تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
سال:1397 | دوره:26 | شماره:1 (پیاپی 51) |تعداد مقالات:18

گیاه دارویی خشخاش (Papaver somniferum L. ) به عنوان یکی از مهمترین منابع تجاری برای برخی از آلکالوئیدهای دارویی مانند ضد درد کدئین و مورفین و داروهای نیمه مصنوعی مانند اکسی کدون، بوپرونورفین و نالتروکسن میباشد. از ژنهای پائین دست مسیر بیوسنتزی آلکالوئیدها در این گیاه، ژن تبائین-6-اُ-دمتیلاز (T6ODM) است که بر تولید موادی مانند تبائین و اوریپاوین تأثیرگذار است. در این پژوهش، اثر سازه خاموشی متکی بر فن VIGS، بر کاهش سطح بیان این ژن در گیاه خشخاش مطالعه شد. برای این منظور، ابتدا با استفاده از آغازگرهای اختصاصی، cDNA ژن T6ODM تکثیر شد و برای تأیید مورد توالی یابی قرار گرفت. سپس بخشی از ژن به عنوان قطعه هدف خاموشی در ناقل ویروسی pTRVهمسانهسازی شد و به روش آگروباکتری، برگهای گیاه تراریخت شد. حضور ژن کد کننده پروتئین پوششی موجود در ناقل ویروسی در گیاهان با استفاده از PCR بررسی و سطح بیان ژن در گیاهان تراریخت توسط تجزیه وتحلیل نیمه کمی و PCR در زمان واقعی بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین بیان ژن T6ODM در گیاه حاوی سازه مورد نظر نسبت به گیاهان شاهد 71/83 درصد کاهش داشت.

داروی ضد سرطان تاکسول یا پاکلی­ تاکسل از متابولیت­ های بیوسنتز شده در سرخدار (Taxus bacatta) است. تاکسول یکی از مهمترین و کاربردی­ ترین داروهای ضد سرطان در درمان سرطان ریه است که با جلوگیری از پلیمریزاسیون میکروتوبول­ ها مانع از تقسیم سلولی در بافت­ های سرطانی می­ شود. عامل رونویسی JAMYC از خانواده MYC دارای موتیف متصل­ شونده به DNA به نام bHLH می­ باشد که در سایر گونه­ های سرخدار شناسایی شده است. هدف از این تحقیق جداسازی و همسانه­ سازی ژن عامل رونویسی TbJAMYC برای اولین بار و تجزیه وتحلیل بیوانفورماتیکی آن است. در ابتدا برای به دست آوردن گیاهچه­ های این گیاه رویان از دانه­ های این گیاه خارج و در محیط کشت MS حاوی زغال فعال و اسیداسکوربیک کشت شد. از RNA استخراج شده با کیفیت و کمیت خوب cDNA سنتز شد. ژن عامل رونویسی TbJAMYC به وسیله PCR از cDNA و آغازگرهای اختصاصی این ژن تکثیر شد. قطعه تکثیر شده در ناقل همسانه­ سازی pTG 19 به روش TA کلونینگ همسانه­ سازی و توالی­ یابی شد. خانواده پروتئینی و دمین­ های پروتئین TbJAMYC به وسیله نرم­ افزار Pfam تعیین شدند. همچنین به وسیله نرم­ افزار Modeller ساختار سه بعدی دمین­ های متصل شونده به DNA این پروتئین تجزیه وتحلیل و مدل­ سازی شد. این تجزیه وتحلیل ها نشان دادند که پروتئین TbJAMYC جزء عوامل رونویسی MYC حاوی دمین bHLH برای اتصال به DNA و تنظیم بیان ژن­ ها می­ باشد.

غاسول صابونی (L. Saponaria officinalis) گیاه بومی اروپای مرکزی و جنوبی و از خانواده Caryophyllaceae می باشد. این گیاه به عنوان گیاه مهم و کمیاب در ایران به حساب می آید. غاسول صابونی کاربردهای متعددی در حوزه های پزشکی، کشاورزی و بهداشت دارد. ساپونین یکی از ترکیبات فعال زیستی این گیاه است که در شیمی درمانی مورد استفاده قرار می گیرد. کشت بافت یکی از راه های تکثیر این گیاه است که برای تولید ماده مؤثره استفاده می شود. ساپونین 10 ایزوفرم دارد که در مهار ترجمه ریبوزوم و سمیت سلولی متفاوتند. یکی از ایزوفرم های ساپونین SO6 می باشد. در این تحقیق، به-منظور بررسی حضور پروتئین، SO6 در کالوس گیاه غاسول صابونی، کشت بافت این گیاه به وسیله متغیرهایی مانند غلظت-های مختلف تنظیم کننده های رشدی و عوامل محیطی، در شرایط درون شیشه ای مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. پس از موفقیت آمیز بودن کشت بافت این گیاه، استخراج پروتئین از این گیاه انجام شد و حضور پروتئین، SO6 در کالوس با استفاده از روش وسترن بلات، تأیید و میزان پروتئین از طریق روش الایزا اندازه گیری شد. نتیجه آزمایش ها نشان داد که بذر گیاه با استفاده از تیمار مناسب قادر به جوانه زنی بوده و کالوس حاصل از ریشه گیاه غاسول صابونی بیشترین میزان پروتئین SO6 را داشت.

بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl. ) گونه ای جنگلی است با عمر نسبتا طولانی که از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در کشور ما اهمیت ویژه ای دارد. مجموعه عوامل انسانی و غیر انسانی سبب شده است که برخی از جوامع گیاهی این گونه در بعضی از رویشگاه های خود در معرض خشکیدگی و فرسایش ژنتیکی شدید قرار گیرند. از این رو ارزیابی تنوع و ساختار ژنتیکی این جوامع می تواند هدایتگر فعالیت های جنگل داران و محققان باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی تنوع و توانمندی ژنتیکی جمعیتی از گونه بلوط ایرانی واقع در استان لرستان بر اساس ویژگی های نونهالی اجرا شد. ابتدا به طور تصادفی از 12 پایه بالغ که بذر کافی تولید کرده بودند بذرگیری شد و به منظور آزمون نتاج و ارزیابی پایه های بذرگیری شده، بذرها به عنوان 12 فامیل تنی و ناتنی در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کاشته شدند. با استفاده از مدل و روابط طرح آمیزشی آشیانه ای، آماره های بیومتریکی به آماره های ژنتیکی تبدیل شده و اجزاء واریانس و وراثت پذیری صفات ارتفاع نهال، تعداد برگ، طول و عرض برگ و قطر یقه تخمین زده شد. فامیل ها بین 6 تا 92 درصد استقرار نشان دادند. تجزیه واریانس نشان داد که از نظر همه ویژگی های مورد مطالعه تفاوت معنی داری بین درختان مادری وجود داشت. بخش عمده ای از واریانس حاصل متعلق به بین فامیلهای مورد مطالعه بود که به سبب آن وراثت پذیری صفات بین 57% در قطر یقه تا 95% در طول برگ نهال ها متغیر بود. جامعه گیاهی مورد مطالعه قابلیت استفاده در انتخاب پایه مناسب برای تشکیل باغ بذر و نیز اجرای برنامه های اصلاحی را به خوبی از خود نشان داد.

گزنه (Urtica dioica L. ) گیاهی دوپایه و دگرگشن با ترکیبات مؤثره و خواص دارویی ویژه که ارزش اقتصادی بسیاری دارد. از آنجا که این گونه دارای هتروزیگوتی بالایی است، امکان تولید گیاهان منتخب از نظر مواد مؤثره و فیبر یکدست از طریق بذر را نداشته، به همین دلیل برای تولید و حفظ پایه های منتخب می توان از طریق تکثیر غیرجنسی و کشت بافت اقدام نمود. برای ریزازدیادی، از جوانه های رأسی سرشاخه های گزنه به عنوان ریزنمونه استفاده شد. بعد از سترون نمودن ریزنمونه ها به محیط کشت MS (Murashige and Skoog, 1962) حاوی BAP (6-benzyl-aminopurine)، 2iP (N6-(2-Isopentenyl)adenine) و IBA (Indole-3-butyric acid) منتقل شدند. برای ارزیابی محیط کشت ها، ریزنمونه ها بعد از یک ماه به تیمارهای شاخه زایی شامل محیط های کشت (MS, DKW (Driver and Kuniyuki, 1984), WPM (Lloyd and McCown, 1981)) با غلظت های متفاوت تنظیم کننده های رشد IBA, 2, 4-D, BAP, KIN (6-Furfurylaminopurine), 2iP, TDZ (Thidiazuron) منتقل شدند. آزمایش به صورت آزمون فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار بررسی و با برنامه نرم افزار آماری SAS (2006) تجزیه وتحلیل شد. از نظر آماری، بهترین محیط کشت پایه در شاخه زایی، محیط کشت WPM بود. بین تیمارهای ریشه زایی، تعداد ریشه اصلی در محیط حاوی KIN (mgl-15/0) + IBA (mgl-1 5/0 و 1) و تعداد ریشه فرعی ترکیب BAP (mgl-15/0) + IBA (mgl-1 5/0) بیشترین مقدار را نشان داد. بعد از ریشه زایی، گیاهچه های ریشه دار شده به گلخانه منتقل شده و با موفقیت (5/55 درصد) سازگار شدند.

مرزه خوزستانی (JamzadSatureja khuzistanica) انحصاری ایران است و با وجود ارزش دارویی فراوان در حال انقراض می باشد. به منظور تکثیر انبوه آن از طریق ریزازدیادی، جوانه های جانبی از منطقه پل دختر استان لرستان جمع آوری شد. برای سترون سازی جداکشت ها بهترین تیمار محلول کلرید جیوه یک درصد به مدت 6 دقیقه تعیین شد. بهترین محیط نوشاخه زایی پس از بررسی 12 تیمار مختلف، محیط کشت پایه MS حاوی هورمون های BA، 2ip و IBAبه ترتیب 5/0، 3/0 و 1/0 میلی گرم در لیتر تعیین شد، که از لحاظ ضریب ازدیاد، رشد طولی و سبزینگی نسبت به بقیه تیمارها برتری داشت. محیط کشت پایه MS با هورمون هایIBA و NAA به ترتیب 1 و 1/0 میلی گرم در لیتر به عنوان بهترین محیط نوریشه زایی پس از انجام سه تیمار با ترکیب های هورمونی متفاوت به دست آمد، این محیط کشت محرک تولید بیشترین تعداد ریشه اصلی و فرعی بود. تأثیر 10 ترکیب مختلف خاک بر درصد زنده مانی در زمان سازگاری مورد بررسی قرار گرفت و تیمار ماسه: خاک مزرعه: پیت: پرلیت به نسبت 1: 1: 1: 1 بیشترین درصد زنده مانی و رشد را داشت. بنابراین در طی این تحقیق مناسب ترین روش تکثیر برای گونه مرزه خوزستانی به دست آمد و می توان گیاهان تکثیر شده را به رویشگاه اصلی منتقل نمود.

مورخوش یا زومریا، با نام علمی Zhumeria majdae یکی از مهمترین گیاهان معطر از خانواده Lamiaceae با کاربرد دارویی و صنعتی است. این گیاه انحصاری ایران و از گیاهان در معرض انقراض به شمار می آید. بنابراین برای حفاظت و احیای آن نیاز به تکثیر انبوه گیاه از طریق روش های کشت بافت می باشد. تکثیر معمولی گیاه از طریق بذر است. جوانه های نهال های بذری پایه های موجود در منطقه هرمزگان پس از استریل با محلول کلرید جیوه 1/0 درصد در زمان 5 دقیقه در فصل بهار در محیط کشت مستقر شدند. نمونه ها در محیط کشت WPM با هورمون های 2iP, IBA و BA در غلظت های به ترتیب 1/0، 3/0 و 5/0 میلی گرم در لیتر بالاترین میزان استقرار و شاخه زایی را داشته و در همان محیط کشت باIBA یک میلی گرم در لیتر ریشه دار شدند. گیاهان حاصل از کشت بافت پس از انتقال به خاک گلدان و در شرایط گلخانه ای سازگار شدند. دستورالعمل این تحقیق قابل ارائه برای برنامه کشت گیاه در منطقه می باشد.

لاله واژگون (raddeana Fritillaria)، یکی از منحصر به فردترین و زیباترین گیاهان خودرو و بومی ایران است. این جنس از خانواده سوسن به شدت در معرض انقراض قرار دارد. گونه Fritillaria raddeana مقاوم به خشکی، مناطق سنگلاخی و شیب دار می باشد و به دلیل مطالعات محدود در این گونه، انجام هر گونه پژوهش در این گیاه اهمیت به سزایی دارد. با وجود احتمال وقوع جهش، باززایی موفقیت آمیز پیش نیاز کلیه مطالعاتی است که باید در گونه های رو به انقراض انجام شود. این پژوهش کالوس زایی و باززایی غیرمستقیم را از کشت اندام های گلبرگ و برگ F. raddeana در محیط درون شیشه ای مورد بررسی قرار داد. ریزنمونه های برگ پیش از گلدهی و ریزنمونه های گلبرگ در حالت غنچه (سبز تا زرد) برداشت شد و پس از ضدعفونی، در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ همراه با غلظت های مختلف از اکسین و سایتوکینین کشت شدند. ریزنمونه ها برای القای کالوس ابتدا در تاریکی و دمای C° 18 و بعد به روشنایی با شرایط دمایی قبل انتقال یافتند. پس از واکشتِ کالوس ها در محیط های باززایی، دما به C° 20 افزایش یافت. اگرچه هر دو نوع ریزنمونه به دلیل عدم آسیب به گیاهان مادری، درصد نسبتا پایین آلودگی داخلی، تعداد و اندازه مناسب، ریزنمونه های قابل قبولی بودند، با این حال ریزنمونه گلبرگ دارای پاسخ دهی بهتر و سریع تر به انواع ترکیبات تنظیم کننده رشد بود. بهترین محیط کشت کالوس زایی (66/82%) و باززایی غیرمستقیم (66/36%) از ریزنمونه های گلبرگ، محیط MS حاوی 5/0 میلی گرم در لیتر ایندول بوتیریک اسید همراه با 2 میلی گرم در لیتر تیدیازورون تشخیص داده شد که نشان دهنده برتری این دو نوع تنظیم کننده در باززایی غیرمستقیم F. raddeana بود.

بادامک (Amygdalus scoparia spach. ) گونه ای چند منظوره است که در بیشتر نواحی رویشی ایران پراکنش دارد. آگاهی از میزان تنوع ژنتیکی و برآورد وراثت پذیری پیش نیاز و لازمه حفاظت، توسعه جنگل کاری و بهره برداری پایدار از گونه های جنگلی است. پارامترهای ژنتیکی مراحل اولیه رشد جمعیت هایی از بادامک در استان فارس در آزمون توأم پروونانس و نتاج بررسی شد. آزمون به طور آشیانه ای با استفاده از طرح بلوک کامل تصادفی با هفت جمعیت، ده درخت مادری در هر جمعیت و زیر پلات های هفت درختی با سه تکرار در نهالستان کهمره سرخی شیراز واقع در استان فارس (1660 متر ارتفاع از سطح دریا) انجام شد. برای همه صفت مورد مطالعه تفاوت های معنی دار میان جمعیت ها وجود داشت. به جز طول ریشه اصلی در بقیه صفات درختان مادری درون جمعیت ها نیز تفاوت های معنی داری مشاهده شد. ارزیابی اجزاء واریانس نشان داد که سهم واریانس جمعیت ها (دامنه 9/5 درصد تا 2/34 درصد) از میزان کل واریانس، بیشتر از سهم واریانس درختان مادری درون جمعیت ها (دامنه 8/1 درصد تا 1/11 درصد) بود. ضریب تنوع ژنتیکی افزایشی از صفر تا 6/58 در نوسان بود. در مجموع جمعیت های خنج و کوار از عملکرد رویشی بهتری برخوردار بودند. میزان وراثت پذیری صفات تعداد ساقه و شاخه جمعیت داراب بالاتر بود. وراثت پذیری برخی از صفات در بعضی از جمعیت ها پایین و هنوز از وضعیت پایداری برخوردار نبود. از این رو باید گزینش به زمانی که وراثت پذیری به مقادیر بالاتر و پایدارتری می رسد موکول شود.

شناخت تنوع ژنتیکی از فعالیت های مهم در به نژادی و مدیریت حفظ ذخائر ژنتیکی گیاهان به شمار می آید. باتوجه به مشاهده گوناگونی صفات در بین آویشن شیرازی، در این تحقیق از نشانگر RAPD و ISSRبه منظور بررسی تنوع ژنتیکی بین جمعیتی آویشن شیرازی در ایران استفاده شد. برگ های آویشن از 15 مناطق مختلف کشوری از استان های کرمان، سیستان وبلوچستان، بوشهر، فارس و خوزستان جمع آوری شدند. استخراج DNA از برگ به کمک روش CTAB با کمی تغییر انجام گردید. ده نشانگر RAPDو ده نشانگر ISSR که باندهای واضح تری در واکنش زنجیره ای پلی مراز تولید کرده بودند برای تجزیه وتحلیل استفاده شدند. با کمک نرم افزاز NTSYS-pc با استفاده از ضر یب تشابه دایس و الگوریتم میانگین فاصله (UPGMA) دندروگرام مربوطه رسم شد. ضریب کوفنتیک محاسبه شد و پلات دوبعدی بر اساس تجزیه به مؤلفه های اصلی شکل گرفت. باتوجه به نتایج حاصل، دامنه اندازه باندهای تولید شده در آغازگرها بین 120 تا 3100 جفت باز متغیر بود. پانزده منطقه انتخاب شده در 3 گروه مجزا قرار گرفتند. خوشه ایجاد شده با شرایط جغرافیایی همخوانی داشت. آغازگرها در مجموع 207 نوار چند شکل با درصد چندشکلی 9/86 تولید کردند. نتایج حاصل از ضریب تشابه دایس نرم افزار NTYSIS حکایت از این مطلب داشت که تشابه ژنتیکی توده آویشن شیرازی بین8460/0– 4390/0 متغیر است. کمترین تشابه بین توده های جیرفت با ایرانشهر و بیشترین تشابه بین نمونه های اندیمشک و ایذه مشاهده شد. نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی و نتایج حاصل از تجزیه خوشه ای با یکدیگر مشابه بودند و ضریب کوفنتیک 6/74 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد که نشانگر های RAPD وISSR برای بررسی تنوع ژنتیکی بین جمعیتی این توده مناسب هستند.

ضرورت تکثیر تجاری گیلاس وحشی به روش سنتی و یا ریزازدیادی در احیاء و توسعه جنگل ها و تهیه پایه برای پیوند ارقام تجاری گیلاس احساس می شود. برای ریزازدیادی و به منظور تهیه بافت نورسته (شاخسار درون شیشه ای) به عنوان هسته اولیه و شروع چرخه تکثیر، کشت جنین بالغ مورد استفاده قرار گرفت. برای تهیه شاخسار، جنین های بالغ ایزوله شده به محیط کشت MS حاوی غلظت 30 و 60 گرم در لیتر ساکارز منتقل شد. تجزیه وتحلیل میانگین داده ها بر اساس آزمون t نشان داد که اختلاف معنی داری بین غلظت های ساکارز در سطح 5% وجود نداشت. محیط کشت MS حاوی 30 گرم در لیتر ساکارز موجب 4/70% جوانه زنی جنین و موجب بیشترین رشد رویشی شاخسار پس از جوانه زنی شد. تجزیه وتحلیل داده ها بر اساس طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی برای بیان اثرات هورمون های رشد گیاهی در پرآوری، بیانگر وجود اختلاف معنی دار در سطح یک درصد بین هورمون های رشد گیاهی برای اندازه طول ساقه و برای تعداد ریزنمونه قابل استحصال است. محیط کشت MS حاوی 4 میلی گرم در لیتر BA و 2/0 میلی گرم در لیتر IBA موجب بیشترین رشد طولی ساقچه (86/5 سانتی متر) و بیشترین تعداد ریزنمونه (87/3) در چرخه پرآوری شد. گیاهچه ها در ارتفاع 4 تا 5 سانتی متری پس از تهیه ریزنمونه (قطعات تک جوانه) در محیط کشت MS فاقد هورمون های رشد گیاهی ریشه دار شده و پس از انجام سازگاری تدریجی موفق، به گلخانه منتقل شدند.

زرشک بی دانه (Berberis vulgaris var. asperma) یکی از گیاهان دارویی ایران است و کمبود نهال سالم از مشکلات موجود توسعه کشت این گیاه ارزشمند است. این پژوهش به منظور دستیابی به روش سریع و آسان برای ریزافزایی زرشک بی دانه انجام شد. در چندین آزمایش تأثیر تنظیم کننده های رشد گیاهی مختلف، مواد ژله ای کننده مختلف محیط کشت و منابع مختلف کربوهیدرات بر رشد درون شیشه ای این گیاه بررسی شد. براساس نتایج حاصل مشخص شد که قطعات شاخه نیمه خشبی ساقه دارای 2-1 جوانه جانبی مناسب ترین ریزنمونه برای استقرار درون شیشه ای زرشک بی دانه است. گندزدایی مواد گیاهی منشأ گرفته از درختان بالغ با غوطه ور کردن در محلول دو گرم در لیتر قارچ کش بنومیل به مدت یک ساعت و بعد محلول یک درصد هیپوکلریت سدیم تجاری به مدت 15 دقیقه و در پایان سه بار آبشویی با آب مقطر سترون انجام شد. محیط کشت نیمه جامد شده با فیتاژل در مقایسه با دیفکوباکتوآگار و آگارژل برای تولید شاخساره برتری معنی دار نشان داد. افزودن سه گرم در لیتر زغال فعال به محیط کشت موجب کنترل قهوه ای شدن محیط کشت و بافت های گیاهی، افزایش زنده مانی و رشد درون شیشه ای شد. محیط کشت DKW دارای دو میلی گرم در لیتر BA، 5/0 میلی گرم در لیتر IBA و دو میلی گرم در لیتر GA3 و نیمه جامد شده با 5/2 گرم در لیتر فیتاژل برای رشد درون شیشه ای زرشک بی دانه مطلوب بود و برای تولید شاخساره توصیه می شود. ریشه زایی در دو مرحله جداگانه انگیزش ریشه در حضور اکسین با غلظت زیاد و بعد انتقال شاخساره ها به محیط کشت بدون تنظیم کننده رشد برای نمو ریشه ها اجرا شد، اما ریشه زایی مشاهده نشد و به پژوهش های بیشتر نیاز است.

با توجه به بالا بودن عملکرد و کیفیت علوفه در گونه Agropyron pectiniforme از این گونه برای احیاء مراتع و تولید علوفه استفاده می شود. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های این گونه، بذر 16 جمعیت از مناطق مختلف کشور جمع آوری شد و در ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال های 84-1383 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین جمعیت ها برای کلیه صفات در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. جمعیت های زنجان 487، تبریز 707 و گرگان 7565 با عملکرد علوفه 96 لغایت 119 گرم در بوته و عملکرد دانه 25 تا 33 گرم در بوته از لحاظ هر دو صفت پرمحصول بودند که در بین آنها جمعیت های زنجان و گرگان زودرس بودند و جمعیت تبریز وزن هزار دانه بیشتری داشت. همبستگی بین عملکرد علوفه و بذر مثبت و معنی دار بود و هر دو صفت با ارتفاع بوته، تعداد ساقه و طول سنبله همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش Ward جمعیت ها به سه گروه تقسیم شدند که جمعیت های خوشه1 دیررس با عملکرد متوسط، جمعیت های خوشه 2 پرمحصول، متوسط رس و جمعیت های خوشه3 کم محصول و زودرس بودند. صحت گروه بندی جمعیت ها با استفاده پراکنش جمعیت ها بر اساس دو مؤلفه اصلی اول و دوم در تجزیه به مؤلفه های اصلی و همچنین فاصله ماهالانوبیس بین خوشه ها تأیید شد. نتایج نشان داد که بیشترین فاصله ژنتیکی بین خوشه های 2 و 3 به دست آمد و به همین دلیل جمعیت های این دو خوشه به عنوان والدین هیبرید در تولید واریته های ترکیبی پیشنهاد شدند. جمعیت زنجان 487 با داشتن عملکرد بذر و علوفه بیشتر به عنوان جمعیت مطلوب معرفی شد. ضریب همبستگی منتل بین ماتریس فاصله های ژنتیکی جمعیت ها با فاصله جغرافیایی محل جمع آوری آنها معنی دار نبود. به طور کلی نتیجه گیری شد که صفات مورفولوژیکی حاوی اطلاعات مهمی برای حفاظت و بهره برداری از ذخائر ژنتیکی می باشند و می توان از آنها در برنامه های به نژادی گیاهی گونه A. pectiniformeدر آینده استفاده کرد.

با هدف تعیین روابط بین عملکرد علوفه خشک و برخی صفات زراعی مرتبط با آن در جنس آگروپیرون، 31 جمعیت از سه گونه مختلف جنس آگروپیرون (A. desertorum، A. cristatum و A. elongatum) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمالغرب و غرب کشور (تبریز) در سال های زراعی 94-1393 ارزیابی شدند. ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد علوفه خشک در گونه A. elongatum با قطر تاج پوش همبستگی مثبت و با صفت تعداد روز تا گرده افشانی همبستگی منفی معنی دار داشت. در گونه های A. desertorum و A. cristatum نیز صفت عملکرد علوفه خشک، با تعداد ساقه همبستگی مثبت و با عرض برگ پرچم همبستگی منفی معنی دار داشت. با استفاده از تجزیه رگرسیونی گام به گام، در گونه A. elongatum، به ترتیب صفات قطر تاج پوشش و تعداد روز تا گرده افشانی و در گونه های A. desertorum و A. cristatum، صفات تعداد ساقه و طول خوشه وارد مدل شدند. تجزیه مسیر برای عملکرد علوفه خشک به عنوان متغیّر تابع نشان داد که در گونه A. elongatum صفت قطر تاج پوش دارای اثر مستقیم مثبت (61/0) و صفت تعداد روز تا گرده افشانی اثر مستقیم منفی (46/0-) و در گونه های A. desertorum و A. cristatum، تعداد ساقه اثر مستقیم مثبت (73/0) و طول خوشه اثر مستقیم منفی (44/0-) بر متغیر تابع داشتند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که در گونه A. elongatum، صفات قطر تاج پوش و تعداد روز تا گرده افشانی و در گونه های A. desertorum و A. cristatum، صفت تعداد ساقه تأثیر بیشتری در عملکرد علوفه خشک داشته و می توانند به عنوان شاخص در گزینش ژنوتیپ های مطلوب استفاده شوند.