در این پروژه، گاماروسها به عنوان شاخص آلودگی محیط، انتخاب و پس از مطالعه و تعیین 10رودخانه نمونه برداری از رسوبات بستر و آنالیز آنها طبق روش استاندارد بین المللی صورت گرفته است. میزان عناصر سنگین (zn,cu, pb,cd) در گاماروسهای نر، ماده و نابالغ موجود در مصب رودخانه های جنوب شرقی دریای خزر (از فریدون کنار تا نور) با استفاده از دستگاه جذب اتمی (AAS) اندازه گیری و نتایج تجزیه و تحلیل گردیده است. نتایج حاصله مبین آن است که، میزان جذب و تجمع عناصر سنگین در گاماروسهای نر و ماده نسبتا یکسان بوده و این میزان تجمع به جنسیت گاماروسها ارتباطی نداشته و بر یکدیگر تاثیرگذار نیستند. ولی نسبت و مقایسه میزان جذب و تجمع عناصر سنگین در گاماروسهای بالغ و نابالغ از تفاوت معنی داری برخوردار می باشد، که نشان دهنده وابستگی این تغییرات به سن گاماروسهاست. در عین حالی که میزان تجمع عناصر سنگین در گاماروسها بالغ بیش از نابالغین می باشد. ولی قدرت جذب و نسبت تجمع عناصر در گاماروسهای نابالغ در طی دوران کوتاه نابالغی، درصد بیشتر و زیادتری (50 الی 80 درصد) را به خود اختصاص داده و تنها 20 درصد از کل میزان عناصر، در طی دوران بلوغ جذب بدن آنها گردیده است. همچنین مقایسه آلودگی (تجمع عناصر سنگین در گاماروسها) در ایستگاههای شماره 1 ، 2 و 3 (مصب رودخانه های فریدون کنار، هراز و محمودآباد) بیشتر از دیگر ایستگاهها بوده که با توجه به فعالیتهای مختلف انسانی در منطقه، مراتب و دلایل، مستدل و محکمتر شده و مسلما می توان گاماروسها را به عنوان شاخص مهم جذب و تجمع عناصر سنگین و نهایتا شاخص آلودگی محیط دانست.

سابقه و هدف: با توجه به نقش انگل های خارجی جوندگان در انتقال بیماری های مختلف از جمله طاعون، تب راجعه، تیفوس مورن و غیره، مطالعه ای جهت بررسی انگل های خارجی جوندگان در مناطق مختلف استان مازندران در سال های 76 الی 78 انجام پذیرفت.مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی انجام شد. جامعه مورد مطالعه جوندگان شهرهای ساری، بهشهر، قائم شهر (جویبار) ، آمل، محمودآباد، نور، رامسر، تنکابن و نواحی مرکزی شهرها (5 کیلومتر اطراف شهر) بودند. با نصب تله های زنده گیر به صورت تصادفی در اماکن مختلف، نسبت به صید جوندگان اقدام گردید. پس از صید جوندگان و انتقال آنها به آزمایشگاه، متعاقب بیهوشی و ثبت مشخصات ظاهری جوندگان، آنها در بالای تشتک آبی به منظور جدا کردن انگل های خارجی برس می شدند. انگل های خارجی پس از جمع آوری از روی تشتک آب در الکل 70 درجه نگهداری شده تا پس از مونته شدن مورد شناسایی قرار گیرند. همچنین کلیه اطلاعات مربوط به جونده و انگل در فرم مخصوص ثبت گردیده و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: درطی این بررسی مجموعا 371 جونده متعلق به هفت گونه صید گردید که عبارت بودند از: 148 Rattus rattus  عدد (40 درصد)؛ 87 Rattus norvegicus عدد (23 درصد)؛ 40 Mus musculus عدد (11 درصد)؛ 25 Glis glis عدد (7 درصد)؛ 7 Apodemus sylvaticus عدد (2 درصد)؛ 45 Nesokia indica عدد (12 درصد)؛ و 19 Arvicola terrestis عدد (5 درصد). همچنین در این بررسی اکتوپارازیت های جدا شده عبارت بودند از:Hoplopleuridae ، Echinolaelaps echidninus،Opiliacaridae ،Rhipicephalus ، N.faciatus وIxodidae  که بیشترین فراوانی مربوط به Hoplopleuridae و کمترین فراوانی مربوط بهIxodidae  می باشد.استنتاج: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که میزان آلودگی به انگل های خارجی در جوندگان صید شده و در منطقه مورد مطالعه 40 درصد می باشد. آلودگی در گونه هایRattus rattus ،Nesokia indica ، Rattus norvegicus و Arvicola terrestris مشاهده گردید و اکتوپارازیت های جدا شده همگی از نظر پزشکی و دامپزشکی حایز اهمیت می باشند.

خصوصیات تشریحی و بافت شناسی مراحل بلوغ جنسی (ماکروسکوپی، میکروسکوپی) طول چنگالی، وزن، وزن تخمدان و قطر تخمک در چهار مرحله رسیدگی جنسی کیلکای معمولی (Clupeonella delicatula) مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق از فروردین تا مردادماه 1379 در منطقه صید تجاری بابلسر که آبهای ساری تا محمودآباد را در برمی گیرد. در مجموع 557 قطعه ماهی کیلکای معمولی (Clupeonella delicatula) مطالعه شدند. نتایج بیانگر آن است که در ترکیب صید کیلکای معمولی به وسیله تور قیفی لامپ دار در منطقه مذکور چهار مرحله جنسی قابل مشاهده می باشد. برای هر یک از مراحل تخمدانی ویژگیهای تشریحی (ماکروسکوپی) خاص وجود دارد پس می توان در عمل بدون نیار به مقاطع بافت شناسی، مراحل رسیدگی جنسی را با اطمینان کافی تشخیص داد. با توجه به یافت نشدن مراحل 5 و 6 در میان نمونه ها می توان احتمال عدم واکنش مثبت به نور مصنوعی درمراحل 5 و 6 رسیدگی کیلکای معمولی را مطرح نمود. در میان ماهیانی که تعیین مرحله تخمدانی آنها انجام شد %2.28 در مرحله %74.9، 1 در مرحله %18.46، 2 در مرحله 3 و %4.36 در مرحله 4 تخمدانی بودند. میانگین طول چنگالی در مراحل 1 تا 4 به ترتیب 88.43، 88.38، 83.56، 69.82 میلی متر و میانگین وزن به ترتیب 4.77، 4.18، 2.2 و 5.06 گرم محاسبه شد. اختلاف هر دو شاخص بین مراحل 2، 1 و 3 معنی دار بود (P<0.05). مقایسه میانگین های وزن تخمدان و قطر تخمک در مراحل 3، 2 و 4 اختلاف معنی دار نشان دادند.

زبان مازندرانی (که به «تبری [طبری]» هم مشهور است)، از زبان های ایرانی شمال غربی است که به لحاظ جغرافیایی جزو زبان های کرانه دریای خزر به شمار می رود. طبق آمار سال 1993 م، 3265000 نفر در ایران به یکی از گویش های این زبان سخن می گویند (اتنولوگ). قلمرو رواج مازندرانی را می توان به چهار منطقه زیر تقسیم کرد:.1 شهرهای رامسر، تنکابن، کلاردشت، چالوس و نوشهر؛.2 آمل، نور و محمودآباد؛.3 بابل، قائم شهر، سوادکوه و ساری؛.4 نکا، بهشهر و بندر گز.آنچه در متون زبان شناسی ایرانی تحت نام گویش مازندرانی از آن یاد می شود کل استان مازندران را شامل نمی شود، بلکه عمدتا حوزه جغرافیایی بین گرگان و چالوس را در بر می گیرد.از نظر منابع در دسترس برای مطالعه مازندرانی، این گویش را باید از گویش های خوش اقبال ایرانی دانست؛ چرا که در مقایسه با دیگر زبان ها و گویش های ایرانی، از این گویش منابع بیشتری در دسترس است.

تحقیق حاضر به منظور شناخت شباهت های اکولوژیک بین تیپ های گیاهی حوزه آبخیز رودخانه محمود آباد واقع در 5 کیلومتری شمال شهرستان شاهین دژ با موقعیت جغرافیایی 36o42’ تا 36o51’ عرض شمالی و 46o30’ تا 46o49’ طول شرقی با وسعت 26826.95 هکتار انجام گرفت. تیپ های گیاهی منطقه بر اساس معیار فلورستیک- فیزیونومیک تفکیک و شباهت های اکولوژیک بین تیپ های مذکور به روش رسته بندی قطبی (بری- کورتیس) با به کارگیری شاخص سورنسون تعیین شدند. در هر تیپ گیاهی نسبت به شناخت خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاک اقدام شد. طی مطالعات فلورستیک 408 گونه گیاهی متعلق به 245 جنس و 59 خانواده گیاهی جمع آوری و شناسایی و در منطقه 18 تیپ گیاهی تشخیص داده شد. مهم ترین عوامل اکولوژیک موثر در تغییر پوشش گیاهی منطقه مورد بررسی ارتفاع، بافت خاک و عوامل بیولوژیک است.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر فعالیت بدنی بر تغییر مصرف دارو در آموزگاران مضطرب در نیمه دوم سال 1384 در شهرستان محمودآباد انجام شد و به نظر می رسد، اولین پژوهش از این نوع در ایران است. برای این کار 64 آموزگار مضطرب که همزمان داروهای ضد اضطراب مصرف می کردند و اضطراب آنها با آزمایش DSM-IV مورد تایید قرار گرفته بود، داوطلب شدند. پس از ثبت مشخصات، آزمودنی ها به دو گروه فعالیت های بدنی انفرادی (با توجه به امکانات تنیس روی میز) و گروهی (با توجه به امکانات: فوتسال و والیبال) تقسیم شدند. فعالیت های بدنی به صورت انفرادی و گروهی هفته ای دو روز، راس ساعت معین، زیر نظر مربی با برنامه ریزی مشخص انجام می شد. در پایان ماه های اول، دوم، سوم و چهارم آزمون DSM-IV انجام شد.نتایج نشان داد که در پی فعالیت بدنی گروهی، مهم ترین نشانه های اضطراب (خستگی و بی قراری) از ماه دوم تا پایان ماه های سوم و چهارم نسبت به پیش آزمون کاهش یافت و این تغییر معنی دار بود (p<0.05). همچنین مصرف داروهای ضد اضطراب در فعالیت بدنی گروهی در ماه های دوم و سوم کاهش نداشت. ولی در پایان ماده دوم به طور معنی داری کاهش یافت (p<0.05). نشانه های بیماری افراد مضطرب در گروه فعالیت های بدنی انفرادی در ماه های دوم و سوم کاهش داشت، ولی این نشانه ها فقط در پایان ماه چهارم به طور معنی داری کاهش نشان داد (P<0.05). اما مصرف داروهای ضداضطراب در گروه فعالیت های بدنی انفرادی در مقایسه با پیش آزمون کاهش داشت، ولی این کاهش معنی دار نبود (p<0.05).

رودخانه هراز با طول 181 کیلومتر از جنوب غربی و جنوب قله دماوند در محله نهام لار سرچشمه گرفته و با طی مسیر طولانی به سوی شهر آمل و پس از عبور از شهر آمل به دریا در منطقه ای بنام سرخرود متصل می گردد. حوزه آبریز این رودخانه معادل 8513.6 کیلومتر مربع است که در شهرستان های آمل، بابل، محمودآباد، فریدون کنار و نور واقع گردیده و بخشی از اراضی کشاورزی استان مازندران شمرده می شود.جهت بررسی منابع آلاینده رودخانه هراز سه ایستگاه هیدرومتری به نام های ایستگاه پنجاب، کره سنگ و سرخرود در بالا دست و پایین دست شهر آمل در نظر گرفته شد. پس از شناسایی محدوده مورد مطالعه، تعدادی نمونه در فصول مختلف سال 1382 تهیه و نمودار نتایج با استفاده از نرم افزار Excel رسم و با استاندارد آب آشامیدنی مقایسه گردید.با بررسی پارامترهای کیفی آب رودخانه طی سال های 1380 تا 1382 و 1359 تا 1357 و مقایسه آن با مقادیر حداکثر مجاز و مطلوب قابل قبول برای آب آشامیدنی، مشخص گردید که مقادیر پارامترهای NO-3، NO2-2، NH3، COD، BOD، DO، هدایت الکتریکی کدورت، رنگ، باریم و تعداد کلیفرم از حدا استاندارد بیشتر بوده است که تغییرات محیطی و ورود فاضلاب های شهری و کشاورزی به رودخانه می تواند در این امر موثر باشد، به طوری که با افزایش میزان بارندگی در فصل پاییز مقدار پارامترهای TSS، TDS، EC، BOD، NO-3، PO4-3، افزایش یافته است. البته لازم به ذکر است که نوع پوشش گیاهی نیز می تواند در این امر موثر باشد به طوری که در بالا دست رودخانه با درختان سوزنی برگ و خزان کننده فقیر تا متوسط، با افزایش بارندگی میزان TDS در دشت پایین دست افزایش می یابد. با مقایسه شاخص های آلودگی طی سال های 1380 تا 1382 و 1359-1375 مشخص شد که مقدار DO طی سال های 1359 تا 1375 در حد مطلوبی قرار داشته است ولی در طی سال های 1380 تا 1382 به دلیل ورود فاضلاب های شهری و کشاورزی مقدار DO حدود 0.6 برابر کاهش یافته است. همچنین طی سال های 1359 تا 1375 مقدار پارامترهای COD و BOD از حداکثر مجاز بیشتر بوده و مقدار COD طی سال های 1380 تا 1382 حدود 0.8 برابر کمتر از سال های 1359 تا 1375 بوده است و میزان BOD طی سال های 1380 تا 1382 در  حدود 1.06 برابر بیشتر از سال های 1359 تا 1375 بوده است. مقدار آمونیاک نیز در طی سال های 1359 تا 1375 از حداکثر مقادیر مجاز بیشتر بوده است که نشان دهنده آلودگی آب به فاضلاب های خانگی می باشد.همچنین مقدار پارامتر هدایت الکتریکی طی سال های 1359 تا 1375 حدود 1.3 برابر کمتر از سال های 1382-1380 بوده که می تواند بیانگر ورود هرز آب های اطراف و یا فاضلاب های شهری و کشاورزی به رودخانه در سال های اخیر باشد. میزان کدورت، باریم و رنگ طی سال های 1380 تا 1380 از حد مجاز و قابل قبول برای آشامیدن بسیار بالاتر بوده و میزان TDS با وجود افزایش حدود 1.05 برابر نسبت به سال های 1359 تا 1375 کمتر از حد مطلوب تعیین شده می باشد. با بررسی تعداد کلیفرم طی سال های 1380 تا 1382 نیز مشخص شد که آب رودخانه در طبقه آب های با آلودگی میکروبی قرار گرفته است. در نهایت باید متذکر شد که مدیریت بهینه و کنترل آلودگی رودخانه هراز نیازمند جلوگیری از ورود فاضلاب های شهری و روستایی و کشاورزی به رودخانه می باشد که در این مورد راهکارهایی ارایه گردیده است.

ویژگی های کاریولوژیک گاوماهی سرگنده دریای خزر (Neogobius kessleri) از طریق مطالعه گسترشهای کروموزومی متافازی حاصل از بافت کلیه مورد بررسی قرار گرفت. بررسی 30 گسترش متافازی حاصل از 10 عدد نمونه مورد بررسی نشان داد که عدد کروموزومی گونه مذکور 46=2n و تعداد بازوهای کروموزومی نیز 46=NF بدست آمد. کاریوتایپ این گونه مشتمل بر 23 زوج کروموزوم آکرو- تلو سانتریک بود. بنابراین فرمول کروموزومی این گونه بصورت 2n=46(a-t) قابل پیشنهاد است. سایر شاخصهای کاریولوژیک مبین آن بود که طول نسبی کروموزومها 2.34 تا 7.04 و دامنه تنوع طولی معادل 1.67 تا 5.01 می باشد. بعلاوه طول کلی کروموزومها 71.16 میکرون بدست آمد. نتایج نهایی نشان داد که بهترین شرایط تهیه گسترش کروموزومی در گونه مذکور تزریق داخل صفاقی 40 کلشی سین بمدت 5 ساعت و هیپوتونیک نمونه ها در محلول 1 درصد تری سیترات سدیم در دمای 4 درجه سانتیگراد و استفاده از اسلایدهای خنک توام با شعله می باشد.

به منظور بررسی فنولوژی علف های هرز مزارع گندم و تعیین یک شاخص مناسب برای پیش بینی این مراحل فنولوژیکی و در نهایت استفاده از آن در بهینه سازی کنترل شیمیایی، آزمایشی در سال زراعی 85-86 در چهار منطقه زنجان، کرج، ورامین و محمودآباد انجام شد. برای این منظور بذر 8 گونه از علف های هرز غالب مزارع گندم (پهن برگ و باریک برگ) در سال زراعی قبل جمع آوری شد. این بذور به همراه بذر گندم (رقم مناسب هر منطقه) در چهار منطقه آزمایش هم زمان با هم کشت شدند. 24 ساعت قبل از کاشت، بر روی بذور علف های هرز مناسب ترین تیمارهای رفع خواب اعمال شد و از سبز شدن کامل آنها اطمینان حاصل شد. مراحل فنولوژیکی گندم و علف های هرز طی بازدیدهای متوالی ثبت شد و تجمع واحدهای حرارتی بر حسب درجه روز رشد برای هر مرحله از رشد علف های هرز و گندم محاسبه گردید. نتایج به دست آمده با زمان توصیه شده برای کاربرد علف کش های ثبت شده در ایران برای کنترل علف های هرز مزارع گندم مقایسه شدند و در نهایت مشخص شد که این شاخص (درجه روز رشد) می تواند به عنوان مبنای مناسبی برای تعیین مراحل رشدی گندم و علف های هرز و همچنین زمان دقیق مناسب و کاربرد علف کش ها مورد استفاده قرار گیرد و می توان پیشنهاد کرد که 400 درجه روز رشد به عنوان نقطه شروع و 1200 درجه روز رشد به عنوان نقطه پایان کاربرد علف کش های پس رویشی در مزارع گندم در نظر گرفته شود. علف های هرزی که بذر آنها در زمان کاشت گندم خواب ذاتی ندارد می توان از طریق ماخار کردن زمین زراعی و انجام عملیات مکانیکی آنها را کنترل شود.