آفات و بیماریهای گیاهی
سال:1392 | دوره:81 | شماره:1 (پیاپی 96) |تعداد مقالات:11

مگس مینوز سبزی و صیفی (Liriomyza sativae)، از آفات مهم گلخانه های ایران می باشد. مطالعه ای به منظور بررسی میزان کارایی سوش وارداتی زنبور Miglphus â) Diglyphus isaea) در کنترل مگس مینوز برگ سبزی روی خیار گلخانه ای در ورامین، انجام گرفت. میزان کارایی بر اساس مقایسه روند تغییرات و میانگین تعداد دالان های حاوی لارو زنده، لارو مرده و درصد پارازیتیسم، در دو تیمار رهاسازی زنبور با نسبت 0.25 عدد زنبور در مترمربع (8 بار در هفته) و شاهد (بدون رهاسازی) در دو گلخانه مجزا با هشت مرحله نمونه برداری بررسی شد. نتایج گلخانه اول نشان داد تیمار رهاسازی زنبور با میانگین 26.61±5.54، 35.32±7.42 و 39.00±7.00 به ترتیب کمترین تعداد دالانهای حاوی لارو زنده و دالانهای حاوی لارو زنده، کمترین تعداد دالان های حاوی لارو مرده و درصد پارازیتیسم را دارا بود. نتایج در گلخانه دوم برای تیمار زنبور 3.16±0.66، 4.69±0.92 و 40.00±7.00 و برای شاهد 12.83±1.63، 1.89±0.60 و 8.00±2.00 بدست آمد که تیمار رهاسازی زنبور نسبت به شاهد به ترتیب کمترین دالان حاوی لارو زنده، بیشترین تعداد دالان های حاوی لارو مرده و درصد پارازیتیسم را دارا بود. این بررسی نشان داد فعالیت پارازیتوئید رهاسازی شده در روزهای آخر نمونه برداری با بالا رفتن تراکم آفت و دما افزایش یافت.

موریانه (Microcerotermes diversus (Isoptera: Termitidae مهم ترین آفت اقتصادی و مخرب ساختمان ها در استان خوزستان است که از کلیه مواد حاوی سلولز تغذیه می کند. با توجه به اهمیت استفاده از مواد سازگار با محیط زیست نظیر اسانس ها و عصاره های گیاهی با پتانسیل کاربرد در برنامه مدیریت تلفیقی آفات، در تحقیق حاضر سمیت تماسی و تدخینی اسانس اکالیپتوس در آزمون های تونل زنی و تدخینی روی موریانه M. diversus مورد بررسی قرار گرفت. محدوده غلظت اسانس اکالیپتوس مورد استفاده در روش تونل زنی 0.3 تا %1.6 (گرم در میلی لیتر) و در روش تدخینی 0.7 تا %1.6 بود. نتایج نشان داد که اسانس مذکور در غلظت های به کار برده شده در روش تونل زنی به عنوان دورکننده عمل کرد و در غلظت های بالاتر از %0.7 علاوه بر اثر دورکنندگی، باعث افزایش مرگ و میر موریانه ها گردید. در روش تدخینی، غلظت های به کار برده شده منجر به مرگ و میر موریانه ها شد به طوری که با افزایش غلظت میزان مرگ و میر نیز افزایش یافت. با توجه به این نتایج می توان اسانس اکالیپتوس را به عنوان یک موریانه کش موثر پیشنهاد کرد.

زنبورهای خانواده Bethylidae متعلق به بالاخانواده Chrysidoidea می باشند که با داشتن 100 جنس و 2400 گونه معتبر در دنیا، در ایران کمتر مورد مطالعه قرار گرفته اند. در این تحقیق هشت گونه از زنبورهای جنس Epyris Westwood از زیرخانواده Epyrinae و خانواده Bethylidae از استان آذربایجان شرقی جمع آوری و مطالعه گردید. این هشت گونه برای فون ایران جدید می باشند. لیست گونه های شناسایی شده عبارتند از: Epyris bilineatus Thomson، Epyris macrocerus Kieffer، Epyris macromma Kieffer، Epyris marshalli Kieffer، Epyris minor Kieffer، Epyris niger Westwood، Epyris transversus Kieffer، Epyris quinquecarinatus Kieffer.

به منظور بررسی و شناسایی فون نماتد های خانواده Dorylaimidae در استان چهارمحال و بختیاری، طی سال های 1388 تا 1390، تعداد 150 نمونه خاک از مناطق مختلف استان جمع آوری گردید. نماتدها به روش الک و سانتریفیوژ استخراج و پس از تثبیت با فرمالین %4 داغ و انتقال به گلیسیرین خالص، از آن ها اسلاید دائمی تهیه گردید. با بررسی خصوصیات ریخت شناسی و ریخت سنجی نمونه ها پنج گونه از جنس Mesodorylaimus Andrassy، 1956، شامل M. litoralis و M. ibericus،M. pseudobastiani ، M. graciosus، M. vulneratus، شناسایی شد که در این بین چهار گونه نخست، برای فون نماتدهای ایران جدید می باشند. سه گونه اول دارای فرج عرضی و دو گونه بعدی فرج طولی دارند. در گونه M. vulneratus سر از بدن متمایز بوده ولی در گونه های M. graciosus و M. ibericus سر همطراز با بدن است، با این تفاوت که گونه اول ادونتواستایلت کوتاه تری (11.3 الی 12.5 میکرومتر) نسبت به گونه دوم (12.4 الی 14 میکرومتر) دارد. گونه M. pseudobastiani نیز با داشتن پاییل های جنسی بیشتر (18 الی 24) در نماتد نر از M. litoralis (چهارده الی هفده) قابل تفکیک می باشد.

در این تحقیق، زیست شناسی فرم بی بال شته گندم -گل سرخ Metopolophium dirhodum که یکی از فراوان ترین گونه های شته ها در مزارع گندم می باشد، در شرایط آزمایشگاه با دمای 20±1 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 60-50 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور پوره های سن یک شته با استفاده از قفس های برگی روی برگ های گندم رقم مهدوی پرورش داده شدند. ویژگی های زیستی شته با آماربرداری روزانه به دست آمد و برای محاسبه پارامترهای جدول زندگی از روش (Carey (1993 استفاده شد. میانگین طول دوره پورگی فرم بی بال شته روی گندم رقم مهدوی 11.89±370 11 روز به دست آمد. حشرات کامل شته طول عمر زیادی داشتند (33±2.28 روز) و در اکثر مدت عمر خود (17.65±1.37 روز) تولید مثل کردند. منحنی بقای شته گندم -گل سرخ از نوع اول بود. این شته در مرحله زیستی پوره تلفاتی نداشت و حتی تا 27 روز تلفاتی در جمعیت شته مشاهده نشد که مشابه نحوه رشد و نمو حشرات گیاه خوار روی میزبان های گیاهی حساس می باشد. نتایج بررسی آماره های رشد جمعیت پایدار شته نشان داد که از هر ماده مورد آزمایش، 33.84 ماده در نسل بعد حاصل شده است. نرخ ذاتی افزایش جمعیت شته 0.194 نتاج ماده به ازای هر ماده از جمعیت در روز محاسبه گردید. با توجه به مقدار عددی نرخ متناهی افزایش جمعیت، جمعیت شته هر روز نسبت به روز قبل 21.4 درصد افزایش یافت. همچنین برآورد مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (3.57 روز) نیز پتانسیل قابل ملاحظه رشد جمعیت شته گندم -گل سرخ را روی گندم رقم مهدوی نشان داد.

در این تحقیق پرورش حشرات کامل بالتوری سبز در گلخانه با غذای مصنوعی و پرورش لاروها روی تخم های شب پره مدیترانه ای آرد انجام شد. اثر غیر کشندگی حشره کش های اندوسولفان، ایمیداکلوپرید و ایندوکساکارب با تیمار حشرات کامل بترتیب با غلظت های 317، 46 و 9 میلی گرم ماده موثر در لیتر (معادل LC25) به روش سم شناسی دموگرافیک تحت شرایط آزمایشگاهی انجام شد. بنابر نتایج تجزیه واریانس به جز میانگین سن باروری و نرخ ناخالص تفریخ، سایر فراسنجه های تولید مثلی تحت تا ثیر قرار گرفتند. نرخ ناخالص زاداوری در شاهد، ایمیداکلوپرید، اندوسولفان و ایندوکساکارب به ترتیب 618، 492، 313 و 279 تخم در عمر برای هر ماده بود که از این نظر بین شاهد و حشره کش های اندوسولفان و ایندوکساکارب تفاوت معنی دار مشاهده گردید.در بررسی اثرهای غیرکشندگی حشره کش ها روی حشرات کامل بالتوری سبز، در فراسنجه های رشد جمعیت پایدار اختلاف معنی دار ی بین گروه شاهد و تیمارها مشاهده گردید. میانگین نرخ ذاتی افزایش جمعیت در گروه شاهد و تیمارهای ایمیداکلوپرید، اندوسولفان و ایندوکساکارب به ترتیب 0.179، 0.161، 0.157 و 0.136 به دست آمد. در ارزیابی اثرات زیرکشندگی حشره کش ها روی حشرات کامل ترتیب سمیت ترکیبات به صورت: ایمیداکلوپرید<اندوسولفان<ایندوکساکارب بود. بنابر نتایج این تحقیق حشره کش های اندوسولفان و ایندوکساکارب نسبت به ایمیداکلوپرید اثر بیشتری روی حشره کامل بالتوری سبز داشتند.

بیماری سرطان ریشه و طوقه ناشی از Rhizobium vitis یکی از مهم ترین بیماری های انگور در کشور های مختلف از جمله ایران است. این بیماری در استان زنجان سالانه خسارت قابل توجهی به درختان انگور وارد می نماید. در برخی مطالعات بررسی امکان کنترل استرین های این باکتری با استفاده از باکتری های خاکزی آنتاگونیست نتایج مطلوبی را به همراه داشته است. در این بررسی باکتری های خاکزی باغ ها ی انگور در استان جداسازی و اثر بازدارندگی برخی از آن ها علیه Rh. vitis بررسی گردید. بدین منظور، در سطح استان از ناحیه ریشه درختان انگور و خاک اطراف آن ها نمونه برداری شد. جدایه های حاصل بر اساس ویژگی های مرفولوژیکی و بیوشیمیایی گروه بندی و از بین آن ها 200 جدایه برای مطالعات آنتاگونیستی انتخاب شد. پنجاه جدایه در آزمون کشت متقابل تولید هاله بازدارندگی علیه Rh. vitis کردند. سیزده جدایه با بیشترین میزان بازدارندگی در کشت متقابل برای مراحل بعدی انتخاب گردید. بر اساس نتایج آزمون های فیزیولوژیکی و بیوشیمیائی، باکتری های آنتاگونیست متعلق به بیوارهای یک، سه و پنج Pseudomonas sp.، Bacillus subtilis، P. putida، Pseudomonas fluorescens و Bacillus sp. بودند. همچنین در ردیابی ژن های hcnABC ژن موثر در سنتز سیانید هیدروژن، وجود این ژن در پنج استرین سودوموناس به اثبات رسید. تاثیر هفت جدایه بر کاهش جمعیت باکتری بیماری زا در محیط خاک در شرایط گلخانه بررسی شد، که دو جدایه متعلق به بیوارهای سه و پنج باکتری P. fluorescens و نیز یک جدایه از B. subtilis با اختلاف معنی داری نسبت به شاهد، سبب کاهش جمعیت Rh. vitis در خاک شدند.

پژمردگی ورتیسیلیومی، با عامل Verticillium dahliae، از بیماری های مهم خیار در بسیاری از گلخانه های تولید این محصول می باشد. در این تحقیق، اثرات ضد قارچی متابولیت های فرار و غیرفرار سرکه چوب (pyroligneous acid) بر رشد این قارچ در شرایط آزمایشگاه به همراه تاثیر توام سرکه چوب و ورمی کمپوست، درکنترل این بیماری در شرایط گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. بررسی متابولیت های غیرفرار و فرار در غلظت های 0.250، 0.50، 0.125، 0.25، 0.37، 0.5، 0.75 و صفر درصد حجمی سرکه چوب انجام شد. کلیه آزمایش ها در 4 تکرار و با اندازه گیری روزانه قطر کلنی به مدت 10 روز انجام گردید. ترکیبات فرار و غیر فرار باعث کاهش معنی دار رشد میسیلیومی V. dahliae در سطح %5 در گلخانه، غلظت های 0.125، 0.25، .50 درصد سرکه چوب در فواصل 1 و 14 روز بعد از نشاء کاری به خاک گلدان های حاوی و یا فاقد ورمی کمپوست اضافه شد. ارزیابی تیمارها از طریق تعیین درصد شدت بیماری و نیز تعیین وزن تر، وزن خشک تاج و ریشه، طول ریشه ها و ارتفاع گیاه نشان داد که هر سه غلظت سرکه چوب باعث کاهش معنی دار شدت بیماری نسبت به شاهد شد (a=0.05) ترکیب ورمی کمپوست و سرکه چوب، سبب کاهش شدت بیماری زایی بیمارگر به میزان 76 درصد در قیاس با شاهد شد. همچنین این ترکیب، موجب افزایش وزن ریشه و تاج گیاه در مقایسه با شاهد گردید (a=0.05).