مجله علوم رفتاری
سال:1387 | دوره:2 | شماره:3 |تعداد مقالات:15

مقدمه: حالات خلقی، متغیرهای شناختی بسیاری از جمله توجه و حافظه را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر مقایسه نحوه بازشناسی حافظه در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی و افراد عادی در میان دانش آموزان تهرانی است.روش: در این پژوهش با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای از میان 200 نفر دانش آموز دختر مقطع متوسطه شهر تهران 60 دانش آموز انتخاب شدند. کلیه آزمودنی ها به گویه های پرسشنامه سنجش علایم هراس اجتماعی مشاوری (1380) و مجموعه واژگان دارای بار عاطفی اضطراب اجتماعی و خنثی پاسخ دادند. حافظه بازشناسی از طریق بازشناسی واژگان مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از آزمون t در سطح 0.99 اطمینان بررسی شد.یافته ها: سوگیری حافظه نسبت به واژگان دارای بار عاطفی در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی در مقایسه با افراد عادی معنادار بود.نتیجه گیری: اضطراب در افراد مبتلا منجر به سوگیری حافظه ای در بازشناسی واژگان و اطلاعات دارای بار عاطفی می شود.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف مقایسه دو روش روان درمانگری رفتاری- شناختی با دارودرمانگری در درمان سندرم روده تحریک پذیر (IBS) و ارتقای سطح سلامت روانی افراد مبتلا به این اختلال اجرا گردید.روش: در یک طرح شبه تجربی، 50 نفر از افراد مبتلا به IBS از بین بیماران مراجعه کننده به کلینیک تخصصی گوارش با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و پس از ارزیابی اولیه با استفاده از مقیاس ROM-II و میزان سطح سلامت روانی با استفاده از پرسشنامه SCL-90-R، بصورت تصادفی در دو گروه (دارو درمانگری به عنوان گروه کنترل و روان درمانگری رفتاری- شناختی به همرا ه دارو درمانگری به عنوان گروه آزمایشی) جایگزین شدند. آزمودنی های گروه آزمایشی طی 8 جلسه تحت روان درمانگری رفتاری- شناختی قرار گرفتند. سپس آزمودنی های هر دو گروه مجددا با مقیاس ROM-II و پرسشنامه SCL-90-R مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های بدست آمده با استفاده از آزمون t برای گروههای مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که روش روان درمانگری رفتاری- شناختی به همراه دارو درمانگری، بیش از دارو درمانگری به تنهایی، در بهبود علایم IBS موثر است و سطح سلامت روانی در گروه آزمایش بطور معناداری بیشتر از گروه کنترل بود.نتیجه گیری: با توجه به نقش روان درمانگری رفتاری- شناختی به همراه دارو درمانگری در درمان بیماران مبتلا به IBS پیشنهاد می شود درمان این بیماران به صورت تیمی مرکب از متخصصان گوارش و متخصصان روانپزشکی و روانشناسی صورت گیرد.

مقدمه و هدف: این پژوهش با هدف کلی کاهش انگیزه جوانان دانشجو در گرایش به مصرف مواد مخدر با تغییر در نگرش آنان و ایجاد رفتارهای سالم و کارآمد در جهت پیشگیری از سوء مصرف مواد انجام شد.روش: روش پژوهش در دو سطح توصیفی- تحلیلی و سطح تجربی است. از میان 4000 نفر دانشجویان ساکن در خوابگاه های دانشگاه علامه طباطبایی تعداد 60 نفر (24 دختر و 36 پسر) به عنوان گروه نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند و در مرحله دوم از بین دانشجویان گروه نمونه، نیمی از دانشجویان برنامه آموزشی «ساخت رفتارهای سالم» را دریافت نمودند. میزان اثر بخشی برنامه آموزشی با مقیاس «نگرش نسبت به سوء مصرف مواد» ارزیابی شد. داده های پژوهش به کمک آزمون تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون t تحلیل گردیدند.نتایج: نتایج این مطالعه نشان داد که برنامه آموزشی «ساخت رفتارهای سالم» موجب تقویت نگرش منفی نسبت به سوء مصرف مواد می شود. تغییر نگرش منفی در سه حیطه شناختی، عاطفی و آمادگی برای عمل معنادار بوده است. مقادیر ضرایب تعیین نشان داد که آموزش «ساخت رفتارهای سالم» بیشترین تاثیر را در حیطه نگرش شناختی داشته است.نتیجه گیری: نتایج تحقیق حاضر در اثر بخشی برنامه آموزشی ساخت رفتارهای سالم در تغییر نگرش دانشجویان نسبت به سوء مصرف مواد با نتایج تحقیقات پیشین همسو می باشد و اجرای این برنامه آموزشی به شناسایی رفتار های پر خطر به منظور پیشگیری از سوء مصرف مواد در دانشجویان توصیه می گردد.

مقدمه و هدف: آسیب شناسی و تعیین آسیب پذیری جوانان گام اساسی در مصون سازی آنها در برابر تعییرات ارزشی، فرهنگی و اجتماعی است. تحقیق حاضر در صدد برآمده است تا آسیب پذیری های فرهنگی و اجتماعی را در بین نوجوانان و جوانان کشور مورد بررسی قرار دهد.روش: تحقیق حاضر یک مطالعه توصیفی و تحلیلی است. جمعیت مورد بررسی با بهره گیری از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و شامل 1030 نفر از نوجوانان و جوانان شهرهای مختلف کشور بود. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t استفاده شد.نتایج: نتایج بدست آمده نشان داد که 12.5% از نوجوانان و جوانان مورد بررسی دارای آسیب پذیری زیاد و خیلی زیاد هستند. همچنین ملاحظه شد که در ابعاد عدم رعایت حجاب و پوشش اسلامی، گرایش به اعتیاد، تصور از خود، ارتباط با دوستان ناباب، داشتن نگرش فمینیستی، گرایش به استفاده از ماهواره و رسانه های خارجی، لذت طلبی و مادیگرایی، ارتباط با جنس مخالف، ضعف هویت ملی و نحوه گذران اوقات فراغت در سطح 0.01>p و در غرب گرایی و قانون گریزی در سطح 0.05>p تفاوت معنی داری بین دختران و پسران از نظر میزان آسیب پذیری وجود دارد.بحث: با توجه به جمعیت جوان کشور و با توجه به اینکه آسیب پذیری نوجوانان و جوانان در واقع شروع آسیب پذیری حداقل دو نسل آینده جامعه است توجه بیش از پیش مسوولین امور فرهنگی ضرورت دارد ضمن اینکه در برنامه و اولویت مصون سازی لازم است به نوع تفاوت آسیب پذیری در بین دختران و پسران توجه شود.

مقدمه: یکی از موضوعات مهم در اندازه گیری روانشناختی، یافتن ابزارهای مستقل و دارای نتایج یکسان برای ارزیابی یک ساختار است. به دست آوردن همگرایی میان ابزارهای مجزا دشوار می باشد، لذا پژوهش های اندکی همگرایی این روشها را با یکدیگر مورد بررسی قرار داده اند و توافق تشخیصی ضعیفی بین این ابزارها گزارش کرده اند. هدف این مطالعه بررسی میزان توافق دو روش مصاحبه بالینی مطابق DSM-1V- TR با آزمون MMPI در تشخیص اختلالات روانی (مرحله فعال بیماری) می باشد، تا به چگونگی روایی آزمون MMPI فرم کوتاه با تشخیص بالینی مسجل شده مورد بررسی قرار گیرد.روش: بیماران بستری و سرپایی مراجعه کننده به بیمارستان رازی تبریز که بصورت تصادفی انتخاب شده بودند طی دو مرحله به کمک مصاحبه بالینی و آزمون MMPI (فرم کوتاه) مورد ارزیابی قرار گرفتند. اطلاعات کسب شده در فرم های جداگانه ثبت گردید بگونه ای که روانپزشک مصاحبه کننده و روانشناس آزمونگر اطلاعی از نتایج تشخیص یکدیگر نداشتند. سپس شاخص های عملکرد تشخیصی MMPI، ضریب کاپا، عدد P و قدرت تشخیصی مثبت و منفی، برای تعیین میزان توافق روش های یاد شده محاسبه گردید.یافته ها: توافق مصاحبه و آزمون MMPI در تشخیص اختلالات تفکر در حدود 0.35، میزان توافق این ابزار برای اختلال خلقی (یک قطبی 0.4 و دو قطبی 0.2) و برای اختلال شخصیت 0.6 می باشد.نتیجه گیری: پایایی بین نتایج مصاحبه بالینی و آزمون MMPI (فرم کوتاه) در تشخیص بیماری روانی در اختلالات مورد پژوهش در حد قابل قبول نبوده و این آزمون عمدتا برای رد اختلالات مزبور کمک کننده است. لذا این امر بازنگری مفاهیم و فرآیند تشخیص گذاری در این ابزارهای تشخیصی را ایجاب می کند.

مقدمه: گاز خردل، یک عامل شیمیایی، تاثیرات دراز مدتی بر پوست باقی می گذارد که این ضایعات پوستی با ایجاد مشکلات زیادی از جمله اختلالات خواب، ناهنجاری های روانی و حتی مشکلات جنسی مستقیما کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. هدف این پژوهش بررسی رابطه مشکلات پوستی و کیفیت زندگی جانبازان شیمیایی مواجهه یافته با گاز خردل می باشد.روش: در این مطالعه 125 جانباز شیمیایی مرد که با شکایت مشکلات پوستی به درمانگاه بیمارستان بقیه اله در تابستان 1385 مراجعه کرده بودند توسط متخصصین پوست معاینه شدند. شدت خارش در این افراد با پرسشنامه شدت خارش و کیفیت زندگی با پرسشنامه Dermatology Life Quality Index مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: میانگین سن جانبازان شیمیایی مورد بررسی 0.8±44.3 سال بود. علاوه بر خارش، خشکی پوست (64%)، سوزش (63%)، پوسته ریزی (59%) و هایپرپیگمانتاسیون (51%) مهم ترین مشکلات پوستی جانبازان شیمیایی بود. میانگین نمره کیفیت زندگی در افراد فوق 5.96±19.42 بود. در این بیماران شدت خارش رابطه معنی داری با نمره کل کیفیت زندگی (0.001>p و 0.325=r) و تمام زیرمقیاس های آن به جز کار و تحصیل داشت. به جز خارش احساس سوزش نیز در کیفیت زندگی جانبازان تاثیر گذار بود.نتیجه گیری: مشکلات پوستی به جای مانده از مواجهه با گاز خردل مانند خارش و سوزش کیفیت زندگی جانبازان را تحت تاثیر قرار داده است که با کنترل این مشکلات کیفیت زندگی این افراد ارتقا خواهد یافت.

مقدمه: مکانیزم های دفاعی مسوولیت محافظت از «من» را در مواجهه با شکل های مختلف اضطراب بر عهده دارند و از آن جهت که در نظام روان تحلیل گری هر اختلال روانی با مکانیزمهای دفاعی غیر انطباقی مشخصی همراه است، این مطالعه با هدف تعیین سبکها و مکانیزمهای دفاعی افراد مبتلا به اختلال وسواس بی اختیاری و مقایسه آنها با افراد بهنجار انجام پذیرفته است.روش: این مطالعه از نوع توصیفی پس رویدادی است که در آن از جامعه مبتلایان به اختلال وسواس- بی اختیاری ساکن در شهر تهران نمونه ای 30 نفره، با روش نمونه گیری در دسترس، انتخاب شد و با 30 نفر از افراد بهنجار مقایسه شدند. ابزار مورد استفاده جهت سنجش مکانیزمهای دفاعی پرسشنامه سبکهای دفاعی (DSQ-40) می باشد. داده های به دست آمده با روش آماری مقایسه میانگین های آزمون t مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.یافته ها: تحلیل داده ها مشخص کرد که تفاوت معناداری میان بیماران مبتلا به وسواس- بی اختیاری و گروه بهنجار از نظر سبکهای دفاعی مورد استفاده وجود دارد. افراد مبتلا به اختلال مذکور، بیشتر از سبکهای دفاعی رشد نایافته و روان آزرده استفاده می کنند. به علاوه مشخص گردید که دفاعهای گذار به عمل، تشکل واکنشی و ابطال در اختلال وسواس- بی اختیاری بیشترین سهم را دارند و افراد مبتلا نسبت به گروه بهنجار از دفاعهای نام برده بیشتر استفاده می کنند.نتیجه گیری: یافته های این پژوهش به طور کلی با یافته های سایر مطالعات قابل مقایسه هستند، با این حال انجام پژوهش در زمینه مکانیزمهای دفاعی در ایران نیازمند توجه بیشتری است.

مقدمه: از آنجا که در سال های اخیر پژوهش های زیادی در خصوص بررسی تاثیر کار شیفتی بر زندگی شغلی و خانوادگی پرستاران صورت گرفته شده است، اما در این میان کمتر پژوهشی به بررسی تاثیر کار شیفتی بر تعارض کار- خانواده و رضایت زناشویی آنان پرداخته است. در همین راستا، این پژوهش به بررسی تاثیر کار شیفتی بر تعارض کار- خانواده و رضایت زناشویی در پرستاران زن پرداخته است.روش: پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی- مقطعی می باشد. نمونه پ‍‍ژوهش شامل 240 پرستار بود که بطور تصادفی از میان شش بیمارستان آموزشی انتخاب شدند. داده ها با پرسشنامه تعارض کار- خانواده و پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از محاسبه میانگین، انحراف معیار، تحلیل کوواریانس و آزمون t برای گروههای مستقل استفاده شد.یافته ها: بر اساس نتایج تفاوت معناداری بین پرستاران ثابت و شیفت در گردش در زمینه تعارض کار- خانواده به دست آمد و پرستاران شیفت در گردش میزان بیشتری از تعارض را تجربه کردند (0.02=p). در زمینه رضایتمندی زناشویی، تفاوت معناداری بین دو گروه نبود (0.18=p) اما در دو متغیر «نظارت مالی» و «رابطه جنسی»، پرستاران شیفت در گردش پایین تر از میانگین بودند (0.02=P).نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش آموزش مهارت های لازم به نوبت کاران در خصوص مدیریت تعارض کار- خانواده و افزایش رضایتمندی زناشویی، امری ضروری است.

مقدمه: دوره نوجوانی به عنوان دوره پر استرس در فرایند رشد شناخته می شود. در طی این دوره نوجوانان همزمان با تغییرات جسمانی و شناختی، تغییرات عاطفی و هیجانی زیادی را تجربه می کنند. بر این اساس هدف اصلی این مطالعه، بررسی تاثیر آموزش مهارتهای زندگی بر واکنشهای هیجانی نوجوانان پسر مقطع راهنمایی درشهر تهران بود.روش: در یک مطالعه شبه تجربی، میزان واکنشهای هیجانی کلیه دانش آموزان مقطع راهنمایی دو مدرسه دولتی یکی از شهرکهای تهران (172=n) با استفاده از پرسش نامه DASS-21 اندازه گیری شد. دانش آموزانی که واکنشهای هیجانی آنها متوسط بود بطور تصادفی در دو گروه 30 نفره آزمون و شاهد جایگزین شدند و مهارتهای زندگی طی 5 جلسه به گروه آزمون آموزش داده شد و پس از شش هفته از دو گروه پس آزمون بعمل آمد. سپس تجزیه تحلیل اطلاعات با استفاده از آزمونهای آماری یو من ویتنی و کای دو انجام گرفت.یافته ها: نتایج بدست آمده نشان داد که بین قبل و بعد از آموزش در بعد استرس، اضطراب و نمره کل واکنشهای هیجانی تفاوت معنی دار آماری وجود دارد ولی از نظر افسردگی این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود.نتیجه گیری: در دوره نوجوانی می توان با استفاده از آموزش مهارتهای زندگی میزان استرس، اضطراب و بطور کلی واکنشهای هیجانی نوجوانان را کاهش داد.

مقدمه: تاخیر در کمک جویی مهمترین عامل کاهش احتمال بقا و بهبودی در بیماران با علایم سرطان پستان بشمار می رود. مدلهای نظری متعددی، سبب شناسی تاخیر در کمک جویی در بیماران با نشانه های سرطان پستان را مورد بررسی قرار دادند. یکی از مدلهای بویژه جالب که چهارچوب مناسبی برای بررسی سیستماتیک تاخیر پیش از بیمارستان (تاخیر بیمار) و تصمیم های مربوط به جستجوی درمان فراهم آورده است، مدل خودگردانی است. این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین ادراک بیماری و تاخیر در کمک جویی در فاز تاخیر پیش از بیمارستان در زنان با علایم سرطان پستان در پرتو مدل خودگردانی انجام شده است.روش: مطالعه حاضر در قالب یک طرح پیمایشی و بصورت مقطعی انجام شد. داده ها از 50 زن با علایم سرطان پستان که جهت مداوا به مرکز پرتو درمانی شهید رمضان زاده یزد مراجعه کرده بودند جمع آوری شد. این زنان با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد شده ادراک بیماری (IPQ) و پرسشنامه محقق ساخته سنجش میزان تاخیر در کمک جویی بود. داده ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: همبستگی مستقیم بین مولفه تظاهرات هیجانی از سازه ادراک بیماری و تاخیر در ارزیابی (فاز اول تاخیر) (0.05>P) و همبستگی معکوس بین مولفه های برآیند بیماری و انسجام بیماری و تاخیر در ارزیابی (فاز اول تاخیر) (0.05>P) وجود داشت. تحلیل رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی نشان داد که مولفه های ادراک بیماری، 26.9 درصد از واریانس تاخیر در کمک جویی در فاز تاخیر ارزیابی را تبیین نمودند.نتیجه گیری: ادراکات زنان از علایم سرطان پستان تاثیر معناداری بر تاخیرآنها در کمک جویی بویژه در فاز ارزیابی علایم دارد. این نتیجه ضمن تایید اعتبار مدل خودگردانی در تبیین تاخیر کمک جویی پیش از بیمارستان، اهمیت فاز ارزیابی و تفسیر علایم را در جستجوی کمک پزشکی و نیز مداخلات رفتاری و بالینی نشان داده است.