقاله ضمن بررسی تاریخ پنج سلسله صفویه، افشاریه، زندیه، قاجاریه و پهلوی، الگوی حاکم بر فرآیند پیوستگی و گسستگی سرزمینی طی دوره های تاریخی مزبور مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه حاصل از این مطالعه نشان می دهد که در هر دوره تاریخی، فرآیند مزبور در بر گیرنده پنج مرحله پیوسته به شرح ذیل بوده است: 1- شروع گسستگی سرزمینی ، 2- تشدید گسستگی 3- آغاز پیوستگی 4- تقویت بسط و پیوستگی 5- تثبیت و یکپارچگی سرزمینی  

راههای حس، تجربه و عقل در شناخت، قبل از افلاطون در فلسفه یونان مطرح شده بود. افلاطون راههای وصول به شناخت را حس، گمان، استدلال، تعقل وارسطو صرفا عقل می دانست. مسلمانان با فلسفه یونان بیشتر از طریق مدارس رها، نصیبین، حران، جندی شاپور و ... توسط مترجمان سریانی با نوعی قبض آشنا شدند. ورود فلسفه به جهان اسلام موافقت و مخالفت و انتقادهایی را برانگیخت. در میان منتقدین، عرفا و در میان عرفا، عین القضاه که از زمره نوابغ عرفاست با توجه به تربیت مدرسی توانست حصول معرفت را از طریق ذوق و بصیرت که پیش از او اجمالا مطرح شده بود تبیین و تفسیر کند. قاضی علاوه بر تعیین حد و مرز برای شناخت حسی و عقلی به شناخت از طریق ذوق و بصیرت یا «طور ورا عقل» اعتقاد داشت او برای حس و تجربه و عقل در شناخت ساحت و خصایصی و برای بصیرت یا ذوق و معرفت ویژگیهایی برشمرده و تفاوت و تشابه آنها را با یکدیگر و با وحی یا علم لدنی و جایگاه هر یک از آنها را در شناخت و آفات هر یک از آنها را بیان نموده است.

بحث امنیت ملی و حفظ امنیت ملی، یکی از وظایف اصلی دولتهاست. امنیت از چنان جایگاهی در میان دولتها برخوردار است که در سیاست بین الملل از آن به عنوان سیاستهای اعلی نام برده می شود. حفظ و تامین امنیت، ضرورتی انکارناپذیر برای تمامی دولتها و اشکال مختلف دولت است؛ به گونه ای که فقدان امنیت به معنی فقدان حیات ملی، سرزمینی و جمعیتی کشورها تلقی می شود. با این حال، امنیت ملی از لحاظ مفهوم بسیار مهم است. این مفهوم براحتی توسط دولتهای مختلف دچار قبض و بسط می شود و دولتها می توانند اقدامات خود را تحت عنوان امنیت ملی توجیه نمایند. این گفته پروفسور «باری بوزان» را باید غنیمت شمرد که امنیت ملی یک مفهوم موردی است و بستگی به زمان مکان خاص خود دارد و برای هر کشوری به شکل خاص خود ظاهر می شود. بر این اساس، سوال اساسی که می توان مطرح کرد، این است که آیا امنیت ملی به همان گونه که برای دولت - ملتهای برآمده از وستفالیا مطرح است، برای کشورهای جهان سوم - که اغلب فرآیند دولت - ملت سازی را به صورت ناقص طی کرده اند - هم کاملا مصداق دارد؟ سوال دیگری که می توان مطرح کرد، این است که آیا امنیت ملی در کشورهای جهان سوم به همان گونه که در طول جنگ سرد مطرح می شد، بعد از پایان جنگ سرد هم به همان شکل کاربرد دارد؟ در پاسخ به سوالهای فوق باید گفت که امنیت ملی در کشورهای جهان سوم، در طول جنگ سرد بیشتر متاثر از روابط و رقابت دو ابر قدرت بود. بر این اساس، بعد سخت افزاری امنیت بیشتر نمود داشته است، اما با پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی ابعاد نرم افزاری امنیت، مانند: ابعاد اقتصادی، زیست محیطی و جمعیت شناسی امنیت بیشتر مطرح می گردد. بر این اساس، باید گفت در دوران پس از جنگ سرد، بویژه پس از رویداد «11 سپتامبر 2001» در کشورهای جهان سوم، امنیت به مثابه نقطه عطفی در عرصه تعاملات بین المللی، بیشتر بعد داخلی می یابد، تا بعد خارجی. بنابراین، آنچه تهدیدی برای امنیت ملی این کشورها به شمار می رود، ریشه در ساختار داخلی و نه عوامل خارجی و ساختار برخاسته از ذهن توهم نگر دارد.