طی هشت سال دفاع مقدس ایران در برابر عراق (1359-1367)، با آنکه صدمات انسانی و مادی جبران ناپذیری به کشور وارد شد، تجربیات ارزنده ای در زمینه های گوناگون علمی، از جمله معماری و شهرسازی، به دست آمد. در این خصوص، رشته های مختلفی در طراحی معماری دفاعی موثر با یکدیگر در تعامل بودند، از جمله رابطه «ترس» در حوزه علم روان شناسی و «معماری» در حوزه علوم فنی مهندسی. تجربیات رزمندگان، که به طور مستقیم و پیمایشی در جبهه ها بررسی شد، می تواند در قالب خاطرات، مجددا به روش «تحقیق کیفی» مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و از آن قواعد و دستورالعمل هایی از جمله در طراحی معماری دفاعی به دست آید. در این مقاله نویسنده سعی دارد خاطرات خود را از جبهه، به صورت تحقیق کیفی تجزیه و تحلیل کند. این مقاله شامل دو بخش است که قسمتی از بخش نخست آن در این شماره مجله ارایه شده است. مسلما بهره گرفتن از خاطرات رزمندگان در مباحث علمی و دانشگاهی نو پاست و نیازمند پردازش و توجه بیشتر و پژوهش های گسترده تری است، تا با کشف قواعد علمی از تجارب هشت سال دفاع مقدس و به کار بستن این تجربه ها در طراحی معماری و شهرسازی بتوان صدمات انسانی و مادی بحران های گوناگون، از جمله جنگ، را کاهش داد.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین ترس کودکان 6 تا 8 ساله از دندانپزشکی با ترس والدینشان اجرا شد. روش پژوهش همبستگی و نمونه آماری پژوهش شامل 107 کودک 6 تا 8 ساله بود که در سال تحصیلی 91-1390 به همراه والدین خود به درمانگاه دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان مراجعه کردند. روش نمونه گیری هدفمند و ابزار های پژوهش شامل مقیاس بررسی ترس کودکان زیر شاخص دندانپزشکی (کاتبرت و ملامد، 1982) برای ارزیابی ترس کودکان، مقیاس تغییر یافته اضطراب دندانپزشکی (هامفریس و همکاران، 1995) برای ارزیابی ترس والدین و مقیاس رتبه ای رفتاری (فرانکلو همکاران، 1962) برای ارزیابی رفتار کودک حین درمان بود. پرسشنامه های اول و دوم را والد کودک و پرسشنامه سوم را دندانپزشک تکمیل کرد. تحلیل داده ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون t مستقل انجام شد. یافته ها نشان داد که بین نمره های ترس والدین و کودکان رابطه معنادار مستقیم وجود دارد (P<0.001). همچنین بین مقیاس بررسی ترس کودکان زیر شاخص دندانپزشکی و مقیاس رتبه ای رفتاری فرانکل رابطه منفی معنادار وجود داشت (P<0.001). بر اساس نتایج در کودکان گروه سنی 6 تا 8 سال، ترس والدین می تواند بر روی ترس دندانپزشکی کودک و درجه همکاری او با دندانپزشک تاثیر بگذارد.

در این پژوهش به هنجاریابی مقدماتی پرسشنامه ترس از موفقیت ذاکرمن و الیسون توجه خاصی مبذول گردید. با توجه به اینکه سازه ترس از موفقیت از مباحث نوین و جذاب روانشناختی می باشند و با تاکید بر اهمیت فرایندهای اندازه گیری در پژوهش های علوم رفتاری مشخص میباشد که باید روندی جدید در مسیر اندازه گیری ترس از موفقیت طراحی نمود. در راستای موارد ذکر شده این پژوهش در نظر دارد به بررسی ویژگی های مطلوب روانسنجی در پرسشنامه ترس از موفقیت ذاکر من الیسون بپردازد. برای این منظور از بین 11 دانشکده تعداد 1000 نفر (از 9 دانشکده 100 نفر و از دو دانشکده 50 نفر) به عنوان نمونه گزینش شدند و پرسشنامه نامه فوق بر روی آنان اجرا گردید و با استفاده از نرم افزار آماری spss نتایج تحلیل گردید. در رابطه با شناسایی ویژگی های روانسنجی ابزار مورد نظر به محاسبه ضریب تمییز، بار عاملی و ضریب اعتبار تاکید گردید و به ارائه هنجار کمی و کیفی پرداخته شد است. نتایج حاکی از آن است آزمون ترس از موفقیت نشانگر ضریب اعتبار (0.627)، بار عاملی (0.85) و ضریب تمییز (0.77) مطلوبی است.

ترس از مرگ دلایل گوناگونی دارد؛ زیرا مرگ امری مجهول است که هیچ کس نه آن را شناخته و نه تجربه کرده است. مرگ تنها چیزی است که انسان ها را با هم برابر و یکسان می کند و برای هیچ کسی استثنا قائل نمی شود. انسان ها از مرگ می ترسند؛ زیرا به جهان آخرت اعتقاد دارند و در آنجا باید نتیجه اعمالشان را ببینند. چون انسان ها زندگی جاوید را با دنیای زودگذر معامله کرده اند و در آنجا توشه ای ندارند، ناگزیر از مرگ می ترسند. انسان از مرگ می ترسد؛ زیرا تنها می میرد. اگر در اینجا افراد زیادی اطراف او را گرفته بودند، هنگام مرگ تنهاست و باید به تنهایی رخت از این جهان بربندد. در این میان سست بودن ایمان، کم بودن زاد و توشه، درازی راه و ناتوانی انسان از رویارویی با خداوند خود، بر این ترس و نگرانی می افزاید. اما از دیدگاه عطار راهی برای غلبه بر این ترس وجود دارد و آن، توجه به این نکته است که زندگی این جهان به منظور آمادگی برای آن جهان است و معنا و ارزش آن در همین است. نگرش عطار به مرگ با انسان های عادی متفاوت است؛ مرگ برای محب حق بیشتر جان فشانی عاشقانه است؛ پلی است که معشوق را به عاشق می رساند. در این پژوهش تمام آثار عطار از این دیدگاه بررسی شده است.