سیاست علم و فناوری
سال:1387 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:7

تعیین اولویت های تحقیقاتی در سطح ملی ، بخشی و بنگاهی، ضرورتی اس که در دهه های اخیر بیش تر به آن توجه شده است. تاکنون روش های مختلفی در این خصوص توسعه داده شده است که به طور عمده با رویکردهای عددی و به صورت کمی انجام پذیرفته و بعضی اوقات نتایج صحیحی به همراه نداشته است. در این راستا، ترکیبی از روش های کمی و کیفی تعیین اولویت تا حدی این ضعف را پوشش داده و برای شرایط مختلف، پاسخ های مناسبی ارایه کرده است. در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از روش انتخاب فناوری های کلیدی، روشی برای تعیین اولویت های تحقیقاتی در سطح بخش ارایه و سپس از آن در تعیین اولویت های تحقیقاتی غشا در صنعت گاز کشور استفاده شود.

پژوهش حاضر به هدف بررسی وضعیت مقالات منتشر شده نویسندگان ایرانی در مجلات ISI و در طول سال های 1989 و 2005 از نظر میزان همکاری در تالیف مقالات و تاثیر آن بر میزان استناد به این مقالات انجام شده است. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و تحلیل استنادی و برای گردآوری اطلاعات کتاب شناختی مقالات نیز از پایگاه اطلاعاتی Web of Science و برای تحلیل آماری از آزمون های تحلیل واریانس، آزمون تعقیبی دانکن و همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که در 88.2 درصد مقالات از نویسنده همکار وجود داشته است. لازم به ذکر است که بین وجود نویسنده همکار و میزان استناد به مقالات، همبستگی مستقیم و معنادار وجود دارد. تحلیل یافته ها، معناداری تفاوت بین میزان استناد به مقالات در حوزه های پنج گانه موضوعی (علوم پایه، پزشکی، فنی و مهندسی، کشاورزی و انسانی) را نیز اثبات کرد.

مطالعه و بررسی برای شناسایی مسایل کلیدی مدیریت سیستم های اطلاعاتی نزدیک به سه دهه است که در بسیاری از کشورها و نواحی دنیا انجام می شود. به طوری که اخیرا مطالعات و تحقیقات روزافزونی در این خصوص در نواحی مختلف جهان انجام شده است. هدف این پژوهش، شناسایی متغیرها و عوامل موثر بر مسایل کلیدی حوزه مدیریت سیستم های اطلاعاتی در ایران می باشد. به این منظور، پس از مطالعه منابع و بررسی تحقیقاتی که در این حوزه در نقاط مختلف دنیا انجام شده بود، به شناسایی مسایل کلیدی مطرح در مدیریت سیستم های اطلاعاتی سازمان های ایران پرداخته شد که با نظر خبرگان، این حوزه در ایران تکمیل شد و همچنین عوامل موثر بر این مسایل در دو سطح متغیرهای محیطی و سازمانی مورد شناسایی قرار گرفت. سپس مدلی مفهومی از عوامل موثر بر مسایل کلیدی سیستم های اطلاعاتی ارایه شد. براین اساس پرسش نامه ای تهیه شد که بخش اول آن به منظور شناسایی مسایل کلیدی مطرح در مدیریت سیستم های اطلاعاتی کشور و بخش دوم آن نیز برای آ‍زمون مدل عوامل موثر بر مسایل شناسایی شده طراحی شد. در بخش پایانی این مقاله نیز براساس تجزیه و تحلیل های انجام گرفته، مدل نهایی ارایه شده است که به این ترتیب تلاش می شود تا نتایج به دست آمده در خصوص مسایل کلیدی و عوامل موثر بر مسایل کلیدی مدیریت سیستم های اطلاعاتی در ایران با توجه به سطح اهمیت با نگرشی راهبردی در سازمان های کشور توصیف و پیشنهاد شود.

مستندات ثبت اختراع شامل اطلاعات کمیاب و نتایج پژوهش های کاربردی است. تحلیل اطلاعات ثبت اختراع سبب ایجاد بینش جدید در خصوص محیط تجاری و پژوهشی می شود. شناسایی کاربردهای تحلیل ثبت اختراع ضمن پاسخ دادن به بسیاری از نیازهای اطلاعاتی و کمک به تصمیم گیری در مراکز پژوهشی، سبب آشنایی و ترغیب پژوهشگران و مدیران برای استفاده از این ابزار جدید در موضوع پژوهش می گردد.هدف از این مقاله ارایه یک چارچوب مفهومی مناسب برای ارزیابی میزان استفاده از تحلیل ثبت اختراع در مراکز پژوهشی است. در این راستا تعیین کاربردهای تحلیل ثبت اختراع در مراکز پژوهشی به عنوان هدف دوم مطرح می باشد.این تحقیق از نوع کیفی است و نتایج آن از طریق مطالعات کتابخانه ای، پرسش نامه، مصاحبه با خبرگان (نیمه ساختاریافته)، مشارکت پژوهشگر در پژوهش و همچنین استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به دست آمده است. در پایان چارچوب مفهومی "سلسله مراتبی" به عنوان چارچوب ارزیابی برتر (مناسب) شناسایی و زیر بخش های آن نیز تعیین شد. این ساختار به سه سطح کلان (راهبردی)، میانی (رقابتی) و عملیاتی (فنی) تقسیم بندی شده و در آن 75 کاربرد تحلیل ثبت اختراع در مراکز پژوهشی شناسایی و در دسته بندی های مختلف ارایه شده است.

تحقیق حاضر به منظور به کارگیری روش های نقشه استراتژی و کارت امتیازی متوازن در مورد استراتژی فناوری در سطح ملی طراحی و اجرا شد که هدف از آن ارزیابی کارایی و اثربخشی برنامه ملی فناوری نانو ایران برای اطمینان از تکمیل زنجیره نوآوری نانو در چارچوب نظام ملی نوآوری بود. در این حالت وجوه کارت امتیازی متوازن در چارچوب نظام ملی نوآوری و براساس اهداف و کارکردهای آن تنظیم و سنجه های مورد نیاز تعریف شد. نتیجه جالب حاصل از ادغام مفاهیم نظام ملی نوآوری و کارت امتیازی متوازن استنباط آن بود که در پایین ترین سطح نقشه استراتژی باید سرمایه اجتماعی به عنوان زیرساخت نظام ملی نوآوری قرار گیرد و نظام ملی نوآوری نیز به نوبه خود زیرساخت توسعه اقتصادی است که در بالاترین سطح نقشه استراتژی قرار خواهد گرفت.

مقاله حاضر کنکاشی در نسبت میان نظریه های توضیح دهنده فرایند خلق دانش و شرایط خاص اقتصاد ایران است. قسمت های آغاز مقاله به شکل تفصیی به توصیف ویژگی های فرایندی تاریخی می پردازند که نظریه های تبیین کننده دانش از خلال آن فرایند در دنیای توسعه یافته نضج گرفته و مسیر تکاملی خویش را طی کرده اند. این توصیف تاریخی از طریق بررسی نقادانه نقاط ضعف و قوت رویکردهای گوناگون به فرایند خلق، توزیع و به کارگیری دانش به ویژه رویکردهای رایج کنونی، یعنی آن دسته از نظریات متاخر که بر نقش کشش بازار تاکید ویژه دارند- تکمیل می شود.مقاله سپس از طریق تحلیل ویژگی های ساختاری اقتصاد ایران "تناسب تبیینی" رویکردهای تقاضا محور وسیستمی در متن شرایط کشور را مورد تردید قرار داده است و در نهایت به اتخاذ نوعی رویکرد سیستمی، نه برای تبیین وضع موجود بلکه به عنوان چارچوبی برای حرکت به سمت وضع مطلوب فرا می خواند.

هدف از این پژوهش، تعیین میزان همکاری های علمی بین ایران و کشورهای هم جوار در تالیف مشترک مقاله های منتشر شده مجلات ISI در سال های 2007-1990 است. در این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی با استفاده از ابزارهای علم سنجی استفاده شده است. شاخص تالیف مشترک برای سنجش میزان همکاری شده استفاده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیش ترین همکاری های علمی ایران در میان کشورهای هم جوار با کشورهای روسیه، ترکیه، و پاکستان است. بیش ترین همکاری ها در حوزه های موضوعی فیزیک، زیست شناسی و شیمی صورت گرفته است. مقاله های مشترک در مجله هایی منتشر شده اند که ضریب تاثیر بالایی دارند. میزان همکاری های علمی درباره زمانی پژوهش از سیر صعودی برخوردار است. دانشگاه های صنعتی شریف، شهید بهشتی و تهران از میان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور بیش ترین همکاری را با کشورهای مجاور هستند. میزان تولیدات علمی هر کشور با میزان همکاری های علمی آن کشور از همبستگی بالایی برخوردار است. این پژوهش نشان می دهد که به نظر می رسد روابط سیاسی بین کشورها، در شکل گیری همکاری ها موثر باشد ولی علایق فرهنگی مشترک از قبیل دین و مذهب در شکل گیری همکاری ها نقش قابل توجهی نداشته باشد، هر چند تاثیر زبان مشترک در شکل گیری همکاری ها تا حدودی قابل مشاهده است.