ارگونومی
سال:1392 | دوره:1 | شماره:3 |تعداد مقالات:13

مقدمه: کارکنان بانک به دلیل ماهیت انجام کارشان در معرض استرس شغلی بالایی قرار دارند. یکی از پیامدهای استرس تاثیر بر عملکرد شغلی است. از آنجا که مطالعات داخلی در این حوزه نسبتا نادر است، این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین عوامل روانی - اجتماعی کار با عملکرد شغلی در بین کارکنان بانک انجام گرفت.مواد و روش ها: تمام کارکنان شعب بانک در این مطالعه شرکت کردند. داده ها با استفاده از دو پرسشنامه عمومی نوردیک و پرسشنامه بهره وری نیروی انسانی گردآوری شدند. از ضریب همبستگی و مدل رگرسیون برای بررسی چگونگی ارتباط بین عوامل استرس زای شغلی و مقیاس های آن به عنوان متغیر مستقل و عملکرد شغلی به عنوان متغیر وابسته استفاده گردید. به علاوه، به منظور ارزیابی دقیق روابط بین متغیرها، از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد.یافته ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که شیوع استرس در بین کارکنان بانک در حد متوسط (46.6%) بود. همچنین همبستگی منفی و معناداری بین استرس در «حیطه وظیفه» و «حیطه سازمانی - اجتماعی» با عملکرد شغلی وجود داشت. در میان مقیاس های استرس در حیطه سازمانی - اجتماعی، مقیاس فرهنگ سازمانی و رهبری ارتباط منفی و معنادار بالایی با عملکرد شغلی نشان دادند (p=0.001).نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، حیطه سازمانی - اجتماعی می تواند به عنوان عامل اصلی افت بهره وری مورد توجه قرار گیرد. از این رو، پیشنهاد می شود تلاش بیشتر به منظور کنترل عوامل روانی - اجتماعی محیط کار و جلوگیری از افت عملکرد به ویژه در مقیاس های فرهنگ سازمانی و رهبری صورت پذیرد.

مقدمه: با توجه به افزایش نگرانی های عمومی در خصوص عوارض جسمی و روانی امواج بر سلامت کاربران، هدف از مطالعه حاضر تعیین میزان مواجهه عمومی با امواج مایکروویو انتشار یافته از سامانه بدون سیم در یک محیط آموزشی بود.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی شدت موثر امواج مایکروویو در 110 ایستگاه شامل محل نقاط دسترسی آنتن ها، داخل کلاس ها، راه روها و در کنار رایانه ها در پنج دانشکده دانشگاه علوم پزشکی همدان اندازه گیری گردید. اندازه گیری امواج با استفاده از دستگاه سنجش مدل HI 2200 شرکت Holaday مطابق با روش استاندارد شماره C 95.3 صورت گرفت.یافته ها: شدت موثر مواجهه با امواج مایکروویو انتشار یافته در سطح دانشگاه برابر 0.304±0.675 mW/cm2 بود که پایین تر از حدود مجاز بین المللی قرار داشت. نتایج نشان داد بین میانگین شدت موثر امواج مایکروویو در دانشکده های مختلف اختلاف معناداری وجود نداشت. با این حال اختلاف میزان شدت امواج مایکروویو برحسب محل اندازه گیری در سطح دانشگاه معنادار بود (P=0.0001). بیشترین شدت امواج معادل 1.731±0.214 mW/cm2 مربوط به نقاط دسترسی به سامانه بود.نتیجه گیری: هر چند شدت مواجهه با امواج مایکروویو حاصل از شبکه های بی سیم در سطح دانشگاه مورد مطالعه پایین تر از حدود مجاز بین المللی قرار داشت و با توجه به عدم دستیابی به شواهد قطعی در خصوص تاثیرات بهداشتی امواج بر انسان در سطوح مختلف مواجهه، لزوم اطلاع رسانی مخاطرات امواج به منظور افزایش آگاهی کاربران در محیط های آموزشی ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: اختلالات اسکلتی - عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب های شغلی و ناتوانی در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه است. این مطالعه با هدف ارزیابی شیوع اختلالات اسکلتی - عضلانی و ارزیابی سطح ریسک ابتلا به این اختلالات در جوشکاران یک صنعت تولید سازه های فلزی انجام شده است.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی - تحلیلی به روش سرشماری در روی 243 نفر از جوشکاران شاغل در یک صنعت تولید محصولات فلزی انجام شده است. میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک بررسی شد. به منظور ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی - عضلانی از روش QEC استفاده شد. آنالیز داده ها با استفاده از شاخص های آمار مرکزی و آزمون تی و کای دو انجام گرفت.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که شیوع علایم اختلالات اسکلتی - عضلانی به ترتیب در نواحی کمر، تنه و زانو بالاترین میزان را دارد. نتایج ارزیابی به روش QEC نشان داد که در 64.6 درصد موارد سطح ریسک ابتلا به اختلالات بالا و بسیار بالاست.نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد شیوع اختلالات اسکلتی - عضلانی ناشی از کار در بین جوشکاران مورد مطالعه بالا است. بر اساس نتایج به دست آمده، عمده ترین مشکل ارگونومیکی در شغل جوشکاری، پوسچر نامطلوب، بلند کردن و حمل دستی بار و خمش و پیچش کمر می باشد. افزون بر این، نتایج این مطالعه نشان داد که روش QEC می تواند برای تعیین ریسک خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی عضلانی نتایج قابل اعتمادی را ارایه دهد.

مقدمه: از بیشترین ظرفیت هوازی (VO2-max) می توان به منظور سنجش وضعیت قلبی - تنفسی افراد و به دنبال آن ایجاد تناسب فیزیولوژیک بین کار و کارگر استفاده نمود. این مطالعه با هدف تعیین همبستگی بین دو روش آستراند و ACSM در برآورد بیشترین ظرفیت هوازی و تعیین عوامل موثر بر آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی شیراز، صورت پذیرفت.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، 104 نفر (54 مرد و 50 زن) از دانشجویان به صورت داوطلبانه شرکت نمودند (18 تا 28 سال). افراد به وسیله آزمون پله (پروتکل آستراند وACSM ) مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای بود که از بخش های مجزا شامل ویژگی های دموگرافیک (سن، جنس و...)، ویژگی های آنترپومتریک (قد، وزن و BMI) و فیزیولوژیک (VO2-max) تشکیل شده بود.یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین ظرفیت هوازی براوردشده از طریق پروتکل آستراند و ACSM به ترتیب (0.825±) 3.21، (0.707±) 3.13 لیتر در دقیقه می باشد. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی میان بیشترین ظرفیت هوازی براوردشده از طریق دو پروتکل آستراند و  ACSMبالاست (r=0.958). همچنین بین بیشترین ظرفیت هوازی براوردشده (پروتکل آستراند وACSM ) با وزن، قد، BMI و تعداد ساعات ورزش در هفته ارتباط معناداری وجود داشت.نتیجه گیری: بین دو روش براورد بیشترین ظرفیت هوازی (پروتکل آستراند وACSM ) همبستگی بالایی وجود داشت. از متغیرهایی همچون وزن، قد، BMI و تعداد ساعات ورزش در هفته می توان به عنوان عوامل موثر نام برد.

مقدمه: هدف از مطالعه حاضر بررسی ابعاد کیفیت زندگی کاری و ارتباط آن با سطح رضایت شغلی کارکنان شاغل در یک صنعت خودروسازی بود.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی - تحلیلی 150 نفر از کارگران شاغل در یکی از صنایع خودروسازی شهر تهران به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات 3 پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی بودند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون های آنالیز واریانس، تی، همبستگی و آنالیز رگرسیون استفاده شد.یافته ها: تقریبا 6% افراد بار کاری خود را کاملا سبک، 11.3% افراد بار کاری خود را متوسط، 60.7% افراد سنگین و 22% بسیار سنگین عنوان نمودند. متوسط رضایت شغلی افراد 13.45±55.94 بود. 15.3%(23) افراد دارای رضایت شغلی پایین،68.7%(103) دارای رضایت شغلی متوسط و 16%(24) دارای رضایت شغلی بالا بودند. بین کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی رابطه معنادار و مثبتی وجود داشت (p=0.001). همچنین وضعیت سلامت عمومی بر عامل رضایت شغلی بیشترین تاثیر را دارا بود.نتیجه گیری: به طور کلی میان کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی رابطه معنادار و مثبتی وجود داشت، به گونه ای که کیفیت زندگی کاری بالاتر، رضایت شغلی بیشتری را برای کارکنان به همراه داشت. همچنین نتایج مطالعه حاضر به نقش و تاثیر مدیریت و سرپرستان برای انجام مداخلات موثر به منظور بهبود کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی تاکید دارد. بنابراین انجام مطالعات بیشتر برای شناسایی دیگر عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری و رضایت شغلی پیشنهاد می گردد.

مقدمه: کار با پایانه های تصویری می تواند با شکایات چشمی به ویژه خستگی چشمی و علایمی همچون سردرد، اختلال در ادامه کار و اختلالات چشمی مرتبط باشد. هدف مطالعه حاضر، تعیین میزان شیوع خستگی چشمی و ریسک فاکتورهای مرتبط با آن در کاربران کامپیوتری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در سال 1391 بود.مواد و روش ها: این پژوهش توصیفی - تحلیلی در روی 260 نفر از کاربران کامپیوتر انجام شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه خستگی چشمی (Visual Fatigue Questionnaire) و پرسشنامه دموگرافیکی و شغلی جمع آوری گردید. برای تحلیل داده ها از آزمون های آماری اسپیرمن، من ویتنی و کروسکال - والیس استفاده شد.نتایج: میانگین (انحراف معیار) سنی کاربران (7.74) 36.74 سال و ساعات روزانه کار با کامپیوتر (2.28) 5.85 ساعت بود. نمره خستگی چشمی افراد برابر با (1.97) 2.99 بود، به طوری که 32.3% کاربران دارای خستگی چشمی شدید بودند. همچنین 45.4، 21.9، 32.7 و 46.2 درصد کاربران به ترتیب دچار استرین چشمی، اختلال دید، اختلال سطح چشم و مشکلات خارج چشمی شدید بودند. با افزایش سن، سابقه کار و ساعات روزانه کار با کامپیوتر، میزان بروز خستگی چشمی و شکایات مرتبط با آن افزایش یافت (p<0.05). خستگی چشمی کاربران عینک دار بیش از بدون عینک (p<0.001) و در موقعیت 90 درجه مانیتور نسبت به پنجره کمتر از دو موقعیت صفر (p=0.041) و 180 درجه  (p=0.036)بود.نتیجه گیری: شیوع خستگی چشمی در بین کاربران کامپیوتری بسیار بالا بود. با به کارگیری اصول ارگونومی از قبیل استراحت های منظم و کوتاه مدت، نگاه کردن به اجسام دور، پلک زدن منظم و کاهش خیرگی های مستقیم و غیرمستقیم، می توان از خستگی بینایی و مشکلات جدی بعدی پیشگیری کرد.

مقدمه: اختلالات اسکلتی - عضلانی از طبعات شایع ناشی از شرایط نامناسب کار با کامپیوتر است. نظر به عدم اطلاعات مربوط به این اختلالات در دانشجویان کشور و از سویی گستردگی استفاده از کامپیوتر در دانشجویان، مطالعه حاضر به منظور بررسی آگاهی دانشجویان از ملاحظات بهداشتی کار با کامپیوتر و وضعیت ابتلای آنان به عوارض اسکلتی - عضلانی اجرا گردید.مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در سال 1391 بین 450 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بابل، در سه دانشکده پزشکی، دندانپزشکی و پیراپزشکی اجرا شد. نمونه ها به صورت آسان انتخاب و اطلاعات به کمک پرسشنامه ای محقق ساخته شامل 6 سوال باز و 10 سوال بسته جمع آوری شد. برای پردازش داده ها از آمار توصیفی و آزمون آماری کای دو استفاده شد.نتایج: میانگین (انحراف معیار) سن دانشجویان (2.5) 21.7 سال، 64% مونث و 67% در مقطع کارشناسی بودند. 90% دارای کامپیوتر شخصی و 48% روزانه بیش از یک ساعت از کامپیوتر استفاده می نمودند. تقریبا 55% از اختلالات اسکلتی - عضلانی شکایت داشته، اما کمتر از 10% با ملاحظات بهداشتی کار با کامپیوتر آشنا بوده اند. آزمون آماری کای دو گویای اختلاف معناداری در ابتلا به عوارض از نظر مدت کار با کامپیوتر بود (p<0.05).نتیجه گیری: شکایت حدود نیمی از دانشجویان از اختلالات اسکلتی - عضلانی و از سویی عدم اطلاع اکثر آنان از ملاحظات ارگونومیک گویای امکان افزایش مشکلات در آینده می باشد؛ لذا نظر به تمایل اغلب دانشجویان به کسب اطلاعات و نقش تاثیرگذار آنان در اشاعه دانش مربوطه، اجرای برنامه های مداخله ای از جمله آموزش اصول ارگونومی در کار با کامپیوتر توصیه می شود.

مقدمه: با افزایش روزافزون مشاغلی که با رایانه سروکار دارند و رشد اختلالات اسکلتی - عضلانی در بین کاربران ایستگاه های پایانه های نمایش تصویری، اهمیت ارزیابی و شناسایی ریسک فاکتورهای ارگونومی در محیط کار فزون تر شده است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی اختلالات اسکلتی - عضلانی در کاربران اداری پایانه های نمایش تصویری بود.مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی - تحلیلی 71 نفر (37 زن و 34 مرد) شرکت کردند که به روش نمونه برداری تصادفی از کارکنان بخش اداری دانشگاه هنر اصفهان انتخاب شده بودند. برای ارزیابی میزان شیوع ناراحتی های اسکلتی - عضلانی از پرسشنامه ناراحتی های اسکلتی - عضلانی کرنل و از روش ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA) برای سنجش ریسک فاکتورهای ارگونومی در ایستگاه های کار پایانه های تصویری استفاده شد.یافته ها: بنابر طبقه بندی سطح ریسک نهایی به روش ROSA، %21 (15 نفر) در سطح ریسک کم (امتیاز کمتر از 3)، 48% (34 نفر) در ناحیه هشدار (امتیاز بین 3 تا 5) و 31% (22 نفر) در ناحیه ضرورت انجام مداخله ارگونومی (امتیاز بیشتر از 5) قرار داشتند. متغیرهای جنسیت، شاخص توده بدنی، سطح تحصیلات و سابقه کار دارای تاثیر معنادار بر امتیاز نهایی ROSA بودند (P<0.001). بین ناراحتی اسکلتی- عضلانی شرکت کنندگان با امتیاز نهایی ROSA رابطه معنادار و مثبت وجود داشت (P<0.001، r=0.828).نتیجه گیری: با توجه به هدفمندی این روش برای سنجش ریسک فاکتورهای کار با رایانه در محیط های اداری و نتایج به دست آمده می توان به عنوان ابزاری مفید برای شناسایی و درجه بندی ریسک ارگونومی در محیط های اداری امروزی از آن بهره برد.