تشخیص به موقع مننژیت به عنوان یک فوریت پزشکی اهمیت زیادی در درمان موثر بیماران دارد. علاوه بر علایم بالینی و سابقه پزشکی بیمار، بررسی آزمایشگاهی نیز سهم مهمی در تشخیص بیماری دارد. در مواردی که تابلوی آزمایشگاهی مایع مغزی نخاعی مبهم است مانند مراحل ابتدایی سیر بیماری، ضعف سیستم ایمنی، ایدز، پیوند عضو و درمان ناقص نمی توان با استفاده از آنالیز معمولی مایع مغزی نخاعی شامل تعیین غلظت قند، پروتئین و شمارش افتراقی سلول ها و اسمیر مایع مغزی نخاعی بین مننژیت باکتریایی و مننژیت ویروسی افتراق داد. کشت مایع مغزی نخاعی هر چند که صد درصد اختصاصی است(1) ولی وقت گیر است. همچنین وابستگی شدیدی به تکنیک آزمایشگاهی دارد به همین دلیل حساسیت آن متفاوت می باشد. یافتن روش آزمایشگاهی سریع و دقیقی که تکنیک انجام و Handling آن آسان بوده و کمترین تاثیر را بر نتیجه آن داشته باشد، وابستگی اندک به اپراتور داشته و حساسیت و اختصاصیت بالایی داشته باشد می تواند در برخورد با بیمارانی که تابلوی آزمایشگاهی مایع مغزی نخاعی آنها دوپهلو است نقش مهمی در تصمیم گیری ایفا نماید. برای این منظور متغیرهای آزمایشگاهی متعددی مانند غلظت لاکتات دهیدروژناز مایع مغزی نخاعی (2) غلظت سرمی پروتئین های فاز حاد (CRP) (3) و یا میزان مدیاتورهای التهابی مختلف (4) مورد بررسی قرار گرفته است. Sindic در یک مطالعه گذشته نگر بر روی 470 بیمار نشان داد در کلیه موارد مننژیت باکتریایی میزان فریتین مایع مغزی نخاعی بالا بوده 6.7μgl) تا (508μg/L و با درمان کاهش یافته است. در سه مورد مننژیت سلی مقدار فریتین مایع مغزی نخاعی بسیار بالا بود.(5)

موارد مننژیت راجعه نادر هستند و این بیماری ممکن است با اتیولوژی های مختلفی ایجاد شود و سبب مراجعات مکرر بیمار به بیمارستان گردد. در این بیماران یک بررسی کامل به خاطر احتمال وجود نقایص مادرزادی یا آناتومیک که سبب ورود پاتوژن به فضای ساب آراکنویید می شود لازم و ضروری است. در اغلب موارد با اخذ شرح حال کامل، سابقه دقیق بیماری، سابقه بستری در بخش های مختلف و بررسی دقیق بالینی و رادیولوژیک می توان به تشخیص صحیح رسید. بیمار مورد بحث خانم 25 ساله ای است که بیش از 8 بار با تشخیص مننژیت بستری گردیده است و بالاخره پس از مدت ها بستری و بهبودی نسبی و عمل جراحی ناموفق اول، مجددا با رینوره و تشخیص دیسپلازی مادرزادی ماندینی با ارتباط مستقیم بین فضاهای داخل بینی تحت عمل جراحی قرار گرفت و بهبودی کامل حاصل گردید و رینوره کاملا قطع شد و در حال حاضر تنها مشکل بیمار آنوسمی است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

در این مقاله یک مورد مننژیت بروسلایی گزارش می شود. علیرغم موارد زیاد ابتلا به تب مالت در استان مرکزی ابتلا به مننژیت بروسلایی توسط متخصصین عفونی دیده نشده بود حال آنکه مننژیت بروسلایی شیوع حدود 5% دارد. بیمار خانم 25 ساله بود که به علت کاهش سطح هوشیاری به اورژانس بیمارستان ولیعصر(عج) آورده شده بود بیمار از 2 ماه قبل سردرد، استفراغ و تب داشته است در آزمایشات رایت سرم و مایع مغزی نخاعی مثبت بود بیمار با درمان تب مالت بهبودی یافت. علت نادر بودن بیماری در استان مرکزی شاید اندمیک بودن بیماری و تشخیص سریع آن توسط پزشکان بوده و بروسلا عارضه دارو مننژیت کمتر روی میدهد.

مننژیت از موارد خطرناک سل خارج ریوی و شایع ترین عامل مننژیت مزمن در دنیا می باشد. با درمان به موقع احتمال نقایص فوکال عصبی بسیار کمتر می شود. روش های رایج کشت و اسمیر باسیل اسید فست در تشخیص بکار می روند. روش های جدید و حساسی چون PCR مایع نخاع در تایید تشخیص بسیار ارزشمند هستند. بیمار خانم 26 ساله ای بود که با سردرد مداوم منتشر از 10 روز قبل و تهوع و بی قراری ابتدا در بخش داخلی اعصاب بستری گردید. CT اسکن بدون کنتراست مغز نرمال بود. در بررسی CSF توسط LP نمای مننژیت آسپتیک وجود داشت. بیمار به بخش عفونی منتقل گردید.سایر بررسی ها نرمال بود. LP مجدد در کمتر از 24 ساعت تغییری نداشت. با توجه به هم زمانی فصل شیوع آنتروویروس ها تشخیص ویرال تقویت گردید. همچنین مننژیت لنفوسیترمنفی گزارش شد. به دلیل شدید بودن نسبی علایم، بررسی سل نیز انجام شد که تست جلدی سل بیمار و PCR مایع مغزی نخاعی از نظر سل مثبت گزارش شد. بیمار بعد از یک سال درمان به زندگی عادی بازگشت و در پی گیری مشکلی نداشت. به صرف غیر معمول بودن علایم و آزمایشات بیماران به راحتی نمی توان از دغدغه سل فارغ شد. این امر در موارد مننژیت وپنومونی خصوصا با سیر تحت حاد و مزمن اهمیت بیشتری دارد. با بکار بردن روش حساس PCR، تشخیص تعداد ناچیزی باسیل در نمونه با صرف مدت کم امکان پذیر خواهد بود. 

مقدمه: در کشورهای در حال توسعه مننژیت باکتریایی به عنوان یک مشکل عمومی بهداشتی مطرح است. مننژیت نوزادی عبارت است از عفونت و التهاب مننژها که به صورت غالب در طی 28 روز اول بعد از تولد ایجاد می شود. در دوره نوزادی بیماری اشکال خاصی دارد. عامل بیماری، علائم بالینی و میزان مرگ و میر در این دوره با سنین بالاتر متفاوت است. هدف مطالعه حاضر بررسی شیوع مننژیت نوزادی باکتریایی در بیمارستان کوثر است.روش پژوهش: این مطالعه از نوع مقطعی- توصیفی است که بر اساس مستندات موجود در پرونده 567 نوزاد مشکوک به مننژیت که در فاصله زمانی 1385 لغایت 1389 به بیمارستان کوثر شهرقزوین مراجعه کرده بودند، انجام شد. اطلاعات دموگرافی در یک پرسشنامه ساختارمند جمع آوری شده است. تشخیص آزمایشگاهی مننژیت باکتریایی عبارتند از: وجود بیش 30 لکوسیت در هر میلی متر مکعب CSF با ارجحیت نوتروفیل ها، افزایش پروتئین CSF به بیش از 200 دسی لیتر/ میلی گرم، گلیکوراشی CSF به صورت کمتر از 40 درصد قند خون همزمان، شناسایی باکتریی در بررسی میکروسکوپی و یا کشت مایع مغزی نخاعی. از آمار توصیفی و تحلیلی جهت آنالیز داده ها استفاده شد.یافته ها: پرونده 567 نوزادی را که با تشخیص مننژیت بستری شده بودند، بررسی گردید.. شیوع مننژیت نوزادی باکتریایی 1 درصد (6 مورد) بود. نتایج کشت این 6 نوزاد به قرار زیر بود: 2 مورد اشرشیاکولی و یک مورد برای هر یک از باکتریهای ذیل: کلبسیلا پنومونیه، انتروباکتر، پسودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس اورئوس.نتیجه گیری: عفونت دستگاه اعصاب مرکزی یکی از مهمترین مشکلات در بالین مخصوصا در طی یک ماهه اول بعد تولد است. در این زمان عفونت دستگاه اعصاب مرکزی اشکال خاصی دارد که از علائم بالینی معمول متفاوت است و جهت پیشگیری از بروز عوارض نیاز به درمان دارد.برای جلوگیری از عوارض اتوتوکسیسیتی، پایش داروهای اتوتوکسیک مصرفی به شدت توصیه می شود.

مننژیت سلی حدود 5 درصد موارد سل خارج ریوی را شامل می شود و تقریبا همیشه ثانوی به توبرکولوز در جاهای دیگر بدن می باشد. تا سال 1980 بروز بیماری سل و مننژیت آن در کشورهای پیشرفته  رو به کاهش بود. ولی از آن موقع به خاطر افزایش موارد ایدز رو به افزایش است. این بیماری اغلب سیر تحت حاد و مرموزی دارد و با علایم سردرد، تب، بی اشتهایی، استفراغ و دل درد که پیشرونده می باشد تظاهر می کند. اگر به فکر تشخیص مننژیت سلی نباشیم ممکن است تشخیص به موقع داده نشود و بیمار دچار عوارض جدی شود. در این مقاله یک مورد جالب بیماری شرح داده می شود.

هدف: طراحی و کاربرد روش حساس و اختصاصی PCR برای تشخیص نایسریا مننژیتیدیس در نمونه های بالینیمواد و روش ها: ژن ctrA به عنوان ژن اختصاصی برای شناسایی نایسریا مننژیتیدیس انتخاب شد. به منظور بهینه سازی آزمایش از سویه استاندارد نایسریا مننژیتیدیس گروه B با کد ATCC;13090 و نمونه بالینی نایسریا مننژیتیدیس گروه C استفاده شد. برای بررسی از باکتری های پاتوژن هموفیلوس آنفلوآنزا تیپ b، اشریشیا کولیATCC;35218 ، انتروباکتر، کلبسیلا پنومونیه، استرپتوکوک پنومونیه، استافیلوکوک آرئوس و استرپتوکوک گروه D استفاده شد. برای استخراج DNA از روش فنل کلروفرم استفاده و محصول پس از الکتروفورز در ژل آگارز 2 درصد با رنگ اتیدیوم بروماید رنگ آمیزی و شناسایی شد.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان می دهد باکتری های استاندارد مورد آزمایش، محصول مورد نظر را تولید می کنند. در حقیقت، جفت پرایمر انتخاب شده، محصولی در اندازه101bP  تولید می کند. آزمایش اختصاصیت نشان داد روش حاضر با هیچ یک از باکتری های غیرهدف واکنش نشان نمی دهد. بررسی حساسیت نیز نشان داد که حد نهایی تشخیص DNA نایسریا مننژیتیدیس در این روش fg500 است. نتیجه گیری: نتایج بهینه سازی نشان داد که روش PCR طراحی شده در این تحقیق از سرعت، حساسیت و اختصاصیت لازم برخوردار است و دست یابی به نتیجه نهایی در زمانی کمتر از سه ساعت امکان پذیر است، به کارگیری این روش در آزمایشگاه های بالینی تشخیص سریع نایسریا مننژیتیدیس را در نمونه های بالینی امکان پذیر می کند.