خانواده پژوهی
سال:1398 | دوره:15 | شماره:58 |تعداد مقالات:9

این پژوهش با هدف مقایسه تأثیر برنامه آماده سازی پیش از ازدواج براساس مدل اولسون و بسته ی مشاوره پیش از ازدواج بومی بر مشکلات دوران عقد زوجین انجام گرفت. این پژوهش به روش نیمه تجربی با استفاده از گروه کنترل و طرح پیش آزمون، پس-آزمون و پیگیری انجام شد. نمونه ی آماری شامل 45 زوج در دوران عقد بود که به شیوه ی نمونه گیری هدفمند از بین زوج های در مرحله ی عقد ساکن شهر یزد ( بهار 1396) انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (هرگروه 15 زوج) جایگیری شدند. همه ی گروه ها پرسشنامه ی مشکلات زوجین در دوران عقد را در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون وپیگیری تکمیل نمودند. درپایان، تفاوت بین گروه ها از طریق آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی مورد مقایسه قرارگرفت. نتایج نشان داد که میانگین نمرات مشکلات دوران عقد زوج های هر دوگروه آزمایش در مرحله ی پس آزمون و پیگیری کاهش معناداری یافته است (0005/0>P) ولی بین دوگروه آزمایش تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0

مقدمه و هدف: مطابق با ادبیات پژوهش، روابط پنهانی خارج از رابطه ی زناشویی موسوم به «خیانت زناشویی» با آسیبهای شدید روانشناختی در فرد خیانت دیده همراه میباشد. هدف از این مطالعه اثربخشی گروه درمانی مبتنی بر هنر اجرا (پرفورمنس آرت) بر بهبود تنظیم هیجانی و کاهش علایم استرس پس از سانحه در زنان آسیب دیده از خیانت همسر بود. روش: طرح تحقیق این مطالعه، شبه آزمایشی به شیوه ی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه ی آماری پژوهش کلیه ی زنان آسیب دیده از خیانت همسر بودند که در پاییز 1395 به علت برخی علایم بالینی ناشی از خیانت همسر به فراخوان برگزاری کارگاه درمان آسیبهای ناشی از خیانت زناشویی در تهران، در شبکه ی ارتباطات مجازی پاسخ مثبت دادند. 30 زن خیانت دیده که واجد ملاکهای ورود در پژوهش بودند، به شیوهی نمونه گیری در دسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. درحالیکه افراد گروه آزمایش گروه درمانی مبتنی بر هنر اجرا را به مدت 16 ساعت در دو روز متوالی و هر روز هشت ساعت دریافت کردند، افراد گروه گواه مداخله ای دریافت نکردند. هنر اجرا یا پرفورمنس آرت، مشاوره ای گروهی از نوع هنردرمانیست که از روشهای عملی چون نوشتن نام، تمرین آینه، قرار گرفتن روبروی دیوار خالی، مشاهده ی رنگهای اصلی، تولید آوا، یادآوری واقعه ی خیانت، خلوت با خاطرهی رنج آور و نظایر آن برای تسهیل در تغییرات سازنده در زندگی اعضای گروه استفاده میکند. کلیه ی شرکت کنندگان به مقیاسهای تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2002) و استرس پس از سانحه ی سون و فوا (1991) در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و دوره ی پیگیری یکماهه پاسخ دادند. نتایج: نتایج تحلیل کوواریانس نشان میدهد زنان گروه آزمایش در قیاس با زنان گروه گواه به طور معناداری در مراحل پس آزمون و پیگیری نمره ی بالاتری در تنظیم هیجانی و نمره ی پایینتری در علایم استرس پس از سانحه کسب کرده اند (01/0p<). بحث: ابعاد خلاقانه ی گروه درمانی مبتنی بر هنر اجرا از طریق ایجاد یک فضای گروهی که تسهیل کننده ی فرایند همدلی و همیاری، و به اشتراک گزاردن مشکلات شخصیست، خاک حاصلخیزی برای بهبود آسیبهای عاطفی و هیجانی ناشی از خیانت همسر در زنان خیانتدیده فراهم می آورد. در چنین فضایی فرد خیانتدیده با سهولت بیشتری آلام ناشی از تجربه ی خیانت همسرش را با دیگرانی که واجد تجربه ی هیجانی مشابهی هستند و در فرایند پالایش هیجانی او برایش به مثابه ی آیینه ای تمام نما عمل میکنند، به اشتراک می گذارد؛ تاجاییکه فرد به ابراز هیجان و گفتگو با همسر خیانتکار خود سوق مییابد.

مسأله ملاقات کودکان امر مهمی است که علاوه بر والدین دولتها نیز در آن ایفای نقش می کنند. در حقیقت کودکان به دلیل شرایط سنی کم، جهت احقاق حق خود نیاز به حمایت خاص دارند؛ لذا در مواقعی که روند زندگی کودکان تحت تأثیر وقایعی همچون طلاق والدین، نقل مکان یا مهاجرت قرار می گیرد؛ موضوع ملاقات آنها با والدین و خویشاوندان بسیار حائز اهمیت است. از سال 1959 و تصویب اعلامیه حقوق کودک تاکنون اسناد بین المللی جهانی و منطقه ای متعددی در حمایت از حقوق کودک به تصویب رسیده است؛ این در حالی است که کودکان در بسیاری از مواقع در اثر خودخواهی والدین و قصور در انجام تکالیفشان یا بی توجهی دولتها در حمایت از حقوق کودکان با چالش ملاقات مواجه هستند. اگر چه ملاقات کودکان تکلیف نیست اما حق والدین و کودکان محسوب می گردد و حقوقی همچون سلامت و هویت کودک را نیز تحت تأثیر قرار می دهد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای والدگری معکوس در ارتباط بین ابهام مرزی با حمایت خانوادگی، رضایت خانوادگی و استرس ادراک شده در دختران نوجوان خانواده های طلاق است. بدین منظور 159 نفر از دختران نوجوان 16-12 ساله به روش نمونه گیری داوطلبانه انتخاب شدند و به مقیاس ابهام مرزی، مقیاس والدگری معکوس، مقیاس چند بعدی حمایت اجتماعی ادراک شده، مقیاسچندبعدیرضایتاز زندگیدانشآموزان و مقیاس استرس ادراک شده پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج این تحلیل حاکی از تایید نقش واسطه ای والدگری معکوس در ارتباط ابهام مرزی با رضایت خانوادگی و استرس ادراک شده بود. اما این نقش در ارتباط ابهام مرزی با حمایت خانوادگی معنادار نبود. بنابراین نتیجه گرفته می شود که چنانچه ابهام در مرزهای خانواده بعد از طلاق والدین از بین نرود، والدگری معکوس به عنوان یک نتیجه از ابهام مرزی منجر به کاهش حمایت و رضایت خانوادگی و افزایش استرس ادراک شده در دختران نوجوان شده و در ارتباط بین ابهام مرزی، رضایت خانوادگی و استرس ادراک شده نقش واسطه ای ایفا می کند.

تک فرزندی، یکی از اشکال رو به رشد خانواده های ایرانی ست و بررسی ابعاد و مسائل ویژه مربوط به آن حائز اهمیت می باشد. هدف از مطالعه حاضر، درک عمیق تجربه تک فرزندان از تعامل با والدین بوده است. روش این تحقیق کیفی از نوع پدیدارشناختی است که بدین منظور، با استفاده از نمونه گیری داوطلب-هدفمند، 18 تک فرزند انتخاب و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد بررسی قرار گرفتند. مصاحبه ها ضبط و کلمه به کلمه پیاده شد، در نهایت، داده ها به شیوه تحلیل مضمون (تماتیک) تجزیه و تحلیل گردید. در این مطالعه 6 مضمون اصلی استخراج شد که شامل توجه و مراقبت، وابستگی، نگرانی، تنهایی، مسئولیت و مثلث ارتباطی بود. بر اساس یافته های این مطالعه، تک فرزندان فشار زیادی را در ابعاد گونانگون در تعامل با والدین متحمل می شوند، لذا اصلاح الگو های تعاملی و آگاه سازی والدین می تواند در پیشگیری از پیامد های منفی مؤثر باشد. با توجه به اینکه یافته ها از یک تحقیق بومی حاصل شد؛ می تواند در ساخت بسته های آموزشی ویژه این خانواده ها راهگشا باشد.

مداخلات والدمحور به عنوان روشی موثر برای درمان کودکان دارای اٌتیسم محسوب می شوند. بیشتر این مداخلات متمرکز بر نقائص ارتباطی-اجتماعی این کودکان است و کمتر مطالعه ای روی رفتارهای اضافه متمرکز شده است. برای رفع این نیاز برنامه خانواده محور مدیریت رفتارهای اضافه اٌتیسم تهیه شد. اهدف این مطالعه بررسی اثربخشی این برنامه روی گروهی از والدین کودکان دارای اتیسم است. این مطالعه از نوع طرح های تک آزمودنی است که 3 کودک دارای اختلال اٌتیسم با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. والدین هر سه کودک، 10 جلسة انفرادی برنامه خانواده محور مدیریت رفتارهای اضافه اٌتیسم را دریافت کردند. ارزیابی ها در 9 مرحله (3 ارزیابی خط پایه، 5 ارزیابی در مدت درمان و 1 ارزیابی پیگیری) انجام شد. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر پرسشنامه تجدیدنظر شده ی رفتارهای تکراری، سیاهه ارزیابی درمان اٌتیسم و چک لیست رفتار ناهنجار بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل بصری و اندازه اثر استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد در آزمودنیهای مطالعه رفتارهای اضافه چون رفتار کلیشه ای، رفتار خودآزاری، رفتار وسواسی، رفتار آیینی، رفتار یکنواختی و رفتار محدود کاهش و رفتارهای سازگارانه (چون گفتار، ارتباط، معاشرت، آگاهی حسی یا شناختی و سلامت جسمی و رفتاری) افزایش یافته است. همچنین اندازه اثر نشان داد این برنامه آموزشی بر کاهش رفتارهای اضافه اختلال اٌتیسم موثر است. نتایج این مطالعه از اثربخشی برنامه خانواده محور مدیریت رفتارهای اضافه اٌتیسم حمایت می کند. پیشنهاد می شود این برنامه به عنوان یکی از درمان های زودهنگام در درمان اختلال اٌتیسم و با هدف انتقال درمان اٌتیسم از مرکز محور به خانواده محور بودن استفاده گردد.

استثنایی می باشد. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش هدف از این پژوهش بررسی رابطه حمایت اجتماعی و تاب آوری با اضطراب اجتماعی و درماندگی روانشناختی مادران کودکان شامل تمامی مادران کودکان استثنایی شهرستان خلیل آباد کاشمر در سال 98-1397بود. ابزارهای سنجش شامل پرسشنامه حمایت اجتماعی زیمت و همکاران(1988)، تاب آوری کانر و دیوسون (2003)، اضطراب اجتماعی کانور و همکاران(2000) و درماندگی روانشناختی دراگیدس (1998) بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل آماری شدند. نتایج نشان داد که بین تاب آوری و حمایت اجتماعی با اضطراب اجتماعی و درماندگی روانشناختی مادران کودکان استثنایی رابطه مثبت معناداری وجود دارد. . همچنین نتایج نشان داد حمایت اجتماعی 47 درصد از تاب آوری و تاب آوری، 39 درصد از اضطراب اجتماعی و 21درصد از درماندگی روانشناختی مادران کودکان استثنایی را تبیین می کند.