زمین شناسی ژئوتکنیک (زمین شناسی کاربردی-Journal of Geotechnical Geology)
سال:1392 | دوره:9 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

سازند شوریجه یکی از سازندهای مخزنی گازی واقع در حوضه کپه داغ شمال خاور ایران می باشد که جزء سازندهای بسیار سخت از لحاظ حفاری است. شناخت خصوصیات فیزیکی و مکانیکی این سازند سبب برنامه ریزی دقیق تری برای انجام عملیات حفاری آن خواهد شد و می توان از صرف هزینه های بالای حفاری در برخورد با این سازند تا حدودی جلوگیری نمود. در این مطالعه با انجام آزمایشات مقاومت فشاری سه محوری، آزمایش تخلخل (با اشباع آب و گاز هلیم) و شاخص سایش سرشار (CAI) بر روی نمونه های مغزه گرفته شده از این سازند و همچنین تهیه مقاطع نازک از این نمونه ها و تعیین کانی شناسی و بافت آنها، خصوصیات فیزیکی و مکانیکی این سازند مورد مطالعه قرار گرفت که در نهایت مشخص شد این نمونه ها حاوی کانی کوارتز فراوان و دارای بافت ساب آرکوز می باشند. همچنین، مقاومت فشاری این نمونه ها تحت آزمایش سه محوره در سه سطح تنش 5، 10 و  (Mpa) 15بررسی و پارامترهای مقاومت برشی C و f برای این نمونه ها به ترتیب 15.3 مگاپاسکال و 53.79 درجه بدست آمد. بعلاوه، آزمایشات بیشتر نشان می دهد که این نمونه ها از لحاظ سایشی با توجه به میزان کوارتز بالا، در محدوده سنگ های خیلی ساینده قرار دارند. نتایج حاصل از این پژوهش می تواند در طراحی روش مناسب حفاری سازند شوریجه مورد استفاده قرار گیرد.

این تحقیق با هدف پهنه بندی خطر نسبی ناپایداری دامنه ای و وقوع زمین لغزش در حوضه کسمت با مساحت 27 کیلومترمربع، در 50 کیلومتری جنوب شرق شهر خرم آباد انجام شد. به منظور بررسی پایداری دامنه ها در این حوضه، ابتدا با استفاده از عکس های هوایی و بازدیدهای میدانی، نقاط مستعد لغزش شناسایی و نقشه پراکنش زمین لغزش تهیه گردید. با قطع نقشه های عوامل موثر بر لغزش با نقشه پراکنش زمین لغزش ها، تاثیر هر یک از عوامل شیب، جهت شیب، ارتفاع، زمین شناسی، جاده و آبراهه بر ناپایداری شیب ها در محیط نرم افزار (Geographic Information System – GIS) GIS با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (Analytical Hierarchy Process, AHP) تعیین گردید. بر اساس نتایج پهنه بندی خطر زمین لغزش با روش تحلیل سلسله مراتبی، به ترتیب 0.05، 12.64، 28.56، 31.35 و 27.4 درصد از مساحت منطقه در کلاس های خطر خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار گرفت.

تعیین پارامترهای ژئومکانیکی درزه های سنگی از اهمیت بسزایی برخوردار است. یکی از مهم ترین این پارامترها مقاومت برشی درزه سنگ می باشد. برای دستیابی به این هدف، تاکنون آزمایش های مختلفی انجام شده است. در این مطالعه، با انجام آزمایش برش مستقیم بر روی نمونه های سنگ آندزیت دارای درزه طبیعی، تفسیر و تحلیلی برای واقعی تر کردن تاثیر سطوح ناهمواری ها بر مقاومت برشی ارائه شده است. در این مقاله به بررسی و تاثیر ناهمواری های سطوح درزه با مفهوم ضریب زبری (JRC) بر مقاومت برشی صفحات درزه در سنگ سخت (strong rock) در دو سطح تنش نرمال پایین و بالا پرداخته شده است. نتایج نشان داد که تاثیر زاویه زبری بر مقاومت برشی سطوح درزه ها در سطح تنش نرمال پایین بارزتر است. سپس مقادیر مقاومت برشی حاصل از نتایج آزمایش برش مستقیم بر روی نمونه های با درزه طبیعی، با مقادیر تعیین شده با استفاده از معیارهای موهر - کولمب، معیار توانی و معیار تجربی بارتن مقایسه شد. بر اساس نتایج حاصل و مقایسه بین معیارهای مذکور با استفاده از آنالیز آماری می توان گفت که معیار توانی در مقایسه با سایر معیارهای موجود انطباق بهتری با نتایج حاصل از آزمایش برش مستقیم بر روی نمونه های آندزیتی دارد.

سد گتوند علیا با ارتفاع 180 متر، از نوع سنگریزه ای با هسته رسی می باشد. این سد، بلندترین سد خاکی ایران بوده و هدف فاز اول آن تولید 1000 مگاوات برق است. در این طرح، چهار تونل آب بر با قطر 12.6 متر در ساحل سمت چپ ساختگاه سد حفاری می شوند. نگهداری این تونل ها که جزء تاسیسات دائمی سد بشمار می رود، از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف از این تحقیق، تحلیل پایداری تونل های آب بر و طراحی نگهداری موقت این سازه ها می باشد. در این پژوهش، تحلیل پایداری تونل ها با استفاده از روش های تجربی (طبقه بندیRMR ) و روش عددی و توسط نرم افزار FLAC صورت گرفت. در نهایت، سیستم نگهداری موقت با استفاده از روش تجربی و عددی برای تونل های مورد مطالعه پیشنهاد گردید.

فروبوم دشت ارژن با جهت شمال خاوری، در 65 کیلومتری باختر شیراز بر اثر فعالیت قطعه هایی از گسل فعال کره بس تشکیل شده است. این فروبوم کششی، بوسیله گسل های مرزی ارژن خاوری و باختری که عمود بر طاقدیس های کوه شاه نشین و سلامتی هستند، محصور گردیده است. در این مطالعه، بارزسازی ساختارهای خطی منطقه بصورت نیمه اتوماتیک، با استفاده از تصاویر ماهواره ای SPOT با تفکیک مکانی 2.5 متر در چهار جهت آزیموتی فیلترگذاری شده اند، انجام گرفته است. منطقه مورد مطالعه به 36 و 25، 16، 9، 4، 1 قسمت مساوی تقسیم گردید. با استفاده از داده های خروجی دیاگرام های گل سرخی رسم شد، و امتداد اصلی خطواره ها در 6 ستون از باختر به خاور، با گسل های منطقه با روند EN56°±4°، مطابقت نشان داد. در بررسی ساختاری، برداشت اطلاعات از خش لغزهای گسلی، بمنظور بازسازی جهت گیری دیرینه تنش موثر در تشکیل فروبوم دشت ارژن با روش گرافیکی  (fault-slip inversion technique)صورت گرفته است. موقعیت و روند استرس های اصلی بترتیب s1 ،NE, N23°E, 72° و s3 ،s2, S58°E, 26°, SE ،SW, S34°W, 10° بدست آمد. میدان تنش اطراف گسل های مرزی فروبوم به میدان تنش فعالیت گسل کره بس وابسته می باشد.

در این پژوهش، با استفاده از داده های چاه نگاری یکی از میادین نفتی جنوب ایران و به کمک نرم افزار ژئولاگ (Geolog)، پارامترهای پتروفیزیکی سازند سروک بالایی در دو چاه A و B به روش ارزیابی احتمالی (Probabilistic) مورد بررسی قرار گرفتند. بر پایه این ارزیابی و با بهره گیری از کراس پلات های مرسوم (نوترون - چگالی، نوترون - صوتی،MID_PLOT  و M-N PLOT)، لیتولوژی سازند سروک بالایی ترکیبی از سنگ آهک، دولومیت و به مقدار کم شیل تعیین گردید. با توجه به خواص پتروفیزیکی (مخزنی) محاسبه شده و برای ارزیابی دقیق تر، سازند سروک بالایی در منطقه مورد مطالعه به 5 زون S1 تا S5 تقسیم شد. زون S2 نیز با توجه به ویژگی های خاص پتروفیزیکی به 8 زیرلایه S2-a) تا (S2-h تقسیم گردید. در نهایت، زون S2 با توجه به خواص پتروفیزیکی مناسب به عنوان بهترین بخش مخزنی تشخیص داده شد.

در این تحقیق، نمونه های لاستیک با نسبت 15 درصد وزنی افزودنی کربنات کلسیم ضایعاتی (4 نمونه متفاوت کربنات کلسیم ضایعاتی) تهیه و پس از مخلوط کردن و پرس در فشار نهایی 4 مگاپاسکال در دمای 150 °C به مدت 60 دقیقه پخته و مهم ترین خواص آن ها شامل سختی، درصد ازدیاد طول تا حد پارگی، مقاومت کششی و مدول 300 درصد اندازه گیری شدند. برای بررسی آنالیز شیمیایی کربنات کلسیم از روش فلورسانس اشعه ایکس (XRF) استفاده شد. همچنین بررسی توزیع دانه بندی کربنات کلسیم به کمک دستگاه آنالیز اندازه ذرات (LPSA) انجام شد. نتایج نشان داد که با افزایش کربنات کلسیم ضایعاتی تا 15 درصد وزنی به ترکیب اولیه لاستیک، ویژگی های فیزیکی لاستیک به طور مطلوبی افزایش می یابد، ولی با افزایش این مقدار خواص مطلوب و استاندارد کاهش خواهد یافت. اصل مقاله بصورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.