مجله علوم رفتاری
سال:1389 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:16

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی و اعتباریابی مقیاس مقابله با بحران اندلر و پارکر انجام شد.روش: نمونه آماری پژوهش 410 دانش آموز سال اول دبیرستان های مختلف شهر تبریز بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. نمونه ها با اجرای مقیاس مقابله با بحران اندلر و پارکر و پرسش نامه شیوه های مقابله بیلینگز و موس مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای بررسی روایی سازه، روش تحلیل عاملی اکتشافی و تجزیه به مولفه های اصلی مورد استفاده قرار گرفت و برای محاسبه اعتبار از روش بازآزمایی، دو نیمه سازی و آلفای کرونباخ استفاده شد.یافته ها: مولفه های به دست آمده %58 کل واریانس را تبیین کردند.نتیجه گیری: تعداد عامل های استخراج شده نهایی، عوامل اصلی مورد توافق اندلر و پارکر را به دست می دهد که با نتایج تحلیل عاملی پژوهش حاضر تا حد بسیار بالایی هماهنگی دارد و نشان می دهد که این مقیاس از روایی مناسبی برخوردار است. بین عوامل مقیاس نیز هماهنگی و همبستگی وجود دارد. ابزار و مقیاس های فرعی آن از اعتبار و روایی قابل قبول برخوردار است.

مقدمه: هدف این پژوهش، تعیین تاثیر غنی سازی روابط بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زوجین بود.روش: این پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل است. 36 زوج از مراجعان به مرکز جامع پزشکی و مشاوره اصفهان در سال 1387 در دو گروه آزمایش (20 نفر) و گواه (16 زوج) به طور تصادفی قرار گرفتند. متغیر مستقل غنی سازی روابط بود که در 8 جلسه روی گروه آزمایش انجام شد؛ در گروه گواه هیچ مداخله ای صورت نگرفت. ابزار پژوهش پرسش نامه سازگاری زناشویی(RDAS)  بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد.یافته ها: غنی سازی روابط بر بهبود نمره کل کیفیت زناشویی زوجین (P<0.05) و ابعاد آن شامل توافق زناشویی (P<0.01)، رضایت زناشویی (P<0.01) و انسجام زناشویی (P<0.01) موثر بوده است. طبق نتایج پیگیری پس از یک ماه، بین گروه آزمایش و گواه در میزان کیفیت روابط زناشویی و ابعاد آن تفاوت وجود دشت (P<0.001) و اثر غنی سازی بعد از یک ماه باقی مانده بود.نتیجه گیری: مهارت های غنی سازی روابط، کیفیت روابط زناشویی را افزایش می دهد.

مقدمه: این پژوهش به منظور مقایسه راهبردهای مقابله ای با سبک های شخصیتی در دانشجویان افسرده و غیرافسرده ساکن در خوابگاه انجام شد.روش: 215 دانشجوی دختر ساکن در خوابگاه های علوم پزشکی ایران به شیوه نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. پرسش نامه های راهبردهای مقابله ای بیلینگز و موس، سب کهای شخصیتی نئو و مقیاس افسردگی بک در آنها به اجرا درآمد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس و رگرسیون خطی تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: دانشجویان افسرده در مقایسه با دانشجویان غیرافسرده از راهبرد حل مساله، ارزیابی شناختی و مهار جسمانی بیشتری استفاده کردند؛ از طرفی، دانشجویان افسرده در مقایسه با غیرافسرده از نظر ویژگی های شخصیتی با هم تفاوت معنی دار نشان دادند.نتیجه گیری: بین راهبردهای مقابله و ویژگی های شخصیتی روان نژندی، برونگرایی و بازبودن به تجربه ها با افسردگی رابطه وجود دارد. 

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی - رفتاری با آموزش مهارت حل مساله در کاهش علایم اضطراب امتحان دختران مقطع دبیرستان انجام شد.روش: این پژوهش از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه مورد مطالعه کلیه دانش آموزان دختر پایه اول تا سوم مقطع دبیرستان شهرستان فریدونکنار در استان مازندران بودند. 30 دانش آموز دارای اضطراب امتحان پس از اجرای آزمون تشخیصی (پرسش نامه اضطراب امتحانTAI ) به شیوه نمونه گیری خوشه ای به طور تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل به طور برابر (15 نفر) قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش به مدت 10 جلسه، تحت درمان شناختی - رفتاری با آموزش مهارت حل مساله قرار گرفتند، گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. داده های به دست آمده با استفاده از روش آماری کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: علایم اضطراب امتحان در آزمودنی های گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به طور معناداری کاهش یافت (p<0.001).نتیجه گیری: روش های درمان شناختی - رفتاری با آموزش مهارت حل مساله راهبردهایی کارآمد و سودمند در کاهش اضطراب امتحان و بهبود کارکرد تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی هستند.

مقدمه: این مطالعه هدف بررسی رابطه اختلال تنیدگی پس آسیبی و شیوه های مقابله ای با نشانه های جسمانی و روان شناختی تنیدگی مزمن انجام شد.روش: 452 جانباز با شدت آسیب 25 تا 70 درصد (مطابق استاندارد سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران که در پرونده افراد ثبت شده بود) به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نظام دار (بر اساس شدت آسیب) از میان جامعه جانبازان شهر قم انتخاب شدند. ابزار مطالعه پرسش نامه شیوه های مقابله ای شییر و کارور (شکل کوتاه)، مقیاس نشانه های پس آسیبی و چک لیست نشانه های تنیدگی مزمن بودند.یافته ها: اختلال تنیدگی پس آسیبی، شیوه های نارسا و هیجان مدار مقابله و سکونت در منطقه 1 شهر قم، با نشانه های تنیدگی مزمن رابطه داشتند و آن را پیش بینی کردند.نتیجه گیری: مقابله درمانگری و درمان دارویی همزمان می توانند به جانبازان برای دست یابی به سلامت روانی و جسمانی کمک کنند.

مقدمه: هدف این پژوهش بررسی اثربخشی مداخله شناختی - رفتاری بر پاسخ های مقابله ای و راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات در زنان بود.روش: این پژوهش یک مطالعه نیمه تجربی همراه پیش آزمون - پس آزمون و پیگیری است. از میان کارمندان زن داوطلب دانشگاه الزهرا (س)، 58 نفر به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و لیست انتظار قرار گرفتند (n=29). 12 جلسه سه ساعته آموزش درمان شناختی - رفتاری به شیوه گروهی برای هر دو گروه در زمان های متفاوت به اجرا درآمد. از پرسش نامه پاسخ های مقابله ای و پرسش نامه راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات برای جمع آوری داده ها استفاده شد. داده ها با آزمون های Tمستقل، تحلیل کوواریانس و اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: تحلیل یافته ها مبتنی بر آزمون های t مستقل، تحلیل کوواریانس و اندازه گیری مکرر نشان داد که مداخله این پژوهش موجب تفاوت معناداری در مقیاس های پاسخ مقابله ای و راهبردهای تنظیم شناختی هیجانات نشان داده است.نتیجه گیری: اجرای مداخله شناختی - رفتاری موجب افزایش استفاده از پاسخ های مقابله ای مساله مدار، راهبردهای شناختی متمرکز بر برنامه ریزی، بازنگری و ارزیابی مجدد به صورت مثبت در تنظیم هیجانات و نیز کاهش استفاده از پاسخ های مقابله ای هیجان مدار و راهبردهای شناختی خودسرزنشگری، نشخوار ذهنی، فاجعه آمیز کردن در تنظیم شناختی هیجانات می شود.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سلامت عمومی و هوش هیجانی مدیران زن و مرد مدارس راهنمایی شهر تهران و ارتباط آن با رضایت شغلی معلمان آن مدارس انجام شد.روش: 61 مدیر مرد و 52 مدیر زن از مدارس راهنمایی نواحی 19 گانه شهر تهران و 339 معلم زیرنظر همان مدیران به صورت تصادفی انتخاب شدند. پرسش نامه های سلامت عمومی گلدبرگ، هوش هیجانی شرینک و رضایت شغلی قاسمی مورد استفاده قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون، t مستقل و تحلیل واریانس دو عاملی استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که: رابطه مثبتی بین سلامت عمومی و هوش هیجانی و رابطه منفی بین سن و سلامت عمومی در مدیران مدارس وجود دارد. هوش هیجانی مدیران زن بالاتر از مدیران مرد است. در مدارسی که هوش هیجانی مدیران آنها بالا است، نسبت به مدارسی که هوش هیجانی مدیران آنها پایین تر است، رضایت شغلی معلمان بالاتر است و جنسیت و هوش هیجانی مدیران، اثر تعاملی بر سلامت عمومی آنها دارند.نتیجه گیری: سلامت عمومی با هوش هیجانی رابطه مثبت داشته و مدیرانی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند، هم از سلامت عمومی بالاتری برخوردارند و هم در تعامل و ارتباط با معلمان، می توانند روابط بین فردی سالمتر و موفق تری برقرار نمایند.

مقدمه: پژوهش حاضر به منظور ارزیابی ارتباط آزمون شخصیتی NEO-PI-R با پرسشنامه SCL-90-R  ارزیابی کارآمدی این آزمون در بررسی شاخص های مربوط به بهداشت روانی که به عنوان علایم اولیه اختلالات شایع روان پزشکی قلمداد می شوند، انجام شد.روش: 500 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه های تبریز و شیراز در سال تحصیلی 87-1386 به روش تصادفی ساده انتخاب شدند. آزمون های NEO-PI-R و SCL-90-R بر روی نمونه ها به اجرا درآمد. از روش تحلیل رگرسیون، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون T مستقل برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.یافته ها: عامل روان نژندی (N) با بالاترین توان، تمامی شاخص های مربوط به SCL-90-R را پیش بینی نمود. در مجموع، عوامل اصلی شخصیت بهترین و بالاترین پیش بینی ها را به ترتیب در مورد شاخص های جسمانی کردن، وسواس جبری و هراس داشتند.نتیجه گیری: می توان از مقیاس ها و عوامل اصلی پرسش نامه نئو به عنوان شاخصی در ارزیابی بهداشت روانی و حتی بررسی علایم بارز مربوط به اختلالات محور I روان پزشکی استفاده کرد.

مقدمه: تشخیص بالینی زود هنگام اختلالات شناختی سالمندان می تواند موجب مداخله به موقع شود. هدف از این مطالعه بررسی کارکردهای شناختی - اجرایی سالمندان ایرانی با استفاده از آزمون های بالینی بود.روش: این مطالعه به صورت مقایسه با نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده در سال 1386 در 150 سالمند استان قم انجام شد. ابزار مورد استفاده آزمون معاینه مختصر وضعیت شناختی و آزمون های ارزیابی عملکردهای شناختی - اجرایی قطعه پیشانی مغز (آزمون ردیابی، آزمون فراخنای اعداد و آزمون روانی کلامی) بود. آزمون های آماری تحلیل واریانس و تی مستقل برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.یافته ها: معاینه مختصر وضعیت شناختی از سن، جنس و تحصیلات تاثیر می پذیرفت (P<0.01) . کارایی سایر آزمون های مورد استفاده در دو جنس تفاوت نداشت (P>0.05). حافظه کاری، روانی کلامی - معنایی در سنین کمتر و تحصیلات بالاتر کارایی بالاتری داشتند (P<0.01). سرعت روانی - حرکتی (آزمون ردیابی - بخش نخست) ارتباط معنی داری با تحصیلات داشت (P<0.01). ولیکن انعطاف پذیری شناختی (آزمون ردیابی - بخش دوم) چنین ارتباطی را نشان نداد (P>0.05).نتیجه گیری: کارایی حافظه کاری با افزایش سن، کاهش می یابد و در کلیه ارزیابی های مربوط به کارکردهای شناختی باید نقش تحصیلات را در نظر گرفت. تحصیلات یک عامل محافظتی در برابر زوال شناختی ناشی از سالمندی است.

مقدمه: در طول تاریخ همواره نوعی تعامل بین تغییرات نگرشی خانواده، جامعه و خرده نظام های مربوط به آن وجود داشته است. نگرش نسل های مختلف به مقوله های مهم مربوط به خانواده، ملاکی برای بررسی تغییرات و تفاوت نسلی در نظر گرفته می شود. بر این اساس مطالعه حاضر با هدف مقایسه نظام ارزشی دو نسل انجام گرفت.روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع پس رویدادی است. نمونه مطالعه 200 نفر شامل 50 پدر، 50 مادر، 50 دختر و 50 پسر پایه سوم متوسطه می بودند. ابزار مورد پرسش نامه نظام ارزشی  بود. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون t مورد تجربه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج به دست آمده از مقایسه ترجیح نظام ارزشی والدین و فرزندان بیانگر تفاوت معنی دار (p<0.05) بین والدین و فرزندان از نظر ارزش فردی بود. نتایج به دست آمده از مقایسه شدت جهت گیری ارزشی والدین و فرزندان بیانگر تفاوت معنی دار (p<0.05) بین والدین و فرزندان از نظر ارزش خانوادگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، هنری و دینی بود.نتیجه گیری: عدم وجود تفاوت معنی دار از نظر اغلب مقوله های نظام ارزشی بین والدین و فرزندان بیانگر همسانی نظام ارزشی بین دو نسل است. همچنین، بالاتر بودن شدت جهت گیری ارزشی والدین نسبت به فرزندان بیانگر ریشه دارتر بودن نظام ارزش ها در آنها و پایبندتر بودن والدین به ارزش ها است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین سبک های دلبستگی و نگرانی های مربوط به وزن در دختران نوجوان انجام شد.روش: این مطالعه توصیفی - همبستگی روی نمونه 322 نفری از دانش آموزان ریاضی، علوم تجربی و علوم انسانی مقاطع اول، دوم و سوم دبیرستان های شیراز که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. پس از یک بررسی مقدماتی و تعیین قابلیت اعتماد و اعتبار ابزارها، اجرای اصلی به ترتیب با استفاده از پرسش نامه ویژگی های فردی آزمودنی، دلبستگی بزرگسالان هازان و شیور؛ نسخه جدید (1993)، پرسش نامه نگرانی های مربوط به وزن کیلن، پرسش نامه افسردگی بک و نیز اندازه گیری قد و وزن برای به دست آوردن شاخص توده بدنی صورت گرفت. برای تحلیل داده های پژوهش از تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی شفه استفاده شده است.یافته ها: دختران دارای سبک دلبستگی ناایمن (اجتنابی و اضطرابی / دوسوگرا) در مقایسه با دختران دارای سبک دلبستگی ایمن، نگرانی مربوط به وزن بیشتری داشتند. بین میانگین نمرات نگرانی مربوط به وزن افراد دارای سبک دلبستگی اضطرابی / دوسوگرا و اجتنابی تفاوت معنی دار وجود نداشت. تعامل سبک دلبستگی و شاخص توده بدنی میزان نگرانی به وزن اثر معنی داری نداشت.نتیجه گیری: شناخت سبک های دلبستگی می تواند به عنوان متغیر معمی برای پیش بینی نگرانی مربوط به وزن و از سویی آسیب پذیری نسبت به اختلالات تغذیه نقش مهمی ایفا کند

مقدمه: با توجه به پذیرش حجاب به عنوان یک از احکام مهم و اساسی برای بانوان در دین مبین اسلام و نقش آن در استقلال فکری، سیاسی و اجتماعی جامعه، این تحقیق با هدف مقایسه دیدگاه جوانان و میانسالان درباره حجاب برتر 84 صورت گرفت.روش: این مطالعه از نوع مطالعات زمینه یابی مقطعی است. 823 نفر از جوانان و میانسالان مراجعه کننده به مراکز درمانی یکی از دانشگاه های علوم پزشکی تهران در سال 1384 جامعه آماری مطالعه را تشکیل دادند. ابزار مورد استفاده، پرسش نامه محقق ساخته بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 15 و روش های آماری فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و آزمون مجذور کای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: تفاوت معنی دار (p<0.01) بین دیدگاه جوانان و میانسالان نسبت به ضرورت رعایت حجاب توسط بانوان، میزان آشنایی با شرایط پوشش صحیح اسلامی، بهترین نوع پوشش برای بانوان جامعه، ایجاد محدودیت در فعالیت های زنان در صورت استفاده از چادر وجود داشت.نتیجه گیری: توجه بیشتر به فرهنگ اصیل اسلامی و سرمایه گذاری در فعالیت های فرهنگی و هویت واقعی بخشیدن به شخصیت زن مسلمان در جهت شناخت و پذیرش ارزش های اسلامی و انتقال صحیح آن به نسل آینده لازم و ضروری است.