سابقه و هدف: فاز ساخت و ساز یکی از مراحل بسیار پر مخاطره صنعتی است که همراه با آسیب های جزیی تا شدید می باشد و سهم قابل ملاحظهای از زمانهای از دست رفته کار را شامل می شود. با توجه به اهمیت، گستردگی و تعدد پروژه های در حال ساخت پتروشیمی در کشور، این مطالعه با هدف تعیین پتانسیل خطرات و کاستن از حوادث کاری انجام شد.مواد و روشها: در این تحقق ارزیابی ایمنی با روش ردیابی انرژی و واکاوی حفاظ ها (ET&BA) و ارزیابی ریسک های شناسایی شده به روش کیفی انجام گردیده است. بدین منظور از ماتریکس ریسک ارایه شده در استاندارد MIL-STD-882E بهره گرفته شده است که بر اساس طبقه بندی کیفی شدت و احتمال بروز ریسک و معیارهای ریسک پذیری طراحی گردیده است.یافته ها: در مجموع 144 کانون خطر شناسایی شد که 68% آنها در منطقه ریسک بالا، 30% در منطقه ریسک مهم و 2% در منطقه ریسک متوسط قرار داشتند. در این میان کار روی داربست با 23 مورد، بیشترین تعداد ریسک های بالا را در برداشته و عملیات حفاری و گودبرداری، کار در ارتفاع (تاسیسات مرتفع)، فعالیت های الکتریکی و عملیات جوشکاری و برشکاری نیز به ترتیب با 19، 21، 13 و 11 مورد ریسک بالا در درجه بندی اهمیت قرار می گیرند. نتایج نشان می دهد که 98 درصد خطرات شناسایی شده در محدوده ریسک های بالا و مهم قرار دارند که زمینه سازی بروز حوادث متعدد می باشند.بحث و نتیجه گیری: این تحقیق اعمال اقدامات کنترلی مناسب از طرق برقراری سیستم های نظارت و بازرسی، انجام تعمیرات پیشگیرانه و استفاده از تکنیک ها و روش های ایمن و استاندارد انجام کار را جهت کاهش ریسک مخاطرات احتمالی ضروری می داند.

در این نوشتار، به منظور بررسی رفتار و اثر متقابل حفاری تونل در عمق های متفاوت زیرزمین و گودبرداری سازه های سطحی از لحاظ پایداری در حین اجرا و بهره برداری و تغییر شکل ها و جابجایی های ایجاد شده در سطح زمین، بخش های شمالی خط 1 متروی تهران (حد فاصل بین ایستگاه های R1 و T1) به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفته است. برای انجام این تحلیل های عددی در این پژوهش از نرم افزار اجزا محدود (PLAXIS) استفاده شده است. مدل سازی شامل حفاری و اجرای تونل و گودبرداری ساختمان است. اجرای تونل به روش «حفاری چند مرحله ای مقطع» (روش نوین تونلزنی اتریشی، NATM) و در سه مرحله اصلی انجام می گیرد. ابتدا فضای بالای تونل به دو بخش تقسیم شده و در دو مرحله حفاری شده و سیستم نگه دارنده نصب می شود، و سپس بخش پایینی تونل اجرا می شود. از یک پوسته شاتکریت که به وسیله پروفیل های فلزی و شبکه تور فولادی مسلح شده به عنوان نگه دارنده اولیه تونل، و از پوشش بتنی به ضخامت 40 سانتی متر به عنوان نگه دارنده نهایی تونل استفاده شده است. گود ساختمانی نیز با دیوار دیافراگم و پشت بندهای افقی مدل شده و بار ناشی از ساختمان در کف گود به صورت باری گسترده اعمال می شود. در نهایت پارامترهایی از قبیل عرض و عمق گود، فاصله لبه گود از تاج تونل، عمق روباره تونل، سطح آب زیرزمینی، مشخصات نگه دارنده اولیه تونل و تقدم و تاخر زمانی اجرای تونل و گودبرداری ساختمان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و اثر آنها بر تغییر مکان افقی دیواره گود، تغییر شکل سطح زمین در بالای تاج تونل، نشست لبه گود، تغییر شکل نگه دارنده نهایی تونل، توزیع تنش در اطراف تونل و گود، توزیع نقاط خمیری در اطراف تونل و گود بررسی می شود. سپس نتایج به دست آمده از تحلیل ها از نظر میزان کنترل تغییر شکل ها در محیط اطراف مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد.

با افزایش تراکم در عرصه های محدود و در نواحی پرتراکم شهری، تعداد طبقات زیرزمین و عمق گودبرداری افزایش می یابد. برای طراحی پایداری جداره های گودبرداری باید این اطمینان وجود داشته باشد که یک ضریب ایمنی کافی برای مدت عمر سازه های پایدار کننده وجود دارد. روش مناسب گودبرداری با توجه به شرایط و جنس خاک، سطح آب زیرزمینی، عمق و ابعاد گودبرداری، موقعیت و نحوه قرارگیری محل گود، موقعیت و شرایط مجاورین، لرزه خیزی منطقه، الزامات قانونی ساختگاه، اصل تامین ایمنی کامل مجاورین و بخصوص انسان ها، هزینه های پایدارسازی، هزینه های ناشی از گسیختگی و یا تغییر شکل جداره های گودبرداری و مشکلات و محدودیت های اجرایی انتخاب می گردد. روش میخ کوبی دارای مزیت های نسبی قابل توجهی می باشد. این روش از نظر سرعت اجرا، هزینه قابل قبول، انطباق سریع و آسان با شرایط سایت های مختلف، عدم نیاز به ماشین آلات سنگین، اجرای سریع و مطمئن عایق رطوبتی و عدم تداخل سازه نگهبان با عملیات اصلی ساختمان از مناسب ترین روش های پایدارسازی جداره گودبرداری می باشد. محدودیت های این روش به دلیل وارد شدن به محدوده مالکیت مجاورین محل گودبرداری، امکان ایجاد تغییر مکان های افقی و عمودی در دیواره های خاک میخ کوبی شده و در زمین مجاور گود و احتمال ترک در ساختمان های مجاور گود می باشد.

بافت قدیم زنجان منطبق بر هسته های تاریخی و مرکزی شهر می باشد. وجود عناصر شهری بازار سنتی، مسجد جامع، عمارت دارایی و خانه ذوالفقاری، سبزه میدان ... از مهم ترین عوامل هویت بخش تاریخی و فرهنگی منطقه می باشد. امروزه این بافت تاریخی با مشکلات کلانی چون کمبود در برخی سرانه های خدماتی مانند پارکینگ و فضای باز شهری، عدم امکان نفوذ پذیری به داخل بافت ارگانیک، وجود کاربری های ناسازگار، فقدان فضای سبز کافی، بدنه های فرسوده و کیفیت ضعیف ابنیه، ریزدانگی، عدم قرار گیری بسیاری از بناها در حریم آثار تاریخی مواجه می باشد. با این وجود هنوز جزء پر تراکم ترین نقاط شهری زنجان محسوب می گردد. تجربه زلزله های شهرهایی چون بم نشان می دهد که تلفات انسانی و آسیب های کالبدی در بافت های کهن بیشتر از سایر مناطق شهری است. بنابراین تهیه نقشه ریز پهنه بندی زلزله، شناسایی پهنه های ناپایدار شهری در مقابل آسیب های طبیعی (زلزله، سیل و ...) و مصنوع (آتش سوزی، گودبرداری و ...). اهمیت زیادی دارد. در این مقاله با انتخاب 11 شاخص شناسایی پهنه های ناپایدار با کمک (GIS) صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بخش اعظمی از منطقه در مقابل حوادث طبیعی ناپایدار بوده و لزوم نوسازی و بهسازی آن به شدت احساس می گردد.

تهیه نقشه زمین شناسی مهندسی در تحقیق های زمین شناسی مهندسی نقش اساسی دارد، چون هدف آن ادامه پیشرفت پروژه و بررسی روش هایی برای به دست آوردن و ثبت اطلاعاتی است که برای رفع نیازهای مهندسی عمران و زیست محیطی مناسب است. در این مطالعه، نقشه های زمین شناسی مهندسی و کاربردی گستره شهر چابهار واقع در جنوب خاور ایران (با مقیاس 1:25000) با هدف فراهم ساختن اطلاعات زمین شناسی مهندسی لازم برای برنامه ریزی کاربری زمین و توسعه شهری تهیه شده است. محدوده مورد مطالعه که متشکل از رسوبات ترشیری است، در ارتباط با شرایط پی، شرایط گودبرداری، شرایط دفن زباله و مشکلات زمین شناسی زیست محیطی مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفته است. این مطالعات بر اساس اطلاعات حاصل از بررسی های صحرایی، گمانه زنی و نمونه برداری سیستماتیک در صحرا، آزمایش های برجا و آزمایشگاهی انجام پذیرفته است. در نهایت، نتایج این مطالعه در چهارچوب نقشه های زمین شناسی کاربردی ارایه شده است.

مطالعات زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی زیادی بر روی آبرفت های تهران با دیدگاه بررسی ویژگی های مهندسی این آبرفت ها و وضعیت سیمانتاسیون در آنها انجام شده، ولی در این مطالعات کمتر به پدیده هایی نظیر گودبرداری که بطور مداوم در آبرفت تهران برای پروژه های مختلف انجام می گردد، پرداخته شده است. در این تحقیق سعی شده با توجه به گسترش آبرفت های ریز دانه در جنوب تهران به مطالعه الگوی پایداری گود در قسمتی از این رسوبات در جنوب تهران پرداخته شود. بدین منظور با توجه به برداشت های صحرایی و آزمایشگاهی پارامترهای مهندسی بخشی از این آبرفت ها که در محدوده مطالعه مذکور تعریف شده، تعیین و با استفاده از روش مورگنسترن - پرایس که بر پایه فلسفه تعادل حدی بنا شده است، با بهره گیری از نرم افزار GeoStudio تحلیل گود انجام شده است. بر اساس نتایج تحلیل ها منطقه مورد مطالعه از لحاظ پایداری گود به 3 ناحیه مجزای D1،D2 و D3 تقسیم گردیده است.نمودار تغییرات شیب گودبرداری با عمق برای سه ناحیه مشخص شده ارایه گردیده است. بر این اساس در ناحیه D1 بدلیل کمتر بودن میزان ماسه امکان گودبرداری با دیوار قائم تا عمق بیشتری نسبت به دو ناحیه دیگر وجود دارد. هر چند عمق گودبرداری با دیوار قائم در ناحیه D2 و D3 برابر است ولی در صورت نیاز به گودبرداری اعماق بیشتر بدلیل وجود لنزهای ماسه در ناحیه D3 لازم است گودبرداری با شیب کمتری نسبت به ناحیه D2 انجام شود.

یکی از مسایل مهم در گودبرداری در محیط های شهری تاثیر آن بر ساختمان مجاور است که بعضا منجر به خسارت جانی و مالی جبران ناپذیری می گردد. در این خصوص، تاثیر سختی سازه ساختمان مجاور در کنترل تغییر مکان زمین ناشی از گودبرداری نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است که کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله با استفاده از نرم افزارهای اجزا محدود PLAXIS و SAP و با به کارگیری یک مدل رفتاری ارتجاعی خمیری با سخت شوندگی برای مصالح زمین، اندرکنش گودبرداری و سازه مجاور آن، مورد مطالعه قرار گرفته است. بررسی تاثیر سختی سازه مجاور با در نظرگیری دو سیستم گودبرداری متفاوت، با دو مدل برای سازه مجاور مورد مطالعه قرار گرفت. اولین سیستم سازه مجاور یک قاب خمشی بتن آرمه است که سختی آن در مراحل مختلف گودبرداری در تحلیل لحاظ می گردد. در دومین سیستم، سازه مجاور با یک تیر ارتجاعی معادل سازی شده است. نتایج حاصله نشان دهنده تاثیر قابل ملاحظه سختی سازه مجاور در کنترل تغییر مکان زمین ناشی از گودبرداری و تاثیر گودبرداری بر نیروهای داخلی اعضا سازه است. استفاده از روش معادل سازی سازه با یک تیر ارتجاعی که متضمن سادگی و انعطاف یذیری درنظرگیری سختی های مختلف برای یک وزن ساختمان داده شده است، می تواند قابل کاربرد جهت محاسبه اندرکنش گودبرداری-سازه مجاور باشد.

ارزیابی توان اکولوژیک یک رویشگاه جنگلی، در واقع ارایه شاخص یا شاخص هایی است که توان یک رویشگاه جنگلی را در ایفای نقش های متفاوت مختص جنگل نشان می دهد. جنگل خانیکان چالوس با توجه به موقعیت مکانی اش در بخش پایین بند حاشیه خزری و با توجه به کارکردهای متفاوتی که داراست، نیازمند بررسی دقیقی بوده تا به عنوان معرفی از جنگل های پایین بند اکوسیستم های جنگلی شمال مورد ارزیابی قرار گیرد. به همین منظور در این پژوهش گروه های چوبی جنگل خانیکان بر اساس مشخصه های خاک (اسیدیته، کربن، نیتروژن، فسفر) با استفاده از تئوری منطق فازی و تحلیل رگرسیونی مورد ارزیابی قرار گرفت. برتری این تئوری در آن است که به جای یک عدد، دامنه ای از اعداد با درجه امکان مشارکت در ارزیابی توان اکولوژیک در نظر گرفته می شود. تعداد 180 قطعه نمونه با روش نمونه برداری تصادفی سیستماتیک و با سطح نمونه 400 مترمربع جهت برآورد عناصر چوبی به کار گرفته شد. در داخل هر یک از قطعات نمونه، تعداد و درصد حضور هر یک از گونه های چوبی با اندازه گیری قطر تاج پوشش ثبت گردید. در هر یک از قطعات نمونه پیاده شده، نمونه خاک ترکیبی با گودبرداری از چهار گوشه و مراکز قطعات نمونه از عمق 30-0 سانتی متر برداشت گردید. در مجموع 180 گروه چوبی در منطقه مورد مطالعه تشخیص داده شد که متشکل از گونه های ممرز، انجیلی، ولیک، بلوط، شمشاد، خرمندی، خاس، ملج، ازگیل وحشی، توسکای قشلاقی، لرگ، پلت، انجیر و کوله خاس بوده اند. هر یک از گونه های یاد شده با نسبت های مختلف در قطعات نمونه پراکنده شده بود. به منظور ارزیابی هر یک از گروه های جنگلی، مشخصه های خاک به عنوان داده های ورودی در سیستم فازی درج شد. برای هر یک از این مشخصه ها توابع عضویت مثلثی تعریف گردید. در مجموع 81 الگوریتم فازی بر اساس مشخصه های مورد بررسی نوشته شد. برای هر یک از قواعد فازی، اوزانی در نظر گرفته شده و کلاسه های ارزیابی به عنوان خروجی تعریف گردید. در نهایت، کلاسه های ارزیابی داده های ورودی به سیستم فازی نیز به صورت مجزا ساخته شد. نتایج ارزیابی صورت گرفته نشان داد که گروه های جنگلی که با ترکیب خالص گونه ممرز قرار گرفته اند دارای توان و پتانسیل بالاتری از نظر مشخصه های خاک نسبت به سایر گروه های دیگر بوده اند. همچنین تجزیه رگرسیونی روش گام به گام نشان داد که با استفاده از متغیر pH، توان اکولوژیک گروه های جنگلی قابل پیش بینی است.