پژوهش های انقلاب اسلامی
سال:1394 | دوره:4 | شماره:12 |تعداد مقالات:19

چکیده فارسی:فقه اجتماعی در ذات خود حکومت محور است؛ بدین معنا که اجرای بسیاری از احکام اسلام متوقف بر وجود حکومت است. از طرفی دیگر اهداف فقه اسلامی نیز دارای ماهیتی حکومت محور است. از این رو تحقق این اهداف تنها به وجود حکومت دینی منوط می باشد. به طوری که با فقدان حکومت صالح بسیاری از آن احکام تعطیل یا به صورت ناقص اجرا می گردد. در واقع، میان فقه اسلامی و دیانت، با مساله حکومت پیوندی ناگسستنی برقرار است. این نوشتار با سیری اجمالی در برخی احکام اجتماعی اسلام و اهداف فقه در پی اثبات ضرورت حکومت دینی در راستای تحقق اهداف فقه و اجرای احکام آن است. چکیده عربی:الفقه الاجتماعی یدور حول السلطة فی ذاته، بمعنی ان تطبیق العدید من احکام الاسلام یتوقف علی وجود حکومة وسلطة. ومن جانب آخر، فان اهداف الفقه الاسلامی لها ماهیة حکومیة. لذلک، فان تحقیق هذه الاهداف رهن ـ فقط ـ بوجود حکومة دینیة. حیث انه وبفقدان الحکومة الدینیة الصالحة، تتعطل العدید من احکام الاسلام او تطبق بشکل ناقص. وفی الحقیقة، بین الفقه الاسلامی والتدین من جهة والحکومة والسلطة من جهة اخری رابطة غیر قابلة للفصل. ویسعی هذا المقال، من خلال نظرة اجمالیة الی بعض الاحکام الاجتماعیة الاسلامیة واهداف الفقه، الی اثبات ضرورة الحکومة الدینیة من اجل تحقیق اهداف الفقه وتطبیق احکامه.

چکیده فارسی:اصل یکصدوچهل ویکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اصلی پایه ای و اساسی است که ممنوعیت جمع مشاغل را بیان می کند. این اصل دارای مبانی شرعی، حقوقی، فکری و فلسفی و تاریخی است. برای ممنوعیت اجتماع مشاغل در یک فرد، دلایل متعددی بیان شده است که از آن جمله، جلوگیری از ایجاد وقفه در کارها، پیشگیری از اعمال نفوذ احتمالی، عدالت استخدامی و شغلی، جلوگیری از تضییع بیت المال، رشد استعدادها و تخصص گرایی است. توجه به این اصل در جهت بهبود جامعه سالم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. چکیده عربی:المادة 141 من دستور الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة، من المواد الاساسیة والتی تمنع الجمع بین عدة مشاغل. ولهذه المادة اساس ومبنی شرعی، قانونی، فکری، فلسفی وتاریخی. ومن اجل منع قیام شخص بعدة مشاغل واعمال، هناک ادلة متعددة جری بیانها، من جملتها: الحیلولة دون توقف الاعمال، الحیلولة دون احتمال اعمال النفوذ، العدالة فی التوظیف والعمل، الحیلولة دون تضییع بیت المال، تنمیة القابلیات، واحترام التخصص. کما ان الاهتمام بهذه المادة یعد امرا مهما للغایة من اجل اقامة مجتمع سلیم.

چکیده فارسی:دو گفتمان جهانی شدن و اسلام سیاسی برای هژمون ساختن هویت و مفصل بندی خود که به معانی خاصی از نشانه های مطرح در ساحت زندگی می انجامد، تلاش می کنند اما محل های نزاع بین آن دو در نگاه امام خمینی قدس سره و سید قطب همچنان مبهم باقی مانده است؛ لذا با این سوال مواجهیم که محدوده های منازعه دو گفتمان جهانی شدن و اسلام سیاسی با تاکید بر آرای امام خمینی قدس سره و سید قطب کدام است؟ به نظر می رسد دو گفتمان مذکور در جنس حاکمیت، عدالت، مشارکت، رقابت و نظایر آن در تضاد با هم اند. غرض این مقاله آن است تا با نشان دادن محدوده های منازعه، ناسازگاری آنها را در صورت و سیرت تصویرسازی کند. چکیده عربی:خطابا العولمة والاسلام السیاسی یستعینان من اجل هیمنة الهویة التی یطرحها کل منهما علی معانی خاصة من العلائم المطروحة علی الساحة الحیاتیة، لکن مساحات النزاع بینهما من خلال رؤیة الامام الخمینی قدس سره وسید قطب لا تزال غامضة وغیر واضحة... ومن هذا المنطلق سنواجه هذا التساؤل: ما هی مساحات او مناطق النزاع بین خطابی العولمة والاسلام السیاسی فی ضوء آراء الامام الخمینی قدس سره وسید قطب؟ یظهر ان الخطابین مختلفان فیما یتعلق بالسلطة، العدالة، المشارکة، التنافس وغیرها. والهدف من هذا المقال هو بیان عدم الانسجام القائم بین الخطابین فی الظاهر والمضمون من خلال تحدید مساحات النزاع بینهما.

چکیده فارسی:هدف این مقاله، شناخت بیشتر دیدگاه مقام معظم رهبری در زمینه گذر از علوم سیاسی غربی به علوم سیاسی اسلامی به عنوان گامی موثر در عملیاتی کردن پیشرفت علمی کشور است. لذا نویسنده تلاش دارد تا با روش تحلیل محتوای داده بنیاد، دیدگاه های معظم له را از میان بیانات، اسناد و مواضع ایشان در حوزه علم و فناوری استخراج و مدل مفهومی گذر از علوم سیاسی غربی به علوم سیاسی اسلامی را تبیین کند. نتایج به دست آمده در محورهایی همچون شرایط، زمینه ها، راهبردهای کلان و اقدامات ملی متناسب و مورد نیاز برای گذر از علوم سیاسی غربی به علوم سیاسی اسلامی، راهگشای اندیشمندان و محققان و مسوولان ذی ربط خواهد بود. چکیده عربی: یسعی هذا المقال الی معرفة اکثر برؤیة سماحة قائد الثورة فی مجال الانتقال من العلوم السیاسیة الغربیة الی العلوم السیاسیة الاسلامیة، باعتبارها خطوة مؤثرة فی تنفیذ مشروع التطور العلمی فی البلاد. لذلک تسعی الکاتبة ومن خلال منهج التحلیل المضمونی للمعطیات الاساسیة، الی استخراج رؤی ومواقف سماحته من بین الخطابات والوثائق والمواقف التی صدرت عنه فی مجال العلم والتقنیة و...، وبالتالی بیان  النموذج المفهومی للانتقال من العلوم السیاسیة الغربیة الی العلوم السیاسیة الاسلامیة. وستکون النتائج فی محاور مثل: الشروط، الارضیات، الاستراتیجیات العامة، والاجراءات الوطنیة المناسبة التی تحتاجها عملیة الانتقال هذه، مدخلا للعلماء والباحثین والمسؤولین المعنیین.

چکیده فارسی:بهه استکبار در تقابل همیشگی با جبهه انقلاب اسلامی پس از ناکامی در عرصه های جنگ سخت و نیمه سخت، مهم ترین محور تهاجم و حمله خود را روی جنگ فرهنگی و مقابله با مبانی و ارکان انقلاب اسلامی مانند ماهیت دینی، ولایت محوری، روحیه جهادی و انقلابی، گفتمان انقلاب اسلامی و ... متمرکز کرده است و با به کارگیری ابزارهای مختلف، راهبردهای عملیاتی را برای تهاجم به نرم افزار و اصول و ارکان انقلاب در دستور کار قرار داده است. از آنجا که درک عمیق نسبت به ابعاد مختلف جنگ فرهنگی استکبار برجسته ترین مصداق بصیرت و شرط اساسی سنگرنشینی انقلاب اسلامی می باشد در این مقاله ابتدا هفت مورد از اهداف و نقطه های تهاجم فرهنگی دشمن بیان شده و سپس راهبردهای عملیاتی جبهه استکبار به اجمال ارائه گردیده است. چکیده عربی: جبهة الاستکبار فی مواجهة دائمة مع جبهة الثورة الاسلامیة، وبسبب فشلها فی مجالات الحرب الصلدة او شبه الصلدة، فانها جعلت أهم محاور هجومها فی الحرب الثقافیة واستهداف الأسس والارکان التی تقوم علیها الثورة الاسلامیة، مثل الماهیة الدینیة، محوریة الولایة، الروح الجهادیة والثوریة، خطاب الثورة الاسلامیة وغیر ذلک، ومن خلال ادوات متعددة ومتنوعة، وصفت استراتیجیات تنفیذیة لتطبیق هذا الهجوم البرمجی والقیمی ضد اسس وارکان الثورة. وبما ان فهم مختلف ابعاد الحرب الثقافیة التی یقوم بها الاستکبار بشکل عمیق، یعد من أهم مصادیق البصیرة والشرط الاساس فی الدفاع عن الثورة الاسلامیة، فقد بدأ المقال بتحدید سبعة أهداف ومنافذ لهجوم الاعداء الثقافی، ثم جری بیان الاستراتیجیات التنفیذیة التی یتبعها الاستکبار بشکل عام.

چکیده فارسی:خط فکری روشنفکری در دهه 30 ایران، مانند اکثر نقاط دنیا، نوعی مبارزه با سرمایه داری آمریکایی است. بخش روشنفکری جریان چپ در دهه 30، به نوعی تحت تاثیر مبارزات جهانی است. اما جریان حزبی نگاهی به آن سوی مرزها دارد و فرامین و جزواتش را مستقیما از مسکو دریافت می کند. در دهه 50 جریانات حزب توده و مارکسیستی برای یافتن پایگاه اجتماعی دست به التقاط میان اسلام و مارکسیست زدند. آنها خود را در خانه های تیمی تجهیز می کردند و دست به ترورهای انقلابی و رفتارهایی مانند واقعه سیاهکل می زدند، اما بحران و غائله 14 اسفند و پس از آن فرار بنی صدر از ایران و تحولات مربوط به رد صلاحیت آنها در انتخابات، گروه های چپ را به خیابان کشاند. بررسی سیر تطورات این گروه ها، شباهت ها و تفاوت های منش و مشی فکری در این دو دهه هدف این مقاله است. الخلاصة: الاتجاهات الفکریة التنویریة فی الخمسینیات بایران، وکالعدید من بلدان العالم الأخری، یعد نوعا من النضال ضد الرأسمالیة الامیرکیة. لذلک نری ان التیار التنویری الیساری فی الخمسینیات، ومتاثر بنحو ما بالنضال العالمی. فی حین ان التیار الحزبی الیساری ینظر دائما الی خارج الحدود ویستلم اوامره وکراساته مباشرة من موسکو. فی السبعینیات قام حزب تودة وتنظیمات مارکسیة اخری ومن اجل الحصول علی قاعدة اجتماعیة، بعملیة التقاطیة تجمع بین الاسلام والمارکسیة! کانوا یعدون انفسهم فی اوکار تنظیمیة وینفذون اغتیالات ثوریة ویقومون باعمال کما حصل فی غابة "سیاهکل"، لکن أزمة وفتنة 4 فبرایر/ شباط (1980) ومن ثم هروب بنی صدر من ایران ما تلی ذلک من تطورات ورفض اهلیة مرشحیهم فی الانتخابات، جعل القوی الیساریة تنزل الی الشارع. ودراسة التطورات التی واجهتها هذه التنظیمات وأوجه التشابه فی اداءها وسلوکها خلال عقدی الخمسینیات والسبعینیات، هو هدف هذا المقال.

چکیده فارسی:با توجه به تاکیدات مستمر رهبری در رابطه با هدف گذاری مرجعیت علمی و فناوری در جهان و همچنین فرمایش گهربار امیرمومنان که با بیان محکمی به جایگاه علم و نقش آن در تولید اقتدار اشاره می نماید، محقق سعی کرده تا با روش ترکیبی مطالعات کتابخانه ای و میدانی، رابطه بین اقتدار و مرجعیت علمی و فناوری در جهان را با تامین امنیت ملی بررسی نماید. با توجه به آزمون فرض آماری که از داده های پرسشنامه گرفته شد این نتیجه به دست آمد که دستیابی جمهوری اسلامی ایران به اقتدار علمی و در نهایت به مرجعیت علمی و فناوری در جهان با شرحی که دراثنای این مقاله آمده است، در ایجاد اقتدار و تامین امنیت ملی تاثیرگذار است. چکیده عربی: مع الأخذ بالتأکیدات المستمرة لقائد الثورة حول تحقیق المرجعیة العلمیة والتقانیة فی العالم، وایضاً وفقاً للحدیث المروی عن أمیر المؤمنین ع والذی یشیر فیه الی مکانة العلم ودوره فی الاقتدار والقوة، یسعی الباحثان ومن خلال المنهج الترکیبی من دراسات مکتبیة ومتابعات میدانیة، الی دراسة العلاقة بین الاقتدار والمرجعیة العلمیة والتقانیة وتأثیرها علی الأمن القومی.ومع الأخذ باختبارات الفرضیة، یقدم البحث احصائیات عن معطیات الاستبیان حول حصول الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة علی الاقتدار العلمی وفی النهایة المرجعیة العلمیة والتقانیة فی العالم مع شروحات فی طیات المقال، وتاثیر ذلک علی ایجاد الاقتدار وضمان الأمن القومی.

چکیده فارسی:این پژوهش با طرح این سوال که دیپلماسی منطقه ای انقلاب اسلامی ایران در نظم خاورمیانه و ایجاد الگوی جدید منطقه ای دارای چه جایگاهی است، به این پاسخ رسیده است که با توجه به اهمیت منطقه ای خاورمیانه که اولین دایره عمق استراتژیک دیپلماسی ایران، به دلیل ماهیت انقلاب اسلامی است، ایران دارای ظرفیت های بالقوه ای از منظر ابعاد مختلف قدرت نرم در این منطقه بوده است. درپی امواج اخیر بیداری اسلامی نیز تاثیرپذیری قیام ها، جنبش ها و کشورهای منطقه خاورمیانه از سرشت قدرت نرم انقلاب اسلامی در تقابل با جهت گیری های نرم افزارگرایانه غرب که مبتنی بر گسترش ارزش های لیبرال دموکراسی در خاورمیانه بود، قرار گرفت. چکیده عربی: هذا البحث ومن خلال طرح هذا السؤال، وهو: ما هی المکانة التی حققتها الدبلوماسیة الاقلیمیة للثورة الاسلامیة الایرانیة فی النظام القائم بالشرق الأوسط وفی ایجاد نموذج اقلیمی جدید؟ یصل الی هذه الاجابة، وهی: بالنظر الی أهمیة منطقة الشرق الأوسط باعتبارها الدائرة الاولی لعمق الاستراتیجیة الدبلوماسیة الایرانیة، وبسبب طبیعة الثورة الاسلامیة، فان لایران قدرات کامنة فی مختلف مجالات الثورة الناعمة فی هذه المنطقة. وبعد الموجة الاخیرة للصحوة الاسلامیة ایضا، فان تأثر هذه الانتفاضات والحرکات والبلدان الشرق أوسطیة بطبیعة القوة الناعمة للثورة الاسلامیة، قابله اتجاهات غربیة من القوة الناعمة، تقوم علی نشر قیم الدیمقراطیة اللیبرالیة فی الشرق الأوسط.

چکیده فارسی:در چارچوب مدیریت راهبردی، شرط اصلی تدوین راهبرد برای رسیدن از شرایط موجود به موقعیت مطلوب، در دست داشتن رسالت و چشم انداز و فهرست عوامل کلیدی یا راهبردی محیط داخلی (قوت ها، ضعف ها) و محیط خارجی (فرصت ها، تهدیدها) می باشد. هدف این مقاله تهیه و تدوین رسالت، چشم انداز و فهرست عوامل راهبردی انقلاب اسلامی در چارچوب تحلیل راهبردی SWOT می باشد که براساس اهداف نهایی، سیاست های کلی و مطالبه ذی نفعان انقلاب اسلامی به دست آمده باشد. چکیده عربی: فی اطار الادارة الاستراتیجیة، فان الشرط الأساس لتدوین استراتیجیة من أجل الوصول الی الظروف القائمة المنتهیة الی الوضع المطلوب أو المنشود، هو امتلاک رسالة ورؤیة استشرافیة وقائمة بالعوامل الرئیسیة أو الاستراتیجیة فی البیئة الداخلیة (نقاط القوة والضعف) والبیئة الخارجیة (الفرص والتحدیات). والهدف من هذا المقال هو اعداد وکتابة رسالة واستشراف مستقبل واعداد قائمة بالعوامل الاستراتیجیة للثورة الاسلامیة فی اطار تحلیل استراتیجی (SWOT) ناتج عن الأهداف النهائیة، السیاسات العامة ومطالبات اصحاب المنفعة والشأن فی الثورة الاسلامیة.

چکیده فارسی:امام خمینی با نگرش های سیاسی و اجتماعی به حج، مسلمانان را متوجه ظرفیت آن در بیداری اسلامی کرد. ایشان در پیام های خود به مناسبت حج، روح بیداری اسلامی را مبارزه با استعمار و استکبار مطرح و مسلمانان را به کارکردهای سیاسی و اجتماعی مغفول حج در عزت بخشی و نهضت اسلامی متوجه نمودند. از نظر امام خمینی، حج، فضایی برای آگاهی و روشنگری نسبت به اسلام و مسائل جهان اسلام است و برائت از مشرکین در راستای هویت بخشی و انسجام بخشی جهان اسلام در مقابل کفر و استعمار به عنوان دشمن مشترک مسلمانان است. چکیده عربی: الامام الخمینی ومن خلال نظرته السیاسیة والاجتماعیة الی الحج، یلفت انتباه المسلمین الی امکانیات الحج فی الصحوة الاسلامیة. ففی ندائه بمناسبة موسم الحج یری ان روح الصحوة الاسلامیة تتجلی فی النضال ضد الاستعمار والاستکبار، ویدعو المسلمین الی تذکر وظائف الحج السیاسیة والاجتماعیة التی یجری التغافل ودعم الصحوة الاسلامیة. فمن وجهة نظر الامام الخمینی (رض) یعتبر الحج فسحة للوعی والتثقیف فیما یتعلق بالاسلام وقضایا العالم الاسلامی والبراءة من المشرکین، ضمن عملیة بعث للهویة والانسجام بین بلدان العالم الاسلامی فی مقابل الکفر والاستعمار باعتباره العدو المشترک لجمیع المسلمین.