پژوهش در سلامت روانشناختی
سال:1387 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:9

اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی از بحث انگیزترین اختلالات دوران کودکی و نوجوانی است که مطالعات گسترده و وسیعی در مورد آن انجام شده است. همچنین گزارش شده است این اختلال با پیامدهای منفی تحصیلی، رفتاری، اجتماعی و هیجانی نوجوانی و بزرگسالی در ارتباط است و بی توجهی، تکانش وری و بیش فعالی ویژگیهای بارز این افراد هستند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثر بخشی خود تنظیمی رفتار توجهی، رفتار انگیزشی و خود تعلیمی کلامی بر عملکرد ریاضی و خود کارآمدی کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه همراه با بیش فعالی انجام گرفته است. روش مطالعه پژوهش نیمه تجربی است که روش نمونه گیری تصادفی انجام شده است. 40 نفر دانش آموز پایه سوم ابتدایی شهر تبریز دارای اختلال نقص توجه همراه که با بیش فعالی به طور تصادفی در 4 گروه جایگزین شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات عبارت بودند از: مصاحبه تشخیصی بر اساس ملاک های DSM-IV-TR، مصاحبه با والدین و معلمان، و پرسشنامه علایم مرضی کودکان ویژه معلمان. برای تحلیل داده ها، از تحلیل واریانس یک راهه و تحلیل واریانس چند متغیره استفاده شده است. نتایج نشان دادند: الف) آموزش راهبردهای خود تنظیمی رفتارهای انگیزشی و خود تعلیمی کلامی اثرات معنا دار مثبت بر ادراکات خود کارآمدی دانش آموزان مبتلا به نقص توجه همراه با بیش فعالی دارند. ب) آموزش راهبردهای خود تنظیمی رفتارهای توجهی، اثرات معنادار مثبت بر عملکرد ریاضی دانش آموزان مبتلا به نقص توجه همراه با بیش فعالی دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی عاملی و پایایی فهرست استرس دوران دانشجویی (SLSI) (گادزلا، 1991) در یک نمونه از دانشجویان ایرانی اجرا شد. نسخه فارسی فهرست استرس دوران دانشجویی بر روی 419 دانشجو (166 پسر و 253 دختر) اجرا شد. در این پژوهش، به منظور تعیین روایی عاملی SLSI از تحلیل عامل تاییدی و به منظور بررسی همسانی درونی SLSI از ضرایب آلفای کرونباخ استفاده شد. همسو با نتایج مطالعه گادزلا و بالگلو (2001) نتایج تحلیل های عاملی تاییدی نشان داد که الگوی سلسله مراتبی SLSI برازش قابل قبولی با داده ها دارد. نتایج تحلیل های عاملی تاییدی منجر به تقویت این ایده گردید که SLSI یک ابزار اندازه گیری روا برای تعیین عوامل استرس زای دوران دانشجویی، واکنش دانشجویان نسبت به این عوامل و شاخص کلی استرس آنان است. به عبارت دیگر، تمام شاخص های نیکویی برازش، مدل اول، دوم و عامل کلی SLSI را تایید کردند.

هدف این پژوهش مقایسه اختلالهای رفتاری در میان دانش آموزان با پدران شاغل در عسلویه و دانش آموزان با پدران شاغل در محل سکونتشان می باشد. در این پژوهش 100 دانش آموز (50 نفر، پدرشان شاغل در عسلویه و 50 نفر، پدرشان شاغل در محل سکونتشان بود) از میان دانش آموزان پایه ابتدایی شهرستان شهرکرد به شیوه در دسترس انتخاب شدند. برای هر دو گروه پرسشنامه رفتاری کودکان فرم معلم و فرم والدین تکمیل شد. نتایج نشان داد میزان اختلالهای رفتاری در گروه دانش آموزان دارای پدران شاغل در عسلویه بیشتر از گروه دانش آموزان دارای پدر شاغل در محل سکونت است. تفاوت بین آزمودنی های دو گروه در خرده مقیاسهای بیش فعالی - پرخاشگری، اضطراب - افسردگی، کمبود توجه و حواس پرتی معنادار بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه هوش هیجانی و سبک های مقابله ای با سلامت عمومی دانشجویان بود. به همین منظور 96 نفر از دانشجویان سال اول دانشگاه تربیت معلم (50 پسر و 46 دختر) به شیوه تصادفی انتخاب و پرسشنامه های هوش هیجانی شات، مقابله با موقعیت های استرس زا و سلامت عمومی را تکمیل نمودند. داده های پژوهش با استفاده از روش های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی نشان داد که هوش هیجانی و سبک مقابله ای هیجان مدار رابطه معنا داری با سلامت عمومی دارند. همچنین نتایج تحللی رگرسیون نشان داد که از میان مولفه های هوش هیجانی، مولفه بهره برداری از هیجان به طور مثبت و از میان سبک های مقابله ای سبک مقابله هیجان مدار به طور معکوس سلامت عمومی را در دانشجویان پیش بینی می کنند. این دو متغیر در مجموع %22 واریانس سلامت عمومی را پیش بینی می کنند ولی ضریب اثر سبک مقابله هیجان مدار بیشتر از هوش هیجانی بود. این یافته ها می توانند در تکوین و رشد رویکردهای آموزشی و بالینی سودمند واقع شود. با توجه به نقش مهم مهارتهای مقابله ای و هوش هیجانی در سلامت عمومی می توان با طراحی و اجرای برنامه های آموزشی موثر به تقویت این عناصر کمک نمود.

در دو دهه گذشته نظریه شناختی استرس (لازاروس، 1991) به عنوان نظریه ای برای بزرگسالی مطرح شده و مورد توجه قرار گرفته است. هدف از اجرای این پژوهش بررسی نظریه شناختی استرس یعنی رابطه استرس- ارزیابی- مقابله شناختی و نقش این رابطه در مشکلات عاطفی - رفتاری و سلامت جسمی و روانی - اجتماعی در کودکان است. این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی بر روی یک نمونه 413 نفری از دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر تهران (220 دختر و 193 پسر) انجام شد. کودکان به پرسشنامه ادراک کودک از تعارض والدین، مادران به پرسشنامه های خصومت آشکار اولری- پورتر و سلامت کودک و مادران و معلمان به پرسشنامه تواناییها و مشکلات کودک پاسخ دادند. نتایج نشان دهنده رابطه معنادار بین تعارض زناشویی با ارزیابی منفی کودک از تعارض والدین و مقابله شناختی کودک است. همچنین رابطه معنادار بین تعارض زناشویی و ارزیابی شناختی منفی کودک از تعارض والدین با نشانه های آسیب شناختی و سلامت کودک بدست آمد. علاوه بر روابط مستقیم، نقش تعاملی تعارض زناشویی و ارزیابی شناختی منفی تعارض والدین در نشانه های آسیب شناختی کودک نیز مورد تایید قرار گرفت. نتایج این پژوهش در قالب الگوی چارچوب شناختی مبتنی بر بافت، نظریه شناختی استرس و رویکرد سیستمی در آسیب شناسی تحولی، تایید کننده نقش مستقل و تعاملی دو عامل خطر تعارض زناشویی و ارزیابی های شناختی منفی کودک در پیش بینی مشکلات آسیب شناختی روانی و کاهش سلامت کودکان است.

هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد شخصیتی مشابه و مکمل زوجین در رضایت زناشویی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان متاهل دانشگاه های دولتی شهر تهران، ساکن در خوابگاه های متاهلی، و حجم نمونه در برگیرنده 174 دانشجوی متاهل (87 زوج) بود که از طریق انتخاب تصادفی خوشه ای در پژوهش شرکت داده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه NEO-FF-I و پرسشنامه ENRICH به ترتیب برای گرد آوری داده های مربوط به ابعاد اصلی شخصیت و رضایت زناشویی است. برای تحلیل داده ها از روشهای آماری همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و آزمون t استفاده شد. در این پژوهش وجود تفاوت معنادار میان ابعاد اصلی شخصیتی زوجین به منزله مکمل و عدم تفاوت معنادار به منزله مشابه بودن در آن بعد تلقی گردید. نتایج نشان داد که روان آزرده خویی به عنوان عامل مکمل و برونگرایی، خوشایندی، پذیرا بودن به تجارب و وجدانی بودن به عنوان ابعاد مشابه شناسایی شدند. نتایج همچنین نشان داد که از بین 4 عاملی که بعنوان ابعاد مشابه شناسایی شدند به ترتیب بین مشابه بودن در خوشایندی و برونگرایی با رضایت زناشویی رابطه معناداری وجود دارد. در مورد مکمل بودن نیز نتیجه پژوهش نشان داد که بین مکمل بودن در عامل روان آزرده خویی با رضایت زناشویی رابطه منفی وجود دارد.

نظریات شناختی درباره اضطراب معتقدند که اضطراب باعث سوگیری توجه نسبت به محرک های مربوط به تهدید می شود؛ در زمینه هراس اجتماعی تعدادی از نظریات مدعی اند که توجه در هراس اجتماعی معطوف به نشانه های تهدید کننده مربوط به نگرانی در مورد ارزیابی منفی می شود (کلارک و ولز، 1995). همچنین به اعتقاد کلارک و ولز (1995) افراد مبتلا به هراس اجتماعی ممکن است از توجه به موقعیت های اجتماعی اجتناب کنند. جهت رفع این تناقض فرضیه گوش به زنگی - اجتناب (موگ و همکاران، 1997) پیشنهاد می کند که در افراد مضطرب، اجتناب به عنوان مکانیسم دفاعی پس از گوش به زنگی ظاهر می شود. از این رو یافته های متفاوت ممکن است تفاوت های روش شناختی را منعکس کند. با توجه به این که فرآیند های ابتدایی سامانه پردازش اطلاعات در کسری از ثانیه اتفاق می افتند و آنها را به روشهای قلم و کاغذی نمی توان سنجید، پژوهش حاضر به منظور بررسی سوگیری توجه، آزمایه رایانه ای پروب دات را با استفاده از محرک های تصاویر هیجانی واقعی فراهم آورده است. به این منظور از 4 دسته تصویر شامل تصاویر چهره های شاد، خشمگین، خنثی و تصاویر اشیا استفاده شد که به صورت دوبه دو با یکدیگر جفت می شوند، به طوری که تصویر هر چهره هیجانی در حالت های مختلف با یکدیگر و در حالت خنثی با تصویر اشیا بی جان جفت می شود. این جفت تصاویر به مدت کوتاهی بر روی نمایشگر رایانه ظاهر شده و پس از حذف آنها نقطه ای در محل یکی از تصاویر روشن می گردد. آزمودنی به محض دیدن نقطه روشن باید دکمه ای را فشار دهد و در نتیجه رایانه مدت زمان عکس العمل فرد را در حالات مختلف جفت شدن تصاویر و محل قرار گرفتن نقطه روشن ثبت می کند. مدت زمان عکس العمل نشان دهنده میزان و نحوه اختصاص توجه فرد در حالات مختلف می باشد.