شناخت خویشتن (معرفت نفس) مقوله ای است که از دیرباز در آثار بزرگان ادب فارسی پون ناصرخسرو، نظامی، حافظ و دیگران جلوه گر شده است. در دوره معاصر نیز اقبال لاهوری با نگاهی نو آن را طرح کرده است. یکی از آثار ادبی اروپا (اسکاندیناوی) نیز که به این موضوع پرداخته است نمایشنامه منظوم پیر گینت است. ایبسن در این نمایش، که خود آن را «فانتزی شاعرانه» می خواند توانسته است تعبیر امانت الهی و شرافت نوع انسان را در لفّافه نمادهای زیبا و هنرمندانه ای نشان دهد. نمایش پیر گینت سرگذشت سرگشتگی انسانی است که برای رسیدن به «خویشتن خود» و کشف حقیقت والای انسان بودن راه درازی می پیماید. او تنها در آخرین مراحل زندگی است که بازگشت می کند به آنچه تمام عمر از آن می گریخته است: به «کلمه خدا» [بودن]، با بار امانتی که مقصود اصلی از آفرینش او بوده است.