سلامت کار ایران
سال:1395 | دوره:13 | شماره:5 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: بخش درمان و مراقبت های بهداشتی از جمله مشاغلی است که دارای خطرات و مشکلات سلامتی مربوط به خود می باشد. بخش قابل توجهی از آسیب های اسکلتی-عضلانی در پرسنل درمانی در اثر فعالیت های حمل و جابجایی بیمار رخ می دهند. هدف این مطالعه ارزیابی ارگونومیک انتقال بیمارنما بین تخت و برانکارد به روش رایج و استفاده از وسیله کمکی مکانیکی حمل بیمار می باشد. روش بررسی: در این مطالعه، پارامترهای راحتی، فشار فیزیکی درک شده و احساس ایمنی نوعی وسیله کمکی، از دید کاربران و بیمارنما مورد ارزیابی قرار گرفت. 37 نفر از پرسنل درمانی یکی از بیمارستان های شهر شیراز که با وظیفه حمل و جابجایی بیمار آشنایی داشتند، در این مطالعه شرکت کردند. ابزارهای گردآوری داده ها شامل مقیاس لیکرت 5 نمره ای و مقیاس بورگ بود و همچنین جهت ارزیابی پوسچر کاربران از روش ارزیابی سریع کل بدن (REBA) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری ویلکاکسون، دقیق فیشر و تی زوجی انجام گرفت. یافته ها: میانگین میزان راحتی کاربران در استفاده از وسیله کمکی برابر با (50/0) 48/4 و میانگین میزان راحتی و احساس ایمنی بیمارنما هنگام جابجا شدن با وسیله کمکی مکانیکی، به ترتیب (47/0) 21/4 و (49/0) 40/4، بدست آمد. میزان فشار فیزیکی درک شده توسط کاربران هنگام استفاده از وسیله کمکی به طور معنی داری کمتر از روش رایج بود (001/0> P). نتایج حاصل از ارزیابی پوسچر نشان داد که حدود 90 درصد از افراد در حالت جابجایی دستی بیمارنما در سطح اولویت اقدام اصلاحی 4 (سطح خطر بسیار بالا) و بیش از 80 درصد افراد در حالت جابجایی مکانیکی بیمارنما در سطح اولویت اقدام اصلاحی 2 (سطح خطر متوسط) قرار گرفتند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه، استفاده از وسیله کمکی مکانیکی موجب افزایش راحتی کاربر و بیمارنما شده، فشار جسمانی وارد به کاربران را کاهش داد و پوسچر آن ها را بهبود بخشید. کاهش آسیب های اسکلتی-عضلانی ناشی از جابجا کردن دستی بیمار از طریق اجرای برنامه ارگونومیک حمل بیمار بصورت مکانیکی با استفاده از وسیله کمکی، در دراز مدت قابل دستیابی می باشد.

زمینه و هدف: در فیلترهای نانولیفی بی بافت، خصوصیات ریخت شناسی الیاف تولیدی، قطر آن ها و درصد تخلخل مدیا از مهمترین مشخصه های فیلتراسیون در نظر گرفته می شود. از این رو در مطالعه حاضر بهینه سازی پارامتر های الکتروریسی برای رسیدن به مقادیر مطلوب مشخصه های فوق صورت گرفت. روش بررسی: بدین منظور طرح آزمایشی از طریق روش رویه پاسخ تهیه شد که در آن فاکتورهای عملیاتی الکتروریسی شامل غلظت محلول، ولتاژ دستگاه و فاصله سوزن تزریق تا جمع آوری کننده به عنوان متغیرهای ورودی و پارامترهای قطر الیاف، درصد تخلخل، تعداد گره و نسبت متوسط قطر گره به قطر الیاف به عنوان متغیرهای پاسخ در نظر گرفته شدند. مطالعات ریخت شناسی الیاف تولیدی و تخلخل مدیاها از طریق پردازش تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی تعیین گردید. یافته ها: حداکثر غلظت مورد بررسی محلول باعث ایجاد بهترین ریخت شناسی و حداکثر قطر الیاف گردید. بالاترین ضریب همبستگی بین قطر الیاف و غلظت محلول دیده شد (05/0p، 39/0=r). رابطه سایز گره با پارامترهای غلظت محلول (6/0-=r) و فاصله الکتروریسی(56/0=r) از نظر آماری معنی دار تعیین شد. تعداد گره نیز، بویژه با افزایش غلظت محلول کاهش می یافت. نتیجه گیری: در مجموع، روش رویه پاسخ به خوبی توانست ارتباط بین متغیرهای ورودی و خروجی را تعیین نماید. ضرایب رگراسیونی بدست آمده در مدل های ریاضی، به خوبی ارزش داده های تجربی حاصله را بیان کرد. آزمایشات تکمیلی اعتبارسنجی نشان داد مقادیر تجربی بدست آمده توافق خوبی با مقادیر پیش بینی شده دارند.

زمینه و هدف: امروزه برای بهبود شرایط ایمنی محیط کار تمرکز بیشتری بر روی عوامل سازمانی و مدیریتی از جمله جو سازمانی و به ویژه جو ایمنی می شود. با توجه به اینکه درک ایمنی و نگرش کارکنان در یک سازمان نسبت به وضعیت ایمنی محیط کارشان متفاوت می باشد؛ بنابراین برای سنجش این تفاوت در شرایط مختلف مثل موقعیت های شغلی مختلف و نوع قرارداد کاری می توان از پرسشنامه های استاندارد استفاده کرد. هدف این مطالعه تجزیه و تحلیل جو ایمنی محیط کار با استفاده از پرسشنامه نوردیک در یک صنعت فلزی می باشد. روش بررسی: در این مطالعه برای سنجش جو ایمنی محیط کار در میان گروه های مختلف کارکنان، در یک صنعت فلزی، از پرسشنامه نوردیک NOSACQ-50 استفاده شد. در مجموع 300 پرسشنامه میان کارکنان توزیع شد که نتایج امتیازات جو ایمنی بدست آمده توسط 267 نفر از کارکنان با نرم افزار SPSS آنالیز شد. در این مطالعه تاثیر موقعیت شغلی، نوبت کاری، نوع قراردادکاری، نوع شغل(دفتری و غیر دفتری) و متغیرهای جمعیت شناختی بر درک جو ایمنی بررسی شد. یافته ها: محاسبه میانگین امتیازات جو ایمنی نشان داد که میانگین کلی جو ایمنی 88/2 بود. بیشترین و کمترین امتیاز به ترتیب مربوط به اعتماد به کارایی سیستم ایمنی (35/3) و عدالت مدیریت ایمنی(69/2) بود. نتایج مطالعه نشان داد که بین سن و سابقه کار با جو ایمنی ارتباط معناداری وجود دارد. و به طور مشابه بین موقعیت شغلی، نوع شعل با جو ایمنی نیز ارتباط معناداری وجود دارد. ولی بین متغیرهایی از قبیل نوبت کاری، سطح تحصیلات و نوع قراداد کاری با جو ایمنی ارتباط معناداری مشاهده نشد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه اهمیت بررسی جو ایمنی محیط کار در میان گروه های کاری مختلف را نشان می دهد. به ویژه مدیران و کارکنان با سن و سابقه کاری بیشتر درک مثبت تری از ایمنی محیط کارشان دارند. و همچنین عوامل استرس زای محیط کار احتمالا تاثیر منفی روی جو ایمنی دارند.

زمینه و هدف: یکی از دلایل برق گرفتگی عدم ارائه آموزش کارآمد به فرد است هدف این مطالعه مقایسه اثربخشی دو روش سخنرانی و تمرین عملی بر مهارت و توانمندی کارکنان برق کار در شناسایی و کنترل مخاطرات الکتریکی براساس الگوی پژوهش اثربخشی مداخله آموزش (TIER) است. روش بررسی: در این مطالعه نوع نیمه تجربی از نوع قبل و بعد، در مرحله اول با کمک الگوی ((توسعه برنامه آموزشی)) ( DACUM) نیازسنجی آموزش صورت گرفته و با نتایج آزمون پایلوت، 61 نفر از اداره مولد بخار و 61 نفر از اداره مولد برق معاونت فنی رجا به طور تصادفی انتخاب شدند. در مرحله دوم؛ روایی محتوا و پایایی آزمون های عملکرد محاسبه شد. سپس روش ((تمرین عملی)) برای پرسنل اداره مولد بخار و روش ((سخنرانی)) برای کارکنان اداره مولد برق در سه جلسه برگزار شد. یک ماه بعد از مداخله آموزشی داده ها دوباره گرد آوری، تجزیه و تحلیل و با قبل از آموزش مقایسه شد. یافته ها: بعد از آموزش، میانگین نمرات مهارت و توانمندی کارکنان اداره مولد بخار به ترتیب 13/10 و 27/15، و برای مولد برق به ترتیب 24/7 و 81/11 بود و تفاوت معناداری در میان نمرات مهارت و توامندی افراد دو گروه مشاهده شد (001/0P<). نتیجه گیری: روش آموزش ((تمرین عملی)) در مقایسه با روش ((سخنرانی)) در افزایش مهارت کمک های اولیه و افزایش توانمندی افراد به منظور شناسایی خطرات الکتریکی کارآمدتر بود.

زمینه و هدف: طی دهه های گذشته مشکلات اسکلتی-عضلانی به طور روز افزون در سراسر دنیا گسترش یافته اند. این مطالعه با هدف تعیین میزان شیوع مشکلات اسکلتی-عضلانی در اندام های تحتانی ناشی از کار در ایران، جهت دستیابی به نتایجی کامل با قدرت آماری بالا، با استفاده از روش متاآنالیز انجام شد. روش بررسی: در مطالعه حاضر به صورت مرور نظام مند کلیه مقالات مرتبط با میزان شیوع مشکلات اسکلتی-عضلانی در اندام های تحتانی در بین کارکنان ایران، در محدوده ی زمانی از سال 2000 تا 2010، از طریق جستجو در پایگاه های استنادی معتبر مورد بررسی قرار گرفت. داده ها با روش متاآنالیز و با استفاده از مدل اثرات تصادفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: کل حجم نمونه مورد بررسی در مطالعات انجام گرفته در ایران، 6090 نفر با میانگین 225 نمونه در هر مطالعه بود. میزان شیوع مشکلات اسکلتی-عضلانی در اندام تحتانی در مشاغل مختلف و با فاصله اطمینان 95 درصد، به این ترتیب برآورد شد: کمر 50 درصد (57/5-42/5)، ران و باسن 7/20 درصد (25 – 16/4)، ، زانو 42/1درصد (49/1 – 35/1) و مچ پا 72/7درصد (36/7– 18/8). نتیجه گیری: شیوع مشکلات اسکلتی-عضلانی ناشی از کار در اندام های تحتانی به ویژه در ناحیه های کمر و زانو در ایران در مقایسه با سایر مطالعات مشابه انجام شده در خارج از کشور بیشتر بود. برای کنترل و کاهش آن، اجرای برنامه های مداخله ای هدفمند مبتنی بر مداخلات و آموزش های بهداشت شغلی و ارگونومی، بویژه برای اندام ها، پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: صدا به عنوان یک عامل فیزیکی زیان آور، از معضلات اساسی دنیای صنعتی بوده و تعداد قابل توجهی از افراد، از آزار ناشی از آن در مخاطره اند. یکی از پیامدهای منفی مواجهه با صدا، اختلال در خواب می باشد. خواب به عنوان عاملی مهم در سلامت و رفاه افراد بوده که تنزل در کمیت و کیفیت آن، می تواند سلامت و ایمنی فرد و اطرافیان را به خطر بیاندازد. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین صدا و کیفیت خواب، در کارگران یکی از صنایع لبنی اجرا شده است. روش بررسی: در مطالعه حاضر که به صورت توصیفی شاهد – موردی انجام پذیرفت، 86 نفر از پرسنل شاغل در یکی از کارخانه های صنعتی، در دو گروه مورد و شاهد، شرکت داشتند. عوامل مداخله گر از طریق پرسشنامه محقق ساخته شناسایی گردید و برای تعیین مقدار صدا و کیفیت خواب افراد از دستگاه صداسنج CEL-450 و پرسشنامه استاندارد پیتزبورگ استفاده گردید. یافته ها: میانگین میزان مواجهه با صدا در افراد گروه مورد و شاهد به ترتیب 36/2 ± 31/83 و 12/5± 91/56 دسی بل و نمره حاصل از پرسشنامه کیفیت خواب نیز، در افراد گروه در معرض صدا 19/6 و در گروه شاهد 81/3 حاصل شد که اختلاف معناداری درکیفیت خواب دو گروه مورد بررسی وجود داشت |(P<0. 05). نتیجه گیری: به نظر می رسد که مواجهه با صدای شغلی می تواند به عنوان عاملی تاثیرگذار در کاهش کیفیت خواب افراد در معرض باشد. با توجه به تاثیر کیفیت خواب بر عملکرد افراد و وضعیت سلامت روانی آن ها، لازم است که این جنبه از سلامتی افراد شاغل مورد توجه بیشتر قرار گیرد.

زمینه و هدف: اختلالات اسکلتی عضلانی یکی از عوامل شایع آسیبهای شغلی پرستاری است. هدف از این مطالعه بررسی تاثیرآموزش ایمنی شغلی بر آگاهی و بهبود عملکرد کارکنان بخش های مراقبت ویژه حین جابه جایی بیماران می باشد. روش بررسی: این مطالعه یک کارازمایی آموزشی است که در بخش های مراقبت ویژه (آی سی یو) بیمارستان ولیعصر و امیر المومنین اراک انجام شد. نمونه های پژوهش 60 نفر ( پرستار، بهیار و خدمات) بودند که به صورت تخصیص تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. در هر دو گروه ابتدا میزان اختلالات اسکلتی عضلانی بررسی شد و سپس در گروه مداخله دستورالعمل ایمنی حمل و جابه جایی بیماران آموزش داده شد اما در گروه کنترل از روش های روتین در بخش استفاده گردید. تجزیه تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss نسخه20 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که قبل از انجام مداخله دو گروه ازنظر کلیه شاخصهای دموگرافیک و آگاهی از اختلالات اسکلتی عضلانی تفاوت آماری معناداری نداشتند(P>0. 05). در گروه آزمون، تفاوت آماری معنی داری بین میزان آگاهی قبل (6. 61± 12. 73) و بعد از مداخله(19. 27± 88) (آموزش بر اساس دستورالعمل ایمنی و بهداشت شغلی) دیده شد (P<0. 05). میزان عملکرد گروه کنترل جهت پیش گیری از اختلالات اسکلتی عضلانی قبل از مداخله(11. 6± 12. 73) با بعد از مداخله(12. 37± 12. 53) تفاوت آماری معنی داری نداشت (P>0. 05). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد افزایش آگاهی پرستاران و کادر درمان نسبت به نحوه صحیح جابه جایی بیماران، نقش موثری در آگاهی و بهبود عملکرد آن ها حین جابجایی بیمار در بخش های مراقبت ویژه داشته است.

زمینه و هدف: توسعه تکنیک های جدید در جهت کنترل آلودگی هوا، همواره از موضوعات مورد علاقه محققان می باشد. هدف از پژوهش حاضر، مطالعه آزمایشگاهی استفاده از میدان های آکوستیکی با تراز فشار صوت بالا در حذف میست های اسید سولفوریک از جریان هوا است. روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی از یک محفظه انباشت در مقیاس آزمایشگاهی استفاده شد. این مطالعه تحت امواج ایستا در گذر حجمی 40 لیتر بر دقیقه، فرکانس تشدید 852 هرتز، غلظت ورودی5-30پی پی ام و تراز های فشار صوت 115-165 دسی بل انجام یافت. جهت بدست آوردن کارایی محفظه انباشت، غلظت های ورودی و خروجی محفظه انباشت با استفاده از روش استاندارد شماره 8 سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا به طور ایزوکنتیک نمونه برداری و تعیین مقدار گردید. جهت آنالیز داده ها از نسخه 22 بسته نرم افزاریSPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از آزمایش ها نشان داد که با افزایش تراز فشار صوت در محفظه انباشت کارایی فیلتراسیون آکوستیکی به طور معنی داری افزایش یافت (001/0=P)، به طوریکه که میانگین کارایی فیلتراسیون آکوستیکی به ترتیب در تراز های فشار صوت 115، 135، 155 و 165 دسی بل برابر 75/22، 54/42 و 27/64 و 69/78 درصد بدست آمد. نتایج آزمون آماری نشان داد که تفاوت معنی داری در میزان کارایی در محدوده های مختلف غلظت ورودی مورد مطالعه وجود نداشت (985/0=P). نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر تاثیر میدان های آکوستیکی در انعقاد آکوستیکی میست های اسید سولفوریک را ثابت نمود. به نظر می رسد استفاده از این روش رویکرد مناسبی برای حذف میست ها و کاهش سطوح انتشار این آلاینده به محیط زیست باشد.

زمینه و هدف: اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از کار (MSDs) یکی از دلایل عمده ناتوانی و کاهش بهره وری در کشور های توسعه یافته است و یکی از ریسک فاکتور های ایجاد این اختلالات در بین افراد وزن بالا می باشد بنابراین هدف از این مطالعه ارزیابی کمی وکیفی اختلالات اسکلتی عضلانی کارگران و ارتباط آن با توده بدن در یک صنعت کاغذسازی در سال 1393 می باشد. روش بررسی: صنعت مورد نظر دارای 1473 نفر پرسنل بود که در این مطالعه توصیفی مقطعی تعداد 520 نفر از واحدها و شیفت های مختلف به طور تصادفی انتخاب شدند به طوری که حداقل یک سال سابقه کار داشتند و با رضایت کامل به پرسشنامه های LPD و NORDIC پاسخ دادند. جهت تعیین روایی و پایایی پرسشنامه ها از آزمون آلفاکرومباخ و در نهایت جهت تعیین ارتباط بین اختلالات اسکلتی عضلانی حاصل از دو پرسشنامه با هم و با شاخص توده بدن از آزمون های مجذور کای دو، رگرسیون و همبستگی توسط نرم افزار SPSS نسخه 19 استفاده شد. همچنین سطح معناداری در این مطالعه 05/0 در نظر گرفته شده بود. یافته ها: مطالعه حاضر نشان داد که از نظر شاخص توده بدن هیچ فرد لاغری در نمونه وجود نداشت و از این نظر وضعیت 32% افراد طبیعی، 41% دارای اضافه وزن و 27% چاق بودند. همچنین بین دو پرسشنامه در اندام های قسمت تحتانی و فوقانی پشت، زانو، شانه، ران و دست ارتباط معنادار و در اندام های آرنج و قوزک پا ارتباط غیرمعنادار و بین BMI و اختلالات اسکلتی عضلانی اندام های قسمت فوقانی و تحتانی پشت، زانو، شانه و ران ارتباط معنادار وجود داشت. نتیجه گیری: از آنجا که اختلالات اسکلتی عضلانی تجمع پذیر می باشند با افزایش سن، سابقه کار، ساعات کار روزانه و شغل دوم نیز ناراحتی ها و اختلالات اسکلتی عضلانی افزایش می یابد. جهت رفع این اختلالات ایجاد برنامه غذایی رژیمی به همراه ورزش ها ی مناسب و آموزش های ارگونومی به کارگران توصیه می شود. همچنین به پژوهشگران نیز پیشتهاد می شود که در این زمینه با استفاده از پرسشنامه LPD تحقیقات بیشتری صورت پذیرد.

زمینه و هدف: تکنیک تاپسیس به عنوان یکی از روش های تصمیم گیری چند معیاره، به تصمیم-گیرندگان کمک می کند تا مشکلات را سازماندهی و تحلیل، و گزینه ها را اولویت بندی کنند. در این تحقیق شرایط ارگونومیکی موثر بر سلامتی در یک شرکت تولیدی در سال 1393 به کمک روش آرت ارزیابی شده و بر اساس نتایج، با روش تاپسیس سالن های مختلف کارخانه از نظر اولویت اقدام اصلاحی و بهینه سازی ارگونومیک شرایط کار، دسته بندی شدند. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی و مقطعی است. شرایط در هفت سالن یک کارخانه تولید ظروف چینی، با مجموع تعداد 13 نوع وظیفه، مطالعه گشت. از یک پرسش نامه جهت جمع آوری داده های دموگرافیک افراد و از روش ارزیابی وظایف تکراری (ART)، برای ارزیابی ریسک فاکتورهای ارگونومی استفاده شد. روش تصمیم گیری تاپسیس نیز به منظور اولویت بندی واحدهای کاری جهت اجرای اقدامات اصلاحی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با نرم-افزار آماریSPSS V. 20 صورت پذیرفت. یافته ها: نمره نهایی روش ART دارای میانگین 07/30 با انحراف استاندارد 43/12می باشد. در میان 240 مورد بررسی شده، 179 مورد (6/74%) در سطح خطر بالا و 8/13% در سطح خطر متوسط ارزیابی شدند. نتایج آرت تاپسیس (ART-TOPSIS) نشان داد سالن لهر در اولویت اول اقدام اصلاحی و سالن درجه بندی در آخرین سطح اقدام قرار گرفته است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که می توان روش تاپسیس را با موفقیت به منظور حل چالش های مهندسی فاکتورهای انسانی به کارگرفت. به نظر می رسد ارائه راهکارهای اصلاحی ماکرو و میکروارگونومی به همراه مشارکت کارگران، مبتنی بر نتایج علمی روش های تصمیم گیری می تواند اثربخشی فزاینده ای جهت ارتقای سطح سلامت در واحدهای صنعتی در پی داشته باشد.