مدیریت صنعتی
سال:1390 | دوره:3 | شماره:6 |تعداد مقالات:13

ساده ترین نوع مساله بالانس خط مونتاژ، یافتن تخصیص مناسبی از فعالیت های مونتاژ به مجموعه ای از ایستگاه های تولیدی بر اساس زمان سیکل، محدودیت های پیش نیازی و دیاگرام مونتاژ است تا معیارهای خاصی همچون روانی خط تولید و یا کارایی در شرایط مطلوبی قرار گیرند. در این مقاله یک مدل برنامه ریزی عدد صحیح آمیخته برای بالانس خطوط مونتاژ چند محصولی همراه با زمان های عملیاتی بیشتر از زمان سیکل و محدودیت های منطقه ای ارایه می شود. عملکرد مدل پیشنهادی در یافتن راه حل بهینه با عملکرد چند مدل موجود در ادبیات موضوع بر روی تعدادی مساله نمونه مقایسه شده و نتایج امیدوار کننده حاصل شده اند. همچنین برتری نسبی مدل پیشنهادی در مورد معیارهایی همچون روانی خط، کارایی خط، انحرافات و عدم کارایی بر روی مثال های نمونه با یکی از رویکردهای موجود در ادبیات موضوع، توسط آزمون ناپارامتریک کروسکال والیس تایید شده است.

در یک سیستم لجستیک، تصمیماتی نظیر مکان یابی انبارها، مسیریابی وسایل نقلیه و تخصیص مسیرها به این وسایل نقلیه باید به طور همزمان اخذ شوند. در واقع این گونه مسایل، به دنبال یافتن مکان و تعداد مناسب تسهیلات و نیز مسیرهای توزیع توسط وسایل نقلیه هستند. این مساله به دلیل پیچیدگی و حجم بالای محاسبات جزء مسایل بهینه یابی ترکیبی و NP-hard قرار می گیرد. به دست آوردن حل بهینه برای مساله مورد نظر در ابعاد بالا در زمان محاسباتی معقول به وسیله رویکردهای سنتی و ابزارهای بهینه یابی متداول، بسیار مشکل است. بنابراین یک الگوریتم فراابتکاری مبتنی بر الگوریتم مورچگان برای حل این مساله استفاده شده است. با توجه به آزمایش های انجام شده، این الگوریتم پیشنهادی می تواند جواب نزدیک به بهینه در زمان قابل قبولی ارایه دهد. همچنین در این مقاله فرض تخصیص چندین مسیر به یک وسیله نقلیه در کل زمان در دسترس در نظر گرفته شده است. در انتها، نتایج به دست آمده از این الگوریتم برای مسایل با حجم کم با خروجی نرم افزار لینگو مقایسه و بررسی شده است.

انتخاب سیستم برنامه ریزی منابع سازمان به دلیل هزینه سنگین خرید و پیاده سازی آن و همچنین پیچیدگی های تطبیق فرآیندهای سازمان با سیستم جدید، از تصمیمات خطیر مدیریتی محسوب می شود. هدف این مقاله، طراحی یک سیستم خبره فازی برای انتخاب سیستم برنامه ریزی منابع سازمان مناسب بر مبنای معیارهای انتخاب معتبر و بین المللی است تا ریسک ناشی از انتخاب نادرست تا حدامکان کاهش داده شود. منطق فازی این امکان را می دهد که چنانچه یک گزینه در معیاری فاقد انطباق لازم با شرایط سازمان باشد، وضعیت معیار متناظر دیگری بررسی شده تا امکان انتخاب گزینه مناسب به آسانی کاهش نیابد و ارزیابی در سطح کلیه شاخص ها و به صورت فازی انجام شود. از سوی دیگر قواعد سیستم خبره فازی، شرایط گزینه ها را با توجه به مطالبات سازمان بررسی می کند و بدین ترتیب، رتبه بندی بدون نیاز به مقایسه مستقیم گزینه ها که با مقایسه هر گزینه با شرایط مطلوب سازمان انجام می گیرد. به منظور اعتبارسنجی و بیان بهتر مطالب، پژوهش به همراه مطالعه موردی مربوط به یکی از واحد های صنعتی داخل کشور تبیین شده است.

در این مقاله برای حل مساله جایابی یا انتخاب محل بهینه برای تسهیلات و ایستگاه های تولیدی شرکت های تابعه مجموعه صنعتی گروه بهمن از تلفیق دو مدل Fuzzy TOPSIS و برنامه ریزی خطی عد صحیح صفر و یک استفاده شده است. عوامل، معیارها و محدودیت های شناسایی شده در این مدل به دو دسته عوامل ذهنی و محدودیت های عینی تفکیک شده است. گزینه های مساله از میان نقاط موجود و قابل استفاده در فضاهای گروه بهمن انتخاب و لیست شده اند. عوامل دسته اول (معیارهای ذهنی) از طریق پژوهش میدانی و نظرسنجی از کارشناسان و مسوولان ذی ربط به وسیله نظر سنجی استخراج شده و در قالب اعداد فازی مثلثی در مدل TOPSIS استفاده شده اند. 10 گزینه مکان انتخاب شده در مطالعه میدانی از این طریق رتبه بندی شده اند. سپس مقادیر ضرایب نزدیکی و ضرایب تغییر هر گزینه به راه حل ایده آل در دو تابع هدف با حالت بیشینه سازی و کمینه سازی یک مدل برنامه ریزی صفر و یک استفاده شده اند و محدودیت های دسته دوم (عینی) در قالب محدودیت های مدل گفته شده گنجانده شده اند. در نهایت پاسخ مدل صفر و یک مشخص کننده نقطه بهینه نهایی برای استقرار تسهیلات خواهند بود.

یکی از ابزارهای قدرتمندی که امروزه در راستای کاهش هزینه، زمان، افزایش کیفیت و در نتیجه بهبود عملکرد پروژه ها به خصوص پروژه های عمرانی به کار می رود، مهندسی ارزش است. برای مطالعه های مهندسی ارزش در پروژه های ساختمانی در بسیاری از موارد با قضاوت های زبانی و غیر دقیق سروکار داریم که می توان از روش های تصمیم گیری چند شاخصه با رویکرد منطق فازی، به جای روش های معمول استفاده کرد. در مقاله حاضر برنامه کار مهندسی ارزش با مدل های MADM فازی تلفیق شده است. در این تلفیق به منظور تعیین وزن معیارهای ارزیابی پیشنهادهای حاصل از مرحله خلاقیت، از روش AHP فازی و به منظور تعیین اولویت گزینه ها از روش TOPSIS فازی استفاده شده است. روش فوق در طرح تاسیسات مکانیکی پروژه برج موج شهرک مسکونی صدف، یکی از پروژه های در دست احداث بخش تعاونی در کشور، به کار گرفته شده است. بر اساس برآورد تیم مهندسی ارزش، اجرای طرح پیشنهادی به جای طرح اولیه، کاهش21.45  درصدی در هزینه پروژه و 17.6 درصدی در زمان پروژه را در پی خواهد داشت.

در این مقاله برای محاسبه نقاط بهینه سفارش دهی در سیستم های کنترل موجودی و به طور خاص برای سیستم های سفارش دهی مرور دائم (r,Q) روشی با استفاده از منطق فازی ارایه شده است که به طور مشابه برای دیگر روش های سفارش دهی نیز می تواند استفاده شود. از آنجا که در مدل های سفارش دهی نمی توانیم به طور دقیق پارامترهایی مثل هزینه را پیش بینی نماییم، با ابهام رو به رو خواهیم بود. در چنین حالتی استفاده از مقادیر دقیق موجب ایجاد اشتباه در تصمیم گیری می شود. از طرفی استفاده از روش های آماری نیز برای پارامتر های مبهمی چون هزینه معقول به نظر نمی رسد. به همین منظور در این مقاله راهکاری برای استفاده از اعداد فازی در تصمیم گیری های مربوط به کنترل موجودی سیستم های سفارش دهی ارایه شده است. برای فازی سازی از اعداد فازی ذوزنقه ای استفاده شده است. در غیر فازی کردن اعداد فازی نهایی نیز از روش فاصله علامت دار استفاده شده و در نهایت مثالی عددی برای شرح مدل آورده شده است.

محدود بودن منابع مالی و امکانات بانک ها، به خصوص در کشورهای در حال توسعه همانند ایران نیاز به برنامه ریزی برای افزایش کارایی و بهره وری بانک ها را بیش از پیش ضروری ساخته است. لازمه این افزایش کارایی، سنجش عملکرد و شناخت قوت و ضعف شعب بانکی است. مقاله حاضر با استفاده از ترکیبی از روش های مهم همچون مدل روش ناپارامتریک DEA اصلاح شده و روش AHP به محاسبه کارایی مولفه ای شعب بانک مسکن در تجهیز منابع و مصارف می پردازد. در این باره نتایج اجرای مدل های طرف منابع و مصارف، شعب کارا و ناکارای بانک مسکن را در زمینه تجهیز منابع و تخصیص تسهیلات مشخص نموده و زمینه لازم جهت ارایه رویکرد فعالیتی شعب این بانک را با تاکید بر تجهیز منابع یا تخصیص تسهیلات، فراهم آورده است.

این مقاله با هدف ارایه الگو و مدلی جهت مکان یابی مراکز فروش و خدمات پس از فروش شرکت تالیا انجام شده است. پژوهشگر از طریق مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با صاحب نظران و کارشناسان تالیا به شناسایی عوامل موثر در این رابطه پرداخته که شامل دو دسته شاخص و محدودیت هستند. دسته اول شامل شاخص های بازاریابی و مشتری مداری و دسته دوم مربوط به محدودیت های مالی و سرمایه گذاری و جغرافیایی است. در هر یک از مناطق 22 گانه شهر تهران نیز سه ملک با کاربری تجاری اداری یعنی در مجموع 66 گزینه طی جستجو و جمع آوری اطلاعات و مصاحبه با کارشناسان سرمایه گذاری و مشاوران املاک انتخاب شد. از آنجا که انتخاب چند مرکز بهینه از میان 66 گزینه، با توجه به وجود دو دسته شاخص و محدودیت امکان پذیر نبود، از تلفیق دو مدل مقایسات زوجی - TOPSIS - (مقایسات زوجی برای دست آوردن وزن شاخص ها) و برنامه ریزی صفر و یک به ترتیب برای عوامل دسته اول و دوم استفاده شده است. در نهایت 6 مرکز فروش و خدمات پس از فروش از میان این گزینه ها انتخاب شد.

این مقاله بازنگری مدل تلفیق شده Chan & QI با مدل مرجع فرآیند کسب و کار (SCOR) است. این مدل تلفیقی با ساختار سلسله مراتبی، دارای سه سطح و هفت معیار برای عملکرد زنجیره تامین هستند که دو مورد ازاین معیارها کمی (هزینه و استفاده از منبع) و پنج موردآن ها کیفی هستند (کیفیت، انعطاف پذیری، مشهود بودن، اعتبار و نو آوری). به منظور بهبود کارایی مدل گفته شده در ارزیابی عملکرد زنجیره ‎‎ تامین، از ترکیب این مدل با منطق فازی استفاده شده است. به عبارت دیگر هدف این مقاله پیشنهاد یک روش ارزیابی نوآورانه است تا با به کارگیری منطق فازی، داده های عملکردی حاصل از معیارهای مختلف را به یک شاخص مرکب معنادار برای یک زنجیره تامین، تبدیل کند. در نهایت مدل گفته شده در یک مورد واقعی تست شد و نتایج بیانگر اعتبار مدل پیشنهادی است.

این مقاله یک رویکرد کنترل پیش بین مدل برای سیستم های برنامه ریزی تولید موجودی ارایه می کند. کنترل پیش بین مدل (MPC) قبلا در مسایل زنجیره تامین به کار گرفته شده و نتایج رضایت بخشی داشته است. اما سیستم های پیشنهادی تا حال اطلاعاتی راجع به تقاضای آتی ندارند. ادغام یک متدولوژی پیش بینی در چارچوب MPC می تواند عملکرد سیستم های کنترلی را بهبود دهد. در این مقاله برای پیش بینی عدم قطعیت در رفتار تقاضای متلاطم، از روش های کلاسیک و هوشمند پیش بینی استفاده می شود. با توجه به رفتار غیرخطی و نوسانی و حتی آشوبی تقاضای متلاطم، شبکه های عصبی در مقایسه با روش های معمول کلاسیک همچون روش هموارسازی نمایی بهتر می توانند این رفتار را مدل سازی و پیش بینی نمایند. داده-های واقعی برای بررسی و مقایسه کارایی طرح پیشنهادی با توجه به خطای معیار عملکردی به کار گرفته می شود.