تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1386 | دوره:23 | شماره:3 (پیاپی 37) |تعداد مقالات:19

.Salvia leriifolia Benth با نام فارسی نوروزک، گیاهی است از تیره نعناع، بومی استان خراسان و سمنان، که واجد خواص باارزش متعددی از جمله خواص آنتی اکسیدانی، ضد باکتری و ضد قارچی، ضد دیابت و ضد درد است. در این تحقیق به منظور تعیین مناسبترین بخش گیاه و بهترین مرحله رشد و نمو برای استفاده بهینه از مواد آنتی اکسیدانی آن، تغییر فعالیت آنتی اکسیدانی برگ و ریشه در مراحل مختلف رشد و نمو بررسی گردید. برگ و ریشه گیاه نوروزک در سه مرحله مختلف از رشد و نمو (مرحله رشد رویشی، مرحله گلدهی و مرحله رسیدگی بذر) از شمال شهرستان بردسکن (استان خراسان رضوی) جمع آوری و خشک گردید. قدرت آنتی اکسیدانی عصاره های متانولی برگ و ریشه در هر سه مرحله به روش رنسیمت در درجه حرارت 110oc مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار JMP و بر اساس آزمون HSD در سطح اطمینان %95 انجام شد. بر اساس نتایج حاصل، ریشه ها در مرحله رشد رویشی گیاه بیشترین قدرت آنتی اکسیدانی را داشتند و از این لحاظ تفاوت معنی داری بین مرحله رشد رویشی و مرحله گلدهی وجود داشت (P=0.0028). از طرف دیگر، بیشترین قدرت آنتی اکسیدانی مربوط به برگ مرحله گلدهی بود که تفاوت معنی داری با قدرت آنتی اکسیدانی برگها در مرحله رشد رویشی داشت (P=0.0053). مقایسه قدرت آنتی اکسیدانی بین برگ و ریشه در مراحل مختلف رشد و نمو نشان داد که در مرحله رشد رویشی قدرت آنتی اکسیدانی ریشه بطور معنی داری بیشتر از برگ است (P=0.0004) و در مرحله گلدهی این خاصیت در برگ بطور معنی داری قویتر از ریشه می باشد (P=0.0032). در حالی که در مرحله رسیدگی بذر بین این دو تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بنابراین، به نظر می رسد که بهترین زمان برای بهره برداری از خاصیت آنتی اکسیدانی ریشه گیاه اسفند ماه و از برگ اواخر فروردین تا اوایل اردیبهشت است.

توکسوپلاسموزیس یکی از متداولترین عفونتهای انگلی انسان و دیگر حیوانات خونگرم به شمار می آید. در این مطالعه، اثر عصاره سیر بر توکسوپلاسموزیس حاد در مدل موشی مورد ارزیابی قرار گرفت. 35 سر موش BALB/c با تزریق 10000 تاکی زوئیت توکسوپلاسما گوندی ای سویه RH به طریق داخل صفاقی آلوده شدند. حیوانات در گروههای 5 تایی تقسیم بندی شدند. گروه کنترل شامل 5 سر موش بود. در آزمایش اول به 20 سر موش در 4 گروه به ترتیب عصاره سیر با غلظتهای 100، 200، 400 و 500 میلی گرم / کیلوگرم روزانه به مدت 7 روز پس از 24 ساعت از آلودگی و در آزمایش دوم به 10سر موش در دو گروه به ترتیب قرص سیر با دوز 100 و 500 میلی گرم / کیلوگرم روزانه به مدت 7 روز پس از 24 ساعت از آلودگی خورانده شد. پس از مرگ موشها، تعداد تاکی زوئیتها در مایع صفاقی و نمونه های بیوپسی کبد، طحال و مغز بررسی و شمارش گردید. در مقایسه با گروه کنترل که به دنبال تزریق دوز توکسیک انگل در عرض 5-4 روز بعد از آلودگی مردند، صددرصد موشهای تحت درمان تا روز پنجم زنده بودند (p<0.000). تاکی زوئیتهای توکسوپلاسما در کبد موشهای تحت درمان دیده نشدند، اما در بررسی طحال موشهای تحت درمان تاکی زوئیتها به تعداد کم مشاهده شدند. تفاوتی بین اثر عصاره و قرص سیر استفاده شده در این مطالعه یافت نگردید. نتایج این مطالعه نشان داد که عصاره سیر باعث افزایش بقا بیشتر حیوانات آلوده با دوز کشنده از توکسوپلاسما شده و میزان بروز این انگل را در بافتهای حیوان مهار می نماید. بهترین دوز موثر از نظر افزایش زمان بقا 200 میلی گرم / کیلوگرم عصاره آبی سیر می باشد. این اثرات می تواند ناشی از خواص ضد میکروبی و اثرات ایمونومدولاتوری سیر باشد.

به منظور بررسی اثر تاریخهای مختلف کشت بر عملکرد پیکر رویشی گیاه .Dracocephalum moldavica L، این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. زمانهای کاشت 15 اسفند، 29 اسفند، 15 فروردین، 31 فروردین، 15 اردیبهشت، 31 اردیبهشت، 15 خرداد، 31 خرداد در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که زمان کاشت بر خصوصیات رشد و نمو بادرشبی تاثیر دارد. بلندترین گیاهان (82.5 سانتیمتر) و بیشترین تعداد شاخه در بوته (18.14 شاخه) از گیاهانی بدست آمد که در تاریخ 29 اسفند ماه کشت شده بودند. نتایج تجزیه واریانس همچنین نشان داد هیچ اختلاف معنی داری بین عملکرد پیکر رویشی گیاهان و درصد اسانس آنها در تاریخهای مختلف وجود ندارد. با توجه به اینکه حداکثر عملکرد اسانس گیاهان کشت شده در 15 فروردین می باشد، بنابراین این تاریخ برای کشت گیاه بادرشبی توصیه می گردد.

از آنجایی که ارتباط بین خاک و موقعیت آبی گیاهان بر فرایندهای رشد و نمو، تکثیر و متابولیسم گیاهان موثر است، به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر گیاه Parthenium argentatum Gray.، گیاه فوق تحت تیمارهای مختلف تنش خشکی قرار گرفت. تیمارها برحسب مقادیر مختلف ظرفیت زراعی بدست آمده و برحسب اعمال تیمارهای تنش که عبارت بودند از: آبیاری در حد ظرفیت زراعی در طی دوره رویشی (f C)، تنشهای ملایم (2.4=Ls1 ظرفیت زراعی، 1.2=Ls2 ظرفیت زراعی) و تنش شدید (1.4=HS ظرفیت زراعی) انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که محتوای آب نسبی برگها با افزایش تنش از %65.8 تا 42.8% کاهش یافته است. همچنین با افزایش میزان تنش، میزان قندهای محلول و پرولین در گیاه افزایش یافت. نتایج بدست آمده بیانگر بیشترین تاثیر تنش شدید بر درصد قند و پرولین گیاه است. بنابراین بالاترین مقدار قند در تیمار HS برابر 2.9 میلی گرم بر گرم وزن تر و کمترین مقدار در تیمار FC برابر 1.07 میلی گرم بر گرم مشاهده گردید. بالاترین مقدار پرولین در تیمار HS برابر 4.28 میکرومول بر گرم ماده تر مشاهده شد. میزان پرولین در تیمار LS1 برابر 1.1 و در تیمار LS2، برابر 1.56 و حداقل پرولین در تیمار FC برابر 0.96 میکرومول بر گرم بوده است.

برگهای جوان پنج گونه از اکالیپتوسهای کاشته شده در ایران به نامهای علمی Eucalyptus stricklandii Maiden، E. brockwayii ، E. sargentii Maiden، E. lagiflorens F. Muell و E. kruseana F. Muell در فصل بهار از شهرستان شوشتر در استان خوزستان جمع آوری گردید. پس از خشک کردن در سایه، با استفاده از روش تقطیر با آب، اسانس آن در مدت زمان 90 دقیقه استخراج و بوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. هفده ترکیب در اسانس E. stricklandii شناسایی شد که عمده ترین ترکیبها، 8،1-سینئول (%71.2) و آلفا - پینن (%9.2) بودند. بیست و پنج ترکیب در اسانس E. brockwayii شناسایی شد که مهمترین ترکیبهای اسانس این گونه 8،1-سینئول (%17.8)، ایزوپنتیل ایزووالرات (%17.2)، آلفا-پینن (%14.0) ترانس پینوکاروئول (%12.0)، بتا-پینن (%7.5) و پارا-سیمن (%5.3) بودند. شانزده ترکیب اسانس E. sargentii را تشکیل می دادند که از بین آنها 8،1-سینئول (%56.7)، بتا - اودسمول (%6) و آلفا - پینن (%4.9) اجزای عمده بودند. پانزده ترکیب در اسانس E. largiflorens شناسایی شد که 8،1-سینئول (%41.3)، اسپاتولنول (%11.6) و ویردیفلورول (%7.0) مهمترین ترکیبها بودند. همچنین پانزده ترکیب در اسانس E. kruseana شناسایی شد که 8،1-سینئول (%63.3%) و آلفا - پینن (%15.9) بیشترین درصد را داشتند. نتایج نشان می دهد که 8،1- سینئول جز اصلی کلیه اسانسهای مورد مطالعه است. اما درصد نسبی آن در اسانس گونه E. stricklandii بیشتر است. بنابراین برگها و اسانس این گونه با توجه به استانداردهای تعریف شده برای اسانس گونه های اکالیپتوس در فارماکوپه ها، به منظور استفاده برای مصارف دارویی مناسبتر می باشد.

به منظور بررسی تحمل شوری شش گونه گیاه دارویی به نامهای سیاموپسیس (.Cyamopsis psoraloides (Lam.) DC)، کنگرفرنگی (.Cynara scolymus L)، چای ترش (.Hibiscus sabdariffa L)، سنای هند (.Cassia angustifolia Vahl)، ریحان (.Ocimum bacillicum L) و زوفا (.Hyssopus afficinalis L) در مرحله جوانه زنی، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با یک فاکتور تنش شوری، با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه اجرا گردید. برای ایجاد سطوح شوری (0، 50، 100 و 200 میلی مولار) از کلرید سدیم خالص و آب مقطر استفاده شد. اندازه گیری درصد و سرعت جوانه زنی در پتری دیش و مطالعه رشد گیاهچه (طول ریشه چه و ساقه چه) در داخل کاغذ واتمن انجام شد. نتایج نشان داد که در غلظت 200 میلی مولار چهار گیاه چای ترش، سنای هند، ریحان و زوفا جوانه زنی نداشتند. در دو گیاه سیاموپسیس و کنگرفرنگی در سطح 200 میلی مولار کلرید سدیم جوانه زنی مشاهده گردید. تحمل بیشتر در مقابل شوری در گونه های یاد شده کشت و بهره برداری این گیاهان یا دیگر گونه های متحمل تنش را در مناطق شور امکان پذیر می سازد.

عروسک پشت پرده یا Physalis alkekengi L. گیاهی علفی از خانواده سیب زمینی (Solanaceae) است که در اروپا و آسیا (از جمله ایران و ژاپن) می روید. میوه رسیده قرمز رنگ آن خوراکی و سرشار از ویتامین C با خاصیت مدر و ملین بوده و عصاره آبی میوه آن آنتاگونیست استروژن است. در این تحقیق اثرات عصاره آبی الکلی برگ آن بر فعالیت حرکتی ایلئوم موش سفید بزرگ مورد بررسی قرار گرفت. عصاره پودر برگ با الکل %70 به مدت 72 ساعت به روش خیساندن تهیه شد. قطعه انتهایی ایلئوم موش سفید بزرگ نر (Wistar) جدا شد و انقباضهای آن در حمام بافت حاوی تایرود (37oC) تحت 1 گرم کشش به روش ایزوتونیک ثبت گردید. نتایج نشان داد که غلظتهای تجمعی عصاره (0.25، 0.5، 1 و 2mg/ml) انقباضهای ناشی از کلرورپتاسیم (60mM) و کارباکول (10mM) را بصورت وابسته به غلظت کاهش داد (P<0.0001). عملکرد عصاره در غلظت 1mg/ml پس از اینکوبه کردن بافت با پروپرانولول (1mM) کاهش یافت (P<0.01)، ولی اینکوبه کردن بافت با نالوکسون (1mM) و L-NAME (100mM) تاثیر مهاری عصاره را کاهش نداد. عصاره (0.5 تا 2mg/ml) انقباضات ایلئوم ناشی از غلظتهای تجمعی کلرورکلسیم را در محلول تایرود بدون کلسیم با پتاسیم زیاد (60mM) بصورت وابسته به غلظت کاهش داد (P<0.05 تا P<0.01). بر اساس یافته های این تحقیق می توان نتیجه گیری نمود که بخشی از عملکرد ضد انقباضی عصاره آبی الکلی برگ عروسک پشت پرده با دخالت گیرنده های بتا - آدرنرژیک و عمدتا با دخالت کانالهای کلسیم رخ می دهد. ضمنا رسپتورهای اوپیوئیدی و سنتز نیتریک اکساید در عملکرد عصاره دخالت ندارند.

جمع آوری و شناسایی گیاهان دارویی استان همدان از سال 1374 به مدت 5 سال در مرکز تحقیقات منابع طبیعی و امور دام استان همدان به اجرا درآمد. با استفاده از مطالعات میدانی و سود جستن از تجربه افراد آگاه و مطلع در زمینه طب سنتی و گیاه درمانی، گیاهان دارویی مناطق مختلف استان جمع آوری و شناسایی گردید و اطلاعاتی از قبیل نام علمی، نام خانواده، نام فارسی، نامهای محلی، مشخصات گیاه شناسی، محلهای پراکنش در سطح استان، شماره هرباریومی، زیستگاه، ارتفاع از سطح دریا، نقشه انتشار، اندام مورد استفاده، موارد استفاده در طب سنتی و محلی، ترکیب شیمیایی برای گونه های یاد شده در منابع و... برای هر یک از گیاهان دارویی یادداشت گردید. در مجموع، 6000 نمونه گیاهی از مناطق مختلف استان جمع آوری گردید که از میان آنها 315 گونه گیاه دارویی مربوط به 71 خانواده و 209 جنس شناسایی شد. از این تعداد 159 گونه دارای مصارف سنتی در استان می باشند و 156 گونه فاقد استفاده سنتی و بومی در استان بوده ولی در منابع دارویی از آنها به عنوان گیاه دارویی نام برده شده است.

Rosa damascene Mill.، یکی از گیاهان معطر و دارویی می باشد که از گل آن به صورت سنتی و صنعتی گلاب گرفته می شود. علاوه بر گلاب حدود 0.02 درصد اسانس نیز در این روش بدست می آید. یکی از روشهای مناسب و کاربردی استخراج ترکیبهای موثره از گلاب، استفاده از دستگاه تقطیر مناسب در فشار اتمسفر و همچنین استفاده از تکنولوژی تقطیر در خلا می باشد که مستلزم در نظر گرفتن تمام پارامترهای فیزیکو شیمیایی است تا بتوان اسانس مرغوبی تهیه نمود. در این تحقیق ابتدا گلبرگهای گل محمدی از مزرعه تحقیقاتی گل محمدی واقع در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، دست چین شد و با روش استخراج با آب گلاب گیری شد. ترکیبهای موجود در گلاب از طریق تقطیر مجدد در فشار معمولی و خلا استخراج گردید. ترکیبهای تشکیل دهنده با استفاده از دستگاههای آنالیز GC و GC/MS مورد شناسایی کمی و کیفی قرار گرفت. مقایسه بازده اسانس استخراج شده از گلاب با دو روش تقطیر در فشار معمولی (اتمسفر) و خلا نشان می دهد که بازده اسانس در روش تقطیر در خلا دو برابر روش تقطیر معمولی است. بررسی مقایسه ای اجزای اصلی اسانس حاصل از تقطیر مجدد گلاب در فشار اتمسفر و خلا نشان می دهد که درصد الکلها در روش استخراج در خلا بطور نسبی افزایش یافته و در نتیجه اسانس با کیفیت مناسبتری حاصل می شود، همچنین فنیل اتیل الکل از 5.6 درصد به 7.5 درصد، سیترونلول از 59.5 به 61.2 درصد و ژرانیول از 13.2 درصد به 14.3 درصد افزایش یافته است.

فلاونوئیدها ترکیبهای پلی فنولیکی هستند که دارای اثرات آنتی اکسیدانی قوی می باشند. بابونه (.Matricaria chamomilla L) به عنوان گیاه دارویی، دارای مواد فعال بیولوژیکی است که از آن جمله می توان به روغن فرار و فلاونوئیدها اشاره نمود. فلاونول -O- گلیکوزید ها از نظر مقدار، بیشترین درصد از فلاونوئید گلهای بابونه را شامل می شوند. در این تحقیق یک آزمایش گلخانه ای، در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار به منظور ارزیابی تاثیر تنش شوری و خشکی بر وزن خشک گل و میزان ترکیب فلاونوئیدی بابونه اجرا شد. جهت آزمایش شوری از محلولهای هیدروپونیک در پنج سطح کلرید سدیم (صفر، 40، 80، 120، 190 میلی مولار)، بر اساس پیش تیمارهای انجام شده، استفاده شد. در آزمایش تنش خشکی به روش وزنی و گلدانی، چهار تیمار (رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی، و تخلیه 75، 90 و 95 درصد آب قابل دسترس خاک) مورد آزمون قرار گرفتند. سپس وزن خشک گلها و میزان فلاونول -O- گلیکوزید های آنها در تیمارهای مختلف اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که شوری و خشکی، وزن خشک گل و غلظت فلاونوئید را کاهش دادند، اما تاثیر کاهشی خشکی بیشتر از شوری بود. وزن خشک گلها با افزایش شوری تا سطح 40 میلی مولار افزایش یافت، در حالی که شوری بیش از این مقدار، موجب کاهش وزن خشک گلها گردید. غلظت فلاونول -O- گلیکوزید ها در تیمارهای شوری تا سطح 80 میلی مولار، کاهش معنی داری را نشان نداد. با در نظر گرفتن وزن خشک گل تولید شده، بیشترین میزان فلاونول -O-گلیکوزیدها در تیمار 40 میلی مولار کلرید سدیم بدست آمد. در تیمارهای خشکی، وزن خشک گل و غلظت فلاونول -O- گلیکوزید ها با افزایش شدت خشکی کاهش یافت.

آنغوزه (Ferula assa-foetida) گیاهی دارویی، بومی ایران و متعلق به تیره چتریان (Apiaceae) است. بذرهای گیاه آنغوزه دارای دوره خواب طولانی هستند، بنابراین کوتاه کردن دوره خواب و افزایش میزان جوانه زنی بذرها توسط روشهای آزمایشگاهی می تواند در احیا این گیاه موثر باشد. اثر جیبرلیک اسید (GA3) به صورت پیش تیمار (با غلظتهای زیاد در کوتاه مدت و در دمای (23±2C˚) و تیمار (با غلظتهای کم در بلند مدت و در دماهای 4oC و 23±2oC) بر روی جوانه زنی بذر دو جمعیت شیرکوه و طبس در محیط کشت پایه MS بررسی شد. تغییر چندانی در سرعت و درصد جوانه زنی بذرهای تیمار شده و پیش تیمار شده با GA3 هر دو جمعیت در دمای 23±2oC مشاهده نشد. کاربرد تیمار سرمادهی (4oC) برای بذرهای هر دو جمعیت سبب افزایش درصد جوانه زنی در آنها شد. پس از 12 هفته حداکثر میزان درصد جوانه زنی در جمعیتهای شیرکوه و طبس به ترتیب 84 و 56 درصد بود. همچنین تاثیر عامل دما بر روی جوانه زنی بذرها به تنهایی در دو سطح دمای 4oC و 23±2oC روی کاغذ صافی مرطوب آزمون گردید. بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی بذرها (جمعیت شیرکوه 90% و جمعیت طبس 67%) در نتیجه سرمادهی روی کاغذ صافی مرطوب به مدت 8 تا 9 هفته حاصل گردید. افزایش غلظت GA3 درون زا در نتیجه تیمار سرمادهی عامل موثر بر افزایش درصد جوانه زنی بذرها می باشد.

به منظور بررسی تاثیر قارچ Glomus hoi، سطوح مختلف فسفر و تنش خشکی بر تعدادی از صفات فیزیولوژیکی گشنیز (.Coriandrum sativum L)؛ این تحقیق در سال 1385 در ایستگاه تحقیقات البرز کرج، وابسته به موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل دو سطح تنش خشکی که آبیاری بعد از 30 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر (شرایط بدون تنش) و آبیاری بعد از 60 میلی متر تبخیر (شرایط تنش خشکی) و همچنین کاربرد و عدم کاربرد قارچ میکوریزا، مقادیر صفر، 35 و 70 کیلوگرم در هکتار کود فسفر بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر بازده مصرف آب، میزان آب نسبی و میزان تجمع پرولین در سطح 1 درصد معنی دار بود. بیشترین بازده مصرف آب با 0.449 کیلوگرم بر متر مکعب و میزان تجمع پرولین با 6.767 میکرومول بر میلی لیتر در شرایط تنش و بیشترین میزان آب نسبی با 90.6 درصد در شرایط بدون تنش بدست آمدند. همچنین نتایج نشان داد که اثر میکوریزا و فسفر بر بازده مصرف آب در سطح 5 درصد معنی دار بود. مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین بازده مصرف آب به ترتیب با 0.397 و 0.4 کیلوگرم بر متر مکعب از کاربرد میکوریزا و 70 کیلوگرم فسفر در هکتار بدست آمد. تاثیر میکوریزا و فسفر بر میزان آب نسبی و میزان تجمع پرولین معنی دار نبود. نتایج این آزمایش نشان داد که بازده مصرف آب و میزان پرولین در شرایط تنش خشکی افزایش یافتند، اما میزان آب نسبی در این چنین شرایطی کاهش یافت.

به منظور بررسی تاثیر مقادیر و روشهای مختلف مصرف نیتروژن بر تعدادی از ویژگیهای کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه (.Satureja hortensis L)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1385 در جنوب شهرستان کرج اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد کود اوره به صورت جامد در خاک، در چهار سطح 0 ،50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و همچنین به صورت محلول پاشی در چهار سطح 0، 4.5، 6 و 7.5 درصد محلول نیتروژن خالص بودند که نیتروژن هر دو روش در سه تقسیط مساوی اعمال گردید. نتایج نشان داد که اثرات ساده تیمارها بر عملکرد بیولوژیک، ارتفاع گیاه، درصد اسانس، عملکرد سرشاخه گلدار و تعداد شاخه های فرعی، در سطح یک درصد و بر شاخص برداشت در سطح پنج درصد معنی دار بود. اثر متقابل عوامل آزمایش بر عملکرد اسانس، عملکرد سرشاخه گلدار و درصد اسانس در سطح یک درصد و بر عملکرد بیولوژیک نیز در سطح پنج درصد معنی دار بود. در این آزمایش مشخص شد که کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به صورت مصرف در خاک به همراه 4.5 درصد نیتروژن خالص به صورت محلول پاشی، بیشترین عملکرد بیولوژیک، بذر و سرشاخه گلدار را به ترتیب با میانگین 4424، 875.3 و 1855 کیلوگرم در هکتار تولید نمود. این در حالی است که با افزایش مصرف نیتروژن درصد اسانس کاهش یافت. به طوری که بیشترین درصد اسانس مربوط به کاربرد 6 درصد محلول مصرفی و عدم کاربرد کود به صورت مصرف در خاک بود که با میانگین 2.13 درصد بدست آمد. کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن به صورت جامد و 7.5 درصد محلول پاشی بیشترین عملکرد اسانس را با میانگین 33.7 کیلوگرم در هکتار، بیشترین ارتفاع گیاه را با میانگین 66.88 سانتیمتر و بیشترین تعداد شاخه های فرعی را با میانگین 18 شاخه فرعی تولید نمود. بیشترین شاخص برداشت از تیمار عدم کاربرد نیتروژن با میانگین 25.98 درصد حاصل شد. بنابر نتایج حاصل، استفاده از روش محلول پاشی به دلیل کاهش قابل توجه مقدار مصرف کود نیتروژن می تواند راهی مناسب به منظور دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار باشد.

در این تحقیق به منظور شناسایی و بررسی اکولوژیک گیاهان اسانس دار استان یزد، گیاهان اسانس دار تیره نعناع در مناطق مختلف استان شناسایی و فاکتورهای اکولوژیک شامل مشخصات خاک، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب، جهت شیب، اقلیم، میانگین بارندگی سالیانه، میانگین درجه حرارت سالیانه، گونه های همراه، گونه یا گونه های غالب، محل پراکنش، بهترین رویشگاه از لحاظ فراوانی و تراکم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که از 71 گونه اسانس دار خودروی استان، 34 گونه (47.9 درصد) متعلق به 15 جنس مربوط به تیره نعناع می باشد. از میان جنسها، بیشترین تعداد گونه مربوط به جنس Nepeta با 9 گونه و Salvia با 7 گونه می باشد. از نظر شکل زیستی 52.9 درصد گونه ها همی کریپتوفیت، 11.8 درصد کریپتوفیت، 20.6 درصد تروفیت، 11.8 درصد کاموفیت و 2.9 درصد فانروفیت می باشند و همی کریپتوفیتها با 52.9 درصد مهمترین شکل زیستی گیاهان اسانس دار این تیره را تشکیل می دهند. بیشتر گونه های تیره نعناع در استان یزد جز گونه های همراه در تیپهای گیاهی مختلف می باشد. بیشترین فراوانی گونه های اسانس دار تیره نعناع در مناطق کوهستانی و ارتفاعات و در اقلیمهای نیمه خشک سرد، مدیترانه ای فرا سرد و خشک سرد مشاهده می شوند.