سلامت کار ایران
سال:1395 | دوره:13 | شماره:3 |تعداد مقالات:12

زمینه و هدف: امروزه پلاسمای سرد به عنوان یک تکنولوژی نوظهور موفق و امیدبخش در زمینه کنترل آلودگی هوا با راندمان انرژی بالا، بسیار مورد توجه محققان قرا گرفته است. آلودگی های اتمسفریک در شکل های مختلف بر سلامت انسان و محیط زیست در سطح منطقه ای و جهانی اثرگذار است. مونوکسیدکربن نیز به عنوان یکی از آلاینده های شاخص موثر بر سلامت انسان و محیط زیست معرفی شده است. نگرانی های فزاینده چگونگی اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان از سویی و ملاحظات و سخت گیری بیشتر استانداردهای کیفیت هوا از سوی دیگر سبب شده تا در سالهای اخیر، تکنیک های کنترل آلودگی هوا بویژه تکنیک های پلاسمای سرد بمنظور کنترل انواع آلاینده های گازی مورد توجه و مطالعه بیشتری قرار گیرد. به همین منظور فرایند حذف این آلاینده جهت شناخت پارامترهای موثر در دو سیستم هوای خشک و گاز آرگون هدف این مطالعه قرار گرفته است. روش بررسی: از این رو در این آزمایشات بررسی اثرات ناشی از متغیرهای دما، غلظت گاز مونوکسیدکربن (CO)، ولتاژ و زمان ماند آلاینده CO بصورت همزمان در دو سیستم، راکتور پلاسمای منفی (گاز رقیق کننده هوای خشک) و سیستم راکتور پلاسمای مثبت (گاز رقیق کننده آرگون) با استفاده از روش ASTM D 5835 مورد سنجش و مطالعه قرار گرفته است. یافته ها: : نتایج حاصل نشان می دهد متغیر دما و زمان ماند بر حذف آلاینده مونوکسیدکربن به ترتیب در سیستم هوای خشک و گاز آرگون، در محدوده آزمایشی چندان اثر قابل توجهی ندارد. در صورتی که مهمترین عامل اثرگذار بر میزان حذف گاز مونوکسیدکربن در دو سیستم هوای خشک و گاز آرگون متغیر ولتاژ مصرفی راکتور پلاسما در محدوده 8 کیلوولت با05/0 p-value < در هر دو سیستم و میانگین اثر 37 در سیستم هوای خشک و میانگین اثر 2/13 در سیستم گاز آرگون می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از حذف گاز مونوکسیدکربن در دو سیستم نشان می دهد سیستم هوای خشک به علت حضور یون های فعال اکسیژن بسیار موثر تر از سیستم گاز آرگون عمل می کند.

زمینه و هدف: فرهنگ ایمنی سازمان راهکاری اساسی در جهت کاهش حوادث شغلی محسوب شده و بسیاری از صنایع در گوشه و کنار جهان، تمایل خود را برای تحقیق بر روی این مفهوم بعنوان رویکردی در کاهش حوادث روزمره و فجایع بالقوه نشان داده اند. هدف این مطالعه طراحی ابزاری معتبر برای سنجش فرهنگ ایمنی بر اساس مُدل آژانس بین المللی انرژی اتمی می باشد. روش بررسی: این مطالعه، یک بررسی توصیفی تحلیلی است که بر روی 409 نفر از کارکنان یکی از شرکت های بهره برداری نفت و گاز اهواز در سال92 13انجام شد. پرسشنامه ی اولیه بر اساس مدل 5 بُعدی آژانس بین المللی انرژی اتمی تهیه، سپس روایی زبانی، روایی محتوایی و روایی سازه بر روی سوالات صورت گرفت. پایایی پرسشنامه نیز با روش های آزمون-بازآزمون و ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد. اطلاعات بااستفاده از نرم افزار 18 Spss تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: در بررسی روایی محتوایی ضرایب شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوایی کل به ترتیب 91/0و 87/0 بدست آمدند. تحلیل عاملی تاییدی پرسشنامه بررسی شد و ضریب KMO و آزمون بارتلت به ترتیب 807/0 و 791/ 5237 بدست آمد. همچنین تحلیل عاملی وجود 5 فاکتور شامل: اولویت به ایمنی، رهبری، مسئولیت پذیری، یکپارچگی ایمنی، و آموزش و یادگیری که 813/69 درصد از واریانس کل را به خود اختصاص دادند را تایید کرد. نتایج نشان داد که پرسشنامه نهایی پایا(902/0=α ) و تکرار پذیر می باشد(899/0ICC=). همبستگی بین ابعاد پرسشنامه ی فرهنگ ایمنی معنی دار(01/0>p) بود. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که پرسشنامه فرهنگ ایمنی طراحی شده بر اساس مُدل5 بُعدی آژانس بین المللی انرژی اتمی روایی و پایایی قابل قبولی برای سنجش فرهنگ ایمنی در شرکت بهره برداری نفت و گاز می باشد. این ابزار می تواند در راستای ارتقاء فرهنگ ایمنی در صنایع با ریسک بالا موثر باشد.

زمینه و هدف: روشنایی مطلوب می بایست تعادلی را بین نیازهای انسان، اقتصاد و محیط پیرامون آن ایجاد نموده و یک شرایط مناسب را برای فعالیت های چشمی مانند نوشتن، خواندن و غیره فراهم نماید. کیفیت مطلوب روشنایی در فرایند بهره وری و یادگیری دانش آموزان بسیار اهمیت دارد. هدف از بهره وری انرژی روشنایی، کاهش انرژی روشنایی بدون به خطر افتادن کیفیت روشنایی می باشد. موضوع اصلی این مطالعه ارزیابی کیفیت روشنایی و بهره وری بهره وری انرژی سیستمهای روشنایی و درگام بعد، پیداکردن راهکارهای مناسب برای بهبود آن می باشد. روش بررسی: این مطالعه مقطعی، در 11 دبیرستان دخترانه شهر اهواز انجام شده است. در همین راستا، با اندازه گیری شدت روشنایی برحسب lux به روش شبکه ای استاندارد و توان مصرفی اتاق برحسب (W/m2)، دانسیته توان نصب شده (IPD)بدست آمده و سپس دانسیته توان نرمال (NPD) براساس(W/m2. 100 Lx) و با درنظر گرفتن شاخص اتاق (RI) محاسبه می شود. از تقسیم دانسیته توان نرمال شده بر دانسیته توان نصب شده، معیاری به عنوان نسبت بهره وری بارنصب شده (ILER)) معرفی شده است و در سه کلاس بعنوان شاخص عملکرد سیستم تقسیم بندی شده است. و نتایج با spss 16 تحلیل شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد در مجموع از کل فضاهای اندازه گیری شده، 6/47 % در سطح 3، 1/36 % در سطح 2 و 2/16 % در سطح 1 قرار دارند و همچنین سه دبیرستان (3، 5، 8) دارای بیشترین بهره وری می باشند. نتیجه گیری: در این مطالعه، نواقص موجود از جمله ضرایب انعکاس کمتر از استاندارد (دیوارها 5/0، سقف 7/0 و کف نیز حداقل 3/0)، استفاده از بالاست های معمولی به جای بالاست های الکترونیکی، بکارگیری لامپ های کم بهره، بکارگیری منعکس کننده های معمولی به جای استیل و عدم بکارگیری مناسب نور روز، باعث ایجاد بهره وری کم و مصرف انرژی بالای سیستم روشنایی می شود.

زمینه و هدف: کارخانه های فولاد از جمله صنایعی هستند که نقش مهمی را در آلودگی هوا و انتشار آلاینده های ذره ای به محیط دارند. اسکرابر ونچوری یکی از مهم ترین اجزا و پالایشگرهایی است که در سیستم های تهویه برای کنترل انتشار آلاینده ها به اتمسفر در صنعت فولاد کاربرد زیادی دارد. از طرفی کارایی این وسیله به نحوه کاربری و استفاده از آن بستگی دارد، لذا این مطالعه با هدف تعیین کارایی اسکرابر ونچوری در یک واحد آهن سازی انجام شده است. روش بررسی: این مطالعه یک بررسی توصیفی مقطعی است که به منظور تعیین کارایی پالایشگر در کنترل اندازه های مختلف ذرات انجام شد. نمونه برداری بر اساس روش 3405BS، بصورت ایزوکینتیک و با دبیl/min 30 در مسیر سیستم تهویه قبل و بعد از پالایشگر با استفاده از توالی نمونه برداری شامل مجموعه پروب با نمونه بردار بادهانه ورودی استاندارد، وسیله نمونه گیر و دسته بندی کننده ذرات بر اساس اندازه[1] (نمونه بردار ذرات از نوع برخورد آبشاری[2] چهار مرحله ای) که در ادامه آن تجهیزات اندازه گیری و کنترل جریان قرار می گیرند، انجام شد. نهایتا نمونه ها با استفاده از روش وزن سنجی آنالیز گردید و نتایج بدست آمده با استفاده از نرم فزار SPSS16 آنالیز شد. نتایج: سرعت سیال در گلویی اسکرابر m/s4/71و نسبت مایع به گاز l/m3 12/1 می باشد. میانگین کل غلظت غبار در قبل و بعد از اسکرابر اسکرابر ونچوری به ترتیب mg/m36900 و mg/m3983 بود. کارایی کلی اسکرابر 85% تعیین شد. از نظر توزیع اندازه بیشترین کارایی حذف ذرات mμ 15<، mμ 15-4، mμ 4-1و

زمینه و هدف: پایش بیولوژیکی نقش مهمی در ارزیابی مواجهه شغلی دارد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی نسبت منگنز به آهن خون (Manganese-Iron Ratio: MIR) به عنوان یک بیومارکر بالقوه منگنز انجام گرفته است. روش بررسی: مطالعه مورد-شاهدی حاضر بر روی کارکنان ذوب یک صنعت تولید قطعات خودرو انجام گرفت. گروه مورد از بین کارکنان فرآیند صنعتی ذوب در معرض مواجهه با منگنز (31 نفر) و گروه شاهد نیز از بین کارکنان اداری غیرمواجهه یافته (30 نفر) انتخاب شدند. میزان مواجهه کارکنان با منگنز با روش NIOSH 7300 و آنالیز عنصری نمونه های هوا و خون جهت تعیین میزان منگنز با استفاده از دستگاه جذب اتمی-کوره گرافیتی (GF-AAS) سنجش شد. اندازه گیری آهن در سرم با استفاده از روش Iron-Ferrozine LS انجام گرفت. آزمون های آماری با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. یافته ها: میانگین غلظت مواجهه کارکنان ذوب با منگنز هواmg/m3 0/005 ± 0/008 بود. میزان منگنز خون گروه ذوب (µ g/L 8/66± 17/33) به طور معنی داری بیشتر از میزان منگنز خون گروه شاهد (µ g/L 8/70 ± 9/37) بود (P-V<0/05). میانگین نسبت منگنز به آهن خون (MIR) گروه مورد نیز به طور معنی داری بیشتر از میانگین آن در گروه شاهد بدست آمد (P-V<0/05). نتایج آزمون همبستگی ارتباط معنی دار آماری بین منگنز هوا و نسبت منگنز به آهن خون (MIR) نشان داد (r=0/426، P-V<0/05). نتیجه گیری: نسبت منگنز به آهن خون (MIR) می تواند به عنوان یک بیومارکر برای تمایز کارکنان مواجهه یافته با منگنز از کارکنان غیر مواجهه یافته مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: رضایت شغلی از عوامل مهم افزایش بهره و ری، دلسوزی کارکنان نسبت به سازمان، تعلق و دلبستگی آنان به محیط کار، برقراری روابط خوب و انسانی در محل کار، ایجاد ارتباطات صحیح، بالا بردن روحیه، عشق و علاقه به کار است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر مالکیت روانشناختی بر رضایت شغلی کارکنان زنجیره ی تامین یکی از فرودگاه های ایران است. روش بررسی: با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 59 نفر از کارکنان برای این مطالعه انتخاب شدند. برای اندازه گیری مالکیت روان شناختی و رضایت شغلی به ترتیب از پرسش نامه های ون داین و پیرس و مینه سوتا استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی و رگرسیون به همراه با مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که مالکیت روان شناختی با بار عاملی برابر با (866/0) و آماره ی تی (212/8) بر رضایت شغلی تاثیر داشته و متغیر مالکیت روانی مبتنی بر سازمان با مقدار بتایی برابر با (112/0)، آماره ی تی (988/2) و ضریب معناداری (002/0) و متغیر مالکیت روانی مبتنی بر شغل با مقدار بتایی برابر با (235/0)، آماره ی تی (656/6) و ضریب معناداری (001/0) بر رضایت شغلی تاثیری مثبت دارند. نتیجه گیری: با توجه به تاثیر مثبت مالکیت روان شناختی بر رضایت شغلی، می توان با ایجاد نگرشی مثبت در کارمند نسبت به شغلش و ایجاد تملک و تعلق در فرد، زمینه ی افزایش بهره وری، افزایش تعهد سازمانی، برقراری روابط خوب و انسانی در محیط کار، ایجاد ارتباطات صحیح، بالا بردن روحیه و علاقه به کار در سازمان ایجاد نمود.

زمینه و هدف: در اکثر محیط های کاری نوع حرفه افراد مقداری تنش و استرس به همراه دارد، همچنین بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی از جمله شکایات اغلب کارگران می باشد. با توجه به این که این دو پارامتر از فاکتورهای تاثیرگذار بر روند زندگی افراد می باشد، پرداختن به آن ها در محیط های کار حائز اهمیت بوده و مطالعه حاضر با هدف تعیین ارتباط بین شیوع اختلالات اسکلتی – عضلانی و استرس شغلی بین گروهی از شاغلین یک صنعت فلزی انجام گرفته است. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و از پرسشنامه نوردیک و پرسشنامه و نرم افزارDASS-21 استفاده گردید. شاخص های دموگرافیک مانند سن، جنس، وضعیت تاهل در پرسشنامه دیگری جمع آوری و نمونه گیری به صورت خوشه ای انجام شد و 361 نفر مورد بررسی قرار گرفتند. برای آنالیز از نرم افزار آماری spss-20 و آزمون خی-دو پیرسون استفاده گردید. یافته ها: نتایج حاکی از این بود که 3/82% افراد استرس طبیعی و 1/3% استرس شدید داشتند. از میان متغیرهای مورد بررسی، وضعیت بدن در حین کار، انجام فعالیت ورزشی، استعمال دخانیات و میزان استرس با اختلالات اسکلتی – عضلانی رابطه معنی داری را نشان دادند. (05/0 PValue =) ن تیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد افزایش استرس شغلی سبب بروز برخی شکایات اختلالات اسکلتی – عضلانی در افراد می شود و وضعیت بدن حین کار با شیوع اختلالات اسکلتی عضلانی رابطه معنی دار داشته است.

زمینه و هدف: استفاده از گیاهان به منظور پالایش هوای محیط های بسته از دیرباز مورد توجه بسیاری از محققین بوده است. در این مطالعه کارایی استفاده از متداول ترین گل های زینتی آپارتمانی به منظور بررسی قابلیت حذف پنج نوع آلاینده اعم از هیدروکربنهای آروماتیک (بنزن و تولوئن)، هیدروکربنهای آلیفاتیک (اکتان)، هیدروکربنهای هالوژنه (تری کلرواتیلن TCE) و تروپن ها (آلفا-پینن) در محیط های بسته مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: ابتدا 10 نوع گل زینتی بطور جداگانه در گلدان های مختلف کشت داده شد و سپس درون شیشه های شفاف در بسته به حجم 10 لیتر قرار داده شدند و هر کدام در معرض غلظت های مختلف بنزن، TCE، تولوئن، اکتان و آلفا-پینن (9/31، 7/53، 7/46، 4/56 و 7/55 ) میکروگرم بر متر مکعب قرار گرفتند. نمونه های هوا از داخل شیشه ها در مدت زمان تماس 3 و 6 ساعت برای هر گیاه بطور جداگانه برداشته شد و در نهایت پس از نمونه برداری گاز داخل شیشه توسط دستگاه GC-MS و دتکتور تیوب ها به منظور بررسی راندمان حذف الاینده ها مورد آنالیز قرار گرفتند. کارایی حذف آلاینده های آلی به وسیله برگ گیاهان زینتی برای هر ترکیب آلی فرار (VOCs) در هر گیاه بر حسب میکروگرم بر متر مکعب بر متر مربع در ساعت بیان شده است. یافته ها: نتایج نشان داد از بین 10 گل زینتی مورد بررسی، آلترناریا، عشقه، برگ بیدی و هوستا بیشترین کارایی حذف کل VOCs را از خود نشان دادند. گل آلترناریا، نقش بیشتری در حذف چهار آلاینده (بنزن، TCE، تولوئن و اکتان) از پنج آلاینده مورد مطالعه داشته است. متوسط حذف کل پنج آلاینده مورد مطالعه توسط گیاهان زینتی بین 44-8 میکروگرم بر متر مکعب بر متر مربع در ساعت بوده است. گونه عشقه به طور موثری آلفا-پینن را حذف کرد. تمامی گلهای مورد مطالعه منجر به حذف VOCs از محیط بسته شدند. نتیجه گیری: تفاوت در کارایی حذف گونه های مختلف گلهای زینتی نشان داد که برای بهبود کارایی استفاده از گلهای زینتی برای حذف آلاینده های آلی فرار از هوای محیط های بسته، نیاز است که گونه های مختلفی از گیاهان زینتی در محیط های بسته کاشته شود. این مطالعه نشان داد استفاده از گلهای زینتی در محیط های بسته می تواند راهکار مناسبی برای کاهش آلاینده های آلی فرار از محیط های بسته باشد.

زمینه و هدف: سلامت یکی از مهم ترین سرمایه های یک انسان می باشد که به وی اجازه ی توسعه ی کامل توانایی هایش را می دهد. اگر این سرمایه فرسوده شود یا به طور کامل توسعه پیدا نکند، می تواند موجب ضعف فیزیکی و روحی انسان گردد. از طرفی پدیده ی بیکاری، معضلی اجتماعی و اقتصادی است که آثار و پیامدهای منفی متعددی به دنبال داشته و زندگی شخصی، خانوادگی و اجتماعی افراد را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده و از نظر روحی نیز زیان های مخرب و ویران کننده ای برجا می گذارد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ی علیت بین بیکاری و سلامت در ایران است. روش بررسی: روش به کار برده شده در پژوهش حاضر، از نوع علی-تحلیلی بوده و هدف پژوهش کاربردی می باشد. آمار و اطلاعات مربوط به متغیرهای به کاربرده شده در پژوهش نیز از لوح فشرده ی WDI2014 استخراج شده است. ابزار اقتصادسنجی مورد استفاده در پژوهش، نرم افزار Eviews نسخه ی 6 و روش اقتصادسنجی به کار برده شده در پژوهش، روش علیت تودا و یاماموتو و هم چنین روش هم انباشتگی جوهانسن-جوسیلیوس بوده و دامنه ی زمانی پژوهش فاصله ی زمانی فصل اول سال 1374 تا فصل چهارم سال 1392 و قلمرو مکانی پژوهش نیز کشور ایران است. هم چنین سطح معنی داری نیز، 5 درصد می باشد. یافته ها: رابطه ی علیت دوطرفه بین بیکاری و سلامت وجود داشته و هم چنین یک درصد افزایش در بیکاری باعث کاهش 84/6 درصد در مخارج بهداشتی خصوصی و یک درصد افزایش در مخارج بهداشتی خصوصی باعث کاهش 14/0 درصد در بیکاری می شود. نتیجه گیری: با توجه به تاثیر منفی سلامت بر بیکاری و هم چنین تاثیر منفی بیکاری بر سلامت، پیشنهاد می شود که با سرمایه گذاری در بخش بهداشت و درمان مثل بیمه های درمانی و بیمارستان ها؛ مخصوصا در مناطق محروم، زمینه ی سلامتی نیروی کار و کاهش بیکاری فراهم و با اتخاذ سیاست های مناسب در جهت کاهش بیکاری و افزایش درآمد مردم، زمینه ی سلامت مردم جامعه فراهم گردد.

زمینه و هدف: یکی از عمده ترین مسائل شغلی که معمولاً به شکل واکنش در برابر فشارهای شغلی-سازمانی در میان کارکنان دیده می-شود پدیده فرسودگی شغلی است که نشان دهنده کاهش قدرت سازگاری فرد با عوامل تنش زای محیط کار است. بطور کلی فرسودگی یکی از عوامل ایجاد درگیری، تغییر و یا کناره گیری از کار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش مدل طرح واره محور به شیوه گروهی بر کاهش فرسودگی شغلی کارکنان شرکت زغال سنگ پروده طبس انجام شد. روش بررسی: برای این منظور، از روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون– پس آزمون با گروه کنترل استفاده شد. تعداد 30 نفر از کارکنانی که بالاترین میزان فرسودگی شغلی را داشتند، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. سپس گروه آزمایش به مدت 6 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش مدل طرح واره محور قرار گرفت و گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. شرکت-کنندگان هر دو گروه قبل و بعد از آموزش فرم 22 سوالی پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (1981) را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس و آزمون t تفاضل، نشان داد که در نمرات گروه آزمایش و کنترل تفاوت معنی داری به وجود آمده است. به این ترتیب که فرسودگی شغلی و ابعاد خستگی هیجانی و مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فردی بهبود یافته است (05/0>P). نتیجه گیری: در نتیجه می توان گفت جلسات آموزش گروهی مدل طرح واره محور به طور معنی داری باعث کاهش فرسودگی شغلی و ابعاد خستگی هیجانی، مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فردی شده است.