تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
سال:1388 | دوره:17 | شماره:4 (پیاپی 38) |تعداد مقالات:18

 بنه (پسته وحشی) درختی است که در بیشتر اقلیم های خشک و نیمه خشک ایران رویش دارد و منطقه خلخال یکی از رویشگاه های مهم آن در استان اردبیل است. به منظور شناخت شرایط رویشگاهی این گونه در منطقه خلخال، شش رویشگاه، بنه خلخال، مزرعه، نوده، کندرق، جعفرآباد و نیمهیل انتخاب و خصوصیات خاک، اقلیم، پستی و بلندی و رشد درختان بنه آنها مورد مطالعه قرار گرفتند. در کل 109 قطعه نمونه به مساحت 400 مترمربع به روش انتخابی تعیین و خصوصیات کمی درختان بنه شامل تعداد در قطعه نمونه، ارتفاع کل، قطر برابرسینه، رویه زمینی، طول تنه و قطر تاج اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که بنه در ارتفاع بین760 تا 1800 متر از سطح دریا و در رویشگاه هایی که متوسط بارندگی سالیانه 320 تا440 میلی متر و میانگین دمای سالیانه آنها بین 2/10 تا1/17 درجه سانتی گراد متغیر است، پراکنش دارد. خاک رویشگاه های پسته وحشی از نوع خاک های کم تحول یافته لیتوسول کم عمق تا نیمه عمیق می باشد. اسیدیته خاک از 4/7 تا 1/8 و هدایت الکتریکی آن 21/0 تا 39/0 دسی زیمنس بر متر متغیر است. بنه در منطقه شش تیپ غالب را تشکیل می دهد که عبارتند از: تیپ خالص بنه، تیپ ارس ـ افرا همراه بنه، تیپ سیاه تلو ـ بنه، تیپ بنه ـ بادام همراه قره میخ، تیپ ارس ـ بنه همراه بادام و تیپ سیاه تلو ـ ارس همراه بنه. نتایج آماربرداری نشان داد که میانگین قطر برابرسینه درختان بنه در رویشگاه مزرعه 6/14 سانتی متر و در رویشگاه نیمهیل 6/4 سانتی متر می باشد. حداکثر ارتفاع تنه در رویشگاه مزرعه 9/1 متر و حداقل آن در  رویشگاه جعفرآباد 81/0 متر ارزیابی شد. میانگین قطر تاج درختان 48/2 متر و میانگین ارتفاع کل درختان بنه 90/2 متر است که به دلیل قطع و بهره برداری بی رویه درگذشته، فاقد تنه واحدی می باشند.

اولین گام برای مطالعه واکنش گیاه به تغییرات طبیعی و مصنوعی محیط از قبیل دما، بارندگی، مواد غذایی، رطوبت خاک و غیره شناخت مراحل فنولوژیکی است. در این پژوهش مراحل فنولوژیکی یکصد اصله نهال کاج جنگلی (Pinus sylvestris) هر10-5 روز به صورت مشاهده ای بررسی گردید. میزان رشد طولی ساقه و برگ ها به وسیله کولیس و خط کش به منظور ترسیم نمودار سرعت رشد اندازه گیری شد. به استناد نتایج بدست آمده مراحل جوانه زنی نهال های یک، دو، سه و هفت ساله به ترتیب به 10، 10، 9 و 8 قسمت طبقه بندی شد ند. ترتیب وقوع مراحل فنولوژیکی نهال ها در نهال دوساله با نهال های مسن تر تفاوت اندکی داشت. نمودار سرعت رشد سیگموئیدی نهال های دوساله نشان داد که بخش میانی ساقه سال قبل تاثیر بیشتری در افزایش ارتفاع این نهال ها نسبت به بخش بالایی ساقه (راس رویشی) سال قبل داشته است. بنابراین هر عاملی که باعث افزایش طول بخش میانی ساقه نهال یک ساله گردد به نوبه خود باعث افزایش رشد طولی ساقه اصلی در دوسالگی نیز می شود. افزایش طول ساقه نهال های دوساله در پایان فصل رویش تحت تاثیر مرحله فنولوژیکی رشد نوشاخه تابستانه (Lammas shoot) است. مرحله ظهور جوانه های برگی مصادف با حداکثر شدت رشد طولی ساقه نهال ها و درختان جوان کاج می باشد.

گونه های پسته وحشی، بنه (Pistacia atlantica) و کلخونگ (Pistacia khinjuk) از گونه های خشکی پسند منطقه رویشی ایران و تورانی هستند. گسترشگاه های پسته وحشی در استان فارس به مساحت 3200000 هکتار در چهار تیپ جنگلی کیکم - بنه، بادام - پسته وحشی (بنه و کلخونگ)، بلوط - پسته وحشی و پسته وحشی مشاهده می شوند. با استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی نقشه پراکنش گسترشگاه های پسته وحشی، طبقات ارتفاعی، شیب و جهت شیب در مقیاس 1:250000 در استان فارس تهیه گردید و سپس نقشه پراکنش با هر یک از نقشه های طبقات ارتفاعی، شیب و جهت شیب در هم ادغام شدند. نتایج آماری با آزمون F مقایسه و مشخص شد که 57% این گسترشگاه ها در ارتفاع 1000 تا 2000 متر از سطح دریا و 5/25% آنها در طبقه شیب  بین 15% تا 30% واقع شده است. 66% جهت جغرافیایی در این رویشگاه ها شمالی و جنوبی است.

هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر مبدا بذر بر خصوصیات مورفولوژیک، درصد سبز شدن و صفات بنیه اولیه بذر بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl) در نهالستان بوده است. بذرها از چهار رویشگاه (مبدا) جنگلی حوزه زاگرس جنوبی (استان های کهگیلویه و بویراحمد و فارس) واقع در ارتفاعات 850 ، 1100، 1500 و 2100 متر بالاتر از سطح دریا جمع آوری و در نهالستان شهید روستا، آب باریک فارس (1700 متر از سطح دریا) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار کاشته شدند. نتایج نشان داد که اثر مبدا بذرها بر روی صفات مورفولوژیک بذر (طول بذر، قطر بذر و وزن هزار دانه)، سبز شدن (درصد سبز شدن، سرعت سبز شدن و میانگین مدت سبز شدن)، مشخصه های رشد نونهال (طول ساقه، وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ و سطح برگ) و شاخص بنیه گیاهچه معنی دار است (p<0.01)  بیشترین مقدار صفات طول ساقه، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، سطح برگ و شاخص بنیه گیاهچه مربوط به بذرهای ارتفاع پایین (850 متر) بود. همبستگی ارتفاع از سطح دریای مبدا بذر با میانگین مدت سبز شدن مثبت و معنی دار (p<0.01) و با دیگر صفات اندازه گیری شده منفی و معنی دار بود (p<0.01) نظر به این که درصد سبز شدن، سرعت سبز شدن، میانگین مدت سبز شدن، طول ساقه و شاخص بنیه گیاهچه به عنوان معیارهای ارزیابی بنیه بذر در مراحل ابتدایی رشد محسوب می گردند، می توان اظهار داشت که بذرهای ارتفاع پایین از این لحاظ مناسب تر هستند.

به منظور انتخاب و معرفی کلن های برتر صنوبر، 10 کلن از گونه  Populus nigra که در خزانه سلکسیون برتری خود را نشان داده بودند، طی یک مرحله هشت ساله در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در فواصل کاشت 3×3 متر در ایستگاه تحقیقاتی مهرگان کرمانشاه مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از اتمام مرحله اول رویش به مدت 8 سال و بهره برداری از درختان موجود و تولید جست های جدید از کنده های باقی مانده در سال اول، همه جست ها به جز بهترین و قوی ترین آنها حذف و در طول دوره آزمایش مبارزه با علف های هرز به صورت دستی و آبیاری متداول به روش جوی - پشته انجام شد. در پایان هر فصل رویش مشخصه های قطر برابرسینه و ارتفاع درختان اندازه گیری شدند. مشخصه های رویش جاری ارتفاع، رویش جاری قطر، میزان حجم چوب تولیدی در هکتار و متوسط حجم چوب تولیدی در هکتار محاسبه شد. تجزیه واریانس ساده برای ارتفاع، قطر و میزان حجم چوب تولیدی در هکتار درختان، تجزیه واریانس مرکب برای ارتفاع، قطر، میزان حجم چوب تولیدی در هکتار و میزان رویش جاری سالیانه ارتفاع و قطر انجام شد و کلن ها بر اساس میانگین های محاسبه شده گروه بندی شدند. این آزمایش نشان داد که از میان کلن های تاج بسته کاشته شده با توجه به میزان ارتفاع، قطر برابرسینه، رویش جاری ارتفاعی، رویش جاری قطری و حجم چوب تولیدی در هکتار، کلن های P. nigra 56/75، P. nigra 63/135، P. nigra 56/52، P. nigra 56/32 و P.nigra mehregan به ترتیب با 65/46، 03/34، 18/30، 03/30 و 84/28 مترمکعب در هکتار و در سال نسبت به سایر کلن ها تولید بیشتری داشته  که برای کشت انبوه در استان معرفی می شوند.

زالزالک از تیره گل سرخ (Rosaceae) و از جمله درختانی است که دارای مصارف دارویی و زینتی می باشد. بذر این جنس دارای مشکل جوانه زنی است، به طوری که ممکن است 2 تا 3 سال جوانه نزند. در زمینه جوانه زنی گونه های مختلف این جنس تحقیقات محدودی صورت گرفته  است. به همین علت در این تحقیق در مورد جوانه زنی بذر سه گونه زالزالک بومی ایران یعنی Crataegus babakhanloui، C. aminii  و C. persica تحقیقاتی انجام و بهترین و موثرترین تیمار معرفی گردید. برای بررسی جوانه زنی و شکستن خواب بذرهای سه گونه یادشده، آزمایش هایی با 4 تیمار و 3 تکرار به صورت طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها شامل خراش دهی پوسته و اعمال گرمادهی و سرمادهی متناوب بودند. نتایج نشان داد که در تمام تیمارها برای نفوذپذیرتر کردن پوسته و شکستن خواب بذر، خراش دهی مکانیکی موثر است. سرعت جوانه زنی در تیمار 4 (قرار دادن بذرها در آب روان به مدت 24 ساعت، سپس سه ماه گرمادهی (°C 18) و به دنبال آن 5/4 ماه سرما دهی) در بین همه گونه ها دارای بیشترین مقدار می باشد. بیشترین درصد جوانه زنی در تیمار 3 (کاشتن بذرها در هوای آزاد در اوایل تابستان) نشان دهنده موفقیت این تیمار است. با توجه به تعداد دانه در هر میوه و تعداد دانه های جنین دار در هر میوه مشخص گردید که بیش از 80% از میوه ها دارای یک جنین می باشند.

جنگل های طبیعی پده که در حاشیه رودخانه های استان خوزستان عرصه وسیعی را پوشانده اند، با تخریب فراوان مواجه می باشند. بدین ترتیب جنگل کاری  ممکن است راه حل مناسبی برای احیای این بیشه زارهای تخریب یافته باشد. کاشت گونه های Eucalyptus camaldulensis، Acacia salicina  و Dalbergia sissoo در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه بلوک در سال 1372 در حاشیه رودخانه دز صورت گرفت. برای ارزیابی ماکروفون خاک در اواسط آبان 1387 با استفاده از دو قطعه نمونه به ابعاد  0.5×0.5 متر در هر کرت آزمایشی، جانداران موجود در لاشریزه و خاک تا عمق 25 سانتی متری به طور دستی و به سرعت خارج شده و در کیسه هایی جمع آوری شدند. سپس تعداد و وزن تازه آنها در آزمایشگاه اندازه گیری گردید. در مجموع 18 نمونه برداشت شد. در این تیمارها کرم خاکی بیشترین بخش ماکروفون خاک را تشکیل می داد. تعداد و زیوزن کرم خاکی در خاک آکاسیا بیشتر بود، اما در مورد بندپایان در تیمارهای مختلف تفاوت معنی داری وجود نداشت، به دلیل این که بخش عمده ماکروفون خاک را کرم  خاکی تشکیل داده است، بنابراین همان تفاوت هایی که در فراوانی کرم خاکی وجود داشت در مورد ماکروفون هم مشاهده شد. فراوانی و زیوزن کرم خاکی و ماکروفون خاک با نسبت کربن به ازت همبستگی منفی داشت. کمتر بودن فراوانی و زیوزن کرم خاکی در عرصه اکالیپتوس می تواند به علت وجود ترکیبات فنولیک برگ اکالیپتوس و محدودیت ازت در خاک باشد. به طورکلی می توان چنین نتیجه گرفت که جنگل کاری گونه های مختلف تاثیر متفاوتی بر روی فراوانی و زیوزن ماکروفون خاک به ویژه کرم خاکی داشته است. با توجه به افزایش ماکروفون خاک و ایجاد خاک با حاصل خیزی بهتر به وسیله آکاسیا، این گونه برای جنگل کاری در منطقه مناسب تشخیص داده شد.

پایه و اساس سنجش از دور به ویژه سنجش از دور ابر طیفی برای تشخیص گونه ها و تهیه نقشه تیپ جنگل، آگاهی از چگونگی انعکاس طیفی گونه های موردنظر می باشد. بخشی از سنجش از دور به نام طیف سنجی زمینی به تعیین این مشخصه های طیفی می پردازد و سعی در ایجاد کتابخانه های طیفی (Spectral library) پدیده  ها دارد. در این راستا و با هدف تعیین مشخصه طیفی برگ مهمترین گونه های درختی جنگلهای شمال ایران، برای اولین بار با همکاری دانشگاه واخنینگن هلند، یک دستگاه طیف سنج زمینی پیشرفته در تابستان 1386 وارد ایران شد و مشخصه های طیفی برگ پنج گونه راش، ممرز، توسکای ییلاقی، بلندمازو و انجیلی در جنگل آموزشی- پژوهشی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران مورد اندازه گیری قرار گرفت. در مجموع 321 نمونه مجموعه برگ از 107 درخت از گونه های یادشده، در دامنه ارتفاعی 250 تا 2200 متر از سطح دریا، در شرایط مناسب و نور طبیعی اندازه گیری شد. از هر نمونه مجموعه برگ به طور متوسط 100 اسکن انجام و میانگین گیری شد. پس از بررسی های اولیه کیفیت داده ها و حذف داده های نویز، منحنی انعکاس طیفی گونه های یادشده در طول موج 350 تا 2500 نانومتر تهیه شد. به منظور بررسی تفاوت های احتمالی بازتاب طیفی گونه ها، پنج شاخص گیاهی مهم و حساس به غلظت کلروفیل محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. شاخص های Vogelmann و نسبت ساده، تفاوت معنی داری (به احتمال 99%) را به ترتیب بین گونه ممرز با گونه های راش، بلندمازو و توسکای ییلاقی و همچنین گونه انجیلی با گونه های بلندمازو و توسکای ییلاقی نشان می دهد. دیگر شاخص ها تفاوت معنی داری را بین بازتاب طیفی برگ گونه ها نمایان نکردند. برای بررسی کامل تر تفاوت طیفی گونه ها، تعیین میزان کلروفیل برگ، محاسبه شاخص های حساس به دیگر رنگدانه ها و رطوبت برگ توصیه می شود.

هدف از این مطالعه، بررسی گروه گونه های بوم شناختی در رابطه با برخی عوامل فیزیوگرافی و فیزیکی و شیمیایی خاک در حوزه ارشت به مساحت تقریبی 510 هکتار در منطقه حفاظت شده کبیرکوه ایلام است. برای این منظور 67 قطعه نمونه به ابعاد 20×20 متر به صورت منظم- تصادفی (با فواصل 150 متری) در منطقه پیاده شدند. در داخل قطعات نمونه، نوع گونه، تعداد و درصد پوشش درختان و درختچه ها با اندازه گیری قطر کوچک و بزرگ تاج مشخص شدند. برای برداشت پوشش علفی، درصد پوشش هر گونه علفی در سطح چهار میکروپلات 5/1 مترمربعی با استفاده از مقیاس دمین (Domin) مشخص شد. از روش های آنالیز تطبیقی متعارف (CCA) و آنالیز دوطرفه گونه های شاخص (TWINSPAN) برای طبقه بندی رویشگاه و تعیین گروه های بوم شناختی و تعیین روابط آنها با عوامل محیطی استفاده شد. نتایج نشان داد که شش گروه گونه در منطقه مورد مطالعه وجود دارند. در این تفکیک برخی عوامل فیزیکی و شیمیایی خاک و عوامل فیزیوگرافی نقش داشتند. نتایج نشان داد که مهمترین عوامل محیطی موثر در استقرار و پراکنش گروه های بوم شناختی شامل بافت خاک، آهک، ازت، کربن آلی، ارتفاع از سطح دریا و شیب می باشند.

به منظور ارزیابی و مقایسه تصاویر ماهواره ای ETM+ و LISS III در تهیه نقشه تیپ در جنگلهای زاگرس، پنجره ای از تصاویر چندطیفی و پانکروماتیک سنجنده های ETM+ ماهواره Landsat 7 و LISS III ماهواره IRS-P6 از جنگل های قلاجه استان کرمانشاه انتخاب گردید. پس از بررسی کیفیت داده ها هیچ گونه خطای رادیومتری مشاهده نگردید.تطابق هندسی تصاویر با استفاده از 55 نقطه کنترل زمینی و خطای RMSE برابر 39/0 در جهت محور X و 46/0 در جهت محور Y برای تصاویر ETM+ و با 34 نقطه کنترل زمینی و RMSE برابر 67/0 در جهت محور X و 58/0 در جهت محور Y برای تصاویر LISS III انجام گردید. عملیات  پردازش تصاویر از جمله تبدیل PCA، تبدیل تسلدکپ و ایجاد شاخص های گیاهی مناسب منطقه بر روی تصاویر مربوطه صورت گرفت. برای تهیه نمونه های تعلیمی و برآورد صحت طبقه بندی ها، نقشه واقعیت زمینی نمونه ای از طریق آماربرداری منظم - تصادفی (سیستماتیک) و با 114 قطعه نمونه به ابعاد 60×60 متر تهیه شد و تعداد 5 تیپ بلوط خالص، بلوط غالب، بنه غالب، کیکم غالب و آمیخته از طریق درصد غلبه تاج پوشش گونه ها تعیین گردید. پس از انتخاب نمونه های تعلیمی و مجموعه باندهای مناسب، طبقه بندی داده ها به روش نظارت شده و با استفاده از روش های حداقل فاصله از میانگین، الگوریتم حداکثر تشابه و متوازی السطوح انجام شد که الگوریتم حداکثر تشابه برای طبقه بندی مناسب تشخیص داده شد. نتایج ارزیابی ها نشان داد که میزان صحت کلی و ضریب کاپا برای تیپ بندی پنج طبقه ای برای تصاویر ETM+، به ترتیب 57/44% و 18/0 و برای تصاویر LISS III، به ترتیب 6/50% و 32/0 بوده است. پس از ادغام طبقات 1 و 2 مقدار صحت کلی و ضریب کاپا به ترتیب برابر 08/61 و 21/0 برای تصاویر ETM+ و 44/71 و 33/0 برای تصاویر LISS III بدست آمد که در نهایت با ادغام طبقات 3، 4 و 5، طبقه بندی برای 2 تیپ کلی بلوط و آمیخته انجام شد که این مقادیر به ترتیب 1/74 و 37/0 برای تصاویر ETM+ و 7/77 و 41/0 برای تصاویر LISS III بدست آمد. باز بودن تاج پوشش و همچنین اختلاط بازتاب خاک و پوشش گیاهی در این منطقه مانع از دستیابی به نتایج مطلوب تر گردید. نتایج نشان دهنده قابلیت نسبتا بهتر داده های سنجنده LISS III در مقایسه با ETM+ می باشد و انجام تحقیقات مشابه در مناطق دیگر و استفاده از داده های با قدرت تفکیک طیفی بیشتر توصیه می گردد.

به منظور بررسی رویش و تولید چوب توده دست کاشت زربین در سن 22 سالگی در منطقه کردکوی، 101 هکتار از جنگل کاری این منطقه با فاصله کاشت 2×2 انتخاب شد. با توجه به خالص و همسال بودن توده، تعداد 30 قطعه نمونه دو آری به روش منظم- تصادفی (سیستماتیک) انتخاب و در هر قطعه نمونه قطر برابرسینه تمامی درختان و ارتفاع درختان شاهد اندازه گیری شد. همچنین تعداد 53 اصله درخت به منظور تهیه جدول حجم، بر اساس طبقات قطری در داخل قطعات نمونه قطع شدند. نتایج نشان داد که درصد زنده مانی 72/58% بوده است. مشخصه های کمی محاسبه شده عبارتند از: میانگین قطر 2/15 سانتی متر، میانگین ارتفاع 02/14 متر، سطح مقطع 35/24 مترمربع در هکتار، حجم سرپای توده 31/157 سیلو در هکتار و میانگین رویش حجمی سالیانه 15/7 سیلو در هکتار.نتایج مطالعه نشان داد که این توده جنگل کاری زربین در مقایسه با توده-های دیگر جنگل کاری شده در داخل و خارج از کشور از وضعیت مناسب تری برخوردار می باشد.

تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر اجرای طرح های مدیریتی بر جنگل، با مقایسه خصوصیات کمی و کیفی جنگل مدیریت شده و شاهد انجام شد. به این منظور پارسل 149 سری شوراب و پارسل 218 سری جمند از حوضه 45 گلبند به ترتیب به عنوان پارسل های مدیریت شده و شاهد انتخاب شدند. سپس آماربرداری به روش منظم – تصادفی (سیستماتیک) با قطعات نمونه 10 آری در شبکه ای به ابعاد 125×80 متر در هر دو پارسل انجام و مشخصه های قطر برابرسینه، ارتفاع و کیفیت درختان اندازه گیری و ثبت شدند. نتایج بدست آمده نشان دهنده تغییر شرایط در جنگل مدیریت شده به نفع گونه ممرز برای رقابت با سایر گونه ها بوده، به طوری که تیپ این جنگل از راش- ممرز به ممرز- راش تغییر یافته است. از نظر تنوع گونه ای و درجه های کیفی مطلوب نیز، جنگل مدیریت شده شرایط ضعیف تری را نسبت به جنگل شاهد نشان داد. همچنین مشخص گردید که با باز شدن فضا، فراوانی گونه نورپسندتر (ممرز) افزایش یافته و در نتیجه سرعت رسیدن جامعه به شرایط کلیماکس کند شده، به طوری که ممرز در پارسل مدیریت شده در مقایسه با پارسل شاهد برتری خود را از لحاظ تعداد در طبقات قطری نسبت به راش دیرتر از دست داده است. همچنین نتایج آزمون t نشان داد که در پارسل مدیریت شده تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد بین حجم در هکتار گونه های راش و ممرز با پارسل شاهد وجود دارد.

به منظور بررسی امکان نگهداری بذر گونه Eucalyptus microtheca در شرایط فراسرد، از پیش تیمارهای گلیسرول 30 درصد، محلول ویتریفیکاسیون گیاهی Plant Vitrification Solution 2) یا (PVS2 و کاهش رطوبت بذر (Desiccation) استفاده شد. بذرهای پیش تیمار شده به مدت یک هفته در ازت مایع با دمای Cº-196 نگهداری شدند و پس از خروج از ازت مایع در معرض شوک حرارتی (Cº+42) قرار گرفتند. پس از اعمال شوک حرارتی نیمی از بذرها بر روی کاغذ مرطوب کشت و به ژرمیناتور با دمای Cº+24 منتقل شدند. نیمی دیگر درون گلدان حاوی خاک معمولی و پیت  ماس کشت و به گلخانه با دمای   Cº+20 انتقال یافتند. بذر تیمارهای مختلف که مرحله ماندگاری را در شرایط فراسرد گذرانده بودند، ضمن احیا مجدد قادر به جوانه زنی و تولید گیاهچه بودند. بذرهای تیمارهای مختلف فراسرد که در شرایط ژرمیناتور و گلخانه رشد کردند، تفاوت معنی داری با بذرهای شاهد نداشتند و رشد گیاهچه ها طبیعی و عاری از هر گونه آثار سوء بود. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که با توجه به کاهش شدید فعالیت های متابولیک و فیزیولوژیک موجود زنده در این دما، امکان نگهداری بلندمدت بذر گونه E. microtheca در شرایط فراسرد کاملا امکان پذیر بوده و می توان انتظار داشت که بذرهای این گونه را بتوان با استفاده از تکنولوژی فراسرد برای مدت زمان بسیار طولانی حفظ نمود.

 سطح زیادی از جنگل های ایران در ناحیه ایرانی- تورانی قرار گرفته است. استفاده بی رویه از جنگل های این ناحیه در سالیان متمادی موجب شده که این جنگل های با ارزش به اکوسیستم های حساس و شکننده ای تبدیل شوند.مشخصه تاج پوشش به عنوان مهمترین مشخصه برای آگاهی از وضعیت کمی جنگل و بررسی و پایش تغییرات آن محسوب می شود. امروزه استفاده از عکس های هوایی با توجه به گستردگی، هزینه کم و سرعت عمل زیاد در مقایسه با عملیات زمینی، گسترش زیادی یافته است. بنابراین در این تحقیق سعی شده که با تفسیر رقومی- بصری عکس های هوایی و استفاده از آماربرداری صددرصد زمینی، تغییرات کمی ذخیره گاه بلوط سرسختی طی یک دوره زمانی50 ساله بررسی شود. بدین منظور عکس های هوایی دو دوره 1334 و 1374 ارتوفتو شد و تغییرات کمی طی این دو دوره با آماربرداری صددرصد که در سال 1386 انجام شد، مقایسه گردید. نتایج نشان داد که طی دوره 40 ساله اول، تاج پوشش 6 درصد کاهش یافته و از 41 درصد به 35 درصد رسیده است. ولی از سال 1374 درصد تاج پوشش با افزایش 5 درصدی که نتیجه مدیریت صحیح بوده به 40 درصد در سال 1386 رسیده است.

افزایش تقاضا برای تولیدات چوبی در دنیا، منجر به افزایش فشار بر جنگل های طبیعی شده است. دوره بهره برداری کوتاه- مدت و ارتقا تولیدات چوبی در کاهش این فشار موثر بوده و صنوبرها با توجه به خصوصیات متنوع خود می توانند در رفع این مشکل کمک نمایند. این طرح با هدف افزایش تولید در واحد سطح، با انتخاب کلن های پرتولید اجرا گردیده است. در این طرح 21 کلن بومی و غیربومی با تاج بسته در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی ارزیابی شده اند. ضمن انجام عملیات نگهداری سالیانه، مشخصه های قطر و ارتفاع درختان اندازه گیری و محاسبه رویش جاری، متوسط و کل حجمی انجام شد که در نتیجه بیشترین مقادیر قطر برابرسینه، ارتفاع و متوسط رویش حجمی در کلن P.nigra 56/72 به ترتیب 7/20 سانتی متر، 57/17 متر و 55/36 مترمکعب در هکتار و در سال برآورد گردید. ارقام مناسب برای معرفی، توسعه و اصلاح صنوبرکاری های استان به ترتیب کلن های P.nigra 56/72، P.nigra 72/19، P.nigra 72/5 وP.nigra betulifolia  می باشند.