آفات و بیماریهای گیاهی
سال:1382 | دوره:71 | شماره:2 |تعداد مقالات:11

با به کار گیری آغازگرهای اختصاصی، ژن پروتئین پوششی سویه نکروتیک ویروس Y سیب زمینی همسانه سازی گردید و با استفاده از پیشبردs caMV 35  موجود در پلاسمید pcaMV و به کمک حامل ژنی pBin 19 و روش Agroinoculation به گیاهان توتون رقم samsum منتقل گردید. نتایج حاصله از واکنش زنجیره ای پلیمر از روی 31 لاین مقاوم به کانامایسین، نشان داد که 29 لاین درایا تراژن الحاقی در ژنوم خود بودند. همچنین رو نوشت برداری برگردان و سپس واکش زنجیره ای پلیمر از (RT-PCR) وجود رونوشت آر. ان. ای از تراژن را در لاین های تراریخت به استثنای پنج لاین، مشخص نمود. به نظر می رسد در این پنج لاین، تراژن پس از الحاق به ژنوم گیاه، خاموش شده باشد. بررسی تعداد نسخه های الحاقی تراژن به ژنوم لاین های تراریخت، نشان داد که چهار لاین از پنج لاین، دارای بیش از یک نسخه از تراژن در ژنوم خود بودند. در گیاهان تراریختی که به منظور ایجاد مقاومت مهندسی شده بوجود می آیند، مطالعه نحوه بیان تراژن و عوامل موثر در آن، می تواند اطلاعات پایه ای مفیدی را جهت شناسایی مکانیزم مقاومت فراهم نماید.

اثرات سم های بوپروفزین و پیری پروکسی فن (تنظیم کننده رشد) در کنار یک سم پیرتروئیدی به نام فنپروپاترین با استفاده از روش سم شناسی دموگرافیک روی سفید بالک گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش ها در شرایط دمایی 26±1 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 60±5 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. قفس های برگی روی برگ های لوبیای تیمار شده با سم نصب شد. سپس یک حشره ماده به همراه حشره نر درون آن رها سازی شد و تا آخر عمر پارامترهای طول عمر حشرات کامل، میزان تخم ریزی و درصد تفریخ تخم مورد ارزیابی قرار گرفت. سم فنپروپاترین به طور معنی دای میانگین طول عمر حشرات (5.3 روز) را نسبت به شاهد (9.7 روز) کاهش داد، در حالی که سم های بوپروفزین (8.1 روز) و پیری پروکسی فن (9.4 روز) اختلاف معنی داری با شاهد نداشتند. تعداد تخم های گذاشته شده به ازای هر فرد در سم فنپروپاترین (24.8 عدد) به طور معنی داری کمتر از شاهد 53.4 بود اما دو سم دیگر اختلاف معنی داری با شاهد نداشتند. درصد تفریخ تخم در تیمارهای بوپروفزین (38 درصد) و پیری پروکسی فن (24 درصد) به طور معنی داری نسبت به شاهد (96 درصد) کاهش نشان داد، در حالیکه سم فنپروپاترینروی درصد تفریخ تخم (95 درصد) تاثیری نداشت. بنابر این سم های بوپروفزین و پیری پروکسی فن با تاثیر روی درصد تفریخ، توانستند پارامترهایی نظیر میانگین تخم های بارور در روز و نرخ ناخالص زادآوری ونرخ تفریخ ناخالص را نسبت به شاهد به مقدار زیادی کاهش دهند. بر این اساس می توان نتیجه گیری نمود که گرچه سم فنپروپاترین روش حشرات کامل موثر است اما با توجه به تاثیر قاطعی که سم های بوپروفزین و پیبری پروکسی فن روی پارامتر های اصلی تولید مثل می گذارند، می توانند نرخ رشد جمعیت در نسل بعد را به طور قابل توجهی کاهش داده و در IPM مورد استفاده قرار گیرند.

یولاف وحشی (Aventa Iudoviciana Dureu) یکی از علف های هرز مهم غلات مخصوصا گندم است که بذرهای آن به صورت خفته در خاک باقی مانده و هر ساله تعدادی از آن ها جوانه زده و آلودگی ایجاد می نمایند. در این پژوهش عوامل موثر بر خفتگی بذر مورد بررسی قرار گرفت. با کشت رویان جدا شده از بذرهای خفته، جوانه زنی کامل مشاهده شد که ثابت نمود رویان فاقد خفتگی است و بنابر این علت خفتگی در جایی خارج از رویان قرار داشت. نتایج نشان داد دو عامل در ایجاد خفتگی بذر دخالت داشتند. اولین عامل سبوسه بود که به طریق مکانیکی از جوانه زنی بذر جلوگیری نمود و عمل دوم لایه آلورون موجود در گندمه بود که با کاهش انتقال آب و در نتیجه دستیابی کمتر رویان به آب جهت رشد باعث خفتگی گردید. الکترو فورز پروتئین به روشSDS-PAGE ، 8 نوار پلی پپتیدی را در بذرهای خفته نشان داد. چهار نوار دارای وزن مولکولی بیش از 66000 دالتون بودند. وزن مولکولی چهار نوار دیگر 53380 ،46505 ، 38695 و 20334 دالتون بود. در بذرها غیر خفته نیز دو نوار پلی پپتیدی با وزن مولکولی 32197 و 25587 دالتون مشاهده گردید. وجود نوارهای پلی پپتیدی متفاوت در بذرهای خفته و غیر خفته احتمال دخالت ژن ها را در پدیده خفتگی نشان داد.

سمیت تنفسی و دور کنندگی اسانس گیاه درمنه کوهی Artemisia aucheri (Asteraceas) روی حشرات کامل چهار آفت انباری شامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات callosobruchus maculates (Col.,Bruchidae) ، شپشه آرد Tribolium castaneum Tenebrionidae، شپشه برنج Sitophilus oryzae و شپشه گندم s.granaries (col.,curculionidae در شرایط دمایی 30±2 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 60± 5 درصد و تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. در سمیت تنفسی با افزایش غلظت در مورد مرگ ومیر افزایش یافت و پس از 48 ساعت در بالاتری غلظت (µ1/cm3 0.926)  به ترتیب برابر 84.41، 85.41، 84.70، 83.04 درصد برای سوسک چهار نقطه ای حبوبات، شپشه آرد، شپشه برنج و شپشه گندم بود. در 3،6،9 ساعت پس از کاربرد اسانس سوسک چهار نقطه ای حبوبات به ترتیب با 20.33، 35.70 و 47.96 درصد مرگ و میر حساس تر از دیگر حشرات بود. مقادیر ls50 محاسبه شده به ترتیب برابر 0.1074، 0.1221، 0.1277 و 0.1389 µ1/cm3  برای سوسک چهار نقطه ای حبوبات، شپشه آرد، شپشه برنج و شپشه گندم بود. اسانس گیاهی به طور معنی داری دارای اثر دورکنندگی روی حشرات مورد مطالعه بوده ودر غلظت µ1/cm3 0.03 باعث دور کردن حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات، شپشه آراد، شپشه برنج و شپشه گندم به ترتیب به میزان 41.99، 51.45، 47.31 و 46.31درصد گردید. درصد دورکنندگی در غلظت های مختلف با هم اختلاف معنی دار داشته و با افزایش غلظت، اثر دور کنندگی اسانس برای هر چهار گونه حشرات مورد آزمایش افزایش یافت.

سمیت تنفسی و دور کنندگی اسانس گیاه درمنه کوهی Artemisia aucheri (Asteraceas) روی حشرات کامل چهار آفت انباری شامل سوسک چهار نقطه ای حبوباتcallosobruchus maculates (Col.,Bruchidae) ، شپشه آرد Tribolium castaneum Tenebrionidae، شپشه برنج Sitophilus oryzae و شپشه گندم s.granaries (col.,curculionidae  در شرایط دمایی 30±2 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 60±5 درصد و تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. در سمیت تنفسی با افزایش غلظت در مورد مرگ ومیر افزایش یافت و پس از 48 ساعت در بالاتری غلظت (0.926 m1/cm3) به ترتیب برابر 84.41، 85.41،84.70، 83.04 درصد برای سوسک چهار نقطه ای حبوبات، شپشه آرد، شپشه برنج و شپشه گندم بود. در 3، 6، 9 ساعت پس از کاربرد اسانس سوسک چهار نقطه ای حبوبات به ترتیب با 20.33، 35.70 و 47.96 درصد مرگ و میر حساس تر از دیگر حشرات بود. مقادیر ls50 محاسبه شده به ترتیب برابر 0.1074، 0.1221 ،0.1277 و 0.1389 m1/cm3 برای سوسک چهار نقطه ای حبوبات، شپشه آرد، شپشه برنج و شپشه گندم بود. اسانس گیاهی به طور معنی داری دارای اثر دورکنندگی روی حشرات مورد مطالعه بوده ودر غلظت 0.03m1/cm3 باعث دور کردن حشرات کامل سوسک چهار نقطه ای حبوبات، شپشه آراد، شپشه برنج و شپشه گندم به ترتیب به میزان 41.99،51.45 ، 47.31 و 46.31 درصد گردید. درصد دورکنندگی در غلظت های مختلف با هم اختلاف معنی دار داشته و با افزایش غلظت، اثر دور کنندگی اسانس برای هر چهار گونه حشرات مورد آزمایش افزایش یافت.

به منظور بررسی شاخص های رشد سویا در رقابت با برخی علف های هرز آزمایشی در سال 1379 در مزرعه تحقیقاتی بخش تحقیقات علفهای هرز موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی واقع در مشکین آباد کرج، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار اجرا شد. تیمارها شامل چهار تیمار علف هرز و یک تیمار شاهد بود. تیمارهای علف هرز عبارت بودند از: تاج خروس (Amaranthus retroflexus L.) گاو پنبه (Abuthilon theophrasthi Medic)، سوروف (Echinochloa crus-galli (L.) P.Beauv) و سلمک  (Chenopodium album L.) بررسی شاخص های رشد نشان داد که علف هرز گاو پنبه با دارا بودن بالا ترین میزان سرعت رشد (GGR)1، سرعت رشد نسبی RGR)2 ) و کل ماده خشک TDM بیشترین تاثیر را در کاهش RGR ,CGR ,TDM و شاخص سطح برگ سویا  (LAI)4 داشت و تاج خروس، سوروف و سلمک در رتبه های بعدی قرار گرفتند. به طور کلی هر چه میزان TDM ,RGR ,CGR و LAI  علف های هرز بیشتر بود و قدرت رقابت آنها با گیاه زراعی نیز بیشتر بود.

شپشه برنج sitophilus oryzae یکی از آفات مهم غلات به ویژه گندم و برنج انباری است. در این تحقیق، بیولوژی رفتاری شپشه برنج روی پنج رقم برنج بومی استان مازندران (طارم محلی، ندا، نعمت، فجر و خزر) در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش در دمای 28±1 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5±75 درصد انجام شد. برای هر رقم به طور جداگانه ظرف شیشه ای تهیه شد و میزان 30 گرم از دانه های برنج درون آن ریخته شد. در هر شیشه 35 جفت حشره نرد و ماده 1 تا 3 روزه به منظور تخم گذاری رها سازی گردید و مدت زمان مراحل مختلف تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ تعیین شد. ارزیابی نتیاج که بر پایه طرح کاملا تصادفی و با سه تکرار و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن رشد جنینی این حشره روی ارقام مختلف برنج نسبت به هم تفاوتی ندارد.  طولانی ترین دوره لاروی نیز مربوط به ارقام فجر و خزر و کوتاه ترین دوره لاروی روی رقم ندا و طارم محلی بوده و طولانی ترین دوره شفیرگی روی رقم فجر و کوتاه ترین دوره شفیرگی روی ارقام ندا، نعمت، طارم محلی بود. بیشترین دوره توقف حشره داخل دانه و چرخه کامل شحره روی رقم فجر مشاهده شد.

عوامل اکولژیک روی فنوتیپ و ژنوتیپ جمعیت ها تاثیر می گذارند و در حقیقت عامل اصلی گونه زایی می باشند. بنابراین مطالعات بیوکلیماتولوژیک در بررسی های تاکسونومیک از اهمیت زیادی برخوردار است. بر پایه این مطالعات می توان دامنه انتشار حشرات و عوامل موثر در نحوه انتشار را مورد بحث و بررسی قرار داد و احتمال گسترش آنها را به سایر نقاط پیش بینی نمود. جهت مطالعه بیوکلیماتولوژیک موریانه های ایران با توجه به شرایط اکولوژیک مناطق نسبت به جمع آوری طبقات مختلف موریانه، به ویژه طبقه سرباز که از نظر رده بندی اهمیت زیادی دارد اقدام گردید. سپس نام علمی گونه های موریانه تعیین و محل های نمونه برداری کد گذاری شد. با استفاده از داده های هواشناسی موجود در بانک اطلاعات رایانه ای بخش هواشناسی دانشکده کشاورزی کرج مقادیر پارامترهای) P (میانگین بارندگی سالانه)،‏‏) T میانگین سالانه دمای روزانه) و) m میانگین حرارتی حداقل های سردترین ماه سال) محل های نمونه برداری تعیین گردید. بر پایه این پارامترها و با استفاده از معادله تقسیمات اقلیمی دومارتن ضریب خشکی (IA) محل های نمونه برداری محاسبه شد. سپس با استفاده از مقادیر عددی IA وm  و قرار گرفتن آنها روی محورهای X ,Y جایگاه محل های نمونه برداری روی کلیموگرام دومارتن گسترش یافته تعیین گردید. بدین ترتیب دامنه انتشار جغرافیایی و نیچ اکولژیک 20 گونه موریانه که در ایران انتشار دارند مشخص شد.

تعدادی از استرین های باکتری B.thuringiensis در زمان رشد و تکثیر تولید بتااگزوتوکسین می کنند. این توکسین برای همه موجودات زنده از جمله انسان سمی و خطرناک بوده و در برخی کشورها وجود آن در فرآورده های تجاری ممنوع می باشد. به دو روش HPLC و زیست سنجی، بتا اگزوتوکسین در فرآورده B.t.H ردیابی گردید. نتایج حاکی از آن است که زیست سنجی غلظت های مختلف فاز مایع بالایی حرارت داده شده فرآورده B.t.H  روی لارو سن دو Ephestia kuhniella و Galleria melonella. Helicoverpa armigera در سطح 1% تفاوت معنی دار با شاهد دارند. نتایج تست HPLC نشان داد که پیک بتااگزوتوکسین خالص به عنوان استاندارد و پیک نمونه B.t.H از نظر زمان بازداری یکسان می باشند. دلایل فوق همگی حکایت از وجود بتااگزوتوکسین به مقدارppm825  در فرآورده B.t.H با ماده موثره B.thuringiensis subsp.aizawai دارد. روش زیست سنجی در مقایسه با کروماتوگرافی HPLC دقت بیشتری در ردیابی بتااگزوتوکسین نشان داد که می تواند ابزار مناسبی برای ردیابی بتااگزوتوکسین و کنترل کیفی فرآورده های باکتری B.thuringiensis باشد.