پژوهش در نظام های آموزشی
سال:1398 | دوره:13 | شماره:46 |تعداد مقالات:12

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر توانمندسازی مدیران هنرستان های فنی و حرفه ای استان کرمان در سال 96-1395 بود. این پژوهش به روش آمیخته (اکتشافی) انجام شد. جامعة آماری در بخش کیفی افراد مطلع در حوزة توانمندسازی مدیران هنرستان های فنی و حرفه ای بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و به صورت زنجیره ای تعداد 20 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در بخش کمی، جامعة آماری شامل کلیة مدیران هنرستان های فنی و حرفه ای استان کرمان بودند که با استفاده فرمول تعیین حجم نمونة (سرایی، 1393)، تعداد 175 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها در قسمت کیفی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته و بحث گروه کانونی و در بخش کمی، پرسشنامة محقق ساخته بود که روایی این پرسشنامه با استفاده ازنظر خبرگان مورد تأیید و پایایی آن نیز با استفاده از محاسبة ضریب آلفای کرونباخ برای 5 مؤلفه 83/0 تا 91/0 به دست آمد. در قسمت کیفی، با استفاده از کدگذاری باز و محوری، 5 مؤلفة اصلی و 17 مؤلفة فرعی در توانمندسازیِ مدیران شناسایی شد و در بخش کمی پژوهش، آزمون رتبه ای فریدمن به منظور اولویت بندی مؤلفه های توانمندسازی مدیران انجام شد و به ترتیب مهارت های اجرایی، سازمانی، تخصصی، ارتباطی و فردی در رتبه های اول تا پنجم قرار گرفتند. با توجه به مهارت های شناسایی شده و ترتیب اهمیت آن ها، پیشنهاد می شود این مهارت ها به ترتیب اولویت و اهمیت در طرح های اجرایی و آموزشی جهت توانمندسازی مدیران در سطوح مختلف موردتوجه قرار گیرد.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر میزان مهارت استدلال دانش آموزان پسر بود. روش پژوهش، از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، کلیه دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی در شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بودند. از روش نمونه-گیری چندمرحله ای (تصادفی خوشه ای دومرحله ای و تصادفی ساده) با حجم مناسب (16 نفر در گروه آزمایش و 16 نفر در گروه کنترل) از دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی به عنوان نمونه انتخاب شدند. پیش آزمون استدلال نیوجرسی (2000) در هر دو گروه آزمایش و کنترل توسط پژوهشگر اجرا شد. کار اصلی تدریس در گروه کنترل، به عهده معلم کلاس بود؛ اما برای تدریس در گروه آزمایش، از برنامه فلسفه برای کودکان توسط پژوهشگر استفاده شد. در گروه آزمایش بر اساس برنامه هفتگی که در مدارس ابتدایی 24 ساعت بود میزان 4 ساعت آموزشی از برنامه هر هفته (به مدت 45 دقیقه) به آموزش فلسفه به کودکان اختصاص داده شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که گروه آزمایش در مقیاس های آزمون نیوجرسی (2000) نمره بالاتری را کسب کردند و اختلاف معناداری بین گروه کنترل و آزمایش در نمرات بود. بر این اساس و با توجه به بالاتر بودن میانگین نمرات گروه آزمایش در مرحله پس آزمون، می توان نتیجه گرفت که برنامه آموزش فلسفه برای کودکان بر میزان مهارت استدلال دانش آموزان پسر پایه ی پنجم ابتدایی تأثیر مثبت دارد. درنتیجه مدیران و معلمان می توانند با استفاده از این برنامه میزان و کیفیت استدلال دانش آموزان را افزایش دهند.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه درگیری تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی و اهداف پیشرفت در دانش آموزان تیزهوش دختر و پسر دوره دوم متوسطه شهر اهواز بود. این پژوهش از نوع کمی مقایسه ای بود. نمونه آماری شامل 300 نفر (140 پسر و 160 دختر) که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. جمع آوری داده ها از سه پرسشنامه درگیری تحصیلی زرنگ (1391)، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی موریس (2001) و پرسشنامه اهداف پیشرفت میدگلی و همکاران (1998) استفاده شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آماری ازجمله تحلیل واریانس چند متغیری و تک متغیری استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد دانش آموزان تیزهوش پسر در سه مؤلفه درگیری شناختی، رفتاری و انگیزشی میانگین پایین تری از دختران تیزهوش داشتند، همچنین خودکارآمدی تحصیلی پسران تیزهوش نسبت به دختران تیزهوش میانگین پایین تری را نشان داد. اهداف پیشرفت نیز در مؤلفه های اهداف تبحری و رویکردی دانش آموزان تیزهوش پسر از دانش آموزان تیزهوش دختر میانگین پایینی دارند و در اهداف اجتنابی پسران تیزهوش میانگین بالایی نسبت به دختران تیزهوش را نشان دادند. در تمام متغیرهای پژوهش تفاوت معناداری بین دانش آموزان تیزهوش دختر نسبت به پسران تیزهوش یافته شد. این تفاوت در سطح 001/0 معنادار بود. درنتیجه دانش آموزان پسر تیزهوش نیازمند توجه آموزشی و تلاش فردی بیشتری بودند.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی گری ابعاد انگیزش تحصیلی در رابطه بین سرمایه روان شناختی با فرسودگی تحصیلی در دانشجویان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل تمام دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران مرکز، تهران شرق و دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی واحد تهران در سال تحصیلی 96-1395 بود که از میان آن ها به روش نمونه برداری تصادفی چندمرحله ای 410 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه فرسودگی تحصیلی (برسو، 1997)، مقیاس انگیزش تحصیلی (والرند و همکاران، 1992)، پرسشنامه خوش بینی (شیر و کارور، 1985)، مقیاس تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003) و مقیاس امید بزرگ سالان (اِسنایدر و همکاران، 1991) بود. داده ها با استفاده از روش الگویابی معادله های ساختاری تحلیل شدند. انگیزه تحصیلی درونی و بی انگیزگی تحصیلی به صورت منفی و معنادار اثر سرمایه روان شناختی بر فرسودگی تحصیلی را میانجی گری می کنند. پیشنهاد می شود برای همه دانشجویان سرمایه های روان شناختی و زمینه برای رشد و شکوفایی استعدادها فراهم شود تا افراد انگیزه کافی برای تلاش و تکاپو در راستای رسیدن به هدف داشته باشند.

هدف از انجام این پژوهش بررسی چالش ها و نارسایی های پذیرش فناوری اطلاعات در ابعاد آموزشی، دانشجویی و مالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن بود. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر اجرا توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری روسا، معاونین و اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد واحد رودهن در سال 1395 که تعداد کل آن ها 420 نفر بود؛ شیوه نمونه گیری و تعداد نمونه ها از طریق تصادفی چندمرحله ای به تعداد 201 نفر انتخاب شدند. داده ها به روش تحلیل عاملی تأییدی تحلیل شدند. یافته ها بیانگر این بود که مؤلفه های احصا شده بر اساس نظر خبرگان مؤلفه های سودمندی درک شده و سهولت درک شده با داده های گردآوری شده برازش داشتند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی عوامل انگیزشی و بازدارندة مؤثر بر آموزش تربیت بدنی در مدارس از دیدگاه معلمان بود. 153 نفر از معلمان ورزش شهرستان سنندج به صورت نمونه­ گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه محقق ساخته ای استفاده شد که عوامل انگیزشی را در دو بعد انگیزش درونی و بیرونی و عوامل بیرونی را در سه بعد دانش آموز محور، معلم محور و سازمانی بررسی کرد. روایی صوری و محتوایی پرسش نامه توسط اساتید مجرب روان شناسی و تربیت بدنی و روایی سازة آن از طریق تحلیل عاملی تأییدی (001/0=P، 437= df، 92/0=AGFI) به دست آمد و ضریب پایایی آن در یک مطالعة مقدماتی با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (93/0α =) به دست آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، تی برای گروه های مستقل، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی استفاده شد. نتایج نشان داد بین عوامل انگیزشی (درونی و بیرونی) و هم­ چنین بین عوامل بازدارنده (دانش آموز محور، معلم محور و سازمانی) در آموزش تربیت بدنی از دیدگاه معلمان تفاوت وجود داشت. هم­ چنین عامل انگیزش درونی و عامل بازدارنده سازمانی بیشترین تأثیر را بر آموزش تربیت بدنی داشت. بنابراین توجه به مؤلفه های انگیزشی بر اساس نظریه خودمختاری مانند ایجاد حس شایستگی، استقلال و ارتباط در کلاس­ های تربیت بدنی، تشویق والدین به درس تربیت بدنی و وجود فضای ورزشی مناسب در مدرسه و مؤلفه های بازدارنده ازجمله کاهش تعداد دانش آموزان و افزایش اعتبارات و بودجه دارای اهمیت بود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مربیگری شناختی رفتاری بر کمال گرایی منفی و خود ناتوان سازی تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی انجام شد. طرح پژوهش، نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان متوسطه شهر سمنان تشکیل می دادند که از میان آن ها تعداد 56 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت 8 جلسه آموزش روانی با برنامه مربیگری شناختی رفتاری قرار گرفت. فرایند جمع آوری داده ها در مرحله پیش آزمون و پس آزمون با خرده-مقیاس کمال گرایی منفی تری شورت و همکاران (1995) و مقیاس خود ناتوان سازی جونز و رودوالت (1982) برای همه شرکت کنندگان در دو گروه انجام گرفت. داده های جمع آوری شده از طریق تحلیل کوواریانس س مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که بین کمال گرایی منفی و خود ناتوان سازی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد و مربیگری شناختی-رفتاری به طور قابل توجهی، کمال گرایی منفی و خود ناتوان سازی دانش آموزان را کاهش می دهد.

اضطراب امتحان اختلالی است که عملکرد دانش آموزان را کاهش می دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی پیش بینی اضطراب امتحان بر اساس ابعاد دشواری در تنظیم هیجان در دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر تهران انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهر تهران در سال 1397 بود که تعداد 226 از آن ها (132 دختر و 94 پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله انتخاب شدند و در این پژوهش شرکت کردند. ابزار گردآوری داده ها شامل مقیاس اضطراب امتحان اسپیلبرگر (1980) و مقیاس دشواری تنظیم هیجان (2004) بود. از تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج آزمون همبستگی نشان داد که ابعاد دشواری در تنظیم هیجان با اضطراب امتحان همبستگی مثبت دارند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز حاکی از این بود که ابعاد دشواری تنظیم هیجان نقش معناداری در تبیین واریانس اضطراب امتحان دانش آموزان دارد. ازاین رو لازم است در رابطه با کاهش اضطراب امتحان در دانش آموزان، مداخلات روان شناختی را به سمت بهبود تنظیم هیجانی سوق داده شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان مؤلفه های تشکیل دهندة برداشت ها از یادگیری (به خاطرسپاری اطلاعات، درک و فهم و استفاده از اطلاعات، تغییر شخصی و شایستگی اجتماعی، به عنوان متغیر های پیش بین) و رویکردهای مطالعه و یادگیری دانشجویان (رویکرد سطحی، رویکرد راهبردی و رویکرد عمیق (به عنوان متغیر میانجی)) انجام شده است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری همه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل در دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال تحصیلی 96-95 بودند که 352 نفر به عنوان نمونه پژوهش با روش تصادفی طبقه ای نسبتی از میان آن ها انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه برداشت های یادگیری (اقتباس از پوردی و هاتی، 2002) و پرسشنامه رویکردهای یادگیری و مهارت های مطالعه دانشجویان (اقتباس از تیت و همکاران، 1998) بود. به منظور تحلیل داده ها، از مدل سازی معادله ساختاری در نرم افزار Lisrel v8. 8 استفاده شد. یافته ها نشان داد که مدل مفروض پژوهش به خوبی با داده ها تطبیق دارد. بر اساس نتایج حاصل، اثر مستقیم متغیر درک و فهم و استفاده از اطلاعات بر دو متغیر رویکرد سطحی و رویکرد عمیق در یادگیری و همچنین اثر مستقیم شایستگی اجتماعی بر اتخاذ رویکرد عمیق در یادگیری، مثبت و معنادار بود. همچنین، اثر غیرمستقیم درک، فهم و استفاده از اطلاعات بر رویکرد راهبردی با میانجی رویکرد عمیق، مثبت و معنادار بود. علاوه بر این، رویکرد عمیق نقش میانجی معناداری میان یادگیری به عنوان تغییر شخصی و رویکرد راهبردی و همچنین میان یادگیری به عنوان توسعه شایستگی اجتماعی و رویکرد راهبردی داشت. نتایج نشان داد اتخاذ رویکرد عمیق در یادگیری، زمینه بهتری را برای در پیش گرفتن رویکرد راهبردی توسط دانشجویان فراهم می کند. اتخاذ این رویکرد نه تنها تأثیرات خود در یادگیری را برای دانشجو در پی دارد، بلکه می تواند زمینه و شرایط را برای اتخاذ رویکرد راهبردی که از مهم ترین رویکردهای یادگیری در میان فراگیران است را در میان دانشجویان فراهم آورد.

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی اجرای برنامه درسی تربیت معلم مبتنی بر اسناد تحولی آموزش وپرورش نظام جمهوری اسلامی ایران انجام یافته است. روش این پژوهش اسنادی-تحلیلی بود. جامعه موردمطالعه کلیه اسناد بالادستی نظام جمهوری اسلامی ایران، شامل مبانی نظری سند تحول بنیادین، برنامه درسی ملی و نقشه جامع علمی کشور در افق 1404 بود. نتایج نشان داد که ویژگی های مجری و مخاطب اجرای برنامه­ ی درسی شامل ویژگی های اخلاقی، حرفه­ ای و فردی بود. ویژگی های برنامه درسی شامل ویژگی های هویتی و حرفه­ ای بود، دو ویژگی ذهنی (فضای زمینه) و عینی (واقعیت زمینه) ویژگی های زمینه­ ی برنامه­ ی درسی را تشکیل دادن و در تعامل عناصر اجرای برنامه­ ی درسی دو ویژگی ذهنی (پنهان) و عینی (آشکار) شناسایی شدند. در این پژوهش الگوی طراحی اجرای برنامه درسی تربیت معلم بر اساس اسناد بالادستی بر ویژگی های حرفه­ ای و هویتی تأکید دارد و فرد مورد تعلیم بر اساس این اسناد، فردی حائز صلاحیت­ های حرفه­ ای در موقعیت­ های تربیتی است.