تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
سال:1395 | دوره:32 | شماره:5 (پیاپی 79) |تعداد مقالات:17

روی یک عنصر ریزمغذی ضروری است که نقش های حیاتی زیادی در گیاهان دارد. در سال های اخیر نانو کودهای روی به دلیل جذب بیشتر آنها توسط گیاه که ناشی از اندازه کوچک و نفوذ بسیار بالای آنها از طریق غشاهای سلولی است مورد توجه بسیار قرار گرفته اند. به منظور مطالعه اثر کاربرد برگی کودهای مختلف حاوی روی بر عملکرد و ویژگی های فیتوشیمیایی گیاه ریحان (Ocimum basilicum LL. )، یک آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشگاه ارومیه در سال 1393 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه منبع مختلف روی (سولفات روی، کلات روی و نانوکود کلات روی) در چهار مقدار (صفر، 1، 2 و 3 گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد برگی روی تأثیر معنی داری بر صفات مورد اندازه گیری داشته است. به طوری که با کاربرد روی عملکرد پیکر رویشی تر و خشک، محتوای روی و فنول برگ ها و درصد و عملکرد اسانس افزایش یافت و از این نظر کاربرد برگی نانوکود کلات روی مؤثرتر از دو کود دیگر روی بود. کمترین و بیشترین مقادیر صفات اندازه گیری شده به ترتیب در غلظت های صفر و سه گرم در لیتر مشاهده شد. براساس نتایج تجزیه اسانس به وسیله دستگاه های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی، 20 ترکیب در اسانس ریحان شناسایی گردید. لینالول و اوژنول اجزاء اصلی اسانس بودند که تحت تأثیر کاربرد روی تغییرات ناچیزی را نشان دادند. در مجموع یافته های این تحقیق نشان داد که تأثیر کاربرد نانوکود کلات روی (به ویژه در مقدار 3 گرم در لیتر) در افزایش عملکرد و مواد مؤثره گیاه ریحان، مؤثرتر از کودهای سولفات و کلات روی بود.

این تحقیق به منظور بررسی امکان ریزازدیادی، تعیین بهترین محیط کشت و ترکیب تنظیم کننده های رشد گیاهی شاهدانه (Cannabis sativa L. ) در شرایط درون شیشه ای انجام شد. بذرها بعد از ضدعفونی سطحی روی محیط کشت پایه MSS کشت شدند. پس از یک ماه ریزنمونه های برگ و هیپوکوتیل از گیاهچه های رشدیافته در محیط in vitro در محیط کشت MS حاوی تنظیم کننده رشد گیاهی NAA (5/0، 1، 2 و 33 میلی گرم در لیتر) به تنهایی یا در ترکیب با 5/0 میلی گرم در لیتر BA و تنظیم کننده رشد گیاهی 2, 4-D (1/0، 2/0، 5/0 و 11 میلی گرم در لیتر) به تنهایی یا در ترکیب با 5/0 میلی گرم در لیتر BA کشت گردیدند. واکنش ریزنمونه ها تقریباً در بیشتر محیط های کشت مورد استفاده، تولید کالوس بوده است. هیچگونه باززایی مستقیم در ریزنمونه ها مشاهده نشده و تنها در غلظت 1/0 میلی گرم در لیتر 2, 4-D به همراه 5/0 میلی گرم BA در ریزنمونه هیپوکوتیل باززایی غیرمستقیم دیده شده است. بیشترین حجم کالوس تولید شده در کل ریزنمونه ها، در غلظت 1/0 میلی گرم در لیتر 2, 4-D به همراه 5/0 میلی گرم در لیتر BA در ریزنمونه برگ بدست آمد. ریشه زایی در کالوس بعضی از ریزنمونه ها در سطوح مختلف تیمارها مشاهده شد. بیشترین وزن تر کالوس تولید شده مربوط به بافت برگ در تیمار 1 میلی گرم در لیتر 2, 4-D به همراه 5/0 میلی گرم در لیتر BA بوده است. ریزنمونه ها به راحتی کالوس زایی و ریشه زایی کرده و نسبت به باززایی واکنش خوبی نشان ندادند.

به منظور بررسی تأثیر نانو اکسید آهن و سولفات روی بر صفات رنگیزه ای و عناصر مختلف برگ نعناع فلفلی (Mentha piperita L. )، آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل کود آهن (نانو اکسید آهن) و کود روی (سولفات روی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 33 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج) در سال 1392 اجرا شد. کود آهن در 4 سطح (شامل 0، 25/0، 50/0 و 75/0 گرم بر لیتر آب) و کود روی 3 سطح (شامل 0، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار سولفات روی) در نظر گرفته شدند و به صورت برگ پاشی بکار رفتند. صفات رنگیزه ای مانند غلظت آنتوسیانین، فلاونوئید (در طول موج 270 نانومتر)، غلظت کلروفیل کل و عناصر (کلسیم، منیزیم، آهن، روی و فسفر) در برگ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح کودهای روی و آهن بر صفات فلاونوئید و کلروفیل کل تأثیر معنی داری داشتند، اما بر میزان آنتوسیانین تأثیر معنی داری مشاهده نشد. همچنین اثر متقابل نانو اکسید آهن و سولفات روی بر تمام صفات مورد بررسی بجز آنتوسیانین در سطح 5% معنی دار بودند. بیشترین میزان آهن (57/1363 میلی گرم بر کیلوگرم) در برگ نعناع وقتی حاصل شد که از تیمار 75/0 گرم در لیتر آهن استفاده شد و کمترین میزان آن (78/1073 میلی گرم بر کیلوگرم) در محلول پاشی با غلظت 25/0 گرم در لیتر آهن بدست آمد. در مجموع نتایج تحقیق نشان داد که اثر کاربرد کود سولفات روی (میزان 25 کیلوگرم در هکتار) و کود نانو آهن (سطح 75/0 گرم در لیتر) سبب افزایش آهن برگ و متعاقب آن افزایش کلروفیل برگ شد که از طریق محلول پاشی می تواند بهینه سازی شود.

باکتری های گرم منفی مقاوم چند دارویی، عفونت های واقعاً غیرقابل درمان را سبب می شوند. پمپ های انتشار به خارج نقش کلیدی در ایجاد مقاومت دارویی در باکتری ها دارند. AcrAB-TolC شناخته شده ترین پمپ انتشار به خارج است که اهمیتی برجسته در ایجاد فنوتیپ مقاوم چند دارویی در باکتری E. coli دارد. مهار این پمپ راهکاری برای مقابله با مقاومت دارویی است. هدف این پژوهش بررسی اثر عصاره گیاه تلخ بیان (Sophora alopecuroides L. ) بر مهار پمپ AcrAB-TolC در موتان های E. coli بوده است. عصاره حاوی آلکالوئیدهای تام برای سنجش حداقل غلظت مهاری (MIC) به صورت تنها و ترکیب با سیپروفلوکساسین استفاده شد. موتان های مقاوم با غلظت کمتر از MICC عصاره، در دوره های زمانی مختلف پیش تیمار شده و بعد MIC سیپروفلوکساسین تعیین شد. بیان ژن acrA در موتان های تیمار شده و نشده با عصاره در حضور و عدم حضور سیپروفلوکساسین با تکنیک PCRR زمان واقعی سنجش شد. نتایج نشان داد که عصاره به تنهایی اثر ضدباکتریایی دارد و در غلظتی کمتر از MIC، در ترکیب با سیپروفلوکساسین، دارای اثر سینرژیستی است. همچنین در پیش تیمار 36 ساعته موجب کاهش MIC سیپروفلوکساسین شد. نتایج PCR زمان واقعی نشان داد که پیش تیمار با عصاره منجر به کاهش بیان ژن acrA شد. در نتیجه، عصاره گیاه در موتان های E. coli مقاوم چند دارویی، احتمالاً همانند یک مهارکننده پمپ عمل می کند. بنابراین جداسازی بهتر آلکالوئیدهای گیاه و بررسی اثرات آنها می تواند راهکاری را برای ساخت داروی جدید فراهم کند.

این آزمایش به منظور بررسی اثر گیاهان دارویی، اسید آلی و آنتی بیوتیک بر عملکرد جوجه های گوشتی انجام شد. گروه های آزمایشی شامل: گروه اول کنترل منفی (غیرآلوده)، گروه دوم کنترل مثبت (آلوده)، گروه های سوم، چهارم و پنجم به ترتیب شامل عصاره های گیاهی آویشن، سیر و بومادران (هر یک به میزان 1/0% در طول دوره)، گروه ششم اسید آلی (Selko-pH به میزان 1/0%، در دو هفته اول به صورت 24 ساعت و در ادامه دوره 8-7 ساعت در روز) در آب آشامیدنی و گروه هفتم آنتی بیوتیک (اکسی تتراسایکلین به میزان 100 گرم در تن) بودند. در روز 21 تمام گروه ها بجز کنترل منفی با باکتری کمپیلو باکتر ژژونی چالش (1 میلی لیتر) داده شدند. نتایج در 42 روزگی نشان داد که بالاترین عیار آنتی بادی علیه گلبول های قرمز خون گوسفند مربوط به تیمار اسید آلی بود که نسبت به تیمار شاهد تفاوت معنی داری داشت (P<0. 05). البته تیمارها بر روی ترکیب های بیوشیمیایی خون تأثیر معنی داری گذاشتند (P<0. 05)، به طوری که تیمار آویشن باعث کاهش کلسترول سرم و تیمار سیر نیز کمترین میزان تری گلیسرید را نشان داد که از لحاظ آماری با تیمار شاهد تفاوت معنی داری داشتند (P<0. 05). تیمارها تأثیر معنی داری بر مورفولوژی روده داشتند، به طوری که بالاترین ارتفاع پرز و بیشترین عمق کریپت ها به ترتیب در تیمارهای سیر و آویشن مشاهده شد که از لحاظ آماری با تیمار شاهد تفاوت معنی داری داشت (P<0. 05). همچنین تیمارها بر موضعی شدن باکتری کمپیلو باکتر ژژونی تأثیر معنی داری داشتند (P<0. 05)، به طوری که کمترین جمعیت کلونی این باکتری در تیمار آنتی بیوتیک مشاهده شد و تیمار بومادران نیز باکتری را نسبت به تیمار شاهد به صورت معنی داری کاهش داد.

کودهای بیولوژیک ازجمله نهاده های طبیعی هستند که می توانند به عنوان مکمل یا جایگزین کودهای شیمیایی در کشاورزی پایدار بکار برده شوند. به منظور بررسی اثر کودهای آلی و زیستی بر برخی شاخص های رشد و عملکردگیاه داروییبادرنجبویه (Melissa officinalis L. )، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 15 تیمار و سه تکرار در مزرعه ای در شهریار کرج در سال زراعی 92-91 اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سطوح مختلف کود گاوی (صفر، 5، 10، 20 و 40 تن در هکتار) و سطوح کود میکروبی نیتروکسین (بدون تلقیح، تلقیح گیاه، تلقیح گیاه و خاک) بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که مصرف کود گاوی سبب افزایش معنی دار کلیه صفات مورد اندازه گیری شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی و برگ در بوته، سطح برگ، عملکرد و درصد اسانس، شاخص کلروفیل برگ، وزن تر و خشک بخش هوایی و ریشه شد. بیشترین مقدار کلیه صفات مورد اندازه گیری به استثنای وزن تر و خشک ریشه از سطح مصرف 20 تن در هکتار کود گاوی و کمترین مقدار کلیه آنها از عدم مصرف کود گاوی بدست آمد. همچنین تلقیح با کود میکروبی نیتروکسین نیز سبب افزایش معنی دار کلیه صفات مذکور شد و بیشترین مقدار آنها از تلقیح خاک و گیاه با این کود بدست آمد.

سیاه دانه (Nigella sativa L. ) گیاهی یک ساله از خانواده آلاله است که دانه آن حاوی پروتئین، آلکالوئیدها، کینون ها، ساپونین و اسانس فرّار بوده و علیه برخی از باکتری ها و درمان بسیاری از بیماری ها بکار می رود. در این تحقیق القاء پلی پلوئیدی در گیاه سیاه دانه از طریق تیمار بذر با غلظت های 0، 025/0، 05/0، 1/0 و 2/0 درصد کلشی سین در مدت زمان 8، 24 و 48 ساعت در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار بررسی شد. تعیین درصد گیاهان تتراپلوئید از طریق بررسی صفات مورفولوژیکی و مشاهدات کروموزومی انجام شد. تجزیه واریانس داده های حاصل نشان داد که اثر غلظت کلشی سین، مدت زمان تیمار و اثر متقابل آنها بر زنده مانی گیاهان و درصد القاء تتراپلوئیدی معنی دار است. با افزایش غلظت کلشی سین و مدت زمان تیمار، درصد جوانه زنی بذرها و زنده مانی گیاهان حاصل به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافت. کمترین تعداد گیاهان زنده مانده در غلظت 2/0% کلشی سین با زمان تیمار 24 و 48 ساعت مشاهده شد. بیشترین درصد گیاهان تتراپلوئید القاء شده (9/9%) در غلظت 05/0% کلشی سین با مدت زمان تیمار 48 ساعت بدست آمد که تفاوت معنی داری با غلظت های 1/0% و 2/0% آن با همین زمان تیمار نداشت. البته گیاهان حاصل از تیمار با کلشی سین، ارتفاع بوته، فواصل میانگره، طول و عرض کپسول بیشتری نسبت به گیاهان دیپلوئید داشتند. علاوه بر این، آنها دارای روزنه های بزرگتر با تعداد کمتر در مقایسه با گیاهان دیپلوئید بودند.

به منظور تعیین اثر تراکم بوته بر عملکرد و موسیلاژ دانه گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk. )، آزمایشی در دو شرایط دیم، در دو ایستگاه تحقیقاتی مراوه تپه (کم باران) و چالکی گرگان (پرباران) انجام شد. این مطالعه در قالب بلوک های کامل تصادفی اجرا و به صورت تجزیه مرکب در مکان، تجزیه واریانس شد. کرت های آزمایشی با تراکم های 100، 200 و 400 بوته در مترمربع و با فاصله بین ردیف 20 سانتی متر کاشته شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر تراکم بوته بر طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، درصد موسیلاژ و شاخص برداشت معنی دار نبود، در حالی که تعداد سنبله، عملکرد دانه و موسیلاژ در سطح 1% معنی دار شدند. تحت تأثیر مکان نیز تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در سطح 1% و شاخص برداشت در سطح 5% معنی دار شدند. اثر متقابل تراکم بوته و مکان بر عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در سطح 1% معنی دار شد و سایر صفات اختلاف معنی داری نداشتند. عملکرد دانه و عملکرد موسیلاژ با افزایش تراکم از 100 بوته به 400 بوته در مترمربع در چالکی گرگان به ترتیب 3/2 و 9/2 برابر و در مراوه تپه به ترتیب 94/1 و 86/1 برابر افزایش یافتند. نتایج این تحقیق نشان داد که عملکرد دانه و موسیلاژ در هکتار در چالکی گرگان به ترتیب 71/1 و 69/1 برابر آن در مراوه تپه می باشد. براساس نتایج، همه صفات اندازه گیری شده در تراکم 400 بوته در مترمربع در چالکی گرگان، نسبت به تراکم های دیگر، در هر دو مکان برتری داشتند.

به منظور ارزیابی میزان عملکرد گل و کلاله و همچنین صفات رویشی زعفران (Crocus sativus L. ) تحت تأثیر تاریخ های کشت و اندازه بنه، پژوهشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان-دانشگاه تهران واقع در منطقه پاکدشت در دشت خشک ورامین در سال زراعی 93-1392 اجرا شد. تیمارهای تاریخ کشت، 20 خرداد، 16 شهریور، 5 مهر و 20 مهر و دو وزن بنه مادری، 14-10 گرم و 9-5 گرم، در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان عملکرد گل و کلاله در بنه های بزرگ کشت شده در تاریخ 20 خرداد حدود 50% بیشتر از سایر تاریخ های کشت و بعد از این تاریخ، عملکرد در تاریخ کاشت 5 مهر حدود 25% بیش از سایر تاریخ ها بود. اما این اختلاف نسبت به تاریخ کشت 16 شهریور معنی دار نبود. در تاریخ کشت 20 مهرماه نسبت به سایر تاریخ های کشت کمترین عملکرد گل و کلاله حاصل شد، به طوری که این صفات در بنه های سنگین نسبت به بنه های سبک در تمام تاریخ های کشت بیشتر بود. در تاریخ کشت 20 خرداد طول گل و تعداد جوانه سبز شده بیشتر از بقیه بود. همچنین تاریخ های کشت 20 خرداد و 16 شهریور دارای بیشترین وزن خشک کل برگ، بیشترین طول برگ ها در جوانه اصلی و فرعی بودند که در تولید بنه های دختری در سال بعد می تواند مؤثر باشد. نتایج نشان داد که تمام صفات رویشی در بنه های درشت بیشتر از ریز بود. به طور کلی نتایج بیانگر آن است که کشت بنه درشت 14-10 گرمی در تاریخ20 خرداد می تواند باعث بهبود عملکرد و صفات رویشی زعفران در دشت ورامین گردد.

در این پژوهش اثر سطوح مختلف کود شیمیایی و ورمی کمپوست بر شاخص های عملکرد و نیز مقدار ماده مؤثره کاهنده قند خون (تریگونلین) در گیاه شنبلیله (Trigonella foenum-graecum LL. ) برای مصارف خانگی و دارویی بررسی شد. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تیمار و پنج تکرار در مقایسه با گروه شاهد، به صورت گلدانی و در فضای آزاد اجرا شد. تیمارها شامل کود شیمیایی NPK در سه سطح 5، 100 و 15 گرم و کود ورمی کمپوست به نسبت حجمی 10، 20 و 30 درصد و گلدان های شاهد از خاک باغچه بدون هیچ تیماری بودند. شاخص های ارتفاع گیاه، تعداد برگ، طول برگ، وزن خشک و وزن تر اندام هوایی و مقدار تریگونلین برگ مورد اندازه گیری و بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که افزایش سطوح ورمی کمپوست و کود شیمیایی تأثیر افزایشی در مورد صفات رویشی و ماده تریگونلین دارند. نتایج نشان داد که غلظت تریگونلین در تیمار ورمی کمپوست 30% (8/2698 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک)، وزن خشک اندام هوایی در تیمار 15 گرم کود شیمیایی (46/5 گرم)، وزن تر اندام هوایی در تیمار 15 گرم کود شیمیایی (85/196 گرم) و ورمی کمپوست 30% (65/193 گرم) و طول برگ در تیمار 15 گرم کود شیمیایی (55/1 سانتی متر) و ورمی کمپوست 30% (52/1 سانتی متر) بیشتر از سایر تیمارها بود. به طور کلی تیمار 15 گرم کود شیمیایی و 30% حجمی ورمی کمپوست بهترین تیمارها از نظر افزایش غلظت تریگونلین و فاکتورهای رشد رویشی بودند. از این رو با توجه به مضرات کودهای شیمیایی و با رویکرد کشاورزی پایدار استفاده از ورمی کمپوست در کشت متابولیک گیاه شنبلیله توصیه می شود.

در بین انواع مختلف میکوریز، میکوریز آربوسکولار، رایج ترین نوع همزیستی مسالمت آمیز بین میکروارگانیسم های خاکزی و گیاهان می باشد که اهمیت اکولوژیک و اقتصادی فراوانی دارد. پرتو UV به دلیل افزایش تولید گونه های فعال اکسیژن به عنوان یک عامل ایجادکننده تنش های اکسایشی شناخته شده است. موضوع این تحقیق بررسی کاربرد میکوریز بر صفات فیزیولوژیکی گیاه کتان (Linum usitatissimum LL. ) تحت تنش فرابنفش بود. گیاهان کتان در دو گروه میکوریزی و غیرمیکوریزی در شرایط 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی با دمای محیطی 188 تا 29 درجه سانتی گراد کشت داده شدند. گیاهان میکوریزی با مایه تلقیح حاصل از کشت Glomus etunicatum و Glomus versiforme آغشته شدند. 21 روز بعد از کشت، یک سری از گلدان ها به عنوان شاهد انتخاب شده و بقیه به مدت 14 روز و هر روز به مدت 11 ساعت تحت تنش UV-B (با طول موج 312 نانومتر) قرار گرفتند. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل سه تیمار میکوریزی (دارای G. etunicatum، G. versiforme و بدون میکوریزا)، دو تیمار UV (با UV و بدون UVV) و سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که میزان رنگیزه های فتوسنتزی، میزان قند محلول و میزان پروتئین محلول در گیاهان تحت تیمار UV-BB نسبت به شاهد کاهش یافت و این کاهش در نمونه های میکوریزی کمتر از نمونه های غیرمیکوریزی بود. از سوی دیگر، فعالیت آنزیم های پاداُکسایشی تحت تأثیر تابش فرابنفش افزایش یافت؛ به نحوی که این افزایش در گیاهان میکوریزی بیشتر از نمونه های غیرمیکوریزی بود. همچنین آنالیز داده ها نشان داد که میزان مالون دی آلدئید در گیاهان تحت تابش UV-B نسبت به شاهد افزایش یافت. این افزایش در نمونه های میکوریزی کمتر از نمونه های غیرمیکوریزی بود. بنابراین با بررسی مطالب فوق نتیجه گیری شد که پرتو UV-B اثرات زیان باری بر روی رقم شاهین دژ دارد و همزیستی میکوریزی با دو گونه قارچی فوق می تواند از برخی جهات این تنش را تا حدودی تخفیف دهد. همچنین مشاهده شد که تأثیر مثبت همزیستی در حضور گونه Glomus versiforme بهتر از گونه Glomus etunicatum می باشد.

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد کمّی و کیفی، خصوصیات فیزیولوژیک و ترکیب های اسانس دو گونه O. basilicum L. و O. americanum L.، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی، با 33 تکرار در شرایط گلخانه اجرا شد. تیمارهای خشکی شامل 100 (بدون تنش خشکی)، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی بر دو گونه ریحان در نظر گرفته شدند. صفات اندازه گیری شده شامل وزن تر و خشک شاخ و برگ، اسانس، عملکرد اسانس، هیدرات کربن، پرولین، نیتروژن، پروتئین، فسفر و پتاسیم بودند. نتایج نشان داد که در هر دو گونه ریحان مورد مطالعه با افزایش سطوح تنش خشکی از شاهد به 40% ظرفیت زراعی بر درصد اسانس، هیدرات کربن و پرولین (28، 46 و 50 درصد) افزوده و از میزان وزن تر و خشک شاخ و برگ، عملکرد اسانس، نیتروژن، پروتئین، فسفر و پتاسیم (58، 7/58، 44، 19، 16، 39 و 23 درصد) کاسته شد. در گونه O. americanum تحت تنش خشکی، وزن تر و خشک شاخ و برگ، هیدرات کربن، پرولین، نیتروژن، پروتئین و فسفر افزایش معنی داری نشان داد، در حالیکه در گونه O. basilicum فقط درصد اسانس افزایش معنی داری داشت. در این پژوهش مشخص شد که بیشتر مؤلفه های رشد در تنش ملایم (800% ظرفیت زراعی) بیشترین عملکرد را داشتند. از طرفی درصد اسانس در تنش بالا با افزایش معنی داری مواجه گردید، به طوری که در گونه O. basilicum بیشترین میزان اسانس در تنش600% ظرفیت زراعی حاصل شد. نتایج کلی حاصل از این تحقیق بیانگر این مطلب بود که در تنش متوسط، عملکرد رویشی گیاه و در تنش نسبتاً شدید، درصد اسانس افزایش یافت.

سیاه دانه (Nigella sativa L. ) گیاهی دارویست که از گذشته های دور در درمان پاره ای از بیماری ها ازجمله ناتوانی جنسی کاربرد داشته است. از این رو، این تحقیق با هدف مطالعه اثر سیاه دانه بر ساختار بافتی تخمدان انجام شد. در این تحقیق، 355 سر موش سفید بزرگ ماده (ویستار) با وزن 300-250 گرم تهیه و به 5 گروه مساوی شامل کنترل (بدون تیمار)، شاهد (دریافت کننده محلول آب و الکل) و سه گروه تیمار تقسیم شدند. عصاره سیاه دانه به ترتیب در دوز های حداقل، متوسط و حداکثر (mg/kg/b. wt400، 200، 100) تهیه و طی 3 هفته روزانه به موش های گروه تیمار تزریق درون صفاقی شد. در پایان دوره تیمار، تخمدان موش ها را جدا و پس از آبگیری، شفاف سازی و جایگزینی با پارافین، مقاطع بافتی 5 میکرونی تهیه گردید. انواع فولیکول ها شمارش و تغییرات بافتی با میکروسکوپ نوری مطالعه شد. داده های حاصل با (17)SPSS و آزمون ANOVA تحلیل و گروه های مورد بررسی با آزمون t (P<0. 05) با هم مقایسه شدند. نتایج حاصلکاهش معنی داری را در تعداد فولیکول بدوی و فولیکول اولیه در تمامی گروه های تیمار نسبت به گروه کنترل نشان داد. تعداد فولیکول ثانویه و وزن تخمدان ها نیز در تیمار با دوز مصرفی حداکثر در مقایسه با کنترل کاهش معنی داری داشتند. با استناد به یافته های این تحقیق، عصاره هیدروالکلی سیاه دانه بر بافت تخمدان تا حدودی اثر تخریبی وابسته به دوز داشته و از مصرف آن در دوره بارداری باید اجتناب شود.

گیاهان برای دستیابی به رشد و عملکرد مناسب در شرایط تنش رطوبتی (دیم تا نیمه آبی) نیاز به تراکم کشت مطلوب دارند. به منظور بررسی تأثیر رژیم آبیاری و تراکم بوته بر خصوصیات رشد، عملکرد و درصد روغن گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L. ) آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طراحی شد. کرت های اصلی شامل زمان آبیاری (بدون آبیاری (دیم)، آبیاری در مرحله ساقه رفتن، آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی و آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی + پرشدن دانه) و کرت های فرعی شامل تراکم بوته (10، 30، 50 و 70 بوته در مترمربع) بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که اثر زمان آبیاری و تراکم بر عملکرد زیست توده، عملکرد دانه، تعداد دانه در چتر و وزن هزاردانه معنی دار شد. بیشترین عملکرد زیست توده (در دو بار آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی و تراکم 50 بوته در مترمربع) و عملکرد دانه (در سه بار آبیاری در مراحل ساقه رفتن + گلدهی + پرشدن دانه با تراکم 30 بوته در مترمربع) به ترتیب با 9/542 و 2/246 گرم در مترمربع بدست آمد. بیشترین تأثیر زمان آبیاری بر تعداد دانه در چتر (45% افزایش نسبت به شرایط دیم) و بیشترین تأثیر تراکم بوته بر تعداد چتر در بوته (7/44% کاهش 10 بوته نسبت به 70 بوته در مترمربع) بدست آمد. در این آزمایش درصد روغن تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت. به طور کلی، این مطالعه نشان داد که گیاه گشنیز در شرایط دیم دارای عملکرد مناسبی بوده و با افزایش هر دور آبیاری حدود 16% بر عملکرد دانه اضافه شده است.