تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1385 | دوره:22 | شماره:3 (پیاپی 33) |تعداد مقالات:18

گل راعی (Hypricum perforatum) متعلق به خانواده Hypericaceae، یک گیاه دارویی مهم است که مواد موثر آن یعنی هیپریسین و هیپرفورین دارای خواص مهمی مانند خاصیت ضد افسردگی، ضد ویروس و ضد باکتری می باشند و در صنایع دارویی کاربرد فراوانی دارند. دلیل توجه به جنبه های مختلف کشت بافت گیاهان دارویی، بهینه نمودن این روش ها به عنوان ابزار مهم جهت مطالعات بعدی مربوط به عوامل موثر در بیوسنتز متابولیت های ثانویه و همچنین کاربرد آنها در اصلاح گیاهان دارویی می باشد. در این تحقیق برای اولین بار نحوه کال زایی، شاخه زایی و ریشه زایی گل راعی بومی ایران مورد مطالعه قرار گرفت. ماده گیاهی مورد استفاده در این آزمایش بذر گل راعی بومی ایران توده بومی اردبیل بود. محیط کشت مورد استفاده MS و از هورمون های 2, 1, 0.5, 0.25) 2,4-D و 5 میلی گرم در لیتر) و 2, 1, 0.5, 0.25) BA و 5 میلی گرم در لیتر) یا 2, 1, 0.5, 0.25) Kin و 5 میلی گرم در لیتر) برای کال زایی در بذر و از سطوح مختلف 2, 1, 0.5) BA و 5 میلی گرم بر لیتر) به تنهایی و یا یک سطح ثابت 1) NAA میلی گرم بر لیتر) به همراه سطوح مختلف Kin (1 ،2 و5  میلی گرم بر لیتر) برای شاخه زایی استفاده شد. همچنین تیمارهای NAA (صفر، 0.5 ،1 ، 2 و 5 میلی گرم در لیتر) برای ریشه زایی در قلمه تهیه شده از گیاهچه استریل استفاده شد. نمونه های کشت شده، در دمای 21 درجه سانتیگراد و روشنایی 16 ساعت قرار گرفتند. پس از گذشت 2 هفته روند کال زایی، شاخه زایی و ریشه زایی در نمونه های مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه داده ها در سطح 5 درصد نشان داد که بیشترین مقدار کالوس از نظر وزن در تیمار حاوی 1 میلی گرم در لیتر Kin به همراه 0.25 میلی گرم در لیتر 4-D ،2 (2.1937 گرم وزن تر کالوس) بود. همچنین بررسی نتایج شاخه زایی و ریشه زایی با آزمون دانکن در سطح 5 درصد نشان داد که بیشترین تعداد و طول شاخه در تیمار 1 میلی گرم بر لیتر NAA به همراه 1 میلی گرم بر لیتر Kin (95 شاخه از کالوس و میانگین طول 4 سانتیمتر) و بیشترین ریشه زایی از نظر تعداد و طول ریشه در تیمار بدون هورمون (4.7 عدد ریشه در هر قلمه و میانگین طول ریشه ها 2.2 سانتیمتر) بود.

به منظور بررسی تاثیر کمپوست زباله شهری و ورمی کمپوست تولیدی بر گیاه اسفرزه این تحقیق با چهار نسبت کمپوست به خاک (MC10،MC20 ، MC30 و MC50)، ورمی کمپوست به خاک (MCW10، MCW20، MCW30 و MCW50 ) و خاک شاهد (C) در شرایط گلخانه انجام شد. مقایسه تیمارهای MC20 و MCW20 با شاهد به ترتیب%7 و %23.5 افزایش در ارتفاع گیاه را نشان دادند. طول سنبله تیمار MCW20 نسبت به MC20 معادل %33 افزایش داشت. بیشترین تعداد سنبله در بوته در تیمار MCW20 مشاهده شد که نسبت به شاهد معادل %23.5  افزایش داشت. بیشترین وزن دانه در سنبله در تیمار MCW20 و کمترین آن در MCW50 مشاهده شد و به ترتیب در مقایسه با شاهد %20 افزایش و %16.8 کاهش معنی داری داشتند. تعداد دانه در سنبله تیمارهای MCW20 و  MCW50 نسبت به شاهد به ترتیب %14 افزایش و %16 کاهش معنی داری داشتند. وزن دانه در بوته تیمار MCW20 در مقایسه با MC20 معادل %37.8 افزایش و هر کدام نسبت به شاهد به ترتیب %48.5 و %7.7 افزایش داشتند. وزن کاه و کلش در بوته تیمارهای MCW30 و MCW20 حداکثر شد. وزن 1000 دانه تیمار MCW20 در مقایسه با سایر تیمارها و شاهد (%29.3 ) افزایش معنی داری داشت. نسبت وزن دانه به وزن کاه و کلش که بیانگر تاثیر تیمارهای آزمایشی بر تولید دانه یا کاه و کلش بیشتر می باشد، ورمی کمپوست (MCW20) نسبت به کمپوست زباله شهری (MC20) با 39.4 درصد و شاهد با %24 افزایش دانه بیشتر در مقایسه با کاه و کلش برتری داشت. مناسب ترین مخلوط کمپوست زباله شهری با خاک جهت تهیه ورمی کمپوست در نسبت 20.80 مشاهده شد که در اکثر مولفه های اندازه گیری شده برتری خود را نسبت به سایر تیمارهای آزمایشی آشکار نموده است.

در این تحقیق، اثر غلظت و مدت زمان استفاده از اسانس میخک (Eugenia caryophyllata ) به روش غوطه وری بر مراحل بیهوشی و بازگشت بچه ماهی خاویاری ایران (تاس ماهی ایرانی یا قره برون، Acipenser persicus) در مرکز شهید رجایی ساری در استان مازندران بررسی گردید. بچه ماهی ها در اندازه انگشت قد، در سه گروه وزنی 4.25 گرم (9 تا 11 سانتیمتر)، 3.33 گرم (7 تا 9 سانتیمتر) و 1.89 گرم (5 تا 7 سانتیمتر) بودند که با غلظت های 25 تا ppm 120 اسانس میخک در شرایط معمول آب کارگاه شامل pH=8.31 و دمای 22 درجه سانتیگراد، مورد بیهوشی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که هرچه غلظت و مدت قرارگیری ماهی در آب حاوی ماده بیهوش کننده بیشتر باشد مراحل بیهوشی سریع تر و مراحل بازگشت آهسته تر اتفاق می افتد (a<0.05). بهترین غلظت اسانس میخک برای بیهوشی و بازگشت تاس ماهی ایرانی انگشت قد در این آزمایش ها ppm 75 تعیین گردید. برمبنای یافته های این تحقیق اسانس میخک در غلظت های ppm 50 تا ppm 120 برای بیهوشی تاس ماهی انگشت قد ایرانی مناسب به نظر می رسد.

بیست و هشت توده سیاهدانه از نقاط مختلف خراسان در طی سال های 1376-1378 جمع آوری و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی کشت گردیدند. در طی فصل رشد یادداشت برداری از صفات مختلف مورفولوژیکی انجام گردید و جهت بررسی آناتومیکی تعداد دستجات آوندی، اقطار آوندهای چوب و آبکش و صفات مختلف زراعی نمونه برداری صورت گرفت. توده های سیاهدانه از نظر ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، تعداد انشعاب های ساقه، وزن کپسول، تعداد روزنه، تعداد دستجات آوندی و اقطار آوند چوب- آبکش تفاوت معنی دار (p<0.05) داشتند. اما، از نظر شاخص برداشت، تعداد دانه در کپسول و وزن تک بوته در سطح %5 تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت. از میان صفات مورد بررسی، عملکرد بیولوژیکی، HI و تعداد انشعاب ساقه با R2=0.977 تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمود. شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی بیشترین توارث پذیری و بازده ژنتیکی را داشتند و بنابراین در گزینش و اصلاح نباتات بایستی مد نظر قرار گیرند.

به منظور بررسی اثرات آللوپاتی اسانس بذر زیره سیاه و زیره سبز بر جوانه زنی بذرهای سه گونه علف هرز، این پژوهش انجام شد. در این تحقیق در دو آزمایش جداگانه تاثیر غلظت های متفاوت اسانس زیره سیاه (ppm 200، ppm 500، ppm 700 ،ppm 1000 و ppm 2000) و زیره سبز (ppm 100، ppm 300، ppm 500، ppm 700 و ppm 1000) بر فرآیند جوانه زنی بذرهای علف پشمکی (Bromus tectorum)، گل گندم (Centaurea ovina) و خاکشیر (Descurainia Sophia ) بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان دادند که بیشترین درصد جوانه زنی هر سه گونه در تیمار شاهد رخ  می دهد (به ترتیب 96.67، 73 و 96.67 درصد). اسانس زیره سیاه با غلظت ppm 700 و ppm 1000 به ترتیب جوانه زنی بذرهای گل گندم و علف پشمکی را کاملا متوقف نمود، در حالی که بذرهای خاکشیر حساس تر بوده و جوانه زنی آن در غلظت ppm 500 و بیشتر کاملا متوقف گردید. در علف پشمکی بین تیمارهای ppm 200 و ppm 500 اسانس زیره سیاه از نظر درصد جوانه زنی اختلاف معنی داری وجود نداشت (بترتیب 54 و 43 درصد). تیمار ppm 500 اسانس زیره سیاه درصد جوانه زنی بذرهای گل گندم را نسبت به شاهد در حدود 25 درصد کاهش داد (از 73 درصد به 48.67 درصد). این در حالی بود که تیمار ppm 200 اسانس زیره سیاه درصد جوانه زنی بذرهای خاکشیر را 96 درصد کاهش داد (از 96.67 به 27.67 درصد). اسانس زیره سبز نیز بر فرآیند جوانه زنی بذرهای مورد بررسی در این تحقیق موثر بود. جوانه زنی بذرهای علف پشمکی، گل گندم و خاکشیر به ترتیب با تیمارهای ppm 2000، ppm 1000 و ppm 500 اسانس زیره سبز کاملا متوقف گردید. افزایش غلظت اسانس زیره سبز از ppm 100 بهppm 1000 درصد جوانه زنی بذرهای علف پشمکی، گل گندم و خاکشیر را به ترتیب به میزان 46.67، 51 و 53 درصد کاهش داد. بررسی سرعت جوانه زنی نشان داد که تمام تیمارها باعث کاهش سرعت جوانه زنی در هر سه بذر علف هرز گردید و اسانس زیره سیاه توانست سرعت جوانه زنی را درعلف پشمکی، گل گندم و خاکشیر به ترتیب از 4.14، 17.5، 11.25 (در تیمار شاهد) به صفر برساند. با توجه به نتایج بدست آمده می توان اظهار نمود که اسانس زیره سبز و زیره سیاه به عنوان ترکیب های قوی برای کنترل این علف های هرز می توانند نتایج امیدوارکننده ای را در راستای کشاورزی ارگانیک در پی داشته باشند.

جنس مریم گلی در ایران 58 گونه گیاهی علفی و چند ساله دارد که اسانس برخی از این گونه ها، قبلا مورد بررسی قرار گرفته است. استفاده از اسانس بعضی از گونه های سالویا در صنایع داروسازی، عطرسازی، فرآورده های بهداشتی، آرایشی و در صنایع غذایی به عنوان طعم دهنده و چاشنی متداول است. Salvia bracteata Bank & Soland یکی از گونه های جنس Salvia است که در غرب و شمال غرب ایران می روید. در این تحقیق که برای اولین بار در مورد این گونه در ایران صورت گرفته است، اندام هوایی گیاه در دو مرحله رویشی قبل از گلدهی و زمان گلدهی کامل از چناره مریوان جمع آوری و پس از خشک کردن به روش تقطیر با آب اسانس گیری شد. سپس ترکیب های تشکیل دهنده اسانس ها به وسیله دستگاه های GC و GC/MS مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. در اسانس این گونه در مرحله قبل از گلدهی 17 ترکیب و در مرحله گلدهی کامل 19 ترکیب شناسایی شد. ترکیب های عمده اسانس شامل بتا- کاریوفیلن (%49.6 و %41.7 )، گاما- مورولن (%18.3 و %22.8) و بی سیکلوجرماکرن (%9.5 و %8.8 ) به ترتیب در زمان قبل از گلدهی و گلدهی کامل بودند. نتایج نشان داد که با پیشرفت دوره رشد گیاه از قبل از گلدهی به سمت گلدهی کامل از درصد نسبی بتا کاریوفلن در اسانس کاسته شده و در عوض درصد نسبی گاما مورولن افزایش می یابد. تغییراتی نیز در نوع و درصد برخی از دیگر ترکیب های اسانس مشاهده شد.

گاوزبان (Borago officinalis L.) دارای خواص متعدد صنعتی، علوفه ای و دارویی می باشد. نظر به اهمیت این گیاه و مشکلات موجود در زمینه جوانه زنی آن، تحقیق حاضر در راستای تکنولوژی آبگیری بذر و به منظور بررسی تاثیر آماده سازی اسمزی (اسموپرایمینگ) بذرها بر درصد و میانگین روزهای جوانه زنی بذرهای گاوزبان به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل پتانسیل اسمزی محلول پلی اتیلن گلیکول با چهار سطح (آب مقطر، -4 ،-8 و -12 بار) و طول دوره آماده سازی اسمزی بذر با سه سطح (24، 48 و 72 ساعت) بود. نتایج نشان داد که تاثیر پتانسیل اسمزی محلول پلی اتیلن گلیکول بر درصد جوانه زنی و میانگین روزهای جوانه زنی بذرهای گاوزبان معنی دار بوده و بالاترین درصد جوانه زنی و کمترین میانگین روزهای جوانه زنی مربوط به پتانسیل اسمزی 8- بار می باشد. نتایج نشان داد طول دوره آماده سازی اسمزی بذر اثر معنی داری بر درصد جوانه زنی و میانگین روزهای جوانه زنی ندارد. همچنین اثر متقابل دو عامل پتانسیل اسمزی و طول دوره آماده سازی اسمزی نیز معنی دار نمی باشد که حاکی از واکنش یکسان توان های اسمزی مختلف محلول پلی اتیلن گلیکول بر درصد و میانگین روزهای جوانه زنی، در زمان های مختلف آماده سازی اسمزی می باشد. البته میانگین های اثرات متقابل پتانسیل های اسمزی مختلف و طول دوره آماده سازی اسمزی بذر، نشان داد که کمترین میانگین روزهای جوانه زنی و بیشترین درصد جوانه زنی در پتانسیل اسمزی -8 بار و به مدت 72 ساعت آماده سازی بذر حاصل می گردد.

به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیب های تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلول پاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مصرف در خاک مزرعه و در حضور شاهد که هر یک از تیمارها در طول دوره رشد گیاه در طی سه تقسیط مساوی اعمال گردید. این تحقیق در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار برای هر تیمار اجرا شد. با آغاز گلدهی اقدام به برداشت گیاه گردید و از سرشاخه گلدار گیاه با استفاده از روش کلونجر اسانس گیری بعمل آمد. اسانس های هر تیمار به منظور بررسی بیشتر توسط دستگاه GC و GC/MS آنالیز گردید. درصد اسانس و عملکرد اسانس در هکتار برای هر تیمار مشخص گردید. طبق نتایج حاصل از تجزیه واریانس، تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و روش های مصرف آن بر درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی دار بود. همچنین نتایج حاصل از بررسی طیف های GC و GC/MS نشان دادند که کاربرد مقادیر مختلف کود نیتروژن و روش های مصرف آن بر درصد ترکیب های تشکیل دهنده اسانس بادرنجبویه موثر بود. با مصرف نیتروژن، درصد تعدادی از ترکیب های موجود در اسانس نسبت به شاهد کاهش و یا افزایش یافت.

به منظور بررسی تاثیر محل جمع آوری و تیمارهای پیش رویشی بر روی جوانه زنی بذر مورتلخ، طرح فوق در سال 1382 انجام گردید. ابتدا بذر این گونه، از دو رویشگاه اصلی آن در مناطق تنگ زاغ و سیرمند جمع آوری شده و بعد از چهار تیمار پیش رویشی شامل آب گرم، اسید سولفوریک 98 درصد به مدت 15 و 30 دقیقه و خراش دهی مکانیکی (Scarification) بر روی آنها اعمال گردید و آنگاه بذرها به مدت 14 روز در پتریدیش کشت و صفات مورد نظر اندازه گیری شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و امور دام هرمزگان در سال 1381 انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین دو رویشگاه جمع آوری بذر و همچنین بین تیمارهای پیش رویشی اعمال شده اختلاف بسیار معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین ها نشان داد که از بین دو محل جمع آوری، بذر تهیه شده از سیرمند و از تیمارهای پیش رویشی، تیمار اسید سولفوریک 15 دقیقه، بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی را داشتند. همچنین شاخص بنیه بذر رویشگاه سیرمند نسبت به تنگ زاغ بیشتر بود.

مقاومت روزافزون استافیلوکوکوس اورئوس به انواع آنتی بیوتیک ها به ویژه پنی سیلین و متی سیلین سبب شده است که توجه زیادی به یافتن داروهای جدید معطوف گردد. در مطالعه آزمایشگاهی (in vitro) مشخص گردید که عصاره الکلی گیاه به لیمو می تواند از رشد استافیلوکوکوس اورئوس جلوگیری نماید، به همین دلیل بر آن شدیم تا اثر این عصاره را در درمان ضایعات جلدی استافیلوکوکوکی در موش آزمایشگاهی (in vivo) بررسی نماییم. بر روی کتف 63 سر موش سوری نر 25-20 گرمی، 200 میکرولیتر از سوسپانسیون میکروبی با کدورت معادل لوله 0.5 مک فارلند حاوی استافیلوکوکوس اورئوس را تلقیح نمودیم، سپس موش ها را به 4 گروه تقسیم کردیم، دو گروه کنترل: گروه کنترل منفی (بدون درمان)، گروه کنترل مثبت (درمان با موپیروسین) و دو گروه مورد: گروه مورد تحت درمان با فرم پمادی عصاره الکلی و گروه مورد تحت درمان با فرم تزریقی عصاره الکلی. وضعیت زخم و میزان بهبودی هر روز تا 8 روز و نیز وجود کانون چرکی در محل تزریق بعد از تشریح موش ها، بررسی و ثبت گردید و با یکدیگر مقایسه شد. زخم های ایجاد شده در روز دوم آزمایش در گروه کنترل منفی بیش از 3 گروه دیگر بود. توانایی میوپیروسین و عصاره پمادی به لیمو در جلوگیری از ایجاد عفونت زخم تا روز دوم بیشتر از عصاره تزریقی بود. در %84.2 گروه کنترل بدون درمان تا روز نهایی بررسی زخم وجود داشت، میزان دوام زخم در موش های تحت درمان با فرم تزریقی به لیمو بیش از دو گروه دیگر تحت درمان بود. نتایج این مطالعه نشان می دهد که فرم تزریقی عصاره اتانولی گیاه به لیمو نمی تواند در پیشگیری و درمان عفونت ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس مفید باشد، ولی پماد تهیه شده از این عصاره قادر است بروز عفونت را در محل آلوده به تاخیر بیاندازد، ولی قادر به جلوگیری از بروز عفونت زخم نمی باشد.

میوه گیاه پرتقال (Citrus sinensis) از تیره مرکبات (Rutaceae)، در فصل پاییز از منطقه شمال جمع آوری گردید و پس از جداسازی پوست از میوه به روش پرس سرد (Cold-press) اسانس گیری انجام شده و بعد با استفاده از دستگاه GC و طیف سنجی جرمی GC/MS ، ترکیب های تشکیل دهنده اسانس مورد شناسایی دقیق قرار گرفت. در مجموع 21 ترکیب در اسانس پوست پرتقال شناسایی شد که عمده ترین ترکیب های آن لیمونن (%94.3)، میرسن (%1.5)، لینالول (%0.9)، دکانال (%0.5)، آلفا-پینن (%0.4) و اکتانول (%0.3) بود. پس از عمل ترپن زدایی که به وسیله تقطیر جزء به جزء و با استفاده از پمپ خلاء انجام پذیرفت تغییرات مختلفی در اسانس پوست پرتقال بوجود آمد. عمده ترین ترکیب ها در اسانس حاصل لیمونن (%92.2)، لینالول (%1.5)، میرسن (%0.5)، آلفا-پینن (%0.1) ودکانال (%0.7) بودند.

بادرشبو (Dracocephalum moldavica) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به تیره نعناع است که به عنوان گیاهی اشتها آور و آرام بخش شناخته شده است. اسانس آن دارای خاصیت ضد باکتریایی بوده و در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش آبی بر رشد، عملکرد و میزان اسانس گیاه بادرشبو، آزمایشی گلدانی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار انجام گردید. تیمارهای تنش آبی عبارت بودند از: %100 ظرفیت مزرعه ای (بدون تنش)، %85 ظرفیت مزرعه ای (تنش آبی ملایم )، %70 ظرفیت مزرعه ای (تنش آبی متوسط) و %55 ظرفیت مزرعه ای (تنش آبی شدید). نتایج تجزیه های آماری نشان دادند که تنش آبی اثر معنی داری بر مولفه های رشدی، عملکرد پیکر رویشی و عملکرد اسانس دارد. با کاهش مقدار آب خاک، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد و طول شاخه های جانبی، عملکرد ماده تر و خشک در گلدان و عملکرد اسانس کاهش یافت. از نظر درصد اسانس اختلاف معنی داری میان تیمارهای مختلف وجود نداشت. بیشترین درصد اسانس (0.35 میلی لیتر در صد گرم ماده خشک) وعملکرد اسانس (0.115 میلی لیتر در گلدان) به ترتیب در شرایط رطوبتی %70 و %100 ظرفیت مزرعه ای بدست آمد.

این آزمایش در ایستگاه تحقیقاتی مراوه تپه واقع در شمال شرقی استان گلستان در طول شرقی 55o 57' و عرض شمالی 37o 48، در شرایط دیم با ارتفاع 430 متر از سطح دریا، بافت خاک سیلتی لوم تا سیلتی کلی لوم، بارش متوسط سالیانه 330 میلیمتر و اسیدیته خاک در حد خنثی، انجام شد. این طرح به صورت طرح کرت های یکبار خردشده اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از: میزان بذر (2، 4 و 6 کیلوگرم در هکتار) و تاریخ کاشت به فواصل پانزده روز (نیمه دوم بهمن ماه و نیمه اول اسفند ماه) در نظر گرفته شد. درصد جوانه زنی بذر در آزمایشگاه با کشت در پتریدیش تعیین و بر اساس آن میزان بذر مورد نیاز در هر کرت تعیین گردید. در طی رشد مراحل رشد ثبت گردید. برای محاسبه تولید بذر در واحد سطح، در زمان رسیدگی بذر، از وسط کرت ها نمونه برداری انجام شد. برای انداره گیری مولفه های طول سنبله، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله از وسط هر کرت پنج بوته به صورت تصادفی انتخاب شد. طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در هر بوته تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار نگرفت، اما تحت تاثیر میزان کاشت بذر قرار گرفته و به ترتیب در سطح احتمال 5، 1 و 1 درصد اختلاف معنی داری را نشان دادند. شاخص برداشت (HI) در سطح احتمال 1 و 5 درصد اختلاف معنی داری نداشت و تحت تاثیر میزان کشت بذر و تاریخ کشت قرار نگرفت. تاریخ کاشت اثر معنی داری بر عملکرد بذر نداشت، اما بر اساس نتایج بدست آمده اثر میزان کاشت بذر بر عملکرد بذر در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری داشت و بالاترین عملکرد در میزان کاشت 6 کیلوگرم در هکتار بدست آمد.

Salvia reuterana گیاهی علفی و پایا متعلق به تیره نعناع است که در بعضی از مناطق ایران از جمله استان لرستان به صورت وحشی می روید. بخش های هوایی این گیاه در مرحله پس از گلدهی از ارتفاعات شمال شهرستان الشتر واقع در استان لرستان در اوایل خرداد ماه 1384 جمع آوری گردید و پس از خشک شدن در سایه، با روش تقطیر با آب (Hydro-distillation) مورد اسانس گیری قرار گرفت (بازده اسانس %0.8 بود). اسانس بدست آمده از این گیاه به وسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تجزیه گردید. 46 ترکیب در اسانس این گیاه شناسایی گردید که %91.7 از کل اسانس را شامل می شود. جرماکرن D (%27.5)، بتا کاریوفیلن (%15.5)، لینالول (%12.5)، بی سیکلو جرماکرن (%9.2)، کاریوفیلن اکسید (%6.3) و اسپاتولنول (%5.7) ترکیب های اصلی روغن اسانسی این گونه را تشکیل می دهند.