روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)
سال:1386 | دوره:3 | شماره:12 |تعداد مقالات:9

نظریه سوال پاسخ یکی از پیشرفته ترین نظریه های اندازه گیری و نقطه مقابل نظریه کلاسیک است. زیرا برخلاف این نظریه بر نمره سوالها و نه نمره کل تست بنا شده است (بیکر، 1381/2002). در IRT برای تحلیل داده های به دست آمده از مقیاس ها و پرسشنامه ها از مدل های ریاضی استفاده می شود. به مدل های IRT اغلب مدل های خصیصه مکنون نیز گفته می شود. اصطلاح مکنون برای تاکید بر پاسخ های پیوسته سوالی به کار می رود که در واقع نشانگر مشاهده پذیر خصایص یا رگه هایی است که فرض می شود وجود دارد و باید از پاسخ ها استخراج شود.

به منظور بررسی اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد OHI)؛ آرگیل، 2001) نمونه ای متشکل از 142 مرد و 227 زن ایرانی، 18 تا 53 سال (میانگین = 25)، فهرست شـادکامی آکسفورد (OHI)، پرسشنـامه شخصیتی آیزنک (1999, EPQ)  و فهرست افسردگی بک BDI)؛ بک و دیگران، 1979) را تکمیل کردند. بررسی همسانی درونی فهرست شادکامی آکسفورد نشان داد که تمام 29 گزاره این فهرست با نمره کل همبستگی بالایی داشتند. آلفای کرونباخ برای کل فهرست برابر با 0.91 بود. همبستگی پیرسون بین فهـرست شادکامی آکسفورد با فهرست افسردگی بک و زیر ـ مقیاس های برونگردی و نوروزگرایی EPQ به ترتیب برابر با 0.45, -0.48 و -0.39 بود که روایی همگرا و واگرای فهرست شادکامی آکسفورد را تأیید کرد. نتایج تحلیل عاملی با استخراج 5 عامل رضایت از زندگی، حـرمت خود، بهزیستی فاعلی، رضایت خاطر و خلق مثبت توانستند با ارزش ویژه بزرگتر از 1 در مجموع %49.7 واریانس کل را تبیین کنند. میانگین نمره های آزمودنی های ایرانی در فهرست شـادکامی آکسفورد (42.07) با یافته های پژوهش آرگیل (M=35.6) متفاوت بود. یافته های پژوهش نشان دادند که OHI برای اندازه گیری شادکامی در جامعه ایرانی از اعتبار و روایی مناسب برخوردار است.

به منظور بررسی ارزش های ازدواج در بین جوانان ایرانی 2680 دانشجو و دانش آموز زن و مرد ایرانی با استفاده از مقیاس مولف ساخته ارزش های ازدواج (MVS) که بر اساس چهارچوب مفهومی ارزش های فرهنگی با ابعاد فرضی محاط شدگی، خودپیروی عاطفی، خودپیروی عقلی، سلسله مراتب، برابرنگری (شوارتز و راس، 1995) تدوین شده بود، ارزشیابی شدند. روی آورد آماری پژوهش حاضر برای تحلیل ساختاری و محتوای ارزش های ازدواج، فن تحلیل کوچکترین فضا (SSA) بود. یافته های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزش های ازدواج جوانان ایرانی، با 5 بعد الگوی نظری ارزش های شوارتز و راس (1995) در زمینه ازدواج تبیین پذیر است. این الگو بر حسب سن، جنس و قوم های فرهنگی تغییر نمی کند و ثابت است.

به منظور بررسی ارتباط بین سبک دلبستگی و حرمت خود 100 دانشجوی مونث فهرست حرمت خود (کوپر اسمیت، 1967) و پرسشنامه سبک دلبستگی (هازان و شیور، 1987) را تکمیل کردند. حرمت خود به صورت مثبت با سبک دلبستگی ایمن و به صورت منفی با سبک دلبستگی اجتنابی ارتباط داشت. یک ضریب همبستگی غیرمعنادار منفی بین دلبستگی اضطرابی ـ دو سوگرا و حرمت خود، یافت شد. لزوم مطالعه در مورد جنس مذکر و نمونه های بزرگتر مورد بحث قرار گرفت.

در این پژوهش به بررسی اثربخشی شناخت - رفتار درمانگری گروهی نوجوانان همراه با مهارت آموزی والدین و جلسه های مشترک نوجوانان والدین در کاهش نشانه های افسرده وار نوجوانان ایرانی پرداخته شد. تعداد 64 نفر از نوجوانانی که بر اساس آزمون افسردگی بک BDI)؛ بک و استیر، 1993) نمره 10 یا بالاتر کسب کرده بودند انتخاب شدند و به طور مساوی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. نوجوانان گروه آزمایش در خلال 6 هفته، 12 جلسه شناخت - رفتار درمانگری و مادران آنها 6 جلسه مهارت آموزی والدین را دریافت کردند. سپس 5 جلسه مشترک نوجوانان - مادران متمرکز بر تمرین عملی مهارت های ارتباطی برای گروه آزمایشی برگزار شد در حالی که در گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای صورت نگرفت. نتایج تحلیل های آماری نشان دادند که نشانه های افسرده وار پس از شناخت درمانگری گروهی توام با مهارت آموزی والدین به طور معناداری کاهش یافتند و معناداری تفاوت میانگین های پس آزمون نخست و پس آزمون نهایی نیز تاثیر جلسه های مشترک والدین - نوجوانان را برجسته کرد. اهمیت عملی یافته های پژوهش در قلمرو پیشگیری و درمانگری اختلال های افسرده وار نوجوانان مورد بحث قرار گرفت.

با هدف بررسی اعتبار و روایی دو زیر مقیاس وابستگی پذیری و پرخاشگری شاخص رفتار ضد تولید CBI (گوداشتاین و لانیون، 2002)، از بین کارکنان ایستگاه های قطار و بخشی از صنایع شهرک صنعتی جی، 172 مرد به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای بررسی اعتبار از ضریب آلفای کرونباخ و ضریب بازآزمایی و برای بررسی روایی سازه (از نوع همگرا و واگرا) همبستگی آنها با پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992)، دو زیر مقیاس تمایلات پرخاشگرانه و خط مشی متابعت در محیط کار پرسشنامه ترسیم نیمرخ خطر متقاضی کار ARP (لوبت، 2001) و دو زیر مقیاس مقبولیت و مسوولیت پذیری پرسشنامه NEO (کاستا و مک کری، 1992) استفاد شد. اعتبار برحسب همسانی درونی (آلفای کرونباخ) برای وابستگی پذیری، پرخاشگری و برای مجموع دو زیر مقیاس به ترتیب، 0.86, 0.84 و 0.92 به دست آمد. ضرایب اعتبار بازآزمایی برای وابستگی پذیری 0.77، برای پرخاشگری 0.73 و برای مجموع دو زیر مقیاس 0.76 بود. سوالهای دو زیر مقیاس وابستگی پذیری و پرخاشگری CBI با یکدیگر همبستگی معنادار از 0.26 تا 0.34 داشتند. روایی همگرا بین زیر مقیاس پرخاشگری CBI با مقیاس های پرسشنامه پرخاشگری باس و پری از 0.22 تا 0.69 در نوسان بود. روایی بین زیر مقیاس پرخاشگری CBI با زیر مقیاس تمایلات پرخاشگرانه پرسشنامه 0.58 ,ARP به دست آمد. زیر مقیاس پرخاشگری CBI با زیر مقیاس مقبولیت از پرسشنامه NEO دارای ضریب همبستگی منفی معنادار (P<0.01) بود و زیر مقیاس وابستگی پذیری CBI با زیر مقیاس مسوولیت پذیری از پرسشنامه NEO دارای ضرایب همبستگی منفی معنادار (P<0.01) بودند.

در این پژوهش رابطه بین سبک های دلبستگی با رضایتمندی زناشویی بررسی شد. بدین منظور 159 (81 زن و 78 مرد) دبیر متاهل مقاطع راهنمـایی و متوسطه شهر تایبـاد انتخاب شدنـد. آزمودنی ها، مقیاس دلبستگی بزرگسالان (کولینز و رید، 1990)، پرسشنامه دلبستگی به مادر (رجایی و دیگران، 1385) و پرسشنامه رضایتمندی زناشویی (السون و دیگران، 1987؛ بازنگری سلیمانیان، 1994) را تکمیل کردند. یافته ها بین رضایتمندی زناشویی و سبک دلبستگی ایمن یک همبستگی مثبت معنادار (r=0.53)، نشان دادند اما با سبک های دلبستگی اجتنابی و دو سوگرا همبستگی منفی (به ترتیب r=-0.28 و (r=-0.38 وجود داشت. همچنین سبک های دلبستگی بزرگسالان 52% و سبک های دلبستگی به مادر 29% واریانس رضایتمندی زناشویی را تبیین کردند. زنان و مردان از نظر رضایتمندی زناشویی تفاوت معنادار نداشتند.

کتاب درسی مهمترین و پر کاربردترین رسانه آموزشی در کشور ایران است. این رسانه با اهمیت در بردارنده بخش های نوشتاری، تصویرها و تمرین هایی است که در راستای تحقق هدف های کتاب انتخاب و سازماندهی می شوند. از سوی دیگر آموزش خواندن و نوشتن به عنوان کلید ورود به نظام آموزش رسمی کشور، اهمیت کتاب های درسی «بخوانیم و بنویسیم» را برای پایه اول ابتدایی دو چندان کرده است. پژوهش توصیفی حاضر درصدد بررسی چگونگی ارتباط متون نوشتاری، تصویرها و تمرین ها با هدف های کتابهای درسی «بخوانیم و بنویسیم» پایه اول بود و با روش های متداول در آمار توصیفی با استفاده از روش تحلیل محتوا، متون نوشتاری درس ها، تصویرها و تمرین های کتاب های مذکور بر اساس هدف های جزیی، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده مبین آن بودند که %25.7 از هدف های جزیی بدون متن نوشتاری و %43.1 از هدف های جزیی بدون تصویر، 14.7% از هدف های جزیی بدون تمرین اند. بنابراین نیمی از هدف های جزیی برنامه با الگوی نظری تحقق هدف های یادگیری خواندن و نوشتن مطابقت ندارد که می تواند امر آموزش را با مشکل مواجه سازد.