روانشناسی تحولی (روانشناسان ایرانی)
سال:1390 | دوره:7 | شماره:27 |تعداد مقالات:12

پس از سپری شدن تنها یک دهه، پژوهشگران نه تنها توانسته اند که نشان دهند هسته ارزشیابیهای خود همپوشی بین اندازه های رگه های خود را تبیین می کند، بلکه می تواند بسیاری از پیامدهای شغلی و کاربردی دیگر را بهتر از رگه های منفرد پیش بین کند.

و ضرورترین دانشها شناختن خود است و بازگشت خود و شناختن پروردگار خود و شناختن فرمان پروردگار خود است و مجموع این دانشهاست که علمای متکلمین، اصول دین خوانند و حکمای محققین، حکمت الهی گویند و صوفیه موحدین، معرفت نام نهادند. و به اتفاق علما و دانشمندان عقلا بدون این مایه دانش و عمل نمودن به موجب آن رستگاری ممکن نیست.

هدف این پژوهش شناخت نقش هویت در رابطه بین کنش وری خانوادگی و رفتار مشکل آفرین در نمونه ای متشکل از 300 دانش آموز پایه دوم راهنمایی (150 دختر و 150 پسر) بود. کنش وری خانوادگی برحسب نشانگرهای ارتباط والد- نوجوان، دلمشغولی والدین و والدگری مثبت و رفتار مشکل آفرین با نشانگرهای رفتار پرخاشگرانه، رفتار نقض قانون و مشکلات توجه، عملیاتی شدند. الگوهای معادله ساختاری نشان دادند که 22 درصد از کل رابطه (مستقیم و غیرمستقیم) بین کنش وری خانوادگی و رفتار مشکل آفرین از خلال دو متغیر هویت عمل می کند و سردرگمی هویت به طور نسبی رابطه بین کنش وری خانوادگی و رفتار مشکل آفرین را واسطه گری می کند. یافته های این پژوهش مطرح ساختند که هم کنش وری خانوادگی و هم هویت نقش مهمی در هدایت نوجوانان به سمت رفتار مشکل آفرین یا دورشدن آنها از چنین رفتارهایی دارند. در مورد مضامین مداخله ای نیز بحث شد.

این پژوهش با هدف شناخت نظریه تحول ذهن و رابطه آن با مهارتهای اجتماعی در کودکان و نوجوانان مبتلا به آسیب بینایی صورت گرفت. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان مبتلا به آسیب بینایی شهر مشهد تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه برداری هدفمند، 43 نفر از این کودکان در 4 گروه سنی (4، 7، 10 و 13 سال) انتخاب شدند. برای اندازه گیری نظریه ذهن از دو تکلیف باور غلط (تکلیف پیش بینی باور؛ پرنر و وایمر، 1987؛ تکلیف پیش بینی عمل؛ وایمر و پرنر، 1983) و برای سنجش مهارتهای اجتماعی و مشکلات رفتاری از مقیاس مهارتهای اجتماعی (فرم معلم؛ گراشام و الیوت، 1990) بهره گرفته شد. داده های پژوهش با استفاده از آزمون مجذور کای، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون لوجستیک، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بین عملکرد در تکلیف پیش بینی عمل و نمره کلی مهارتهای اجتماعی و عملکرد در هر دو تکلیف (پیش بینی باور و پیش بینی عمل) و نمره کلی مشکلات رفتاری رابطه معنادار وجود دارد. همچنین، بهره هوش کلامی و سن، عملکرد در تکلیف پیش بینی عمل را پیش بینی کردند.

هدف این پژوهش شناخت تحولی ترسیم ساعت و مفهوم سازی زمان در دانش آموزان دبستانی و راهنمایی شهر تهران بود. 161 دانش آموز (106 پسر و 55 دختر؛ میانگین سنی = 9 و انحراف استاندارد = 1.5) فاقد اختلالهای رفتاری، هیجانی، ذهنی و فراگیر تحولی، آزمون ترسیم ساعت (کوهن و دیگران، 2000) را تکمیل کردند. مفهوم سازی زمان و ترسیم ساعت به طور جداگانه و با استفاده از نظام نمره گذاری کوهن و دیگران (2000) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشانگر پیشرفت تدریجی ترسیم ساعت و مفهوم زمان از 8 سالگی به بعد بود. همچنین، نتایج آشکار ساخت که خطاهای کیفی نظیر وارونه سازی شماره ها، فاصله گذاری نامناسب شماره ها و پاک کردنها در 7 و 8 سالگی متداول است، اما با افزایش سن به تدریج کاهش می یابند. بر اساس الگوی یافته ها، پیشرفت خطی مشاهده شده در استفاده از ربع دایره، مطرح کننده این است که بی توجهی در کودکان ماهیتی تحولی دارد. به طور کلی، تحول ترسیم ساعت تا اندازه زیادی با نمویافتگی قطعه پیشانی توازی دارد.

این پژوهش با شناخت بررسی تاثیر آموزش موسیقی ارف در یادگیری مهارتهای پایه ریاضی کودکان پیش دبستانی انجام شد. با استفاده از روش نمونه برداری در دسترس، 30 کودک 5 ساله (16 دختر و 14 پسر) که دامنه هوش آنها بین 110 تا 130 قرار داشت، انتخاب شدند و در دو گروه مداخله و گواه مورد بررسی قرار گرفتند. به اعضای گروه مداخله به مدت 3 ماه، هفته ای یک جلسه دو ساعته، موسیقی ارف آموزش داده شد. سپس، در هر دو گروه، آزمون سنجش مهارتهای پایه ریاضی کودکان (کهن صدق، 1376) اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش موسیقی ارف، توانایی مهارتهای طبقه بندی کردن، تشخیص شباهتها و تفاوتها، نگهداری ذهنی عدد و هندسه کودکان پیش دبستانی را افزایش می دهد. در مورد مهارت ردیف کردن بین دو گروه تفاوت معنادار وجود نداشت. در نهایت، تاثیر آموزش موسیقی در یادگیری مهارتهای پایه ریاضی کودکان مورد بحث قرار گرفت.

هدف این پژوهش، مقایسه اثربخشی سه روش پیشگیری از سوء مصرف مواد: الف) شناختی- رفتاری اجتماعی، ب) سخنرانی و پ) ارسال پیامک در هیجان طلبی، امنیت روانی و بازخورد نسبت به سوء مصرف مواد مخدر بود. 192 دانش آموز دختر و پسر دبیرستانی در چهار گروه (سه گروه آزمایشی و یک گروه کنترل) به طور تصادفی قرار داده شدند. شرکت کنندگان مقیاس هیجان طلبی (زاکرمن، 1969)، سیاهه امنیت رونی (مزلو، 1952) و سیاهه بازخورد نسبت به سوء مصرف مواد مخدر (قربانی، 1380) را طی سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری تکمیل کردند. به گروه اول، 10 جلسه گروهی 2 ساعته روش شناختی- رفتاری اجتماعی آموزش داده شد، برای گروه دوم، 10 جلسه 2 ساعته سخنرانی برگزار گردید و به گروه سوم، 75 روز، پیامکهای پیشگیری داده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که هر سه روش پیشگیری در هیجان طلبی، امنیت روانی و بازخورد نسبت به سوء مصرف مواد مخدر تاثیر معنادار دارند؛ همچنین، روش شناختی- رفتاری اجتماعی از دو روش دیگر، موثرتر است. نتایج پیگیری 100 روزه نشان داد که اثربخشی روشهای پیشگیری، پایدار بوده است.

هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین پنج عامل بزرگ شخصیت (برونگردی، مقبولیت، گشودگی نسبت به تجربه، وظیفه شناسی و نورزگرایی) و رضامندی زناشویی بود. در این مطالعه از فرم کوتاه سیاهه نئو (کاستا و مک کرا، 1992) و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (السون، 1994) بهره گرفته شد. نمونه این پژوهش را 100 زوج (200 نفر) تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از بین مراکز آموزش عالی سطح شهر تهران انتخاب شدند. نتایج نشان دادند که رضایت زناشویی با عوامل وظیفه شناسی و مقبولیت، همبستگی مثبت و با نورزگرایی، همبستگی منفی دارد. نتایج رگرسیون ساده حاکی از آن بود که دو عامل وظیفه شناسی (به طور مثبت) و نورزگرایی (به طور منفی) رضایت زناشویی را پیش بینی می کنند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر پیشنهاد می شود که در رضایت زناشویی، به دو عامل وظیفه شناسی و نورزگرایی، توجه بیشتری معطوف شود.

پژوهش حاضر با هدف شناخت رابطه هوش هیجانی و سبکهای مقابله با رضایت و همسازی زناشویی انجام شد. گروه نمونه شامل 60 زن متاهل استان چهارمحال و بختیاری با دامنه سنی 23 تا 49 سال بود. شرکت کنندگان به سوالهای مقیاس رضایت زناشویی انریچ (السون، 1994)، سیاهه همسازی زناشویی (سینگ، 1987)، مقیاس رگه فراخلقی سالووی و دیگران (1995) و سیاهه مقابله با موقعیت تنیدگی زا (اندلر و پارکر، 1990) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند که رضایت زناشویی و همسازی زناشویی با هوش هیجانی و سبک مقابله مساله محور همبستگی مثبت دارند.

به منظور تعیین رابطه تصویر ذهنی از خدا و افکار پارانویامانند، 469 نفر از دانشجویان دانشگاههای علوم پزشکی تهران و علوم پزشکی ایران با روش نمونه برداری سهمی انتخاب شدند. شرکت کنندگان به سوالهای سیاهه تصویر ذهنی از خدا (لارنس، 1997) و زیرمقیاس افکار پارانوئیدی از فهرست نشانگان رفتاری (دراگوتیس و دیگران، 1973) پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چندگانه نشان داد که تصویر ذهنی دانشجویان از خدا، افکار پارانویامانند را پیش بینی می کند. دانشجویان دارای تصویر پذیرنده و مثبت از خدا، افکار پارانویامانند کمتر و دانشجویان واجد تصویر ذهنی منفی از خدا، افکار پارانویامانند بیشتری را گزارش کردند.