چکیده فارسی:منطق دانان برای تحقق یک برهان حقیقی، شرایطی را برای مقدمات برهان لازم دانسته اند. این شرایط به متفکر کمک می کند که برهان را از برهان نما جدا کرده، در نتیجه بتواند به سادگی در بحث های علمی از برهان حقیقی بهره ببرد. به تعبیر ساده این شرایط، حد نصاب تحقق یک قیاس برهانی هستند.شرایطی که عالمان منطقی برای مقدمات برهان لازم دانسته اند عبارتاند از:1. از منظر ماده «یقینی» باشند؛2. نسبت به نتیجه «اقدم عند العقل (اعرف عند العقل یا اعرف من النتائج)» باشند؛3. با نتیجه «مناسبت» داشته باشند؛ 4. دارای «ضرورت» باشند؛ 5. «کلیه» باشند؛ 6. در برهان لمی، مقدمات باید نسبت به نتیجه «اقدم عند الطبع» باشند.منطق دانان در بخش تصدیقات، قوام هر استدلال را به دو حیث صورت و ماده آن می دانند. برهان مطابق با تعریف اندیشمندان منطقی قیاسی است که از مقدمات یقینی برای دست یابی به مطلوبی یقینی تشکیل شده است؛ ثمره این قیاس، همیشه قضیه ای یقینی است. با دقت در این تعریف درمی یابیم که برهان از حیث صورت، دارای صورتی ضروری الانتاج، یعنی قیاس می باشد. هم چنین از حیث ماده نیز مشتمل بر ماده ای یقینی است. بنابراین در تعریف استدلال برهانی دو حیث صورت و ماده که قوام یک استدلال را تشکیل می دهند بررسی شده است.اگر قوام یک استدلال به دو حیث صورت و ماده آن است، و از سویی نیز قیاس برهانی از منظر صورت استدلال و ماده استنتاج مشتمل بر عالی ترین صورت و با ضمانت ترین ماده است، منطق دانان با ذکر شرایط مقدمات برهان در پی بیان چه چیزی هستند؟ به تعبیر ساده، شرایط مقدمات برهان چه چیزی را مضاف بر صورت و ماده برهان، بررسی می کند؟ آیا با وجود تعریف تامی که از برهان ارائه شد، نیازی به ذکر شرایط مقدمات برهان هست؟ اگر نیاز است این شرایط چه گره ای از کار معلم یا متعلم این دانش خواهد گشود؟در این مقاله کوشیده ایم با توجه به این پرسش، شرایط مقدمات برهان را تحلیل و بررسی کنیم.
چکیده عربی:یعتبر المنطقیون لتحقق البرهان الحقیقی شرائط فی مقدماته. هذه الشرائط تساعد المتفکر فی التمییز بین البرهان وغیره، وبالنتیجة یستطیع ببساطة أن یستفید من البرهان الحقیقی فی الأبحاث العلمیة. وبتعبیر أوضح هذه الشرائط هی نصاب تحقق القیاس البرهانی.والشروط التی اعتبرها المنطقیون لازمة فی مقدمات البرهان هی:1. أن تکون یقینیة من ناحیة المادة2. من جهة النتیجة أن تکون أقدم عند العقل (أعرف عند العقل أو أعرف من النتائج).3. أن تتناسب مع النتیجة.4. أن تمتلک الضرورة.5. فی البرهان اللمی یجب أن تکون المقدمات أقدم عند الطبع.یعتبر المنطقیون أن قوام أی استدلال فی قسم التصدیقات له حیثیتان: المادة والصورة. البرهان - بحسب تعریف المنطقیین- قیاس یتألف من المقدمات الیقینیة التی توصل إلی المطلوب الیقینی، وثمرة هذا القیاس هی قضیة یقینیة دائما. بالتدقیق فی هذا التعریف نستخلص أن البرهان من حیث الصورة له صورة ضروریة الإنتاج أی القیاس. کذلک من حیث المادة یتألف من مادة یقینیة. وبناء علیه ففی التعریف الاستدلالی تم بحث حیثیتان، الصورة والمادة اللتان تشکلان قوام الاستدلال.إذا کان قوام الاستدلال بحیثیتی الصورة والمادة، ومن جهة أخری فإن القیاس البرهانی من جهة صورة الاستدلال ومادة الاستنتاج یشتمل علی أعلی الصور وأضمن المواد، فماذا یرید المنطقیون من ذکر شرائط مقدمات البرهان؟ أو بتعبیر أوضح ما الذی تبحث فیه شرائط مقدمات البرهان غیر الصورة والمادة ؟ هل هناک حاجة لذکر شرائط هذه المقدمات بعد ذکر التعریف التام للبرهان؟ إذا کان هناک حاجة لهذه الشرائط فما هی العقدة التی تحلها هذه الشرائط فی عمل المعلم أو المتعلم؟فی هذه المقالة سعینا وبالتوجه لهذا السؤال أن نبحث ونحلل شرائط مقدمات البرهان.