تحقیقات علوم رفتاری
سال:1390 | دوره:9 | شماره:4 (پی در پی 20) |تعداد مقالات:10

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر تهیه فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P-short) و بررسی اعتبار و روایی آن بود.مواد و روش ها: نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P) بر روی 420 نفر (200 نفر زن) از شرکت کننده های جامعه دانشجویی ایران در سال تحصیلی 89-1388 اجرا شد. فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P- short) با استفاده از حذف گام به گام ماده ها با بالاترین میزان آلفا، در صورت حذف ماده بر اساس نتایج، تجزیه و تحلیل اعتبار تدوین شد. روایی مقیاس به شیوه های تحلیل مولفه اصلی با استفاده از چرخش Varimax، همبستگی بین خرده مقیاس ها و روایی ملاکی مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: نتایج Cronbach’s alpha (با دامنه 0.68 تا 0.82) نشان داد که 9 خرده مقیاس فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P-short) دارای اعتبار مطلوبی هستند. تحلیل مولفه اصلی ضمن تبیین 75 درصد واریانس، الگوی 9 عاملی اصلی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ) را مورد حمایت قرار داد. همچنین، همبستگی بین خرده مقیاس ها به نسبت بالا بود. سرانجام، الگوی همبستگی خرده مقیاس های فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P-short) با علایم افسردگی بیان گر روایی ملاکی مقیاس بود.نتیجه گیری: فرم کوتاه نسخه فارسی پرسش نامه نظم جویی شناختی هیجان (CERQ-P-short) در جامعه ایران، خصوصیات روان سنجی مناسبی داشت.

زمینه و هدف: اضطراب یکی از شایع ترین اختلال روان پزشکی در نوجوانی است. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی - رفتاری به روش کندال بر اضطراب دختران نوجوان شهر خرم آباد بود.مواد و روش ها: در یک مطالعه آزمایشی با دو گروه شاهد و پیگیری یک ماهه، به روش تصادفی ساده از 376 دختر بین 11 تا 13 سال که در مقیاس اضطراب کودکان Spence و مصاحبه تشخیصی ساختار یافته اضطراب بالایی داشتند، 30 نفر انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم شدند. سپس گروه درمانی شناختی - رفتاری به روش مقابله با اضطراب Kendall بر روی گروه آزمایش اجرا شد و در پایان دو گروه دوباره با مقیاس اضطراب Spence ارزیابی شدند. نتایج با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس یک متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل کواریانس یک متغیره نشان داد که بین نمرات اضطراب پس آزمون دو گروه آزمایش و شاهد تفاوت معنی داری وجود دارد، که با گذشت یک ماه از پایان درمان نیز این تغییر تداوم داشت.نتیجه گیری: روش شناختی - رفتاری گروهی به روش مقابله با اضطراب Kendall در کاهش اضطراب دختران نوجوان ایرانی موثر است.

زمینه و هدف: ماهیت پیچیده مشکلات عاطفی کودکان به کارگیری درمان های جدید را ایجاب می کند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر دلبستگی بر علایم افسردگی دانش آموزان دختر دوره ابتدایی با مشکلات دلبستگی انجام شد.مواد و روش ها: این پژوهش یک طرح آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری با گروه شاهد بود. نمونه هدف 34 نفر بودند که از بین 388 نفر از دانش آموزان مقطع دوم و چهارم ابتدایی شهر اصفهان انتخاب شدند که بیشترین نمره را در مشکلات مربوط به دلبستگی و علایم افسردگی به دست آوردند. ارزیابی با استفاده از پرسش نامه مشکلات دلبستگی RADQb) Randolph یا Randolph attachment disorder questionnaire) و فرم سلامت روان کودکان انتاریو انجام شد. مادران در 10 جلسه گروهی درمان مبتنی بر دلبستگی شرکت کردند و تاثیر آن بر میزان افسردگی کودکانشان طی دو مرحله پس آزمون و پیگیری سه ماهه بررسی شد. نتایج حاصل از پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS16 و به کمک آمار توصیفی و استنباطی مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: از آن جا که کسب نمره بیشتر در علایم اختلال افسردگی نشان از شدت علایم دارد، ملاحظه می شود که میانگین نمرات افسردگی گروه مداخله در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به گروه شاهد به میزان معنی داری پایین تر است (0.05>P). میزان کاهش علایم افسردگی گزارش شده توسط آزمودنی ها در مرحله پس آزمون 0.38 و در پیگیری سه ماهه 0.50 بود.نتیجه گیری: درمان مبتنی بر دلبستگی در کاهش علایم افسردگی دختران دارای مشکلات دلبستگی موثر بود و پایبندی مادران به تداوم روش های درمانی باعث بهبودی بیشتر در مرحله پس آزمون شد.

زمینه و هدف: بررسی های شناختی اخیر در مورد اختلالات هیجانی پیشنهاد می کند که سوگیری های شناختی حداقل به عنوان عوامل نگه دارنده در آسیب شناسی روانی نقش دارند. هدف از این پژوهش، مقایسه سبک های اسنادی در گروهی از دانشجویان با صفات مرزی و گروه شاهد بود.مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع زمینه یابی مقطعی است. نمونه ای به حجم 330 دانشجو با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای از بین دانشجویان دانشگاه تربیت معلم آذربایجان با پرسش نامه شخصیت مرزی Jacson و Claridge غربال شدند و از بین آن ها 30 نفر به عنوان گروه با صفات مرزی و 30 نفر به عنوان گروه شاهد انتخاب و با پرسش نامه سبک های اسنادی Seligman و همکاران مورد آزمون قرار گرفتند. داده ها با روش تحلیل واریانس یک راهه تحلیل شدند.یافته ها: آزمون میانگین دو گروه مستقل نشان داد که اسناد افراد با صفات مرزی برای حوادث منفی، بیرونی تر، پایدارتر و کلی تر و برای حوادث مثبت، بیرونی تر و ناپایدارتر از گروه شاهد است. اما بین نمرات دو گروه در بعد کلی - جزیی حوادث مثبت تفاوتی مشاهده نشد.نتیجه گیری: به کارگیری سبک اسناد بیرونی در هر دو موقعیت منفی و مثبت در پژوهش حاضر نشان دهنده نقش مکانیسم دفاعی فرافکنی و تفکرات پارانوئیدی در تبیین های علی افراد با صفات مرزی است. مشابه بودن سبک اسناد در بعد پایدار - ناپایدار افراد افسرده و افراد با صفت مرزی می تواند به دلیل وجود ارتباط بین اختلال افسردگی و صفات مرزی باشد. همچنین یکسان بودن سبک های اسنادی افراد با صفت مرزی و افراد با صفت اسکیزوتایپی برای موقعیت های منفی در هر سه بعد، ممکن است ناشی از ویژگی های مشترکی باشد که بین آن ها وجود دارد.

زمینه و هدف: با توجه به رشد و توسعه جوامع بشری که در برخی مواقع باعث پیامدهای منفی از جمله استرس می شود، این پژوهش به منظور تعیین سهم عمل به باورهای دینی و خود کارامدی در پیش بینی میزان و نوع استرس ادراک شده دانشجویان انجام گرفت.مواد و روش ها: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. نمونه آماری این تحقیق شامل 200 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 89-1388 بودند، که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه های عمل به باورهای دینی Nilsson، خود کارامدی عمومی sherz و همچنین پرسش نامه استرس ادراک شده Kohen و همکاران استفاده شد. سپس داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی Pearson و تحلیل رگرسیون چندگانه به روش ورود مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: بین متغیر عمل به باورهای دینی و متغیر ادراک منفی از استرس رابطه منفی و با متغیرهای خود کارامدی و ادراک مثبت از استرس رابطه مثبت و معنی داری وجود داشت. همچنین بین متغیر خود کارامدی با متغیر ادراک منفی از استرس رابطه منفی و با ادراک مثبت از استرس رابطه مثبت و معنی دار به دست آمد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه استاندارد نشان داد که متغیرهای خود کارامدی و عمل به باورهای دینی متغیرهای معتبری برای پیش بینی ادراک منفی و مثبت از استرس در دانشجویان می باشند.نتیجه گیری: برای کاهش میزان استرس منفی دانشجویان بهتر است که دانشجویان با تلاش و پشتکار میزان رفتارهای مذهبی را در خودشان بالا ببرند تا از این طریق میزان سلامت روانی آن ها افزایش یابد.

زمینه و هدف: با شناسایی علل و عوامل مرتبط در بروز اعتیاد می توان از اشاعه اعتیاد و در نتیجه از پیدایش عوارض متعدد اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و روانی آن جلوگیری کرده، به اهداف پیش گیری دست یافت. این مطالعه با هدف تعیین نظرات معتادان بستری در مراکز ترک اعتیاد شهر کرمان در مورد عوامل که به روش متوالی انتخاب شده بودند، مرتبط در گرایش به استفاده از مواد مخدر انجام شد.مواد و روش ها: این مطالعه پیمایشی با 200 نفر از مردان معتاد تحت درمان در مراکز درمان شهر کرمان توسط پرسش نامه پژوهشگر ساخته انجام گرفت. این پرسش نامه مشتمل بر دو بخش، بخش اول شامل مشخصات فردی و بخش دوم شامل علل گرایش به استفاده از مواد مخدر در سه حیطه فردی، خانوادگی، اجتماعی جمع آوری شد. داده ها با استفاده از شاخص های مرکزی، پراکندگی و آزمون های غیر پارامتریک Mann Withney-u و Kruskal-Wallis مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: کمترین سن شروع اعتیاد 9 سالگی بود. از میان عوامل متعدد فردی، خانوادگی و اجتماعی به ترتیب «تقلید از بزرگ سالان معتاد» با 5.46 درصد، «اعتیاد والدین» با 5.53 درصد، «معاشرت با دوستان معتاد» با 78 درصد، بیشترین نقش را در گرایش به استفاده از مواد مخدر داشت.نتیجه گیری: خانواده و گروه هم سالان می توانند سبب افزایش آسیب پذیری در برابر گرایش به مصرف مواد مخدر و اعتیاد شوند.

زمینه و هدف: از عوامل موثر در گرایش به سوء مصرف مواد عوامل شخصیتی است. در میان ارزیابی های شخصیتی، هیجان خواهی پیش بینی قوی را برای شروع اولیه انواع سوء مصرف مواد نشان داده است. هدف این پژوهش، تعیین سطح هیجان خواهی در افراد معتاد و عادی با توجه به جنسیت است.مواد و روش ها: این مطالعه، به روش پس - رویدادی بر روی 90 نفر (با دامنه سنی 40-20 سال) از مراجعین به مراکز بهزیستی و مراکز درمان سر پایی در بخش های مختلف شهر تبریز و مرند در سال 1388 انجام شد که به طور تصادفی با روش نمونه برداری در دسترس انتخاب شده بودند. گروه مورد بر مبنای ملاک های تشخیصی DSM-IV-TR به سوء مصرف یا وابستگی به مواد آمفتامین مبتلا بودند. گروه دیگر، 60 نفر مرد، 30 نفر زن از افراد عادی جامعه که اعتیاد نداشتند از بین اقوام، همسایگان و دوستان انتخاب شدند. مجموع نمونه شامل 180 نفر بود. برای جمع آوری داده ها از آزمون هیجان خواهی Zuckerman استفاده شد. برای تحلیل آماری از آزمون تحلیل وایانس چند متغیره و آزمون پیگیری (LSD) استفاده شد.یافته ها: تفاوت معنی داری بین گروه معتاد و عادی در هیجان خواهی کلی و زیر مقیاس های آن شامل ماجراجویی، ملال پذیری، تنوع طلبی و هیجان خواهی نشان دادند و افراد معتاد در هیجان خواهی کلی و زیر مقیاس های هیجان خواهی نسبت به افراد عادی بالاتر بودند. همچنین مردان معتاد نسبت به زنان معتاد در هیجان خواهی، تنوع طلبی، ماجراجویی و هیجان خواهی کل بالاتر از زنان بودند. اما بین زنان و مردان معتاد در مولفه های ملال پذیری، تجربه طلبی و گریز از بازداری تفاوت معنی دار نبود.نتیجه گیری: اعتیاد به عنوان یک آسیب اجتماعی، هیچ گاه به طور کامل ریشه کن نخواهد شد، اما با تدبیر، اندیشه و تلاشی مخلصانه حداقل می توان آن را به کنترل در آورد. ارزیابی ویژگی های شخصیتی و هیجان خواهی در معتادان دربر دارنده اطلاعات مهمی برای تعریف، شناسایی و درمان این گروه است.

زمینه و هدف: اسکیزوفرنیا اختلال روان پزشکی مزمنی است که علایم مثبت و منفی در پیش آگهی آن نقش مهمی دارد و با کیفیت زندگی این بیماران مرتبط است. از این رو، این پژوهش با هدف تعیین رابطه علایم مثبت و منفی با کیفیت زندگی بیماران اسکیزوفرنیک مزمن بستری در بیمارستان سینای جونقان انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی، نمونه پژوهش کلیه بیماران اسکیزوفرنیک مزمن بستری در بیمارستان سینای جونقان استان چهارمحال و بختیاری بود، که در مجموع شامل 62 بیمار اسکیزوفرن بود. گردآوری داده ها با کمک پرسش نامه عوامل فردی و اجتماعی، پرسش نامه کیفیت زندگی بیماران اسکیزوفرن و پرسش نامه علایم مثبت و منفی Anderson انجام شد. تمامی بیماران اسکیزوفرنیک بستری بیمارستان سینا (62 نفر) با پرسش نامه کیفیت زندگی، پرسش نامه علایم مثبت و منفی و پرسش نامه عوامل فردی و اجتماعی توسط روان شناس بررسی شدند. سپس اطلاعات با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی ضریب همبستگی Pearson مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میانگین نمرات علایم منفی (32.57±99.67)، علایم مثبت (19.5±71.14) و کیفیت زندگی بیماران اسکیزوفرنیک 13.06±93.55 بوده است. همچنین ضریب همبستگی Pearson نشان داده است که علایم مثبت با کیفیت زندگی (P≤0.001, r=0.48) و علایم منفی با کیفیت زندگی (P≤0.01, r=0.38) رابطه معکوس معنی دار دارد. بدین صورت که با افزایش علایم مثبت و منفی، میانگین نمره کیفیت زندگی بیماران بالا می رود و میانگین نمره بیشتر به معنی داشتن مشکلات بیشتر در آن حیطه و کیفیت زندگی پایین تر است.نتیجه گیری: با توجه به این که علایم مثبت و منفی باعث افت کیفیت زندگی بیماران اسکیزوفرن می شود، با کاهش و کنترل این دسته از علایم می توان تا حدودی کیفیت زندگی این بیماران را بهبود بخشید و زندگی بهتری برای آنان فراهم کرد. بنابراین توجه به علایم بیماران و درمان به موقع آنان از اهمیت خاصی برخوردار است.