ارگونومی
سال:1392 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

مقدمه: خستگی ذهنی یکی از علل اصلی حوادث جاده ای است. بیش از 30 درصد حوادث به علت خواب آلودگی و خستگی راننده اتفاق می افتد، لذا شناسایی ابزارها و روش هایی به منظور تشخیص زودهنگام خستگی و خواب آلودگی از اهمیت بسیاری در پیشگیری از حوادث برخوردار است. در این میان استفاده از روش های بیولوژیکی مانندEEG  می تواند از معتبرترین روش ها باشد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر به روش توصیفی - تحلیلی در روی 19 نفر از رانندگان سواری مرد انجام گردید. به منظور القای بیشتر خستگی از رانندگان خواسته شد که حداقل 18 ساعت قبل از آزمایش نخوابند و 12 ساعت پیش از آن از خوردن نوشیدنی های کافیین دار و مواد محرک خودداری نمایند. وضعیت خواب رانندگان از طریق فرم یادداشت خواب از یک هفته قبل کنترل می شد. رانندگان می بایست یک جاده 110 کیلومتری را با سرعت 90 کیلومتر در ساعت با حفظ مسیر حرکت طی کنند. میزان خستگی ذهنی در هر 10 دقیقه با مقیاس خواب آلودگی کرولینسکا ثبت می شد. همچنین ارزشیابی ویدیویی از چهره راننده از لحاظ خستگی در هر 10 دقیقه توسط دو نفر از پژوهشگران آموزش دیده انجام می شد. در طول رانندگی روی شبیه ساز، امواج مغزی با 16 کانال ثبت می شد. پس از فیلترکردن و حذف سیگنال های مزاحم، توان نسبی و مطلق آلفا در کانال های مختلف محاسبه گردید. سپس از آمار توصیفی و ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون تی زوجی برای آزمون همبستگی و مقایسه میانگین ها در 10 دقیقه ابتدایی و انتهایی رانندگی استفاده شد.یافته ها: این مطالعه نشان داد که بین میزان خودارزیابی خستگی در 10 دقیقه ابتدایی و انتهایی مسیر اختلاف معنادار وجود داشت (P<0.001). این امر در مورد ارزشیابی ویدیویی نیز صدق می کرد. میانگین توان مطلق آلفا در 10 دقیقه انتهایی نسبت به 10 دقیقه ابتدایی مسیر افزایش معنادار داشت (P<0.001)، در حالی که توان نسبی آلفا در 10 دقیقه انتهایی نسبت به 10 دقیقه ابتدایی مسیر تفاوتی نداشت.نتیجه گیری: خستگی ذهنی راننده یکی از مشکلات بسیار مهم رانندگان از دیدگاه ایمنی جاده به حساب می آید. این مطالعه حاکی است که امواج مغزی و بویژه توان مطلق آلفا می تواند شاخص خوبی برای پیش بینی زودهنگام خستگی ذهنی راننده باشد.

مقدمه: سلامت روانی عامل مهمی در افزایش بهره وری نیروی کار به حساب می آید و یکی از عوامل موثر بر حداکثر ظرفیت هوازی افراد می باشد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین سلامت روانی و حداکثر ظرفیت هوازی و همچنین تعیین عوامل موثر بر سلامت عمومی در کارگران مرد بخش صنعت شهر شیراز، صورت پذیرفت.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، 500 نفر از کارگران مرد کارخانجات مختلف شهر شیراز که از سلامتی نسبی برخوردار بودند، بصورت اختیاری شرکت نمودند (گستره سن 20 تا 59 سال). ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ویژگی های دموگرافیک (شامل ویژگی های دموگرافیک و شغلی، آنترپومتریک (قد، وزن و شاخص توده بدنی) و فیزیولوژیک (حداکثر ظرفیت هوازی)) و پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) می باشند. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزارSPSS V.16  و با استفاده از آزمون های T-test و Pearson Correlation انجام گرفت.یافته ها: میانگین (انحراف استاندارد) نمره سلامت عمومی کل در افراد مورد مطالعه برابر با 17 (9.99) و میانگین (انحراف استاندارد) حداکثر ظرفیت هوازی برابر با 35.95 (7.39) میلی لیتر بر کیلوگرم وزن بدن در دقیقه بدست آمد. نتایج نشان دادند که از بین زیر مقیاس های سلامت عمومی تنها زیر مقیاس «اضطراب و اختلال خواب» و همچنین نمره سلامت عمومی کل با حداکثر ظرفیت هوازی ارتباط داشتند. افزون بر آن نتایج نشان دادند بین سابقه کار، شاخص توده بدنی، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات و نوع نظام کار (نوبت کار و روز کار) و سلامت عمومی افراد مورد مطالعه ارتباط وجود دارد.نتیجه گیری: بین سلامت روانی و حداکثر ظرفیت هوازی کارگران مورد مطالعه ارتباط وجود دارد. همچنین، از عواملی همچون سابقه کار، شاخص توده بدنی، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات و نوع نظام کار می توان به عنوان عوامل موثر بر سلامت عمومی افراد نام برد.

مقدمه: یکی از عمده ترین مشکلات در بیمارستان که منجر به شیوع بالای اختلالات اسکلتی - عضلانی در بین کارکنان آن می شود مربوط به فعالیت های حمل و جابجایی بیماران است. این تحقیق به منظور کاهش اختلالات اسکلتی - عضلانی با استفاده از مداخله آموزشی ارگونومیکی در کارکنان بیمارستان علیمرادیان نهاوند انجام گرفت.مواد و روش ها: این تحقیق در چهار بخش بیمارستان 160 تخت خوابی علیمرادیان نهاوند انجام گرفت. روش گردآوری اطلاعات، پرسشنامه نوردیک و آنالیز با نرم افزار SPSS بود. این پرسشنامه برای 46 نفر از کارکنان چهار بخش که بیشترین شکایت را از ناراحتی های اسکلتی - عضلانی داشتند قبل و بعد از مداخله آموزشی تکمیل شد. کلاس های آموزشی در زمینه پیشگیری از اختلالات اسکلتی - عضلانی مرتبط با کار، روش های صحیح حمل بیمار و نرمش هایی برای پیشگیری از کمردرد برای گروه هدف برگزار گردید.یافته ها: از اهم نتایج می توان به بالا بودن شیوع اختلالات اسکلتی - عضلانی در بین کارکنان به خصوص اختلالات کمر، شانه، مچ و غیره اشاره کرد که کمردرد بیشترین شیوع را در بین کارکنان داشت. مداخله آموزشی به تنهایی تاثیری چندانی در کاهش اختلالات اسکلتی - عضلانی کارکنان بیمارستان نداشت (p<0.05).نتیجه گیری: در حال حاضر در بخش بهداشت و درمان با توجه به افزایش سطح کاربردهای بهداشتی و درمانی نیاز به مداخله ارگونومیکی در طراحی محیط، ابزار و تجهیزات همزمان با مداخله آموزشی وجود دارد.

مقدمه: استرس شغلی بر قصد تغییر شغل افراد در سازمان تاثیر دارد. اطلاعات ناچیزی در مورد ابعاد استرس شغلی و ارتباط آن با قصد تغییر شغل در پرستاران ایرانی در دسترس است. این پژوهش با هدف بررسی ابعاد استرس شغلی و ارتباط آن با قصد تغییر شغل در پرستاران انجام شده است.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، 385 نفر از پرستاران بیمارستان های دانشگاه علوم پزشکی شیراز که به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند، شرکت نمودند. نسخه فارسی پرسشنامه محتوای شغلی و پرسشنامه دموگرافیک برای جمع آوری داده ها استفاده شد. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون Mann-Whitney U توسط نرم افزار SPSS نسخه 11.5 استفاده شد.یافته ها: میانگین (انحراف استاندارد) ابعاد آزادی تصمیم گیری (6.50) 58.15، نیازهای روانشناختی (5.14) 38.19، حمایت اجتماعی (3.67) 22.67، نیازهای فیزیکی (2.58) 16.03 و عدم امنیت شغلی (3.85) 7.74 بدست آمد. ابعاد آزادی تصمیم گیری و حمایت اجتماعی در پرستاران مورد مطالعه در سطح پایین و ابعاد نیازهای روانشناختی، نیازهای فیزیکی و عدم امنیت شغلی پرستاران مورد مطالعه در سطح بالا قرار داشتند. بر اساس نتایج بدست آمده، 56.4 درصد افراد مورد مطالعه قصد تغییر شغل خود را داشتند. میانگین امتیاز تمامی ابعاد استرس شغلی با قصد تغییر شغل دارای ارتباط آماری معناداری بودند.نتیجه گیری: در اغلب پرستاران سطح استرس شغلی بالا بدست آمد و اکثر آنها قصد تغییر شغل داشتند. هر گونه برنامه مداخله ای جهت به حداقل رساندن قصد تغییر شغل در پرستاران مورد مطالعه میبایست بر کاهش عدم امنیت شغلی و نیازهای فیزیکی شغل و نیز افزایش آزادی تصمیم گیری و حمایت اجتماعی متمرکز شود.

مقدمه: در حالی که تلاش های زیادی برای تعیین کیفیت زندگی پرسنل های بیمارستانی انجام شده است؛ اما مطالعات محدودی در جهت شناسایی فاکتورهای تاثیرگذار بر کیفیت زندگی این کارکنان صورت گرفته است. هدف از مطالعه حاضر بررسی و تاثیر بارکاری و ارتباط آن با کیفیت زندگی پرسنل بیمارستان می باشد.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی - تحلیلی 200 نفر از پرسنل دو بیمارستان بزرگ دانشگاه علوم پزشکی تهران(بیمارستان های امام خمینی و شریعتی) به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات 3 پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، پرسشنامه کیفیت زندگی (SF-36) و پرسشنامه بار کاری NASA-TLX بودند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از SPSS نسخه 18 و از آمار توصیفی و آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن استفاده شد.یافته ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میانگین نمره کل کیفیت زندگی و نمره کل بار کاری افراد به ترتیب 18±50 و 69.7±13.9 می باشد. نتایج مطالعه نشان داد که در تمام ابعاد کیفیت زندگی و همچنین میانگین نمرات پرستاران با دو گروه دیگر اختلاف معناداری داشته و از دو گروه دیگر (پرسنل آزمایشگاه و کارکنان اتاق عمل) کمتر بوده است (P<0.01). همچنین بار کاری نیز در پرستاران نسبت به دو گروه دیگر بالاتر می باشد. نتایج مطالعه نشان می دهد که رابطه معنی دار و معکوس میان بار کاری و کیفیت زندگی وجود دارد (P=0.004, r=-0.306).نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر به نقش و تاثیر مدیریت و سرپرستان جهت انجام مداخلات موثر در جهت بهبود کیفیت زندگی و بار کاری تاکید می کند. بنابراین انجام مطالعات بیشتر در آینده در جهت شناسایی دیگر فاکتورهای تاثیر گذار بر کیفیت زندگی و بار کاری پیشنهاد می گردد.

مقدمه: عدم توجه به معیارها و استانداردهای ارگونومی در طراحی اسلایدهای پاورپوینت سبب خستگی چشم ها، کاهش توجه به محتوا و در نهایت کاهش کیفیت آموزش می گردد. این مطالعه با هدف شناسایی رایج ترین قلم ها و اندازه قلم های مورد استفاده دانشجویان در ساخت اسلایدهای پاورپوینت و بررسی ادراک ذهنی دانشجویان از سه ویژگی خوانایی، رسمیت و جذابیت این قلم ها به انجام رسید.مواد و روش ها: در این مطالعه در ابتدا پنج قلم پر کاربرد در ساخت اسلایدهای پاورپوینت در نمونه ای 84 نفری از دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی شناسایی شد و 10 اسلاید بر اساس این قلم های پرکاربرد، در دو اندازه قلم متفاوت (24 و 28) طراحی گردید. ویژگی خوانایی، رسمیت و جذابیت قلم های مورد استفاده در هر اسلاید در نمونه ای 40 نفری از دانشجویان و با استفاده از مقیاس هفت گزینه ای لیکرتی مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: آزمون آنالیز واریانس یک طرف نشان داد که تفاوت معنی داری میان ادراک ذهنی دانشجویان از میزان خوانایی، رسمیت و جذابیت قلم های مورد استفاده در اسلایدها وجود دارد. از نظر خوانایی و جذابیت اسلاید  (B Titr 28) 10بالاترین رتبه و اسلاید  (Lotus 24) 4پایین ترین رتبه را از نظر شرکت کنندگان در مطالعه کسب کردند. همچنین از نظر شاخص رسمیت (B Nazanin 24) بالاترین رتبه و (Lotus 24) پایین ترین رتبه را از نظر شرکت کنندگان به دست آورد.نتیجه گیری: ویژگی های آناتومیک قلم های نازنین، تیتر و لوتوس و تاثیر آنها بر خوانایی، جذابیت و رسمیت ادراک شده توسط دانشجویان مورد بحث قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که نوع قلم انتخاب شده در طراحی اسلاید پاورپوینت بر سه ویژگی ادراکی بینندگان شامل خوانایی، جذابیت و رسمیت تاثیرگذار است. بنابراین، عدم توجه به معیارهای ارگونومی در انتخاب قلم، اسلاید می تواند بر کیفیت آموزش از طریق پاورپوینت تاثیرگذار باشد. مطالعات گسترده تر برای بررسی گستره بزرگتری از قلم های فارسی در گروه های بزرگتر توصیه شده است.

مقدمه: خستگی ذهنی عبارت است از خسته شدن جسم یا روح که می تواند بر اثر استرس، کار زیاد، مصرف زیاد دارو و یا بیماری جسمی یا روحی ایجاد شود. خستگی از عوامل کاهنده بهره وری و نیز بروز حوادث است. بنابراین، اندازه گیری آن اهمیت دارد. این مطالعه با هدف تعیین میزان همخوانی اندازه گیری خستگی ذهنی بر اساس نتایج مقیاس خوداظهاری VAS و دستگاه فلیکرفیوژن انجام گرفته است.مواد و روش ها: یک مطالعه مقطعی روی 30 نفر از دانشجویان انجام شد. پس از آنکه شرکت کنندگان وظایف فکری را (حل تمرینات ریاضی و پاسخ دهی به پرسشنامه MMPI انجام دادند، خستگی ذهنی آنها با استفاده از مقیاس خوداظهاری VAS و دستگاه فلیکرفیوژن اندازه گیری و نتایج آن به وسیله آزمون تی زوجی و ضریب همبستگی اسپیرمن (سطح معنی داری کمتر از0.05 ) در نرم افزار SPSS V11.5 آنالیز شد.یافته ها: نتایج اندازه گیری با هر دو روش مقیاس خوداظهاری VAS و دستگاه فلیکرفیوژن نشان داد، خستگی ذهنی پس از انجام هر یک از وظایف فکری نام برده افزایش معنی دار می یابد. اما نتایج دو روش با یکدیگر همخوانی ندارند.نتیجه گیری: با توجه به اینکه مقیاس خوداظهاری VAS یک روش ذهنی (سابجکتیو) است، به نظر می رسد عدم همخوانی دو روش، بیشتر مربوط به ناکارآمدی این مقیاس باشد. بنابراین پیشنهاد می شود بررسی مجدد با روش های دقیق تر مانند الکتروآنسفالوگرام صورت گیرد.

مقدمه: آسیب های اسکلتی - عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب های شغلی و ناتوانی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه می باشد. روش RULA یکی از بهترین روش های ارزیابی پوسچر برای ارزیابی اندام های فوقانی است. هدف مطالعه حاضر بررسی پوسچرهای کاری به روش RULA و انجام مداخلات ارگونومیکی در واحد کنترل کیفیت یک شرکت تولیدی شیشه بود.مواد و روش ها: این مطالعه از نوع مداخله ای می باشد که در ایستگاه های کاری آینه کنترل یک شرکت تولیدی شیشه انجام گرفت؛ به منظور ارزیابی پوسچر کارگران قبل و بعد از مداخله، از روش RULA استفاده شد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها، اقدامات اصلاحی مهندسی پیشنهاد و در تمام ایستگاه ها اجرا گردید.یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که 40% شاغلین دارای امتیاز نهایی 6، 40% دارای امتیاز نهایی 7 و 20% دارای امتیاز نهایی 5 می باشند. بنابراین 60% ایستگاه های دارای سطح اقدام اصلاحی 3 (به معنی مطالعه فزون تر و مداخله ارگونومیک در آینده ای نزدیک) و 40% دارای سطح اقدام اصلاحی 4 (به معنی مطالعه فزون تر و مداخله ارگونومیکی فوری) بودند. پس از مداخله 20% ایستگاه های کاری دارای سطح اقدام اصلاحی 3 و 80% دارای سطح اقدام اصلاحی 2 بودند.نتیجه گیری: به منظور پیشگیری از اختلالات اسکلتی - عضلانی و افزایش بازده کاری و ارتقاء سلامت نیروی کار، با تعامل مثبت تیم تحقیق و همکاری شایان توجه مدیریت شرکت، مداخله مهندسی در کلیه ایستگاه های مورد مطالعه، طراحی و اجرا شد و سطح ریسک بطور اثربخشی کاهش یافت.