گیاهان دارویی
سال:1392 | دوره:12 | شماره:48 |تعداد مقالات:24

خشخاش ایرانی، کبیر یا طناز با نام علمی .Papaver bracteatum Lindl به عنوان منبع جدید مواد خام جهت تولید کدیین و داروهای ترک اعتیاد مطرح است. این گیاه بومی ایران بوده و در شمال و غرب ایران رویش دارد. با توجه به امکان کشت غیرقانونی گونه Papaver somniferum، کشت خشخاش ایرانی در کشور با محدودیت همراه بوده است و علی رغم تنوع فراوان این گونه در ایران، تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. خشخاش ایرانی فاقد مورفین و سرشار از ماده تبایین است و پتانسیل خوبی را برای اهلی کردن و تولید انبوه و همچنین فرآوری صنعتی به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند را دارد. بنابراین در این مطالعه، ویژگی های مختلف این گیاه مورد بررسی قرار گرفته است.

استفاده از گیاهان دارویی برای درمان آکنه و سایر بیماری های عفونی پوست بسیار متداول است. در اینجا، مطالعات فارماکولوژیک درباره گیاهان دارویی که ممکن است در درمان آکنه و بیماری های عفونی پوست موثر باشند و از ابتدای سال 1980 تا پایان آوریل سال 2013 در پایگاه های اطلاعاتی PubMed و Scopus منتشر شده اند جستجو و مورد بحث قرار گرفته اند. کلمات کلیدی شامل medicinal plants، herbs، botanicals، phytomedicine، phytotherapy، herbal therapy و herbal medicine و همراه با dermatology، skin، acne vulgaris، antibacterial، antiviral، antifungal و antimicrobial در پایگاه های مذکور وارد شدند. کلا 56 مقاله شامل مطالعات بالینی و غیربالینی به دست آمد. سپس، کیفیت هر مطالعه تعیین شد. نمونه هایی از گیاهان مذکور شامل پنج انگشت(Vitex agnus-castus) ، ریحان (Ocimum gratissimum)، صبرزرد (Aloe vera)، تاجریزی (Solanum dulcamara)، مقل(Commiphora mukul)، انگور کوهی (Mahonia aquifolium) درخت چای (Melaleuca alternifolia)، گونه های جنس Eucalyptus، چای سبز (Camellia sinensis) و سیر (Allium sativum) هستند. گیاهان دارویی می توانند نقش مهمی در درمان آکنه و سایر بیماری های عفونی پوست داشته باشند. ولیکن، پژوهش های کمی تاکنون در این حوزه انجام شده و مطالعات بیشتری بخصوص درباره اثربخشی و ایمنی استفاده بالینی از این گیاهان در انسان مورد نیاز است.

مقدمه: سیلی مارین، استخراج شده از دانه های گیاه خارمریم اغلب در درمان بیماری های کبدی مورد استفاده قرار می گیرد. ریشه های مویین حاصل از گیاه خارمریم قادر به تولید سیلی مارین هستند.هدف: استفاده از عوامل محرک، راه مناسبی جهت افزایش تولید متابولیت ها در شرایط درون شیشه می باشد. محرک ها موجب تغییر در مسیر بیوسنتز متابولیت ها شده و بدین سبب در شناخت بهتر، از مسیر سیگنالینگ سلولی موثر می باشند.روش بررسی: در این پ‍ژوهش پس از کشت ریشه های مویین گیاه خارمریم، تاثیر غلظت های مختلف عصاره قارچ های Fusarium oxysprum و Phytophtora meloni (0، 10 و 20 میلی گرم بر 50 میلی لیتر محیط کشت) بر میزان تولید فلاونولیگنان ها با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مورد بررسی قرار گرفت. نمونه برداری در 4 زمان مختلف (0، 24، 48 و 72 ساعت) انجام شد.نتایج: نتایج نشان دادند که کشت ریشه های مویین گیاه خارمریم حاوی مقادیر بالایی از فلاونولیگنان ها شامل سیلی کریستین، سیلی دیانین، سیلی بین، ایزوسیلیبین و تاکسی فولین می باشند. در محیط های تیمار شده با عصاره F.oxysprum (10 میلی گرم بر 50 میلی لیتر محیط کشت) حداکثر میزان تولید سیلی مارین (0.32 mg g-1 DW) در پایان در پایان 72 ساعت مشاهده شد (2.28 برابر شاهد). در محیط های تیمار شده با ph.meloni (20 میلی گرم بر 50 میلی لیتر محیط کشت)، حداکثر میزان تولید سیلی مارین (0.13 mg g-1 DW) در پایان 72 ساعت مشاهده شد (1.9 برابر شاهد).نتیجه گیری: کشت ریشه های مویین گیاه خارمریم بسیار مستعد تحریک با محرک های قارچی می باشند که برای افزایش قابلیت تولید سیلی مارین از طریق کشت ریشه های مویین گیاه خارمریم در مقادیر بالا مفید می باشد.

مقدمه: گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgar) متعلق به خانواده چتریان است که دارای کاربردهای فراوانی در صنایع دارویی و غذایی می باشد.هدف: در این مطالعه، تاثیر هضم آنزیمی محصول RAPD - PCR به منظور افزایش کارایی نشانگر RAPD در ارزیابی تنوعات ژنومی مورد بررسی قرار گرفت.روش بررسی: پس از تکثیر DNA ژنومی 15 جمعیت رازیانه با استفاده از 9 آغازگر RAPD، بخشی از محصول PCR توسط دو آنزیم برشی MseI و EcoRI مورد هضم قرار گرفت. سپس محصول PCR هضم شده و بدون هضم، با استفاده از الکتروفورز ژل آگارز تفکیک شد. برای تعیین کارآیی نشانگرها در تفکیک ژنوتیپ های مورد مطالعه، از معیار میزان اطلاعات چند شکلی (PIC) و برای گروه بندی نمونه ها از تجزیه خوشه ای استفاده شد. همچنین درصد اسانس و اجزای تشکیل دهنده آن در جمعیت های فوق با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی تعیین شد.نتایج: مقایسه الگوی باندی محصول PCR هضم شده و هضم نشده نشان داد که استفاده از یک آنزیم چهاربازبر مانند MseI برای هضم قطعات حاصل از تکثیر RAPD-PCR می تواند تا حد قابل توجهی میزان چندشکلی را نسبت به روش RAPD استاندارد افزایش دهد. همچنین تجزیه کلاستر بر اساس داده های حاصل از روش RAPD تغییریافته، جمعیت ها را به صورت مناسب تری گروه بندی نمود.نتیجه گیری: به عنوان یک نتیجه کلی، هضم آنزیمی مناسب محصول PCR می تواند کارایی نشانگر مولکولی RAPD را تا حد قابل توجهی در بررسی تنوعات در سطح ژنوم بهبود بخشد. از سوی دیگر نتایج نشان داد که میان عملکرد اسانس و تنوع ژنتیکی موجود همبستگی وجود ندارد.

مقدمه: گیاه ختمی (Alcea sulphurea) از جمله گیاهانی است که با اثرات دارویی متنوع به ویژه اثر بر سیستم موکوسیلیاری از دیرباز به عنوان داروی رقیق کننده و خلط آور شناخته شده است.هدف: مطالعه حاضر به بررسی مقایسه اثرات موکولیتیک گیاه ختمی با داروی رایج برم هگزین، با توجه به تغییرات استریولوژیک سیستم موکوسیلیاری نای مرغ می پردازد.روش بررسی: 30 مرغ نژاد لگهورن (Leghorn) به طور تصادفی در پنج گروه شش تایی تقسیم شدند. گروه اول شاهد و گروه های دیگر به مدت 12 روز به ترتیب برم هگزین خوراکی، سرم نمکی نبولایز، ختمی خوراکی و ختمی نبولایز (به صورت بخور از طریق ماسک) دریافت کردند. در روز 12 مرغ ها کشته و نای آنها جدا شد و پس از تهیه نمونه بافتی و رنگ آمیزی به روش رنگ آمیزی اختصاصی (PAS)، تعداد و اندازه غدد موکوسی و مژک ها با استفاده از نرم افزار Image tools III شمارش و اندازه گیری شد.نتایج: تعداد و اندازه غدد موکوسی و اندازه مژک ها در گروه ختمی نبولایز به طور معنی داری بیشتر از گروه های شاهد، برم هگزین و سرم نمکی نبولایر بود. در گروه ختمی خوراکی نیز این تعداد بیشتر از سه گروه دیگر بوده، ولی این تفاوت از نظر آماری معنی دار نبود.نتیجه گیری: با توجه به اثرات موکولیتیک بیشتر عصاره گل ختمی نبولایز نسبت به برم هگزین و از طرفی عوارض جانبی داروهای موکولیتیک، استفاده از آن در بیماری های عفونی تنفسی جهت خلط آوری پیشنهاد می شود.

مقدمه: بررسی اثرات ضدمیکروبی گیاه آویشن شیرازی که از گیاهان دارویی در طب سنتی ایرانی بوده بر باکتری های بیماریزای مواد غذایی مانند اشرشیاکلی O157:H7 که مسوول شیوع بیماری های غذا زاد و عامل ایجاد هموراژیک کولیت و سندرم همولیتیک اورمیک (HUS) می باشد ضروری به نظر می رسد.هدف: بررسی اثر اسانس آویشن شیرازی بر رشد و تولید شیگا توکسین 2 اشرشیاکلی O157:H7 می باشد.روش بررسی: حداقل غلظت بازدارنده رشد (MIC) و حداقل غلظت باکتری کشی (MBC) اسانس آویشن شیرازی برای اشرشیاکلی O157:H7 به روش براث ماکرودایلوشن، تاثیر غلظت های تحت بازدارنده اسانس، بر منحنی رشد باکتری طی 24 ساعت توسط دستگاه اسپکتروفوتومتری و تولید شیگاتوکسین 2 با استفاده از کیت تعیین شد.نتایج: در این مطالعه میزان MIC و MBC اسانس آویشن شیرازی برای باکتری مورد مطالعه به ترتیب 0.04 و 0.06 درصد به دست آمد. مقادیر OD600 طی 24 ساعت مجاورت باکتری با غلظت MIC و غلظت های تحت بازدارنده اسانس در دو دما نشان دهنده تاثیر معنی دار (P<0.05) آن غلظت ها بر رشد باکتری E.coli O157:H7 بوده و مجاورت باکتری با غلظت های مختلف اسانس در دما 35 درجه سانتی گراد باعث کاهش تولید شیگاتوکسین 2 شده و افزایش غلظت اسانس تا 0.02 درصد (معادل 50 درصد MIC) در این دما اثر بازدارندگی بر تولید شیگاتوکسین 2 در این سویه باکتریایی می گذارد.نتیجه گیری: می توان از این اسانس در غلظت بازدارنده رشد جهت جلوگیری از رشد E.coli O157:H7 و در غلظت های تحت بازدارنده جهت جلوگیری از تولید شیگا توکسین آن در صنایع غذایی استفاده نمود.

مقدمه: آلوئه ورا به واسطه اثرات دارویی متعدد و همچنین کاربرد آن در زمینه های مختلف غذایی، آرایشی و بهداشتی از دیرباز توجه محققان را به خود معطوف داشته است.هدف: این تحقیق به منظور ارزیابی سطوح مختلف زئولیت و شرایط مختلف آبیاری بر رشد رویشی و تغییرات کمی و کیفی ژل در گیاه آلوئه ورا انجام گرفت.روش بررسی: این آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با اعمال 4 سطح زئولیت 0، 11، 22 و 44 گرم در 5 کیلوگرم خاک گلدان و اعمال 3 سطح آبیاری به صورت آبیاری هفته ای یک بار، دو هفته یک بار و سه هفته یک بار، در 3 تکرار انجام شد. بعد از گذشت 5 ماه صفات مورفولوژیکی، میزان آلوئین برگ و ویتامین C موجود در ژل مورد سنجش قرار گرفت.نتایج: در بررسی اثرات اصلی و متقابل کاربرد زئولیت و اعمال تیمارهای مختلف آبیاری، صفات مورفولوژیکی مختلف مانند ارتفاع گیاه، تعداد برگ، وزن تر برگ، ضخامت برگ، وزن ژل، نسبت وزن ژل به وزن برگ، بهترین نتایج را با کاربرد 22 گرم زئولیت در 5 کیلوگرم خاک گلدان و آبیاری 3 هفته یک بار نشان دادند. بیشترین میزان ماده موثره آلوئین در تیمار اثرات متقابل 44 گرم زئولیت در 5 کیلوگرم خاک گلدان و آبیاری هفته ای یک بار حاصل شد و بالاترین میزان ویتامین C با کاربرد 44 گرم زئولیت در 5 کیلوگرم خاک گلدان و آبیاری 2 هفته یک بار حاصل شد.نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان داد زئولیت نقش موثری در بهبود رشد رویشی و افزایش متابولیت های ثانویه در گیاه آلوئه ورا در شرایط مختلف آبیاری داراست.

مقدمه: آرتمیزینین، یک متابولیت ثانویه گیاهی است که علیه مالاریای مقاوم به درمان به کار می رود، همچنین خاصیت ضدویروسی و ضد سرطانی آن ثابت شده است. در سال های اخیر تلاش های متعددی برای افزایش تولید آرتمیزینین از طریق کشت بافت صورت گرفته است.هدف: در این پژوهش تاثیر باکتری استافیلوکوکوس اورئوس بر تولید آرتمیزینین در ریشه های مویین درمنه خزری بررسی شد.روش بررسی: نژاد های A7 و Ar318 آگروباکتریوم رایزوژنز برای القای ریشه مویین استفاده شد. 2 گروه ریزنمونه تهیه شد، در اولین گروه برگ ها از 2 انتها برش یافت (ریزنمونه 1) و در دومین گروه ساقه از ناحیه گره برش یافت (ریزنمونه 2). سوسپانسیون آگروباکتریوم (A7 و Ar318) به محل زخم ریزنمونه های 1 و محل گره در ریزنمونه های 2 تزریق شد. ماهیت تراریختگی ریشه ها با تکثیر ژن rolB و به وسیله واکنش زنجیره ای پلی مراز (PCR) تایید شد. پس از تحریک ریشه های مویین با باکتری استافیلوکوکوس اورئوس، آنالیز کروماتوگرافی گازی (GC) به منظور تعیین مقدار آرتمیزینین تولید شده در ریشه ها انجام شد.نتایج: ریشه های مویین 5 الی 10 روز پس از آلودگی با آگروباکتریوم تنها توسط نژاد A7 ظاهر شدند. ریشه ها از محل زخم در ریزنمونه های 2 ظاهر شدند ولی ریز نمونه های 1 نکروزه شدند. بالاترین مقدار آرتمیزینین در ریشه های مویین تیمار شده با سوسپانسیون استافیلوکوکوس اورئوس، 0.133 میلی گرم بر گرم وزن خشک محاسبه شد.نتیجه گیری: نتایج نشان داد که فاکتورهای مختلفی مانند منبع ریزنمونه ها و نژاد آگروباکتریوم در القای ریشه موثر می باشند. همچنین باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در تحریک افزایش تولید آرتمیزینین در ریشه های مویین درمنه خزری موثر می باشد.

مقدمه: تاکسول یکی از مهم ترین داروهای ضدسرطان می باشد که تامین آن عمدتا به روش های زیستی وابسته می باشد. ژن 10- داستیل باکاتین III- ا- استیل ترانسفراز (dbat) یکی از ژن های کلیدی مسیر بیوسنتزی تاکسول می باشد و می توان انتظار داشت افزایش بیان آن منجر به افزایش تولید تاکسول در سیستم های زیستی شود.هدف: بررسی ویژگی های ژن dbat از سرخدار بومی ایران، آنالیز بیان ژن و تهیه سازه افزایش بیان ژن مذکور.روش بررسی: ابتدا توالی ژن کلون شد. خصوصیات توالی با استفاده از بررسی های بیوانفورماتیکی مشخص شد. آنالیز بیان ژن در پاسخ به الیسیتور متیل جاسمونات و در زمان های مختلف انجام شد. در نهایت به منظور تهیه سازه افزایش بیان، توالی تحت کنترل پروموتر CaMV35S وکتور pCAMBIA1304 کلون شد.نتایج: مقایسه درجه شباهت توالی مشخص نمود که توالی مذکور بیشترین مشابهت را با توالی Taxus´hunnewelliana نشان می دهد. یک جایگزینی اسید آمینه ای منحصر به فرد در توالی مشاهده شد که بررسی آن نشان داد که تغییر مذکور نمی تواند خصوصیات کلی آنزیم را تغییر دهد و بنابراین آنزیم حاصل یک آنزیم فعال می باشد. آنالیز بیان ژن نشان داد که در پاسخ به متیل جاسمونات سطوح بیان ژن به میزان حداکثر 24 برابر در 12 ساعت پس از تحریک افزایش می یابد. در پایان، درج ژن مذکور در جایگاه مناسب وکتور افزایش بیان توسط آزمون های هضمی مورد تایید قرار گرفت.نتیجه گیری: تحریک سرشاخه های بریده گیاه سرخدار می تواند روش جایگزین مناسبی برای کشت های سلولی سرخدار به منظور بررسی های بیان ژن باشد. سادگی، سهولت و حذف مرحله زمانبر کشت های سلولی از مهم ترین مزایای آن می باشد.

مقدمه: استفاده از ترکیبات طبیعی که خواص ضدمیکروبی دارند، روش جایگزین مناسبی به منظور کنترل میکروارگانیسم های انتقال یافته از مواد غذایی مانند لیستریا مونوسیتوژنز می باشد. از این ترکیبات می توان به اسانس های گیاهی اشاره کرد. یکی از مهم ترین این اسانس ها، اسانس نعناع بوده که در طب پزشکی و نیز به عنوان ماده نگهدارنده طبیعی در مواد غذایی کاربرد زیادی دارد. نایسین نیز معروف ترین پپتید ضدمیکروبی است که بر روی طیف وسیعی از باکتری ها تاثیر می گذارد و به صورت گسترده در مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد.هدف: بررسی خواص ضدمیکروبی اسانس نعناع و نایسین در حالت ترکیبی بر روی لیستریا مونوسیتوژنز در سه دما (4، 9 و 14 درجه سانتی گراد)، سه PH (5، 6 و 7) و چهار غلظت نمک (0، 1، 2 و 4 درصد) هدف این مطالعه بود.روش بررسی: توصیفینتایج: پس از آنالیز اسانس 18 ترکیب مختلف در آن شناسایی شد که مهم ترین آنها کاروون (78.76 درصد)، لیمونن (11.5 درصد) و منتون (1.01 درصد) بود. حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس نعناع و نایسین به ترتیب 160 ml/ml و 320 IU/ml تعیین شد. بیشترین اثر مهارکنندگی اسانس نعناع و نایسین تحت شرایط اسیدی، دمای بالای گرمخانه گذاری و غلظت های بالای نمک مشاهده شد.نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که در تمامی غلظت های مورد مطالعه، اثر ترکیبی آنها منجر به کاهش معنی دار تعداد باکتری می شود.

مقدمه: امروزه بعضی از داروهای گیاهی بدون انجام آزمایش های استاندارد سم شناسی وارد بازار می شوند و تصور بر این است که داروهای گیاهی فاقد سمیت می باشند، ولی گزارش هایی درخصوص سمیت بعضی از این داروها به چشم می خورد.هدف: هدف از این مطالعه بررسی سمیت کبدی و کلیوی عصاره هیدرو الکلی گیاه مامیران می باشد.روش بررسی: در این مطالعه 35 سر رت نر نژاد ویستار در 5 گروه هفت تایی انتخاب شدند. گروه کنترل با رژیم غذایی عادی، گروه شاهد با رژیم غذای چرب و گروه های تجربی حیوانات هیپرکلسترولمی شده که به ترتیب دوز حداقلی 100، متوسط 200 و حداکثری 300 میلی گرم بر کیلوگرم از عصاره هیدروالکلی گیاه مامیران (تهیه شده از اطراف باغ های شمال) را به صورت گاواژ دریافت می کنند. بعد از پایان این دوره (21 روزه)، جهت بررسی متغیرهای کبد مثل آلانین آمینوترانسفراز، آسپارتات آمینوترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، آلبومین، توتال پروتئین و کلیه مانند کراتینین و نیتروژن اوره خون (BUN)، خونگیری انجام شد و اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 17 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: بین گروه های تحت درمان با عصاره، در مقادیر ALT تغییرات معنی داری مشاهده نشد.AST، آلبومین، توتال پروتئین و کراتینین در دوزهای بالای عصاره افزایش ولی میزان ALP کاهش یافت.BUN در گروه های دریافت کننده عصاره نسبت به گروه شاهد تغییرات معنی داری را نشان نداد. کلسترول در دوز حداقل نسبت به شاهد کاهش معنی داری را نشان می دهد (P£0.05).نتیجه گیری: از آنجایی که میزان AST، آلبومین و کراتینین در دوز حداکثر عصاره افزایش یافته است به نظر می رسد که عصاره گیاه مامیران بخصوص در دوزهای بالا اثرات سمی روی کبد و کلیه داشته باشد.

مقدمه:جنس کما (Ferula) از جمله جنس های پرجمعیت خانواده چتریان است که بیش از 130 گونه در جهان دارد و از این بین، 30 گونه در ایران یافت می شود. گیاهان متعلق به این جنس دارای خواص دارویی بوده و در طب سنتی مورد استفاده قرار می گرفت.هدف: این پژوهش به منظور خالص سازی و تعیین ساختمان ترکیبات موجود در عصاره کلروفرمی قسمت های هوایی گیاهFerula hirtella  انجام گرفت.روش بررسی: در این تحقیق گونه F.hirtella از رویشگاه طبیعی خود واقع در آباده فارس جمع آوری شد. عصاره کلروفرمی قسمت های هوایی این گیاه استخراج شد و سپس خالص سازی با ستون کروماتوگرافی انجام گرفت.نتایج: با انجام کروماتوگرافی ستونی برای اولین بار از عصاره کلروفرمی F.hirtella دو کومارین به نام فارنسیفرول C (Farneciferol C) و آملی پرنین (Umbelliprenin) و یک استروئید به نام -b استیگماسترول (b-stigmasterol) جداسازی شد و شناسایی آنها با استفاده از داده های طیفی 1HNMR و 13CNMR نجام گرفت.نتیجه گیری: عمده ترکیبات عصاره کلروفرمی قسمت های هوایی گیاه F.hirtella از دسته کومارین ها می باشند و -b استیگماسترول برای اولین بار در عصاره کلروفرمی این گونه به دست آمد.

مقدمه: آسیب های سوختگی در کشورهای در حال توسعه یک مشکل اساسی می باشد. هدف از این مطالعه تعیین درمان های گیاهی، حیوانی و معدنی زخم های سوختگی بر مبنای طب سنتی سینه به سینه توسط عطاران و فروشندگان دارو های گیاهی در استان مازندران و عوامل مرتبط با آن بوده است.روش بررسی: این مطالعه مقطعی توصیفی است. جامعه مورد مطالعه ما کلیه عطاران و یا فروشندگان داروهای گیاهی استان مازندران بوده و با استفاده از یک پرسشنامه به روش Snow ball نمونه گیری انجام شد. داده های مربوط به مشخصات دموگرافیک تجویزکنند گان گیاهان دارویی، چگونگی درمان سوختگی با استفاده از فرآورده طبیعی، درمان خارش، کنترل درد و سوزش محل سوختگی به روش مستقیم جمع آوری شد و نتایج مورد بررسی و آنالیز قرار گرفت.نتایج: در این تحقیق 29 فرآورده گیاهی و چهار فرآورده حیوانی برای درمان زخم سوختگی توصیه شده بود. نتایج تحقیق نشان داد که 53 نفر (77 درصد) از مشارکت کنند گان برای درمان زخم های سوختگی، فراوردهای طبیعی و داروهای گیاهی را توصیه نمودند. 26 نفر (38 درصد) از عطاران اولین انتخاب فرآورده طبیعی خود را ژل گیاه آلوئه ورا معرفی نمودند. مهم ترین علت مراجعه بیماران، برای دریافت دارو های گیاهی را اعتماد شان به درمان های طب سنتی می دانند.نتیجه گیری: درمانهای طب سنتی شفاهی سینه به سینه، نشان از بستر مناسب شناسایی و توسعه داروهای جدید درمان کننده زخم های سوختگی می باشد و به دلیل کمبود مطالعات کامل فاز های حیوانی و بالینی، اطلاعات کافی برای به کارگیری اکثر فرآورده های معرفی شده وجود ندارد و شناخت ترکیبات گیاهی آنها هم با اهمیت بوده و مطالعه علمی بر روی آنها توصیه می شود.

مقدمه: تاکنون چندین گونه متفاوت از جنس Tanacetum در نواحی مختلف ایران گزارش شده است که یکی از آنها، گونه sonbolii Mozaff. است. برای استخراج اسانس این گیاه شرایط دمایی و زمان مورد نیاز در روش های استخراج، می تواند در ماهیت اسانس استخراج شده تاثیر گذارد. انتخاب روش مناسب استخراج که منجر به جداکردن اسانسی با ماهیتی هر چه نزدیک تر به اسانس طبیعی گیاه باشد، بسیار حائز اهمیت است.هدف: استفاده از روش استخراج جذبی از فضای فوقانی (HS-SE) در دو شرایط دمایی طبیعی و بالا برای استخراج اسانس گیاه.روش بررسی: استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی - طیف سنجی جرمی، به منظور بررسی کیفی و کمی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس های استخراج شده در شرایط مختلف (طبیعی و دمای بالا).نتایج: روش تقطیر با آب تعداد ترکیب بیشتری (26 ترکیب در 96.5 درصد کل اسانس) را از گیاه استخراج می کند اما این ترکیبات به لحاظ تعداد، نوع و مقدار مواد با ترکیبات استخراج شده از روش HS-SE در دمای 23 درجه سانتی گراد (6 ترکیب در 95.6 درصد کل اسانس) متفاوت هستند. به طوری که 81 درصد اسانس این گیاه که با روش HS-SE استخراج شده، حاوی مونوترپن های بتا و آلفا پینن است در صورتی که بیشتر از نصف اسانس استخراج شده با روش تقطیر با آب در دمای بالا، سزکویی ترپن های الکلی مانند آلفا کادینول و گلوبولول است.نتیجه گیری: اجزای اصلی اسانس استخراج شده از گونه sonbolii Mozaff.، با آنچه از دیگر گونه های این جنس گزارش شده، متفاوت است. همچنین، اعمال دما به مدت طولانی منجر به تغییر ماهیت اسانس طبیعی گیاه انتخابی می شود.

مقدمه: آنزیم های آلفا آمیلاز و آلفا گلوکوزیداز در مجاری گوارشی نقش مهمی در فرآیند تبدیل پلی ساکاریدها به گلوکز ایفا می کنند. مهار فعالیت این دو آنزیم یکی از روش های پیشگیری از افزایش گلوکز خون بعد از غذا، در بیماران دیابتی می باشد.هدف: در این مطالعه تاثیر عصاره های مختلف ژل برگ گیاه صبر زرد (Aloe vera L.)، بر مهار آنزیم های آلفا آمیلاز و آلفا گلوکوزیداز در محیط برون تنی بررسی شد.روش بررسی: از پودر ژل برگ صبرزرد توسط حلال های هگزان، کلروفرم، اتیل استات و متانول فراکسیون های مختلف تهیه شد. اثر بازدارندگی عصاره های به دست آمده بر فعالیت آنزیم های آلفا آمیلاز و آلفا گلوکوزیداز بررسی شد. در این آزمایش، غلظتی از هر عصاره که برای مهار 50 درصد از فعالیت آنزیم ها مورد نیاز است (IC50) به دست آمد و با مقدار مورد نیاز از آکاربوز، به عنوان کنترل مثبت مقایسه شد.نتایج: نتایج این تحقیق نشان داد که درصد مهارکنندگی عصاره متانولی تام ژل گیاه صبرزرد بر فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز در مقایسه با دیگر فراکسیون ها به صورت معنی داری بیشتر، ولی در مقایسه با آکاربوز کمتر بود. درصد مهاری عصاره متانولی و فراکسیون های اتیل استاتی و متانولی بر فعالیت آنزیم آلفا گلوکوزیداز در مقایسه با دیگر فراکسیون ها و همچنین در مقایسه با آکاربوز به صورت معنی داری بیشتر بود.نتیجه گیری: عصاره تام متانولی ژل برگ گیاه صبرزرد اثر مهاری قوی تری روی آنزیم های آلفا آمیلاز و آلفا گلوکوزیداز در مقایسه با فراکسیون های هگزانی، کلروفرمی، اتیل استاتی و متانولی داشت.

مقدمه: خرفه گیاه دارویی ارزشمندی است و بررسی تغییرات عملکرد کمی و فیتوشیمیایی آن در شرایط خشکی ضروری می باشد.هدف: بررسی تاثیر کود نیتروژن بر عملکرد کمی و محتوی روغن بذر گیاه خرفه تحت خشکی و بررسی امکان جایگزینی کود زیستی با کود شیمیایی.روش بررسی: این تحقیق در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد در سال 1391 به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجراشد. آبیاری به عنوان عامل اصلی در سطوح 50±3، 100±3 و 150±3 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و همچنین کاربرد کود به عنوان عامل فرعی در سطوح شاهد (بدون مصرف کود)، مصرف 250 کیلوگرم اوره، مصرف تلفیق 125 کیلوگرم کود شیمیایی اوره 2.5 + لیتر کود زیستی نیتروژن و 5 لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژن بودند.نتایج: تیمارهای خشکی و کودی بر ارتفاع بوته، وزن تر برگ، ساقه، وزن تر کل، وزن خشک برگ، ساقه، وزن خشک کل، عملکرد دانه، محتوی نسبی آب (RWC)، محتوی روغن دانه و عملکرد روغن دانه تاثیر معنی داری داشته است (P£0.01). بیشترین عملکرد کمی و کیفی خرفه از تیمار تلفیقی کودی و آبیاری مطلوب (50±3) میلی متر تبخیر و کمترین عملکرد کمی و کیفی خرفه نیز از تیمار شاهد و تنش شدید (150±3) میلی متر تبخیر حاصل شد. به کارگیری تیمار تلفیق کودی تحت آبیاری مطلوب سبب افزایش محتوی روغن (23 درصد) نسبت به شاهد شد.نتیجه گیری: خشکی سبب کاهش عملکرد کمی و محتوی روغن بذر خرفه شد. با کاربرد تلفیق تیمار کود زیستی نیتروژن (نیتروکسین) و اوره، میزان عملکرد کمی و کیفی گیاه خرفه بیشتر شد. همچنین می توان با کاهش مصرف کودهای شیمیایی و امکان جایگزینی کودهای زیستی در راستای کاهش آلودگی زیست محیطی گام برداشت.

مقدمه: گیاه Nepeta pogonosperma از خانواده نعناع (Labiatae)، یکی از گونه های پونه سای انحصاری ایران (در منطقه الموت) می باشد. ترکیبات گزارش شده از جنس پونه سا شامل فلاونوئیدها، ایریدوئیدها، فنل ها و دی ترپن ها می باشند. گیاهان این جنس معطر بوده و اثرات آنتی اکسیدانی، ضدمیکروبی، حشره کشی، ضدالتهابی، ضددردی و ضداضطرابی دارند، همچنین در طب سنتی به دلیل داشتن اثرات خلط آور، ضدعفونی کننده، ضدسرفه، ضدآسم و تب بر استفاده می شوند.هدف: هدف از این مطالعه بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس و اثرات آنتی اکسیدانی، محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی عصاره گیاه Nepeta pogonosperma در زمان گلدهی می باشد.روش بررسی: محتوای تام فنلی و فلاونوئیدی گیاه به روش رنگ سنجی اندازه گیری شد. ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه به وسیله روش های روبش رادیکال های آزاد DPPH و ABTS و قدرت آنتی اکسیدانی - احیاءکنندگی فریک (FRAP) مورد ارزیابی قرار گرفت. اسانس به روش تقطیر با آب به دست آمد و با کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی مورد بررسی قرار گرفت.نتایج: عصاره دارای محتوای تام فنلی بیشتری نسبت به محتوای تام فلاونوئیدی بود. عصاره متانولی اثر روبش رادیکال DPPH متوسطی (IC50 یر 200 میکروگرم در میلی لیتر) از خود نشان داد. 50 ترکیب که جمعا 95.95 درصد ترکیبات اسانس را شامل می شدند، شناسایی شدند. ترکیبات اصلی تشکیل دهنده اسانس گیاه شامل 1، 8- سینئول و 4aa، 7a، -7aa پتا لاکتون بودند.نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان می دهند که عصاره گیاه N.pogonosperma دارای اثرات آنتی اکسیدانی بوده و می تواند به عنوان منبع بالقوه آنتی اکسیدان های طبیعی برای درمان برخی بیماری ها درنظر گرفته شود. جهت شناسایی ترکیبات شیمیایی فعال گیاه و ارزیابی های بیولوژیک جامع تر تحقیقات بیشتری ضروری می باشد.