تولید گیاهان زراعی
سال:1390 | دوره:4 | شماره:2 |تعداد مقالات:15

در این تحقیق، تاثیر تقسیط کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم ذرت دانه ای مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از آزمایش کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار استفاده شد. کرت های اصلی شامل سه رقم ذرت (دبل کراس 370، سینگل کراس 447 و سینگل کراس 499) و کرت های فرعی شامل شش سطح تقسیط کود اوره در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که در میان ارقام از نظر صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه در هکتار، شاخص برداشت و تعداد دانه در بلال تفاوت معنی داری مشاهده شد و در صفات وزن صد دانه و قطر ساقه از نظر ارقام تفاوت معنی داری مشاهده نشد. از نظر صفات مورد مطالعه رقم سینگل کراس 499 نسبت به دو رقم دیگر از خود برتری نشان داد. همچنین تیمارهای تقسیط کود در صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، عملکرد دانه در هکتار، شاخص برداشت، وزن صد دانه و تعداد دانه در بلال از خود تفاوت معنی داری نشان دادند. در همه صفات مورد مطالعه به غیر از وزن صد دانه تیمار کودی چهارم (98 :N4 کیلوگرم اوره در هکتار در زمان کاشت، 147 کیلوگرم سه هفته قبل از گل دهی و 147 کیلوگرم سه هفته بعد از گل دهی) به عنوان بهترین سطح کودی شناخته شد. اثر متقابل رقم و تیمار کودی نیز تنها بر صفات عملکرد دانه در هکتار، شاخص برداشت، و تعداد دانه در بلال تاثیر معنی داری داشتند. بر اساس نتایج بدست آمده در این تحقیق، در میان ارقام، رقم سینگل کراس 499 دارای بیشترین میزان عملکرد در واحد سطح بود. همچنین در میان تیمارهای تقسیط استفاده از تقسیط نوع چهارم توصیه می شود.

به منظور بررسی کارآیی علف کش دومنظوره توتال و اختلاط علف کش های گرانستار و آکسیال، و همچنین عکس العمل گندم در مراحل مختلف رشد و نمو به علف کش های مذکور آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در مزرعه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین (خوزستان) به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد علف کش توتال و اختلاط علف کش های گرانستار و آکسیال در مراحل رشدی مختلف گندم (سه برگی، اواسط پنجه زنی، اواسط ساقه رفتن، سه برگی + اواسط ساقه رفتن و ظهور سنبله) بودند. علاوه بر این، دو تیمار بدون کاربرد علف کش به عنوان شاهد وجین و عدم وجین علف های هرز در طول فصل رشد در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که میان تیمارهای مختلف برای صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد پنجه در مترمربع، تعداد سنبلچه در سنبله، طول سنبله، ارتفاع بوته و وزن خشک علف های هرز در مترمربع اختلاف معنی داری در سطح احتمال 0.1 درصد بود. در صورتی که برای صفات تعداد دانه در سنبله، تعداد دانه در سنبلچه و وزن هزار دانه تفاوت معنی داری مشاهده نگردید. بطور کلی بیشترین عملکرد دانه پس از تیمار شاهد وجین علف های هرز در طول فصل رشد، در سمپاشی توتال به ترتیب از مراحل سه برگی + اواسط ساقه رفتن، سه برگی و اواسط پنجه زنی، و از سمپاشی اختلاطی بترتیب در مرحله سه برگی، سه برگی + اواسط ساقه رفتن و اواسط پنجه زنی بدست آمد.

به منظور تعیین بهترین شاخص ارزیابی ژنوتیپ های ذرت، 15 لاین طی آزمایشی در دو تاریخ کاشت 15 تیرماه (انطباق زمان گل دهی و پرشدن دانه با تنش گرما) و 5 مردادماه (بدون تنش) در سال 1386 در شهرستان شوشتر (منطقه گرمسیری واقع در استان خوزستان) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج رگرسیون گام به گام در شرایط تنش گرما نشان داد که، صفت تعداد دانه در بلال تنها صفتی بود که وارد مدل شد. اما در شرایط بدون تنش صفات تعداد دانه در بلال، وزن هکتولیتر و وزن هزار دانه به ترتیب وارد مدل شدند. در تجزیه به عامل ها، 4 عامل مستقل در شرایط تنش گرما و بدون تنش به ترتیب 81.92 و 82.90 درصد از تغییرات کل داده ها را تبیین کردند. در شرایط تنش گرما و بدون تنش عامل اول، عملکرد، عامل دوم مورفولوژی بلال و عامل سوم مشخصات دانه نامیده شدند. اما عامل چهارم در شرایط تنش بنام وزن هکتولیتر و درصد رطوبت دانه و در شرایط بدون تنش درصد رطوبت بذر، وزن هکتولیتر و عرض دانه نام گذاری گردید. با توجه به نتایج بدست آمده در شرایط تنش گرما، صفت تعداد دانه در بلال و در شرایط بدون تنش صفات تعداد دانه در بلال و وزن هزار دانه بهترین صفات ارزیابی کننده ژنوتیپ های ذرت بودند.

به منظور بررسی تنوع و روابط موجود بین صفات مورفولوژیکی با عملکرد و اجزا آن در سه رقم سورگوم دانه ای کیمیا، سپیده و پیام و نه لاین (Mgs1-Mgs9)، پژوهشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بیرجند در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در دو سال انجام شد. صفات مورفولوژیکی و زراعی شامل ارتفاع گیاه، ضخامت ساقه، مساحت برگ پرچم، طول خوشه، تعداد پنجه، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه اندازه گیری شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه مرکب، لاین ها و ارقام مورد مطالعه از نظر اکثر صفات فوق تفاوت آماری معنی داری در سطح 1% نشان دادند که حاکی از وجود تنوع بین لاین ها و ارقام مورد مطالعه است. بر اساس تجزیه علیت، وزن خشک خوشه بیشترین تاثیر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت. در حالی که تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه و طول خوشه از طریق وزن خشک خوشه تاثیر غیرمستقیم بر عملکرد داشتند. بنابراین بایستی این صفات در برنامه های اصلاح عملکرد سورگوم با هم مدنظر قرار گیرند. همچنین صفت تعداد پنجه بیشترین تاثیر غیرمستقیم و منفی را بر عملکرد دانه داشت. بنابراین بهتر است در برنامه های اصلاحی برای دست یابی به لاین های با عملکرد مطلوب لاین هایی با تعداد پنجه کمتر انتخاب شوند.

از مدل های شبیه سازی گیاهان زراعی به طور گسترده در کشاورزی استفاده می شود. این مدل ها باعث صرفه جویی در وقت و هزینه می شوند. هدف این مطالعه ارزیابی مدل شبیه سازی CropSyst-Wheat برای پیش بینی نمو، رشد و عملکرد گندم بود. برای این منظور از داده های آزمایش های مزرعه ای مختلف برای چهار رقم گندم کوهدشت، شیرودی، تجن و زاگرس که از ارقام مورد استفاده در استان گلستان هستند، استفاده گردید. توانایی مدل در شبیه سازی مراحل فنولوژیک روز تا گرده افشانی، روز تا رسیدگی، تولید ماده خشک در گرده افشانی و رسیدگی، شاخص سطح برگ در گرده افشانی، تجمع نیتروژن در گرده افشانی و رسیدگی و عملکرد دانه مورد ارزیابی قرار گرفت. جذر میانگین مربعات خطا (RMSE) برای روز تا گرده افشانی و روز تا رسیدگی 5.2 و 9.5 روز بود که به ترتیب 4.6 و 6.4 درصد میانگین می باشد. مقدار RMSE برای شاخص سطح برگ در گرده افشانی 1.2 مترمربع بر مترمربع بدست آمد که 20.9 درصد میانگین است. برای عملکرد دانه RMSE برابر 556 کیلوگرم در هکتار بود که 13.3 درصد میانگین عملکرد است. برای سایر ویژگی های نمو و رشد نیز پیش بینی های مدل مناسب بودند. بنابراین، می توان از این مدل برای شبیه سازی این ارقام استفاده نمود.

به منظور بررسی تاثیر منابع مختلف کود دامی، کمپوست و بیولوژیک بر عملکرد و کیفیت دانه کلزا رقم طلایه، یک آزمایش مزرعه ای طی سال زراعی 88-1387 در منطقه کردستان انجام گردید. آزمایش به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. دو مکان با بافت خاک متفاوت شامل ایستگاه تحقیقات کشاورزی گریزه (S1) و مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج (S2) به عنوان عامل اصلی، پنج راهبرد تامین کود پایه شامل کود دامی (N1)، کمپوست (N2)، کود شیمیایی (N3)، کمپوست + کود دامی (N4) و کمپوست + کود دامی + کود شیمیایی (N5) به عنوان عامل فرعی تعیین شدند و چهار ترکیب کودهای زیستی شامل: باکتری باسیلوس و سودوموناس (B1)، قارچ تریکودرما (B2)، باکتری باسیلوس و سودوموناس + قارچ تریکودرما (B3) و تیمار شاهد (B4) به عنوان سطوح عامل فرعی فرعی انتخاب شدند. نتایج نشان داد که مکان و منابع مختلف کودی و اثرات متقابل آن ها تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه دارد. افزودن هم زمان کود دامی، کمپوست و کودهای زیستی به بافت خاک لوم رسی در ایستگاه گریزه باعث تولید بیشترین عملکرد دانه (4660 کیلوگرم در هکتار) گردید. کاربرد همزمان کود دامی و کمپوست بیشترین درصد اسیدهای چرب اسیدلینولئیک (22.9 درصد) و اسیداولئیک (61.5 درصد) را تولید نمود. در نهایت تیمار L1N5B3 که در آن کمپوست، کود دامی، شیمیایی و کودهای زیستی به طور هم زمان در ایستگاه گریزه با بافت خاک لوم رسی مورد استفاده قرار گرفته بود در مقایسه با سایر تیمارها، تیمار برتر شناخته شد.

به منظور تعیین پایداری عملکرد و سازگاری هیبریدهای توتون ویرجینیا و تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، 15 هیبرید توتون، شامل 10 هیبرید داخلی و 5 هیبرید ارسالی از مراکز بین المللی در دو ایستگاه تحقیقات توتون تیرتاش و رشت و در هر ایستگاه در دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی (چهار محیط) به مدت دو سال (1386-1385) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. محاسبه های آماری شامل تجزیه واریانس مرکب و برآورد 14 آماره پایداری و تجزیه الگو بود. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش واریانس محیطی و ضریب تغییرات محیطی نشان داد که هیبریدهای Coker254×VE1، K394×VE1 و NC8×VE1 به ترتیب دارای کمترین واریانس محیطی و ضریب تغییرات محیطی و در نتیجه بیشترین پایداری می باشند. هیبرید PVH03، بر اساس معیارهای آماره شوکلا، اکووالانس ریک، انحراف از خط رگرسیون و همچنین مقدار اولین مولفه اصلی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط حاصل از تجزیه AMMI، پایدارترین ژنوتیپ شناخته شد. جهت شناسایی ژنوتیپ های سازگار با محیط های خاص روش بای پلات استفاده گردید و نتایج نشان داد که هیبریدهای PVH03، K394×NC89 و Coker254×NC89 با داشتن کمترین اثر متقابل، پایدارترین و هیبریدهای ULT109، NC291،Coker254 × Coker347و VE1×Coker347 ناپایدارترین هیبریدها بودند. هیبریدهای Coker254×K394، NC291 و CC27 برای ایستگاه تیرتاش و ژنوتیپ های NC89×Coker347، K394×Coker347،Coker254 ×VE1 و ULT109 برای ایستگاه رشت، در شرایط بدون تنش خشکی سازگار و مناسب تشخیص داده شدند.

به منظور ارزیابی کاربرد کود نیتروژن به صورت تقسیط بر صفات کمی و کیفیت دانه برنج، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان لنگرود در سال زراعی 1385 انجام شد. عامل اصلی، رقم شامل هاشمی و بهار 1 و عامل فرعی، پنج نوع تقسیط کود نیتروژن شامل تقسیط مقدار 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در مراحل انتقال نشا، ساقه دهی، ظهور پانیکول و گلدهی کامل بودند. در این آزمایش صفات کمی شامل عملکرد و اجزای عملکرد، عملکرد کاه و کلش، شاخص برداشت، ارتفاع بوته، طول خوشه اصلی و فرعی و سه شاخص کیفیت پخت شامل محتوای آمیلوز دانه، قوام ژل و درجه حرارت ژلاتینه شدن به عنوان صفات کیفی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که اثر تقسیط بر عملکرد دانه، عملکرد کاه و کلش، وزن هزاردانه و ارتفاع بوته معنی دار بود. تقسیط n1 (50 درصد زمان انتقال نشا، 50 درصد زمان ساقه دهی) با میانگین عملکرد دانه 6619 کیلوگرم در هکتار بهترین تقسیط بود. این تقسیط در رقم هاشمی بیش ترین شاخص برداشت (45.75 درصد) و بیش ترین میزان آمیلوز (22.21 درصد) را داشت. رقم بهار 1 با میانگین عملکرد دانه (6977 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (49.87 درصد) بیش تر نسبت به رقم هاشمی (به ترتیب 3933 کیلوگرم در هکتار و 40.35 درصد)، اختلاف معنی دار داشت. همچنین این رقم با میانگین 192.08 دانه در خوشه اصلی و میانگین 124.83 دانه در خوشه فرعی نسبت به رقم هاشمی برتری داشت. رقم هاشمی با میانگین آمیلوز (21.45 درصد) در گروه متوسط آمیلوز و رقم بهار 1 با میانگین (19.21 درصد) در گروه کم آمیلوز قرار گرفت. اثر متقابل تقسیط و رقم بر عملکرد کاه و کلش، شاخص برداشت، وزن هزاردانه، درصد پوکی دانه و ارتفاع بوته معنی دار بود.

این آزمایش به منظور بررسی اثر تراکم و فاصله ردیف بر رشد و عملکرد گندم در شرایط دیم و خاک شور با بکارگیری چهار تراکم 125، 250، 375 و 500 بوته در مترمربع از گندم رقم کوهدشت، دو فاصله ردیف 12.5 و 25 سانتی متر و آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه انبار الوم در سال زراعی 1388-1387 انجام شد. نتایج نشان داد شاخص سطح برگ در مرحله ساقه رفتن در فاصله ردیف 12.5 سانتی متر بیشتر بود، از فاصله ردیف 25 سانتی متری برخلاف مرحله ساقه رفتن، در مرحله گلدهی شاخص سطح برگ در فاصله ردیف 25 سانتی متر بیش از فاصله ردیف 12.5 سانتی متر بدست آمد. افزایش فاصله ردیف سبب کاهش تعداد ساقه در بوته و افزایش ارتفاع آن شد، ولی بر تعداد ساقه بارور در بوته تاثیری نداشت. همچنین مقدار ماده خشک و عملکرد دانه در واحد سطح در فاصله ردیف های 25 سانتی متر حدود 11 درصد بیشتر از فاصله ردیف های 12.5 سانتی متر بود. افزایش تراکم بوته، سبب افزایش مقدار ماده خشک در واحد سطح شد. همچنین عملکرد دانه در تراکم های 250 و 375 بوته نسبت به تراکم 125 بوته در مترمربع، به ترتیب حدود 30 و 48 درصد افزایش یافت، اما افزایش تراکم از 375 به 500 بوته در مترمربع تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه نداشت. برهمکنش تراکم و فاصله ردیف نشان داد که در همه تراکم ها، مقدار ماده خشک، وزن هزار دانه و شاخص برداشت در فاصله ردیف 25 سانتی متر، بیش از فاصله ردیف 12.5 سانتی متر است، به طورکلی فاصله ردیف 25 سانتی متر، بدون کاهش تعداد ساقه بارور در بوته، سبب کاهش تعداد ساقه در بوته شد و در مقابل ارتفاع بوته، مقدار ماده خشک، شاخص برداشت و عملکرد دانه را افزایش داد.

این تحقیق به منظور بدست آوردن بهترین فاصله کشت و بهترین میزان کود نیتروژن و فسفر مورد نیاز برای برنج هیبرید (بهار 1) اجرا گردید. فواصل کشت مورد استفاده شامل سه سطح 15×30، 20×30 و 25×30 سانتی متر به عنوان عامل اصلی بوده است و همچنین کود نیتروژن نیز در چهار سطح 65، 95، 125 و 155 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و کود فسفر نیز در دو سطح 50 و 100 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار به عنوان دو عامل در کرت خرد شده به صورت فاکتوریل در قالب طرح اسپلیت پلات فاکتوریل با پایه بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار مورد استفاده قرار گرفت. این آزمایش در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان در فصل زراعی 1386 انجام شد. نتایج نشان داد که فاصله کشت بر میزان عملکرد، تعداد دانه در متر مربع، پنجه در بوته و تعداد پنجه بارور در گیاه دارای اثر معنی دار بود. همچنین کود نیتروژن نیز بر تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در متر مربع، درصد دانه های پر، وزن هزار دانه و تعداد پنجه های بارور دارای اثر معنی دار داشت. بیشترین میزان عملکرد از فاصله کشت 15×30 سانتی متر به میزان 8.23 تن در هکتار بدست آمد. بیشترین تعداد دانه در متر مربع نیز در فاصله کشت 25×30 سانتی متر حاصل گردید. بطورکلی فاصله کشت 15×30 سانتی متر و بکار بردن 155 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار و 100 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار می تواند بهترین شرایط رشد را برای حصول عملکرد بالا در برنج بهار 1 ایجاد کند.

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد ارقام ارزن و تاثیرپذیری آن از طول دوره های فنولوژیک و سرعت نمو، آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در قالب تجزیه مرکب در چهار تکرار با هشت تاریخ کاشت (10 اردیبهشت، 11 خرداد، 13 تیر، 14 مرداد، 10 شهریور، 10 مهر، 12 آبان و 10 آذر) و سه رقم شامل معمولی Pannisetum galucum، دم روباهی Setaria italica و مرواریدی Panicum miliaceum در مزرعه تحقیقاتی-آموزشی دانشکده های علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. نتایج نشان داد که تاریخ های کاشت و ارقام مختلف از نظر میانگین سطح برگ و عملکرد اختلاف معنی داری داشتند. تاریخ کاشت اول در هر سه رقم دارای سطح برگ بیشتری بود، ولی از نظر عملکرد با تاریخ کاشت دوم اختلاف نداشت. افزایش طول دوره رشد رویشی در تاریخ های کاشت ابتدایی نسبت به تاریخ های کاشت دیگر سبب شد تا در این تاریخ های کاشت در زمان وقوع حداکثر تابش منطقه، گیاهان فرصت کافی برای تولید سطح برگ داشته باشند و در نهایت سطح برگ مطلوبی تولید نمایند و با شرایط مناسب دما و طول روز تقارن یابند. در بین ارقام، ارزن معمولی دارای بیشترین سطح برگ بود، ولی ارزن دم روباهی به دلیل طول دوره رشد طولانی تر، عملکرد بالاتری داشت. ضرایب همبستگی سرعت سبز شدن با دما نشان داد که سرعت سبز شدن در تمامی ارقام همبستگی بالایی با دما (0.97<r) داشت و سرعت ساقه روی تحت تاثیر دما و طول روز قرار گرفت. کم ترین تعداد روز از کاشت تا سبز شدن در بین ارقام مربوط به 14 مرداد و 10 شهریور و از پنجه زنی تا ساقه روی متعلق به 10 شهریور بود.

هدف این آزمایش بررسی پاسخ خاک سطحی و خاک تحتانی به خاک ورزی های متداول و کاهش یافته و کود زیستی (باکتری حل کننده فسفر) (Bacillus coagolance, B)، کود شیمایی فسفر (P) و تلفیق کود زیستی و کود شیمیایی فسفر (PB) در کشت دیم گندم بود. بدین منظور آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید که در آن سیستم های خاک ورزی در کرت های اصلی و تلفیق کود شیمیایی و باکتری حل کننده فسفر در سه سطح در کرت های فرعی اعمال گردید. سه سیستم خاک ورزی شامل (1) خاک ورزی متداول با استفاده از گاوآهن برگردان دار (CT)، (2) گاو آهن پنجه غازی (RTC) و (3) گاو آهن برگردان دار با جدا نمودن صفحه برگردان (RT) بودند. نتایج تحقیق نشان داد اعمال سیستم های مختلف خاک ورزی اثر معنی داری بر عملکرد کمی و خصوصیات کیفی گندم نداشته است. کاربرد توامان کود شیمیایی فسفر و باکتری حل کننده فسفر (PB) به دلیل افزایش جذب فسفر و نیتروژن به گیاه موجب افزایش میزان عملکرد، محتوای پروتئین و فسفر دانه گردید. درصد کلونیزاسیون میکوریز، آنزیم دهیدروژناز و فسفاتاز خاک در عمق 5 تا 25 سانتی متری خاک متاثر از کاربرد خاک ورزی کاهش یافته (RT) و تیمار کود زیستی افزایش یافت. نتایج آزمایش نشان داد هر چند تغییرات عملکرد گندم تحت تاثیر نوع خاک ورزی قرار نگرفت ولی اعمال خاک ورزی کاهش یافته موجب تغییرات زیستی در عمق مشخصی از خاک گردید.

تعیین واکنش ارقام مختلف گیاهان زراعی به متغیرهای محیطی از کاشت تا برداشت یکی از پایه های اساسی برنامه ریزی کشاورزی به منظور دستیابی به حداکثر عملکرد و کیفیت مطلوب است. تغییر تاریخ کاشت از طریق تاثیر بر طول دوره رشد رویشی و زایشی و توازن بین آن ها، بر عملکرد و کیفیت محصول تاثیرگذار خواهد بود. به منظور بررسی واکنش 4 رقم کلزای پاییزه به تاریخ کاشت های مختلف، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان بویراحمد به اجرا در آمد. عامل اول شامل تاریخ کاشت در چهار سطح به فاصله 10 روز از 21 شهریور ماه و عامل دوم شامل چهار رقم کلزای پاییزه (زرفام، اکاپی، الایت و SLM-046) بود. نتایج نشان داد که واکنش ارقام به تاریخ های مختلف کاشت در صفات تعداد خورجین در بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و عملکرد روغن معنی دار بود. بیشترین تعداد خورجین در بوته (91)، عملکرد دانه (5231 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (2227 کیلوگرم در هکتار) به رقم الایت در کاشت زودتر (21 شهریور) و کمترین آنها به رقم SLM-046 با 40 روز تاخیر در کاشت (20 مهر) تعلق داشت. با تاخیر در کاشت درصد روغن کاهش و درصد پروتئین دانه افزایش یافت. در بین ارقام، تاخیر در کاشت کمترین کاهش عملکرد دانه و روغن را در رقم زرفام ایجاد کرد.

به منظور ارزیابی برخی صفات، برآورد وراثت پذیری و ارتباط بین آن ها در گندم دوروم، یک جامعه شامل صد و چهار لاین خالص نوترکیب، در دو آزمایش گلدانی و شرایط مزرعه مورد مطالعه قرار گرفت. در شرایط گلدانی لاین های نوترکیب، والدین و ارقام شاهد در یک طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و در شرایط مزرعه در قالب طرح آگمنت مورد ارزیابی قرار گرفتند. در هر دو آزمایش نتایج نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی تفاوت معنی دار داشتند. تفکیک متجاوز معنی دار در اجزا عملکرد همچون تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه در بوته مشاهده گردید. ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنتیکی نشان داد که لاین های مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و تعداد پنجه دارای تنوع ژنتیکی بیشتری بودند. قابلیت توارث پذیری، برای صفات وزن صد دانه، تعداد پنجه و تعداد پنجه بارور، نسبتا پائین و برای صفات ارتفاع، عملکرد دانه، طول سنبله، شاخص برداشت، روز تا گلدهی و تعداد دانه در بوته متوسط به بالا بود. شاخص برداشت و تعداد دانه در بوته بالاترین همبستگی را با عملکرد دانه نشان دادند. بر مبنای نتایج تجزیه علیت اثر واقعی تعداد دانه در بوته بر عملکرد از نوع مستقیم بود اما شاخص برداشت بیشترین اثر را به صورت غیر مستقیم و از طریق تعداد دانه در بوته بر عملکرد داشته است؛ لذا تعداد دانه در بوته، اصلی ترین عامل کنترل کننده عملکرد دانه در جامعه گندم دوروم مورد بررسی می باشد.

به منظور ارزیابی تاثیر نانو ذرات نقره، میدان مغناطیسی در ترکیب با عناصر باریم و لیتیوم بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی گندم، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات و فناوری رضوی در سال زراعی 1387-1386 انجام گردید. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار و در چهار تکرار طراحی شد. تیمارهای آزمایش شامل کاربرد (T1) میدان مغناطیسی و نانو ذرات نقره+نیترات باریم، (T2) میدان مغناطیسی و نانو ذرات نقره+نیترات لیتیوم، (T3) میدان مغناطیسی و نانو ذرات نقره، (T4) میدان مغناطیسی و نانو ذرات نقره+نیترات باریم+نیترات لیتیوم+نیترات روی، (T5) کاربرد تیمار سوم با غلظت دو برابر، (T6) کود کمیرا (T7) کلات آهن و روی بهاران و (T8) شاهد بودند. نتایج نشان داد که تیمار T3 با عملکرد دانه 4059 کیلوگرم در هکتار به طور معنی داری نسبت به شاهد اختلاف داشت. افزایش عملکرد دانه در تیمار (T3) نسبت به تیمار شاهد 29.5 درصد بود. همچنین عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در تیمار (T3) بالاترین و در تیمار (T4) در کمترین مقدار خود بود ولی این اختلاف فقط در شاخص برداشت معنی دار بدست آمد. اختلاف معنی داری بین تیمارها در دیگر صفات نظیر ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، عملکرد کاه و میزان کلروفیل مشاهده نشد. به نظر می رسد کاربرد میدان مغناطیسی ضعیف به همراه نانو ذرات نقره (T3) بهترین تاثیر را بر رشد و عملکرد گندم داشته و شاید بتواند جایگزین مناسبی جهت مواد شیمیایی باشد.