در کتاب های منطق اسلامی دوره معاصر، «نقض موضوع» را قاعده ای برشمرده اند که بر پایه آن می توان از یک گزاره کلی صادق، گزاره صادق دیگری را به دست آورد که موضوع اش نقیض موضوع گزاره نخستین باشد و کم و کیف اش نیز دگرگون شده باشد. بنابراین، با کاربست این قاعده بر موجبی کلی مانند «هر الف ب است» سالبی جزئی همچون «برخی از نه - الف ب نیست» به دست می آید. در این جستار، اما، نمایان خواهد شد که همواره چنین نیست، بلکه گاه نتیجه نیز مانند مقدمه، موجبی کلی مثل «هر نه - الف ب است» از آب درمی آید؛ و آن هنگامی است که موضوع گزاره اصلی اخص مطلق از محمول، و محمول برابر با عام ترین مفهوم کلی باشد. بدین سان آشکار خواهد شد که قاعده نقض موضوع کلیت ندارد و تخصیص بردار است.

موضوع «مسخ شدگی» که از دوران کهن تا به امروز به طور وسیعی در ادبیات مورد بحث و بررسی قرار گرفته، به وسیله اوژن یونسکو و فرانتس کافکا که به کارکرد مبهم و چند پهلوی آن پرداخته اند، جلوه ای نو یافته است. آن چه که در این مقاله به انجام آن خواهیم پرداخت، بررسی تطبیقی موضوع «مسخ شدگی» در کرگدن های یونسکو و مسخ کافکا خواهد بود تا بدین طریق به واکاوی دوگانگی یک تغییر و تحول که در آن واحد هم روح و هم جسم را تحت شعاع خود قرار می دهد، بپردازیم. با در نظر گرفتن قابلیت استعاری مساله مسخ شدگی، بر آن خواهیم بود تا به آشکارسازی تمام تمایلات وحشیانه و هراس های عمیق بشری چه در حوزه اجتماعی و سیاسی، چه در حوزه فلسفی و چه در حوزه روانشناختی مبادرت کنیم.

تغییر پول از پول کالایی به پول های اعتباری و الکترونیکی، مسائل جدیدی را در حوزه پول و بانک به وجود آورده، که ضرورت شناخت آن را بیشتر کرده است. در نظریۀ برگزیده، پول هر آن چیزی است که به طور گسترده به عنوان وسیلۀ پرداخت، شناخته می شود. با توجه به ماهیتِ پول «عینیت داشتن» پول موضوعیت ندارد و هرکس سپرده ای در بانک قرار دهد، به اندازۀ سپرده ی خود از بانک طلبکار می شود، نه عینِ پول خود. بنابراین چیزی به عنوان «ملکیت مشاع» در مورد سپرده های بانکی مصداق ندارد و اگر بخشی از درآمدهای بانک حرام باشد، موجب سرایت حرمت به سایر درآمدها نمی شود. برای شناختِ احکام و معاملات پول، شناخت نحوۀ عرضه و انگیزه های تقاضای پول حائز اهمیت است. علاوه بر انگیزه احتیاطی و معاملاتی، انگیزۀ سفته بازی نیز یکی از انگیزه های نگهداری پول است. عرضۀ پول در اقتصاد، به واسطه بانک مرکزی و نظامِ بانکی انجام می شود. سیستم ذخیره جزئی (اعطای وام بیش از موجودی بانک) علاوه بر ایجاد حق امتیاز برای بانک ها، عامل ایجاد نوسانات اقتصادی است.

هر چند برای مرگ در لغت معانی مختلفی ذکر کرده اند، به نظر می رسد مناسب ترین معنا برای آن، رفتن قوه از هر چیز زنده است. در اصطلاح فقها نیز مرگ به معنی جدا شدن روح از بدن به طور دائم است. برای این معنا در آیات و روایات شواهد و قرائنی نیز وجود دارد. برای مرگ انسان در فقه و اخلاق اسلامی احکام متعددی وجود دارد. به همین دلیل شناخت موضوع، حقیقت و ملاک مرگ و زندگی برای فقیه ضروری است. درباره ملاک مرگ و زندگی از منظر فقهی و اخلاقی دو نظریه عمده وجود دارد. برخی معتقدند مرگ آدمی به مردن قلب اوست. برخی دیگر معتقدند انسان با مرگ مغزش می میرد. هر یک از دو نظر برای خود استدلال هایی دارند که لازم است از منظر فقهی و اخلاقی به آن پرداخته شود. پیروان دیدگاه مرگ قلب به ادله ای همچون مرجعیت عرف عام در تشخیص مفاهیم، وجوب حفظ نفس محترم، اصاله الاحتیاط در امر نفوس و استصحاب استدلال کرده اند که در این مقاله این دلایل به نقد کشیده شده است. طرفداران مرگ مغزی نیز به ادله ای همچون تپش قلب قبل از حلول روح به بدن، امکان تعویض قلب و عدم امکان تعویض مغز، مشابهت مرگ و خواب و نشانه های مرگ استدلال کرده اند که از میان آنها دلیل امکان تعویض قلب و عدم امکان تعویض مغز و دلیل نشانه های مرگ پذیرفته شد.

این جستار با اشاره ای کوتاه به پیشینه بحث تبیین در سنت فلسفی غرب، به نقد و بررسی دیدگاه استدلالی تبیین، که تبیین را نوعی استدلال می داند، و نیز دیدگاه های غیر استدلالی آن می پردازد. سپس مسایل گوناگون مرتبط با موضوع تبیین را، ضمن تفکیک نظریه زبانی، که موضوع تبیین را گزاره یا جمله می داند، از نظریه غیر زبانی، که هویت های غیر زبانی مانند رویدادها، پدیدارها، امور واقع و افعال را به عنوان موضوع تبیین معرفی می کند، مورد بررسی قرار می دهد.