مدیریت اطلاعات سلامت
سال:1397 | دوره:15 | شماره:4 (پیاپی 62) |تعداد مقالات:8

مقدمه: سواد اطلاعات درمان به اطلاعات درمانی بیماران در طول فرایند درمان می پردازد که باید به درستی تعیین و هدایت گردد. پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی پرسش نامه کسب سواد اطلاعات درمان بیماران مبتلا به سرطان انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع پیمایشی بود و جامعه مورد آزمون برای تعیین روایی و پایایی نهایی پرسش نامه، 570 بیمار مبتلا به سرطان بودند که مراحل درمانی خود را در بیمارستان امید مشهد سپری می نمودند. پرسش نامه در بازه زمانی تیر ماه سال 1396 بین نمونه ای متشکل از 227 بیمار توزیع گردید. روایی محتوایی با استفاده از شاخص نسبت روایی محتوا CVR (Content Validity Ratio) و شاخص روایی محتوا CVI (Content Validity Index) و روایی سازه با استفاده از آزمون کرویت نمونه Bartlett تعیین شد. ضریب Cronbach's alpha نیز جهت سنجش پایایی پرسش نامه مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: از بین 40 گویه پرسش نامه، 37 گویه با شاخص CVR برابر با 76/0 مورد پذیرش قرار گرفت که نشان از روایی ابزار داشت. تحلیل روایی سازه ابزار تهیه شده، 258/8250 و سطح معنی داری 001/0 بود که نشان داد اندازه نمونه برای انجام تحلیل عاملی مؤلفه های اطلاع یابی بیماران مناسب می باشد. همچنین، نتایج تحلیل عاملی حاکی از آن بود که پرسش نامه تهیه شده، ابزاری چند بعدی و دارای 6 مؤلفه است که بر طبق درصد واریانس و ارزش ویژه شامل «داروها، شیوه درمان، تغذیه، آزمایش ها، هزینه های درمان و ورزش» بود. ضریب Cronbach's alpha حاصل شده برای تمامی مؤلفه های پرسش نامه نیز از 7/0 بیشتر بود که بیان کننده پایایی ابزار می باشد. نتیجه گیری: بر مبنای پرسش نامه تدوین شده، این امکان برای کادر درمانی میسر خواهد شد که نیاز اطلاعاتی بیماران مبتلا به سرطان را در مؤلفه های مختلف سواد اطلاعات درمان تشخیص دهند و بر اساس آن، نیاز اطلاعاتی آنان را مرتفع سازند.

مقدمه: سنجش کارایی و بهره وری، یکی از مهم ترین چالش های پیش روی مدیران در مراکز بهداشتی و درمانی می باشد. مطالعه حاضر با هدف توسعه رویکردی تلفیقی از تحلیل پوششی داده ها DEA (Data Envelopment Analysis) و شاخص Malmquist جهت ارزیابی عملکرد تیم های سلامت خانواده بهداشت و درمان صنعت نفت اصفهان انجام شد. روش بررسی: این تحقیق از نوع همبستگی بود و در آن با تعریف شاخص های ورودی و خروجی تأثیرگذار بر عملکرد تیم های سلامت خانواده صنعت نفت اصفهان، کارایی در دو بازه زمانی مختلف مشخص و با محاسبه چهار تابع مسافت، میزان رشد بهره وری واحدها در طول این دو بازه زمانی نیز تعیین گردید. داده ها از نرم افزار سلامت خانواده نفت (سخن) استخراج شد و کارایی نسبی و نرخ رشد بهره وری با استفاده از روش DEA و شاخص بهره وری Malmquist مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، با تحلیل حساسیت، خروجی های تأثیرگذار بر کارایی واحدها مشخص گردید. یافته ها: تیم های سلامت خانواده نفت اصفهان در دو بازه زمانی مختلف بر اساس کارایی نسبی رتبه بندی شدند و نرخ رشد بهره وری آن ها در این فاصله مشخص گردید. مهم ترین شاخص تأثیرگذار بر کارایی و بهره وری، تعداد ویزیت پزشک خانواده بود. داده های مورد نیاز در بازه زمانی سال های 1394 و 1395 جمع آوری شد. نتیجه گیری: تصمیم گیری بر اساس معیارهای مختلف را می توان از جمله مهم ترین دستاوردهای این روش بیان نمود که امکان ارزیابی کارایی و بهره وری را در حوزه سلامت میسر می سازد. توسعه کاربردی تحقیق حاضر می تواند برای ارتقای ظرفیت در حوزه های مختلف خدمات بهداشتی-درمانی و صرفه جویی در منابع مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: طی سال های اخیر، با افزایش هزینه های بهداشت و درمان و اهمیت کارکرد مؤثر این بخش به دلیل رابطه مستقیم با جان انسان ها، بهبود عملکرد آن مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. هدف از انجام مطالعه حاضر، ارزیابی عملکرد سریع اورژانس بیمارستان بر اساس اصول ناب بود. روش بررسی: به منظور تحقق پیاده سازی جامع مفهوم ناب که یکی از ابزارهای مهم بهبود محسوب می شود، مدل ارزیابی عملکرد Goodson برای بخش اورژانس توسعه یافته است. در این روش، از تیم ارزیابی عملکرد شامل خبرگان ناب و پرسش نامه و برگه سنجش معیارها به عنوان ابزار اندازه گیری استفاده گردید و در نهایت، مدل در یکی از مراکز بزرگ اورژانس شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: معیارهای ناب بر اساس ویژگی های منحصر به فرد بخش اورژانس تعریف شد و پرسش نامه مخصوص با توجه به مدل اصلی طراحی گردید. نتیجه گیری: سرعت عمل مدل طراحی شده به مدیران این بخش ها کمک می کند تا بدون صرف هزینه و اطلاعات زیاد و در اسرع وقت، نقاط ضعف سازمان را در راستای ناب سازی شناسایی کنند و نسبت به برطرف نمودن آن اقدام نمایند. این روش یک رویکرد موازی و مکمل با سایر روش های ارزیابی عملکرد می باشد.

مقدمه: وجود اطلاعات باکیفیت، لازمه برنامه ریزی، تصمیم گیری و نظارت بر عملکرد می باشد. ابزارهای ارزیابی عملکرد مدیریت سیستم روتین اطلاعات سلامت PRISM (Performance of Routine Information Systems Management)، به عنوان ابزار ارزیابی کیفیت داده ها (اطلاعات)، کاربرد بین المللی دارند. بنابراین، هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی پایایی و روایی این ابزارها بود. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی انجام شد. برای بررسی پایایی و روایی، ابتدا ابزارها به فارسی روان برگردانده شد. به منظور بررسی روایی، از نظرات 20 نفر عضو پنل کارشناسان خبره استفاده گردید. پایایی این ابزارها نیز با به کارگیری در 50 واحد مراقبت بهداشتی اولیه استان مازندران و استفاده از شاخص Kuder-Richardson و ضریب همبستگی Cronbach's alpha تعیین شد. یافته ها: روایی محتوایی ابزارهای PRISM مورد تأیید پنل تخصصی قرار گرفت. این افراد با حفظ ساختار و ابعاد اصلی آن ها و انجام تغییراتی شامل حذف، اضافه و یا تغییر ساختار برخی سؤالات، آن را به ابزاری قابل استفاده در نظام اطلاعات بهداشتی کشور تبدیل کردند. در رابطه با پایایی این ابزارها، شاخص Kuder-Richardson، 72/0 و ضریب Cronbach's alpha، 77/0 به دست آمد. نتیجه گیری: ابزارهای بررسی شده PRISM با هدف ارزیابی کیفیت داده ها و اطلاعات بهداشتی روتین و ارزیابی عملکرد نظام ثبت اطلاعات بخش بهداشت کشور، ابزارهای مناسبی می باشند.

مقدمه: مادران، یکی از گروه هایی هستند که توجه به نیازهای اطلاعات سلامتشان از اهمیت زیادی برخوردار است؛ چرا که آن ها مسؤولیت پرورش نسل آینده را بر عهده دارند. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف تعیین نیازهای اطلاعات سلامت مادران کودکان کمتر از دو سال مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی-پیمایشی بود و جمعیت مورد نظر را مادران کودکان کمتر از دو سال مراجعه کننده به مراکز جامع سلامت شهر بوشهر تشکیل داد. جهت جمع آوری داده ها، از پرسش نامه پژوهشگر ساخته استفاده گردید که اعتبار آن به روش اعتبار محتوا و صوری به شیوه کیفی و کمی و پایایی آن از طریق آزمون-بازآزمون و محاسبه ضریب Cronbach's alpha مورد تأیید قرار گرفت. روش نمونه گیری به صورت سهمیه ای در دسترس بود و برای توصیف اطلاعات از آماره های توصیفی استفاده شد. یافته ها: مهم ترین نیاز اطلاعات مادران در مورد سلامت خود و کودکشان به ترتیب در ارتباط با رفتار صحیح با کودک و ارتباط صحیح با همسر و دیگر فرزندان عنوان شد. مهم ترین انگیزه مادران جهت جستجوی اطلاعات، علاقمندی به کسب اطلاعات و مهم ترین منبع مورد استفاده آن ها پزشک بود. نتیجه گیری: مادران در مورد سلامت خود و کودکشان نیاز زیادی به اطلاعات دارند و این مطلب نشان می هد که اطلاعات فعلی از جامعیت کاملی برای پاسخگویی به نیازهای مادران برخوردار نیست.

مقدمه: سواد سلامت یک مسأله جهانی می باشد و به دلیل نقش آن در نحوه تصمیم گیری اشخاص در زمینه های مرتبط با سلامت، به عنوان یکی از ابزارهای اساسی ارتقای سطح سلامت جامعه مورد توجه سیاست گذاران قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف تعیین سطح سواد سلامت دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تبریز بر اساس ویژگی های جمعیت شناختی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری آن شامل دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر تبریز (25112 نفر) بود. حجم نمونه با استفاده از جدول Morgan، 387 نفر تعیین گردید که نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شدند. داده ها به وسیله پرسش نامه استاندارد سواد سلامت منتظری و همکاران متشکل از 5 بعد و 33 گویه جمع آوری شد و سپس با استفاده از آزمون MANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: تفاوت معنی داری بین میزان نمرات سواد سلامت دانش آموزان سه گروه سنی و ابعاد آن شامل دسترسى ، خواندن، فهم، ارزیابى و تصمیم گیری وجود داشت. همچنین، تفاوت معنی داری بین میزان نمرات خواندن، فهم، ارزیابی و تصمیم گیری دانش آموزان نواحی پنج گانه مشاهده گردید، اما تفاوت بین میزان نمرات دسترسی دانش آموزان نواحی مختلف معنی دار نبود. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده می تواند برای برنامه ریزی های آموزش و پرورش جهت بهبود سواد سلامت دانش آموزان استفاده گردد. ضمن این که دانش آموزانی که از این طریق امکان پیشرفت تحصیلی بیشتری خواهند داشت، از جمله بهره برداران اصلی نتایج مطالعه حاضر می باشند.

مقدمه: سیستم های مراقبت سلامت، سیستم های پیچیده ای می باشند که تحلیل و مهندسی مجدد آن ها دشوار است. مهندسان سیستم سلامت اغلب برای مدل سازی و شبیه سازی بخش های مختلف این سیستم ها، به زبان مدل سازی یکپارچه UML (Unified Modeling Language) تکیه می کنند. هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی پرکاربرد ترین و کم کاربردترین نمودارهای UML و همچنین، دامنه کاربردهای این زبان در حوزه مراقبت سلامت جهت مستند سازی، تحلیل و طراحی کارامد سیستم ها بود. روش بررسی: این مطالعه به صورت مروری نظام مند انجام شد و در آن مقالات مربوط به کاربرد های UML در حوزه مراقبت سلامت طی بازه زمانی March سال 2010 تا July سال 2017 با استفاده از کلید واژه های معتبر از پایگاه های داده ای Elsevier، PubMed، ProQuest، Web of Science و Scopus استخراج گردید. پس از غربالگری عنوان و چکیده تمام مقالات، 48 مقاله انتخاب و طی برگزاری دو جلسه هم اندیشی 12 ساعته مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. یافته ها: سه نمودار کلاس، فعالیت و مورد کاربرد و چهار نمودار مؤلفه، همکاری، شیء و پروفایل به ترتیب پر کاربردترین و کم کاربردترین نمودارهای UML در طراحی و مدل سازی حوزه های مختلف مراقبت سلامت بودند. در دامنه کاربردها، گروه های زیرساخت ها، مدیریت بیماری ها و کشف دانش به ترتیب بیشترین استفاده از UML را داشتند. نتیجه گیری: با توجه به این که UML تمام جنبه های سیستمی اعم از سخت افزار و نرم افزار را در سه حوزه زیرساخت ها، مدیریت بیماری ها و کشف دانش در برمی گیرد، می توان گفت که طراحی و مدل سازی این دامنه کاربردها با UML، امکان مهندسی مجدد و ارتقای سازمان ها را تسهیل می نماید و سیستم های تعاملی را به منظور حمایت از ارتباط بین بخش های مختلف سیستم مراقبت سلامت و همکاری بین شرکای پروژه توسعه می دهد.

یکی از ویژگی های بازار سلامت «عدم تقارن اطلاعاتی» است که باعث می شود بیماران از کیفیت خدمتی که دریافت می کنند، مطلع نباشند. روش هایی برای جلوگیری از مضرات اطلاعات نامتقارن وجود دارند. به عنوان مثال می توان به ارتباط بلند مدت بین پزشک و بیمار (مانند پزشک خانواده)، نظارت تشکل های حرفه ای، الزامات مربوط به دریافت مجوز و تضمین کیفیت اشاره کرد. با این حال، یکی از راهکارهای جدید برای ایجاد تقارن اطلاعاتی، استفاده از...