خانواده پژوهی
سال:1391 | دوره:8 | شماره:31 |تعداد مقالات:14

والدین کودکان مبتلا به اتیسم با چالش های بسیاری رو به رو هستند، که آن ها را در معرض سطوح بالای استرس و دیگر پیامدهای منفی روانی قرار می دهند. مشارکت والدین در برنامه های درمانی کودکان می تواند این آشفتگی ها را کاهش دهد.پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر برنامه آموزش والدین و پروراندن مهارت ها بر کاهش استرس مادران کودکان پیش دبستانی مبتلا به اتیسم انجام گرفت.نمونه مورد پژوهش، 21 مادر کودک 3 تا 7 ساله مبتلا به اتیسم هستند که به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش، یازده جلسه آموزش را دریافت کردند. ابزار مورد استفاده این پژوهش، پرسشنامه شاخص استرس والدینی بود که در جلسات پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری (70 روز) تکمیل گردید. نتایج این پژوهش توسط آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل گردید.یافته ها نشان دادند که برنامه آموزش والدین و پرورندان مهارت ها، استرس مادران را در دوره پس آزمون و پیگیری کاهش داده است (p<0.05). این یافته بدین معنا است که برنامه آموزش والدین توانسته است استرس مادران کودکان مبتلا به اتیسم را کاهش دهد.

این پژوهش به منظور بررسی اثر آموزش روش درمانی پاسخ محور به مادران کودکان اتیستیک بر عملکرد خانواده صورت گرفته است. جامعه آماری شامل کلیه مادران کودکان مبتلا به اتیسم شهر تهران می شود.از بین مادران با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 20 نفر به عنوان نمونه مورد پژوهش انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جای داده شدند. طرح پژوهش، طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری بود. به گروه آزمایش روش درمانی پاسخ محور، در طول سه ماه آموزش داده شد. از پرسشنامه خودکارآمدی والدین، مقیاس استرس والدین، پرسشنامه کارکرد خانواده و مقیاس رضایت مندی خانواده در این پژوهش به عنوان ابزاری جهت سنجش عملکرد خانواده استفاده گردید. یافته ها نشان دادند که آموزش روش درمانی پاسخ محور در کاهش استرس مادران، افزایش خودکارآمدی و کارکرد خانواده در سطح (p<0.05) معنادار بوده است، البته در مقیاس رضایت مندی خانواده تاثیر معناداری دیده نشد. از آن جایی که آموزش روش پاسخ محور در کاهش استرس و افزایش خودکارآمدی و کارکرد خانواده موثر بوده، پیشنهاد می شود این روش درمانی در کنار روش های مرسوم در زمینه اتیسم به مادران آموزش داده شود که می تواند در بهبود عملکرد خانواده موثر باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثر مقابله درمانگری مادران کودکان عقب مانده ذهنی متوسط تا شدید بر فراوانی رفتارهای پرخاشگرانه کودکان عقب مانده ذهنی آن ها در شهر قم (سال 1388) بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مادرانی که دارای کودک مبتلا به تاخیر ذهنی متوسط تا شدید هستند و فرزند عقب مانده ذهنی آنان با تشخیص تاخیر ذهنی متوسط تا شدید در یک مرکز توانبخشی تحت پوشش سازمان بهزیستی استان قم در سال 1388 به صورت روزانه نگهداری و آموزش داده می شوند، بود. نمونه آماری پژوهش نیز شامل 40 نفر که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، بود که در دو گروه 20 نفری آزمایش و گواه به طور تصادفی تقسیم شدند.معیار ورود به گروه نمونه داشتن کودکان عقب مانده ذهنی متوسط تا شدید و قرار داشتن فرزند تحت پوشش سازمان بهزیستی قم و نیز قرار داشتن تحت آموزش در یک مرکز توانبخشی و نگهداری معین در شهر قم در سال 1388 بود. روش این پژوهش به دلیل غیرتصادفی بودن نمونه اصلی (انتخاب اعضای تحت پوشش یک مرکز معین نگهداری) و جای گزینی آزمودنی ها و اختصاص کاربندی آزمایشی به صورت تصادفی نیمه آزمایشی محسوب می شود. برای جمع آوری داده ها از فهرست محقق ساخته برای اندازه گیری فراوانی رفتارهای پرخاشگرانه استفاده شد. هم چنین به مدت 8 جلسه آیین نامه مقابله درمانگری (آقایوسفی، 1378) درباره مادران این کودکان اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان دادند، مقابله درمانگری مادران، فراوانی رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان عقب مانده ذهنی متوسط تا شدید آن ها را کاهش می دهد.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان پیش بینی ابعاد خودتنظیمی فرزندان (راهبردهای فراشناختی، راهبردهای شناختی و انگیزش) توسط ابعاد کارکرد خانواده (پاسخدهی عاطفی، کارکرد هیجانی، درگیری عاطفی، نقش ها و میزان تعهد) می باشد. نمونه پژوهش شامل 397 نفر از دانش آموزان پایه سوم دبیرستان شهر شیراز می شد (207 دختر و 190 نفر پسر). برای سنجش خودتنظیمی از مقیاس خودتنظیمی و برای ارزیابی کارکرد خانواده از مقیاس سنجش کارکرد خانواده استفاده شد.روایی مقیاس ها از روش تحلیل عامل و پایایی آن ها به روش ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد، نتایج حاکی از روایی و پایایی قابل قبولی برای ابزارها بود.با استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان قابلیت پیش بینی ابعاد کارکرد خانواده برای ابعاد خودتنظیمی فرزندان مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها نشان دادند که پاسخدهی عاطفی پیش بینی کننده فراشناخت فرزندان بود و نقش ها قابلیت پیش بینی شناخت فرزندان را دارد، هم چنین کارکرد هیجانی خانواده پیش بینی کننده انگیزش فرزندان است.

این مقاله بر آن است تا به بررسی تاثیر متغیرهای خانوادگی بر میزان آگاهی دانش آموزان نسبت به بهداشت بلوغ بپردازد. این پژوهش به دو روش کمی و کیفی انجام گرفته است. در ابتدا به روش پدیدارشناسی، با نمونه گیری هدفمند و به وسیله مصاحبه ژرف نگر به بررسی تجربه های دوران بلوغ 25 نوجوان دختر پرداخته، سپس با شیوه توصیفی و پیمایشی و با کمک پرسشنامه خود ایفا بر روی 400 نفر از دانش آموزان دختر دوره راهنمایی در استان آذربایجان شرقی مطالعه انجام گرفته است. در روش کمی برای انتخاب واحدهای مورد مطالعه از روش نمونه برداری خوشه ای استفاده شده است.برای اعتبار ابزار سنجش، از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده که ضریب اعتبار پرسشنامه ها 0.95 برآورد شده است. بر اساس یافته های این پژوهش میزان آگاهی دانش آموزان نسبت به تمام ابعاد بهداشت بلوغ متوسط است.نتایج نشان دادند که بین درآمد خانواده و سطح تحصیلات والدین و میزان آگاهی دانش آموزان نسبت به بهداشت بلوغ رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین بین میزان آگاهی دانش آموزان بر حسب محل سکونت، شغل پدر و منبع کسب آگاهی آنان تفاوت معناداری وجود دارد. بر اساس نتایج رگرسیون چندمتغیره، متغیرهای مدل، در نهایت توانسته اند 62 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کنند. هم چنین قوی ترین پیش بینی کننده، متغیر تحصیلات مادر است.

بدیهی است، غالب جمعیت کشور ما را نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند و موفقیت این گروه بزرگ در آینده نه چندان دور، به شدت وابسته به تحصیلات رسمی و آموزشگاهی آنان دارد. همگان نیز بر این امر واقف اند که موفقیت فرزندان دغدغه جداناپذیر خانواده ها و متولیان تعلیم و تربیت هر کشوری است. قریب به اتفاق متخصصین حوزه تعلیم و تربیت، روابط حاکم بر خانواده ها را از عوامل عمده افت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می دانند.هم چنین افراد و گروه های کثیری به این مهم پرداخته اند، اما هم چنان این زخم کهنه، گاه خانواده ها را تا مرز اضمحلال پیش برده و والدین و مربیان را در مسیر خطیر خود مایوس کرده است. پژوهش حاضر با هدف رسیدن به (طبقه مرکزی) حاصل از داده ها در مورد «روابط خانوادگی تاثیرگذار بر موفقیت و شکست تحصیلی دانش آموزان» انجام گرفت. برای این منظور، 32 مشارکت کننده و 16دانش آموز سال اول متوسطه دبیرستان های شهر شهریار، با استفاده از نمونه گیری هدفمند و تئوریک تا اشباع داده ها و از طریق مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته، به روش پیشنهادی Strauss وCorbin  که مشتمل بر کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) است، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، در مجموع 98 و در نهایت 56 کد اولیه از مصاحبه با مشارکت کنندگان بدست آمده و در مراحل بعدی تجزیه و تحلیل، طبقه ای اصلی به نام «ارتباط» بدست آمده است. انتخاب واژه «ارتباط» به عنوان طبقه مرکزی به این دلیل بود که می توانست بخش قابل توجهی از گوناگونی های بدست آمده از داده ها را تبیین نماید. یافته های حاصل از این پژوهش نشان دادند که روابط خانوادگی تاثیرگذار بر موفقیت و شکست تحصیلی دانش آموزان، عواملی چندگانه و درهم تنیده اند، در نهایت نتایج نشان دادند، روابط اعضای خانواده با هم، رفتار مسوولانه والدین نسبت به فرزندان، روابط و تعامل زوجین با یکدیگر در توفیق و شکست تحصیلی دانش آموزان تاثیرگذار است. نتایج مختص این گروه است و تعمیم آن ها به سایر گروه ها باید با احتیاط صورت پذیرد.

به منظور بررسی رابطه ابعاد شخصیتی و سوءاستفاده عاطفی در دانشجویان زن (مجرد و متاهل) دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، 400 نفر از دانشجویان دانشگاه به شیوه تصادفی خوشه ای-چند مرحله ای انتخاب شدند. برای اندازه گیری ابعاد شخصیتی و میزان سوءاستفاده عاطفی از زنان، به ترتیب از مقیاس های پنج عامل بزرگ شخصیت و سوءاستفاده عاطفی بهره گرفته شد.در تجزیه و تحلیل داده ها پس از انجام محاسبه توصیفی داده ها، برای سنجش رابطه ابعاد شخصیتی با سوءاستفاده عاطفی از آزمون تحلیل رگرسیون چندمتغیره و به منظور مقایسه دانشجویان مجرد و متاهل از آزمون t مستقل استفاده شد. یافته ها نشان دادند که ابعاد شخصیتی با سوءاستفاده عاطفی رابطه دارد. دانشجویان متاهل بیشتر از دانشجویان مجرد سوءاستفاده شده و از نظر ابعاد شخصیتی نیز تنها در دو بعد روان رنجورخویی و انعطاف پذیری با دانشجویان مجرد تفاوت داشته، در سه بعد دیگر بین آن ها تفاوتی وجود نداشت.