مدیریت اطلاعات سلامت
سال:1397 | دوره:15 | شماره:1 (پیاپی 59) |تعداد مقالات:10

شهر اصفهان در سده اخیر توسعه شتابان و پراکنده رویی شهری را تجربه کرده است (1). خدمات مراقبت سلامت اگرچه یکی از بنیادی ترین خدمات انسانی به شمار می رود، اما رشد آن ها با توسعه فضایی و جمعیت شهر متناسب نبوده است. از آن جا که توزیع جغرافیایی خدمات مراقبت از سلامت، می تواند بر دسترسی و بهره برداری از این خدمات تأثیرگذار باشد، این تناسب اهمیت فراوانی می یابد...

مقدمه: نظارت و کنترل دقیق سیستم اطلاعات بیمارستانی HIS (Hospital Information System)، مستلزم استفاده از شاخص های مناسبی است که منجر به کارایی و اثربخشی و در نهایت، تحقق اهداف و ارتقای سطح کیفیت و ایمنی سازمان می گردد. این مهم از طریق شاخص های کلیدی عملکرد الگوبرداری HIS امکان پذیر می باشد. بنابراین، هدف از انجام مطالعه حاضر، ارایه چارچوب شاخص های کلیدی عملکرد الگوبرداری HIS بود. روش بررسی: این پژوهش به روش کیفی، در سال 1395 و در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول، شاخص ها ی کلیدی عملکرد الگوبرداری HIS از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته و روش تحلیل محتوای موضوعی استخراج گردید. در مرحله دوم، به منظور اجماع در خصوص شاخص های مذکور، از دو راند تکنیک Delphi و محاسبه شاخص های مرکزی و پراکندگی آمار توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و میانه) استفاده شد. یافته ها: 76 شاخص کلیدی عملکرد الگوبرداری حاصل از داده های به دست آمده، در قالب 8 محور اصلی تبیین گردید. این محورها شامل شاخص های نرم افزار ، سخت افزار، معماری و رابط کاربری، شرکت فروشنده HIS، خدمات پشتیبانی، گردش کار، برون داد و هزینه ها ی HIS بیمارستانی بود. نتیجه گیری: شاخص ها ی شناسایی شده چهارچوب جامعی را برای الگوبرداری HIS فراهم می کند که با به کارگیری آن، فرصت خوبی جهت بهبود عملکرد این سیستم ها و عملکرد بیمارستان در طول زمان ایجاد خواهد شد.

مقدمه: یکی از حساس ترین و مهم ترین دوران زندگی یک زن، دوران بارداری است. برخورداری از یک برنامه غذایی مناسب با توجه به فیزیولوژیک و خصوصیات ویژه فردی در جهت تأمین نیازهای تغذیه ای مادر و جنین، کنترل وزن و پیشگیری از عوارض و بیماری های مختلف این دوران، امری ضروری می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارایه یک سیستم هوشمند تغذیه در جهت پایش وزن گیری و مشاوره تغذیه زنان باردار انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود و بر روی 100 نفر از زنان باردار که به صورت تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. در طراحی این سیستم، از روش طراحی سیستم های خبره بر پایه قانون و تکنیک استنتاجی زنجیره پیش رو استفاده گردید. سیستم خبره طراحی شده در دو بخش پایش وزن گیری و پیشنهاد رژیم غذایی بر پایه وب پیاده سازی شد و مورد استفاده قرار گرفت. سپس خروجی سیستم با توصیه های واقعی ارایه شده توسط کارشناس تغذیه مقایسه گردید. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده از شاخص Kappa در نرم افزار SPSS، سیستم طراحی شده با تشخیص ارایه شده از سوی کارشناس تغذیه در بخش های پایش وزن گیری و پیشنهاد رژیم غذایی به ترتیب 89/0 (خیلی قوی) و 79/0(قوی) تطابق داشت. نتیجه گیری: به کارگیری سیستم خبره تغذیه در بارداری، کمک مؤثری در جهت بهبود رژیم غذایی سالم، وزن گیری مناسب و بارداری بی خطر در زنان باردار به ویژه در مناطقی که دسترسی به متخصص تغذیه به آسانی امکان پذیر نیست، می نماید.

مقدمه: با توجه به استفاده گسترده از سامانه های مبتنی بر موبایل و هزینه پایین این فن آوری، کاربرد سامانه خودمدیریتی مبتنی بر موبایل می تواند علاوه بر صرفه جویی در هزینه ها، موجب پایبندی به درمان و ارتقای سلامت افراد مبتلا به HIV (Human immunodeficiency virus) گردد. تحقیق حاضر با هدف شناسایی الزامات لازم برای سامانه خودمدیریتی مبتنی بر موبایل در افراد مبتلا به HIV انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود که در سال 1396 در دو مرحله اصلی انجام گرفت. در مرحله اول، به منظور شناسایی الزامات لازم برای سامانه خودمدیریتی مبتنی بر موبایل، مقالات مشابه جستجو و بررسی گردید و در مرحله دوم نیز الزامات شناسایی شده با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته اعتبارسنجی شد. جامعه آماری پژوهش، متشکل از متخصصان بیماری های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش های آمار توصیفی (فراوانی و میانگین) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: الزامات مورد نیاز سامانه خودمدیریتی در 4 حوزه «الزامات داده ای دموگرافیکی، الزامات داده ای بالینی، قابلیت های فنی و راهبردهای خودمدیریتی» شناسایی شد. همچنین، طبق نظر جامعه پژوهش، 6 عنصر داده ای برای الزامات دموگرافیکی، 10 عنصر داده ای برای الزامات بالینی، 11 ویژگی برای قابلیت های فنی و 10 آیتم برای راهبردهای خودمدیریتی انتخاب گردید. نتیجه گیری: کاربرد الزامات و راهبردهای پیشنهاد شده در مطالعه حاضر، می تواند موجب بهبود مهارت های خودمدیریتی افراد مبتلا به HIV، پایبندی به مصرف دارو و تسهیل ارتباط آن ها با ارایه دهندگان مراقبت سلامت گردد.

مقدمه: تربیت نیروی انسانی متخصص و توانمند به منظور پاسخگویی به نیاز های جامعه، از جمله مهم ترین چالش های آموزش عالی به شمار می رود. هدف از انجام تحقیق حاضر، بازنگری دوره آموزشی مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی بود. روش بررسی: این پژوهش به روش کمی-کیفی انجام گردید. مرحله اول مطالعه به صورت تطبیقی و مرحله دوم از طریق مصاحبه ساختار یافته و نمونه گیری غیر احتمالی سهمیه ای انجام گرفت. داده های مرحله اول با استفاده از الگوی Bereday و مرحله دوم با استفاده از روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: طی مطالعه تطبیقی، شباهت ها و تفاوت های 24 دانشگاه معتبر 15 کشور در مقایسه با ایران استخراج گردید. سپس ذی نفعان در سه سطح سازمانی مورد شناسایی قرار گرفتند. علاوه بر پیشنهاد تغییر در عناوین دروس اصلی، 25 عنوان درس تخصصی و 28 عنوان درس اختیاری در 8 اولویت از نظر اهمیت و ضرورت دسته بندی گردید. 2/63 درصد ذی نفعان با فرصت های شغلی فعلی موافق نبودند. 3/73 درصد نیز موافقت خود را با تخصصی نمودن شغل و رشته اعلام نمودند. در نهایت، عوامل بسیار تأثیرگذار، تأثیرگذار و نیازمند بهبود به منظور بازنگری برنامه درسی شناسایی گردید. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده می تواند به برنامه ریزان برنامه آموزشی رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی و سایر رشته های مشابه در ایران کمک کند تا با دید وسیع تری نسبت به تدوین، بازنگری و اصلاح برنامه آموزشی و انتخاب مناسب تر اهداف، محتوا و سایر عناصر تشکیل دهنده برنامه اقدام نمایند.

مقدمه: درمان غیر مستقیم، یکی از روش های ارایه خدمات درمانی به بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی می باشد که از طریق خرید خدمات از مراکز دولتی و خصوصی صورت می گیرد و در واقع، بخشی از خدمات درمانی برون سپاری محسوب می شود. هدف از انجام تحقیق حاضر، رتبه بندی مناطق مختلف ایران از نظر میزان برون سپاری خدمات درمانی و فعالیت درمان غیر مستقیم سازمان تأمین اجتماعی بود. روش بررسی: این مطالعه به روش توصیفی-مقطعی انجام شد. داده های مورد نیاز با مراجعه به وب سایت سازمان تأمین اجتماعی و دانلود سالنامه آماری سال 1395 به دست آمد. همه استان های کشور به همراه منطقه کاشان، با در نظر گرفتن شش شاخص به ازای جمعیت تحت پوشش درمان هر منطقه و با به کارگیری یکی از جدیدترین روش های تصمیم گیری چند شاخصه به نام ارزیابی محصول جمع شده با وزن (Weighted Aggregated Sum Product Assessment یا WASPAS)، رتبه بندی شدند. یافته ها: نسبت تعداد کل مراکز درمانی طرف قرارداد به جمعیت تحت پوشش درمان هر منطقه به دلیل کسب بیشترین وزن، مهم ترین شاخص تشخیص داده شد. در تمام مناطق تحت بررسی، شیوه ارایه خدمات درمانی به صورت غیر مستقیم وجود داشت، اما بیشترین و کمترین عملکرد به ترتیب به استان های سیستان و بلوچستان و بوشهر اختصاص یافت. نتیجه گیری: سازمان تأمین اجتماعی از شیوه درمان غیر مستقیم (خرید خدمات درمانی و عقد قرارداد با مراکز دولتی و خصوصی) به عنوان یک راهبرد جهت افزایش دسترسی بیمه شدگان به منابع درمانی و جایگزین نمودن آن با توسعه و ساخت و ساز مراکز ملکی در تمامی مناطق ایران (البته به طور غیر یکسان) استفاده نموده است.

مقدمه: امروزه رسانه های اجتماعی نقش مهمی در رفع نیازهای اطلاعاتی افراد به ویژه دانشجویان ایفا می کنند. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان کارامدی رسانه های اجتماعی در رفع نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس هرم نیازهای اطلاعاتی Norwood انجام شد. روش بررسی: روش این مطالعه، پیمایشی و ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته بود. جامعه آماری را دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تشکیل داد. نمونه ها به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. روایی ابزار با کمک متخصصان کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی و روان شناسی و پایایی آن از طریق ضریب Cronbach¢ s alpha با مقدار 89/0 تأیید گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های ANOVA و t و ضریب همبستگی Pearson مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین استفاده از ابزارهای رسانه اجتماعی در رفع نیازهای اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به طور کلی کمتر از حد متوسط برآورد گردید. میانگین استفاده از ابزارهای رسانه اجتماعی در رفع نیازهای اطلاعاتی پایه و اساسی، یاری رسان، روشنگرانه، اغنا کننده و تهذیب و اخلاق به ترتیب 461/2، 323/2، 147/3، 448/2 و 463/2 به دست آمد. همچنین، رشته تحصیلی در میزان استفاده از ابزارهای رسانه اجتماعی تأثیر داشت، اما سن اثرگذار نبود. نتیجه گیری: میزان استفاده از ابزارهای رسانه اجتماعی در رفع انواع نیازهای اطلاعاتی دانشجویان، کمتر از حد متوسط می باشد و نیاز اطلاعاتی روشنگرانه دانشجویان بیشتر از سایر نیازهای اطلاعاتی از طریق ابزارهای رسانه اجتماعی مرتفع می گردد. مسؤولان سلامت باید قابلیت های رسانه های اجتماعی را بیشتر برای دانشجویان تبیین نمایند.

مقدمه: امروزه خدمات کتابخانه ها به شدت تحت تأثیر فن آوری اطلاعات قرار گرفته؛ به گونه ای که این امر باعث تغییر در نحوه ارایه خدمات شده است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی اصفهان از دید کاربران انجام گردید. روش بررسی: این مطالعه از نوع پیمایشی و جامعه آماری آن شامل 331 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود که به روش نمونه گیری تصادفی بر اساس جدول نمونه گیری Morgan انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسش نامه DigiQUAL بود. داده ها با استفاده از آزمون های ANOVA و t در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین کیفیت خدمات در همه ابعاد مدل DigiQUAL پایین تر از حد متوسط 4 بود. بیشترین و کمترین میانگین کیفیت خدمات در گروه اعضای هیأت علمی به ترتیب به پوشش موضوعی (56/4) و سودمندی (07/3) اختصاص داشت. بیشترین و کمترین میانگین بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی نیز مربوط به دقت و صحت (56/4) و سودمندی (96/2) بود. همچنین، ارتباط معنی داری بین کیفیت خدمات کتابخانه دیجیتال و متغیرهای سن، جنسیت و مقطع تحصیلی وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به پایین بودن میانگین کیفیت خدمات کتابخانه دیجیتال، ضروری است تا کتابداران و مسؤولان کتابخانه توجه بیشتری به بهبود کیفیت خدمات دیجیتال و همچنین، آموزش بیشتر کاربران داشته باشند. نتایج به دست آمده از مطالعه می تواند برای استفاده کنندگان از کتابخانه های دیجیتال مفید باشد.