0

مراتع مورد مطالعه به وسعت 5150 هکتار در منطقه چمستان نور (ارتفاعات حوزه آبخیز "واز") واقع شده است. در این مراتع بر اساس روش فیزیونومیک – فلوریستیک، 20 جامعه گیاهی تشخیص داده شد. جهت بررسی دقیق و ارتباط جوامع گیاهی با یکدیگر، از روش رسته بندی استفاده شده است. در راستای مطالعات مذکور به منظور محاسبه شاخص تشابه از روش Gleason با در نظر گرفتن مقادیر کمی (فراوانی – پوشش) و جهت تشکیل محورهای طول و عرض و تعیین مکان هر جامعه گیاهی بر روی آنها از ضابطه Beals استفاده شد. در نهایت ارتباط جوامع در یک فضای دو بعدی به نمایش گذاشته شده است. نتایج حاصل از بررسی ها حاکی از آن است که جوامع گیاهی مختلف منطقه به دلیل دارا بودن خصوصیات ویژه پوشش گیاهی اعم از فراوانی، درصد پوشش، اشکوبهای مختلف و انبوهی از هم متمایز شده و در این میان جوامع گیاهی شماره 7 و 8 به علت دارا بودن اختلاف بیش از حد از لحاظ شرایط فوق الذکر نسبت به سایر جوامع گیاهی منطقه کاملا متمایز گردیده است.

به منظور بررسی تاثیر سن و رویشگاه بر روی ابعاد فیبر، جرم مخصوص و مقدار ترکیبات شیمیایی یکی از کلن های موفق صنوبر دلتوئیدس، از جنبه کاغذسازی، 12 دیسک از ارتفاع برابر سینه سه گروه درخت، از دو رویشگاه صفرابسته در گیلان و چمستان در مازندران تهیه شد. میانگین رویش سالیانه (قطری) درختان رویشگاه چمستان نسبت به صفرابسته، به دلیل مناسب تربودن شرایط رویشگاه، بیشتر بود. در وهله اول سن و سپس رویشگاه تاثیر به سزایی و بر روی ابعاد فیبر درختان این کلن داشتند. درختان 18 ساله صفرابسته با میانگین طول فیبر 0.995 میلی متر، بیشترین طول فیبر و ضریب مقاومت به پارگی را داشتند. برآورد آماری ابعاد فیبر درختان نشان داد که سن تقریبی مناسب برای قطع این کلن بین 9 تا 10 سالگی است. تاثیر سن فقط بر روی جرم مخصوص خشک در سطح احتمال 1% معنی دار می باشد، لیکن تاثیر سن و رویشگاه بر جرم مخصوص پایه معنی دار نیست. اثر رویشگاه به جز بر روی میانگین درصد سلولز درختان، بر روی ترکیب های دیگر معنی دار نیست. سن و رویشگاه تاثیر معنی داری بر درصد مواد استخراجی چوب این درختان نداشت. با توجه به این بررسی در مجموع می توان گفت که تاثیر سن بر روی خواص چوب صنوبر دلتوئیدس کلن 71.51، به مراتب بیش از رویشگاه می باشد که از نقطه نظر کاغذسازی حایز اهمیت است.

از دیرباز سوزنی برگان غیربومی به دلیل جذابیتها و ویژگیهای منحصر به فرد خود مورد توجه افراد و مؤسسات مختلف قرار گرفتهاند، و کشت آنها جهت سازگاری در شرایط اقلیمی وسیعی در کشور متداول گردیده است که از آن جمله میتوان به توده دست کاشت کاج بادامی ایستگاه تحقیقاتی چمستان نور اشاره نمود. در سال 1376 جهت بررسی این توده کلیه درختان از نظر پارامترهای رویشی مانند قطریه، قطر برابر سینه، ارتفاع و ارتفاع قطر میانه و همچنین کیفیت درختان مورد اندازه گیری قرار گرفتند و پس از محاسبات مربوطه و برآورد پارامترها، نتایج تا سن 14 سالگی بدین شرح ارائه گردید: قطر متوسط برابر سینه، متوسط ارتفاع کل و حجم متوسط توده در هکتار به ترتیب 75/16 سانتیمتر، 7/5 متر و 66/35 متر مکعب در هکتار میباشد. متوسط رویش قطری، ارتفاعی و حجمی در هکتار در سال به ترتیب برابر با 12 میلی متر، 41 سانتیمتر و 5/2 مترمکعب در هکتار است و متوسط ارتفاع هرس 48/0 متر و میزان زنده مانی درختان 70 درصد ا ست. با توجه به رویش متوسط این توده و 70 درصد زنده مانی در شرایط جلگهای و سازگاری نسبی آن و همچنین مقاومت به شرایط سخت آب و هوایی (از نظر سرما و گرما) احتمالا جنگلکاری آن در اراضی جلگه ای ساحلی، کم بازده و مخروبه میتواند سودمند باشد.

به منظور بررسی خصوصیات کمی و میزان تولید چوب گونه سکویا قطعه کوچکی در ایستگاه تحقیقات جنگل و مرتع چمستان نور در سطح 0.16 هکتار انتخاب گردید که درختان آن به فاصله 4 × 4 متر کاشته شده و در هنگام بررسی 19 ساله بودند. در این بررسی مولفه های رویشی کلیه درختان سرپا به صورت صددرصد (114 اصله) شامل: قطر برابر سینه، قطر میانی درخت و ارتفاع برای تعیین حجم توده اندازه گیری شدند.نتایج نشان میدهد که متوسط قطر برابر سینه، ارتفاع و حجم در هکتار توده به ترتیب 31.8 سانتیمتر، 15.15متر و 310.65 سیلو میباشد. متوسط رویش قطری، ارتفاعی و حجمی در سال به ترتیب 16.8میلیمتر، 80 سانتیمتر و 16.35سیلو میباشد.منحنی تعداد در طبقات قطری به صورت توزیع طبیعی بوده و توده همسال را نشان میدهد و بیشترین تعداد در طبقات قطری میانی (30 تا 35 سانتیمتر) و در نتیجه بیشترین حجم در این طبقات میباشد. رابطه قطر برابر سینه و ارتفاع کل افزاینده و سهمی شکل است. نمودار میانگین قطر و ضریب شکل سهمی شکل و کاهنده است و مقدار ضریب شکل توده های جوان و سنین پایین بیشتر و در قطرهای بالا کمتر است. یعنی هر چه درخت قطورتر میشود مخروطی تر می گردد. منحنی ابر نقاط قطر برابر سینه و ضریب قد کشیدگی نشان می دهد که با افزایش قطر برابر سینه این ضریب کاهش مییابد و منحنی به شکل سهمی و کاهنده است. در سن 15 سالگی بذر فراوان تولید کرده و هر کیلوگرم محتوی 288018 دانه باقوه نامیه 22 درصد بود. میزان تراکم و زنده مانی به ترتیب 712 اصله در هکتار و 94 درصد می باشد.گونه سکویا یک دوره سازگاری 19ساله را پشت سرگذاشته و دارای رشد قطری، ارتفاعی و حجمی قابل توجهی می باشد و تا این سن با تولید بذر فراوان و تجدید حیات طبیعی، گونه موفقی بوده و کشت آن به عنوان یکی از گونه های سریع الرشد و صنعتی با رشد کمی و کیفی بالا در مناطق مشابه از لحاظ خصوصیات خاک و آب و هوا توصیه میشود.

استفاده از گونه های سریع الرشد نظیر اکالیپتوسها جهت جنگلکاری در اراضی تخریب یافته جنگلی شمال کشور، نیازمند آزمایشهای سازگاری میباشد تا در نتیجه آن مناسبترین گونه ها انتخاب شوند.با این هدف، طرح تحقیقاتی "کشت گروهی مهمترین و سریع الرشدترین درختان صنعتی جهان" در سال 1362 در چمستان به مورد اجرا گذاشته شد. در این طرح تعداد زیادی از گونه های پهن برگ و سوزنی برگ در قطعات مجزا کاشته شدند که از جمله آنها سه گونه اکالیپتوس به اسامی E. camaldulensis، E .saligna و viminalis .E می باشند. نهال های این گونه ها هر کدام در 11 ردیف به تعداد 121 اصله و در فواصل 4× 4 متر غرس گردیدند بر اساس اندازه گیری های سالیانه و یادداشت برداری از وضعیت کیفی درختان در سن 20 سالگی، تجزیه و تحلیل نتایج به عمل آمد.بررسی نشان می دهد که از نظر ماندگاری گونه E. camaldulensis با 64 درصد زنده مانی بالاترین می باشد همچنین گونه E .saligna از میانگین ارتفاع و کیفیت تنه بهتری نسبت به دو گونه دیگر برخوردار بوده و مقایسه مجموعه مشخصه های سازگاری سه گونه مذکور در شرایط منطقه اجرای این طرح، دلالت می نماید که گونه E .saligna سازگارتر از دو گونه دیگر یعنی E. camaldulensis وE .viminalis  میباشد.

این تحقیق بمنظور شناسایی قارچ های آسکومیست (کیسه ای) جمع آوری شده از جنگل های مازندران انجام گرفت. بدین منظور نمونه های مورد نظر در فصول مختلف سال از جنگل "واز" واقع در چمستان جمع آوری و در آزمایشگاه مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. ویژگی های میکروسکوپی قارچ ها از قبیل اندازه و شکل آرسکوکارپ (ریز کیسه بر)، آسک (ریز کیسه)، آسکوسپور (هاگ ریز کیسه ای)، و پارافیز (رشته سترون) پس از رنگ آمیزی و ترسیم تعیین شد سپس با استفاده از منابع موجود، نمونه های مزبور شناسایی شدند. نتایج شناسایی نمونه های تهیه شده منجر به گزارش 4 گونه برای مایکور فلور ایران گردید گونه های اخیر که متعلق به راسته Helotiaales و خانواده Helotiaceae می باشند عبارتند از:Neobulgaria pura (Fr.) Petrak, Ascocoryne cylichnium (Tul.) Korf, Bisporella citrina (Batsch ex. Fr) Korf & Carpenter, Chlorciboria aeruginascens (Nyl.) Karst.

جنگلکاری های آمیخته با گونه های تثبیت کننده ازت یکی از راه هایی است که برای جبران کاهش حاصلخیزی خاک (میزان ازت و نسبت کربن به ازت) در نتیجه برداشت های مکرر جنگلکاری های خالص گونه های تند رشد مانند صنوبرها و اکالیپتوس ها پیشنهاد می شود. بافت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، ماده آلی، کربن آلی، ازت کل، نسبت کربن به ازت، فسفر، پتاسیم قابل جذب، کلسیم قابل جذب و منیزیم قابل جذب در خاک جنگلکاری های خالص و آمیخته صنوبر دلتوییدس و توسکای ییلاقی در نزدیکی چمستان در شمال ایران پس از گذشت 7 سال از زمان کاشت (در سال 1375) مورد بررسی قرار گرفت. ازت کل در عمق 30-15 سانتیمتر تفاوت معنی داری را در تیمار توسکای خالص با دو تیمار صنوبر67%: توسکا33% و صنوبر 50%: توسکا 50% و در تیمار صنوبر 33%: توسکا67% با تیمار صنوبر 50%: توسکا 50% نشان داد. در مورد سایر ویژگی های مورد بررسی تفاوت معنی داری مشاهده نشد. در کل می توان اینگونه نتیجه گیری نمود که در این سن این جنگلکاری ها تاثیر چندانی را روی خاک نداشته اند.