گیاهان دارویی
سال:1388 | دوره:9 | شماره:33 |تعداد مقالات:25

مقدمه: زردچوبه در کشورهای آسیایی از گذشته های دور کاربرد غذایی و دارویی دارد. در طب سنتی این کشورها، زردچوبه در اختلالات گوارشی و کبدی، دفع سنگ کلیه، درد مفاصل و اختلالات قاعدگی مصرف می شود. با توجه به کاربرد غذایی و دارویی و همچنین خواص فارماکولوژی ریزوم گیاه زردچوبه  نیاز به بررسی اثرات فارماکولوژی ریزوم این گیاه جهت بهره برداری از آن در انجام تحقیقات بالینی احساس می شود.هدف: در این مقاله، هدف ارایه یک مقاله مروری از بررسی های انجام شده در زمینه اثرات فارماکولوژی ریزوم گیاه زردچوبه و ماده موثره آن کورکامین بود.روش بررسی: با استفاده از پایگاه اطلاعاتی اینترنتی نظیر MEDLINE، مقالاتی که در مورد اثرات فارماکولوژی زردچوبه در محدوده سال های 1980 الی 2009 میلادی ارایه شده بود، بررسی شد.نتایج: تحقیقات گسترده ای در سه دهه اخیر روی ریزوم گیاه زردچوبه انجام شده است. نتایج حاکی از آن است که ماده موثره و دیگر ترکیبات موجود در ریزوم این گیاه دارای اثرات فارماکولوژیک متعدد از جمله ضدرادیکال آزاد، ضدالتهاب، ضدسرطان و کاهنده چربی و قند خون بالا و اثر بر سیستم ایمنی در تحقیقات آزمایشگاهی و بعضا بالینی است.نتیجه گیری: اثرات فارماکولوژیک مشاهده شده توسط ریزوم گیاه زردچوبه بیانگر ارتباط نزدیک این اثرات با اختلالات متابولیسمی بیماری هایی مانند سرطان، اختلالات کبدی و گوارشی، قلب و عروق، آلزایمر، آرتریت روماتوئید و دیابت است. با توجه به آنکه زردچوبه در طب سنتی در بیماری های متعدد تجویز می شود، به نظر می رسد که انجام تحقیقات بالینی روی این ماده در درمان بیماری های ذکرشده لازم است.

امروزه رویکرد جامع به طب سنتی و گیاهان دارویی، و نیز کاربرد علمی و اقتصادی آنها به ویژه با توصیه های مکرر سازمان بهداشت جهانی یک ضرورت محسوب می شود. اگرچه با پیشرفت علم شیمی گیاهی امکان شناخت مواد موثره گیاهان به وجود آمده ولیکن گاه جدا کردن یک ترکیب از میان هزاران ترکیبی که یک گیاه را شکل می دهد، سبب تبدیل یک گیاه غیر سمی به ترکیبی سمی می شود. از دیگر سوی شناخت ترکیبات موثره گیاهی به ما کمک می کند تا از تجویز همزمان گیاهانی که دارای ترکیبات موثر یکسان هستند، در یک نسخه گیاهی خود داری نماییم. جایگاه گیاهان دارویی، فراورده ها و داروهای گیاهی در درمان بیماری ها، در بزرگسالان اگرچه بسیار مورد توجه بوده است، لیکن کاربرد گیاهان در درمان بیماری های کودکان چندان مورد بحث و بررسی قرار نگرفته و نیازمند بازنگری می باشد. گیاهان دارویی را نیز می توان همانند داروهای صناعی با اشکال دارویی نوین به کودکان عرضه و تجویز نمود. چراکه پذیرش بهتر کودکان و سهولت مصرف آن را در پی خواهد داشت. در این مقاله به طور خلاصه به ذکر مهم ترین گیاهان دارویی، چگونگی عملکرد و موارد مصرف آنها در بیماری های شایع کودکان می پردازیم.

مقدمه: در نتیجه استفاده بی رویه از داروهای ضدمیکروبی در درمان بیماری های عفونی، مقاومت میکروارگانیسم ها در برابر خیلی از آنتی بیوتیک ها توسعه یافته است و یک نیاز برای توسعه داروهای ضدمیکروبی وجود دارد. یک راه استفاده از گیاهان دارویی محلی می باشد که یک منبع غنی از عوامل ضد میکروبی نوین را ارایه می دهند.هدف: به دلیل افزایش سریع مقاومت آنتی بیوتیکی، اثرات جانبی داروهای شیمیایی، خواص ضدباکتریایی بلوط ها و دلایل دیگر، این مطالعه انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه اثر ضد باکتریایی عصاره هیدروالکلی میوه بلوط ایرانی ارزیابی شده و با تعدادی از آنتی بیوتیک های رایج مقایسه شده است. عصاره گیری از میوه های آسیاب شده بلوط که پوست آن ها جدا شده بود به وسیله نسبت های مساوی از آب و اتانول و در دستگاه سوکسله صورت گرفت. اثر عصاره حاصل در سه غلظت (25، 50 و 75 میلی گرم/ میلی لیتر) و با استفاده از روش انتشار دیسک بر روی سه باکتریStaphylococcus aureus ، Staphylococcus epidermidis وEscherichia coli  مورد آزمایش قرار گرفت.نتایج: نتایج نشان داد که اثر عصاره بر روی باکتری ها وابسته به غلظت بوده است. در مقایسه با آنتی بیوتیک ها نیز اثر غلظت  75mg/mlعصاره بر روی S. aureus مشابه جنتامایسین، کمتر از کانامایسین و بیشتر از توبرامایسین بوده است. همچنین این غلظت از عصاره دارای اثری مشابه کانامایسین، بیشتر از جنتامایسین و کمتر از توبرامایسین بر روی  S. epidermidisبوده است. این اثر بر روی E. coli کمتر از جنتامایسین و کانامایسین ولی در مقایسه با توبرامایسین بیشتر بوده است.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که بلوط ایرانی دارای ترکیباتی با خصوصیات ضدباکتریایی می باشد.

مقدمه: استفاده از گیاهان باززایی شده عرصه نوینی را در تولید داروهای گیاهی فراهم آورده است.هدف: در این پژوهش، اثر ضد دردی عصاره آبی بخش های هوایی گیاه باز زایی شده Drosera spatulata از خانواده دروزراسه بر روی موش های سفید بزرگ (200-250 گرم) نژاد اسپراگ با استفاده از آزمون فرمالین ارزیابی شده است.روش بررسی: قطعات جدا کشت برگی گیاه D. spatulata به مدت 3 ماه بر روی محیط کشت جامد MS موراشیگ و اسکوگ فاقد هورمون و محتوی 3 درصد (w/v) ساکاروز و 0.7 درصد (w/v) آگار کشت شدند. سپس از بخش های هوایی گیاهان باززایی شده عصاره آبی تهیه شد.نتایج: عصاره در دوزهای 1، 0.5، 0.1،  (mg/kg, i.p.) 0.05به موش های سفید بزرگ تجویز شد. عصاره در دوز(mg/kg, i.p.) 0.05  به طور معنی دار (P<0.01) و وابسته به دوز پاسخ های خم کردن و تکان دادن پا را در موش ها کاهش داد. سدیم سالیسیلات (300mg/kg, i.p.) به عنوان شاهد مثبت استفاده شد. سدیم سالیسیلات و عصاره هر دو به طور معنی دار سبب کاهش درد در مرحله دوم آزمون فرمالین شدند، اما در مرحله اول آزمون تنها عصاره آبی اثر ضد درد داشت. همچنین نتایج نشان می دهند که اثر ضد درد عصاره آبی گیاه  D. spatulataممکن است به واسطه مکانیسم های کنترل کننده درد محیطی و مرکزی باشد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر عصاره آبی این گیاه اثری مشابه با دوز موثر سدیم سالیسیلات در کاهش درد نشان می دهد.

مقدمه: دیابت ملیتوس یکی از بیماری های متابولیکی سیستم آندوکرینی است که ناشی از نقص در ترشح انسولین، عمل انسولین و یا هر دو می باشد. نقص انسولین منجر به هیپرگلیسمی مزمن همراه با اختلال در متابولیسم کربوهیدرات، چربی و پروﺗﺌین می شود. اساس درمان دیابت، تجویز انسولین و بعضی ترکیبات شیمیایی کاهنده قندخون می باشد که با توجه به عوارض جانبی متعدد آن ها، استفاده از گیاهان دارویی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. گیلاس (خانواده رزاسه) دارای رنگیزه قدرتمند گیاهی به نام آنتوسیانین می باشد که موجب رنگ قرمز تیره در این میوه می شود و این ترکیبات یکی از غنی ترین منابع آنتی اکسیدانی هستند که قندخون، سطح انسولین، سطح کلسترول تام و تری گلیسرید را کاهش می دهند.هدف: این مطالعه به منظور تعیین اثرات هیپولیپیدمیک گیلاس در رت های دیابتی شده با آلوکسان می باشد.روش  بررسی: در این تحقیق اثر عصاره اتانولی سه گونه گیلاس بر میزان چربی های پلاسما در رت های دیابتی شده بررسی شد. برای این منظور از 36 رت نر بالغ به وزن متوسط 150-200 گرم در 6 گروه 6 تایی استفاده شد و بیماری دیابت با تزریق داخل صفاقی آلوکسان مونو هیدرات به میزان 120mg/kg القا شد. عصاره با دوز 200mg/kg به صورت خوراکی در رت های دیابتی شده در دوره تیمار 4 هفته ای گاواژ شد.نتایج: نتایج به دست آمده کاهش معنی دار میزان تری گلیسرید،LDL  را در رت های تیمار شده نسبت به گروه دیابتی نشان داد. با تجویز عصاره گیلاسی میزان HDL و کلسترول تام به طور معنی داری افزایش یافت.نتیجه گیری: این تحقیق نشان داد استفاده از عصاره گیلاس دارای اثرات هیپولیپیدمیک است و در نتیجه عصاره این گیاه می تواند در کنترل و پیشگیری از عوارض دیابت موثر باشد.

مقدمه: لاموتریژین یکی از معدود درمان های FDA-approved برای حملات تشنجی مرتبط با بیماری لنوکس گاست می باشد و به طور مشخص میزان تشنج ناشی از لنوکس گاست را کاهش می دهد.هدف: هدف از بررسی این تحقیق پی بردن به خواص احتمالی پیاز در بهبود رفتارهای جنسی در موش های صحرایی دریافت کننده داروی ضدصرع از نوع لاموتریژن می باشد.روش بررسی: در این مطالعه تجربی از 40 سر موش رت (20 سر نر و 20 سر ماده) با سن 8 هفته استفاده شد که رت های نر به صورت تصادفی به 4 گروه تقسیم شد. گروه اول فقط از نرمال سالین به صورت تزریقی استفاده می کرد (گروه کنترل). گروه دوم با داروی لاموتریژن (10mg/kg) به مدت 28 روز قرار گرفتند (گروه لاموتریژن). گروه سوم تحت تغذیه با آب پیاز (3 سی سی آب پیاز تازه به ازای هر سر موش) قرار گرفت (گروه پیاز) و گروه چهارم به صورت توام از آب پیاز (3 سی سی آب پیاز تازه به ازای هر سر موش) و داروی لاموتریژن (10mg/kg) استفاده کرد (گروه درمان). در روز 28 آزمایش پس از بررسی رفتارهای جنسی و خون گیری از ناحیه چشمی، انجام شد.نتایج: در این مطالعه در گروه دریافت کننده لاموتریژن میزان هورمون تستوسترون و وزن بیضه ها به طور معنی داری از گروه کنترل کمتر بود. در گروه دریافت کننده پیاز میزان هورمون تستوسترون و وزن بیضه ها به طور معنی دار از گروه لاموتریژن بالاتر رفته بود و میزان میل جنسی در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی داری نشان داد (P<0.05).نتیجه گیری: پیاز به عنوان ماده آنتی اکسیدان دارای اثرات مفیدی بر روی بافت بیضه، میزان هورمون تستوسترون و نحوه رفتار جنسی و میل جنسی در موش های نر تحت درمان با داروی لاموتریژن می باشد.

مقدمه: به دلیل مقاومت روزافزون باکتری های بیماری زا به آنتی بیوتیک های رایج و نسل جدید محققین در پی یافتن عوامل ضد میکروبی با منشای گیاهی به عنوان داروهای جایگزین می باشند. آویشن شیرازی جزء خانواده نعناییان و دارای خواص ضد میکروبی می باشد.هدف: این تحقیق با هدف بررسی و مقایسه اثرات بازدارندگی عصاره های الکلی برگ، گل و ریشه گیاه آویشن شیرازی بر روی رشد استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) انجام شد.روش بررسی: برگ های جوان، گل و ریشه گیاه پس از خشک شدن به طور جداگانه به میزان 50 گرم به ارلن های حاوی 250 میلی لیتر هیدرواتانول 85 درجه و آب مقطر اضافه شد. سپس عصاره ها به روش تقطیر در خلاء استخراج شدند. خواص ضد باکتریایی عصاره ها ابتدا به روش رقت سازی در لوله تعیین و سپس وزن خشک عصاره ها در هر میلی لیتر محاسبه و حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی آن ها به دست آمد. به منظور شناسایی مواد موثره ضد باکتریایی عصاره های الکلی از روش کروماتوگرافی لایه نازک استفاده شد.نتایج: غلظت های 3.031 و 6.062mg/ml عصاره الکلی برگ ها، غلظت های 5.687 و 11.375mg/ml عصاره الکلی گل و غلظت های 5.437 و 10.875mg/ml عصاره الکلی ریشه آویشن به ترتیب قادر به مهار و کشتن هر سه سویه استاندارد و بالینی بودند و از این لحاظ تفاوتی ما بین سویه ها مشاهده نشد. آنالیز کروماتوگرام ها در روش TLC نشان داد که تیمول و کارواکرول جزء ترکیبات اصلی گیاه آویشن شیرازی می باشند.نتیجه گیری: اگر چه کاربرد بالینی عصاره ها و اسانس های گیاهی به دلیل عوارض جانبی کمتر نسبت به عوامل درمانی رایج، با ارزش به نظر می رسد، اما جهت کاربرد بالینی عصاره های الکلی آویشن شیرازی باید تحقیقات بیشتری در زمینه مکانیسم عمل ترکیبات موثر این گیاه بر روی عوامل میکروبی انجام شود.

مقدمه: قره قاط درختچه ای متعلق به خانواده Ericaceae می باشد که از دیرباز به دلیل اثرات کاهش قند و فشار خون در طب سنتی ایران استفاده می شده است. مهم ترین متابولیت های برگ و میوه قره قاط را فنل ها و به ویژه آنتوسیانین ها تشکیل می دهند که دارای خاصیت آنتی اکسیدانی قوی هستند.هدف: بررسی مقایسه ای مقدار ترکیبات فنلی، آنتوسیانینی و فلاونوییدی در عصاره متانولی برگ و میوه Vaccinium arctostaphylos جمع آوری شده از نقاط مختلف ایران و بررسی خواص آنتی اکسیدانی آن می باشد.روش بررسی: برگ و میوه های گیاه قره قاط از ارتفاعات استان های اردبیل (حور)، گیلان (ماسوله و اسالم) و مازندران (کلاردشت) در شهریور سال 1386 جمع آوری و تا زمان سنجش متابولیت های موردنظر در فریزر -80 درجه سانتی گراد نگهداری شد. سپس عصاره استخراج شده با استفاده از متانول اسیدی تهیه و ترکیبات فنلی و خواص آنتی اکسیدانی به روش اسپکتروفتومتری UV-Vis اندازه گیری شد.نتایج: بررسی عصاره های متانولی مناطق مختلف نشان داد که بیشترین مقدار ترکیبات فنلی بر حسب گالیگ اسید (42.7±1.5 میلی گرم بر گرم وزن خشک) و آنتوسیانینی بر حسب سیانیدین -3 گلوکوزید (1.0±0.07 میلی گرم بر گرم وزن خشک) مربوط به میوه های قره قاط منطقه کلاردشت بوده است و همچنین میوه های این منطقه نیز از فعالیت آنتی اکسیدانی بهتری (IC50: 0.1±0.07 میلی گرم بر میلی لیتر) در مقایسه با سایر مناطق برخوردار هستند. بیشترین مقدار ترکیبات فلاونوییدی بر حسب کوئرستین (2.9±0.07 میلی گرم بر گرم) مربوط به برگ منطقه ماسوله می باشد.نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد برگ و میوه گیاه دارویی قره قاط سرشار از ترکیبات فنلی بوده و نیز خاصیت آنتی اکسیدانی داشته بنابراین می توان از آن به عنوان یک منبع گیاهی که دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی است در صنایع غذا و دارو استفاده کرد.

مقدمه: در کشور ایران تعداد 58 گونه از این جنس رویش دارد که 17 گونه از این تعداد بومی ایران می باشد. گیاهان متعلق به این جنس دارای خواص دارویی بوده ودر طب سنتی استفاده می شوند.هدف: شناسایی اجزای تشکیل دهنده اسانس گونه  مریم گلی گل درشت و بررسی فعالیت ضدباکتری آن.روش بررسی: در این تحقیق گونه مریم گلی گل درشت از محل رویش خود در دره مارمیشو ارومیه جمع آوری شد. اسانس گیری به روش تقطیر با آب انجام شد و اجزای اسانس با استفاده از دستگاه های GC و GC/MS آنالیز و شناسایی شدند. شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس، به کمک طیف جرمی، شاخص بازداری و مقایسه آن با شاخص های بازداری گزارش شده در منابع صورت گرفت. جهت بررسی خواص ضد باکتری از روش انتشار روی دیسک و MIC استفاده شد.نتایج: بازدهی اسانس برای این گونه، 0.35 درصد وزنی - وزنی به دست آمد. تعداد 34 ترکیب (97.6 درصد) اسانس شناسایی شد که b-Carryophyllene (32.7 درصد) و 1,8-Cineol (18.9 درصد) ترکیب های عمده بودند. اسانس این گیاه بر روی میکروارگانیسم های Bacillus Subtilis،Staphylococus araeus  و Staphylococus epidermidis اثرات نسبتا قوی نشان داد.نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان می دهد که مونوترپن ها (44.4 درصد) و سزکویی ترپن ها (52.0 درصد) اسانس این گونه را تشکیل می دهند. اثرات ضد باکتری می تواند به دلیل وجود ترکیب 1,8-Cineol در اسانس باشد.

مقدمه: ارس و پیرو از مهم ترین سوزنی برگان بومی ایران هستند و به عنوان مقاوم ترین درختان به سرمای شدید و خشکی، جایگاه ویژه ای در نواحی کوهستانی ایران دارند.هدف: در این پژوهش سعی شده است ویژگی های کمی و کیفی مواد موثره و اسانس مخروط های ماده آنها با یکدیگر مقایسه و بررسی شود.روش بررسی: جهت بررسی اسانس حاصل از مخروط های ماده این دو گیاه توسط GC-MS مورد شناسایی قرار گرفت.نتایج: نتایج نشان داد که مواد موثره مخروط های ماده این دو گیاه به طور چشمگیری با یکدیگر از نظر کمی و کیفی متفاوت هستند. 30 نوع ماده موثره در گیاه ارس شناسایی شدند که بیشترین درصد آن ها به ترتیب مربوط به (17.72) 4-terpineol،(9.53) limonene ، (8.58) sabinene، (8.10) g-terpineneγ،(7.13) d-cadinene  بود، در حالی که در گیاه پیرو 27 نوع ماده شناسایی شد که به ترتیب بیشترین درصد آن ها مربوط به (46.63) a-pinene، (12.36) a-cedrol، (4.64) b-pinene، (2.86) 4-terpineol، (2.45) a-terpinolene بود.نتیجه گیری: در مجموع مشخص شد که ارتفاع محل رویش و آب و هوای منطقه روی میزان ترپنوئیدها اثر می گذارد و باعث افزایش آن می شود.

مقدمه: کلپوره از تیره نعناع، گیاهی علفی است که مصارف دارویی دارد. در سال های اخیر اثرات ضد دیابت، ضد اسپاسم، ضد باکتری و کاهش دهنده چربی و فشار خون آن گزارش شده است ولی تا کنون اثرات قلبی - عروقی آن در یک مطالعه بررسی نشده است.هدف: در این تحقیق اثر عصاره آبی - الکلی سرشاخه و برگ های این گیاه بر متوسط فشار خون شریانی ، تعداد ضربان قلب و فشار درون بطنی خرگوش به صورت in vivo بررسی شد.روش بررسی: 24 سر خرگوش نژاد نیوزیلندی به وزن 2-3 کیلوگرم، به طور تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. پس از بیهوشی حیوانات با تیوپنتال سدیم (50mg/kg, ip) و انجام تراکئوستومی، ورید ژوگولار و شریان کاروتید کانول گذاری شد. عصاره کلپوره در دوزهای 80mg/kg و 40، 20 تهیه و از طریق ورید ژوگولار تزریق می شد. فشار خون، تعداد ضربان قلب و فشار درون بطنی توسط ترانسدیوسر فشار اندازه گیری می شد. نتایج به صورت میانگین ± خطای معیار بیان و P<0.05 معنی دار در نظر گرفته شد.نتایج: کاهش فشار خون ناشی از عصاره معنی دار نبود. عصاره اثری بر تعداد ضربان قلب نداشت. عصاره موجب افزایش معنی دار در Max dp/dt، حداکثر فشار درون بطنی (LVPmax) و کاهش معنی دار Min dp/dt شد ولی بر حداقل فشار درون بطنی (LVPmin) تاثیری نداشت.نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان می دهد که عصاره کلپوره اثر اینوتروپیک مثبت بر قلب دارد. عصاره موجب کاهش فشار خون گردید ولی این اثر به وسیله اثر اینوتروپیک مثبت عصاره بر قلب خنثی می شود. عصاره بر تعداد ضربان قلب اثر ندارد.

مقدمه: مسمومیت استافیلوکوکی در اثر تولید انتروتوکسین توسط استافیلوکوکوس اورئوس در مواد غذایی ایجاد می شود. تاکنون گزارشی مبنی بر اثر اسانس آویشن شیرازی بر تولید توکسین توسط این باکتری وجود ندارد.هدف: در این مطالعه اثر غلظت های مختلف اسانس آویشن شیرازی بر روی تولید انتروتوکسین باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در محیط کشت آزمایشگاهی بررسی شد.روش بررسی: آزمایش به صورت مدل فاکتوریال طراحی شد. در این طرح سه غلظت اسانس آویشن (صفر، 0.005، 0.015 و 0.03 درصد) استفاده شد. وضعیت رشد باکتری به مدت 43 روز ارزیابی شد و سنجش انتروتوکسین توسط کیت صورت گرفت.نتایج: اسانس آویشن در غلظت 0.03 درصد به طور کامل از رشد باکتری جلوگیری نمود. غلظت های تحت بازدارنده اسانس آویشن شیرازی، در میزان 0.005 درصد هیچ گونه اثر مهاری روی تولید انتروتوکسین استافیلوکوکوس اورئوس نداشت ولی با افزایش غلظت اسانس به 0.015 درصد اثر مهاری معناداری (P<0.05) روی تولید انتروتوکسین مشاهده شد.نتیجه گیری: اسانس آویشن شیرازی می تواند در غلظت های تحت بازدارنده رشد به عنوان یک نگهدارنده طبیعی مناسب برای ممانعت از تولید انتروتوکسین توسط باکتری استافیلوکوکوس اورئوس در صنعت غذایی استفاده شود.

مقدمه: استافیلوکوک اورئوس و اشریشاکلی از مهم ترین عوامل عفونت زا برای انسان هستند از طرفی با افزایش مقاومت باکتری ها نسبت به داروهای شیمیایی و عوارض جانبی کم گیاهان دارویی، امروزه گیاهان دارویی مورد توجه قرار گرفتند.هدف: در این تحقیق اثر ضدباکتریایی عصاره آبی گیاه شبدر ترشک  از خانواده اکسالیداسه بر روی سویه های استافیلوکوک اورئوس و اشریشاکلی ارزیابی شد.روش بررسی: در این بررسی از روش انتشار دیسک به خاطر سهولت، صحت و سرعت عمل استفاده شد. پس از تهیه عصاره آبی، اثر ضد باکتری در غلظت های 5، 10، 15 و 20 درصد (50ml) بررسی شد. سپس نتایج به دست آمده با اثر دیسک های آنتی بیوتیکی متداول در درمان عفونت های ناشی از این باکتری ها مقایسه شد.نتایج: بررسی ها نشان داد که میانگین قطر هاله های ایجاد شده توسط گیاه شبدر ترشک بیشتر از آنتی بیوتیک های داروهای شیمیایی بود. از طرفی با افزایش غلظت عصاره از 5 تا 20 درصد میانگین قطر هاله ایجاد شده توسط عصاره افزایش پیدا کرد.نتیجه گیری: نتیجه نهایی این تحقیق نشان می دهد که در تمامی بین قطر هاله عدم رشد و غلظت عصاره رابطه مستقیمی وجود داشته است. بدین معنی که با افزایش غلظت یا به عبارت دیگر با افزایش ماده موثره اثر ضد باکتری بیشتر می شود.

مقدمه: گیاه Stachys acerosa Boiss. از خانواده نعنائیان یکی از گیاهان بومی ایران می باشد.هدف: با توجه به عدم وجود گزارش مدون در مورد این گیاه و در عین حال استفاده های درمانی سایر گونه های آن در تحقیق حاضر به بررسی اجزا و اثرات ضدباکتریایی اسانس سرشاخه گل دار و بدون گل این گیاه و ساختمان ماده موثره با اثر ضدباکتریایی آن پرداخته شده است.روش بررسی: سرشاخه های گل دار و بدون گل گیاه از منطقه لاله زار کرمان جمع آوری شد و پس از خشک کردن اسانس آنها توسط دستگاه کلونجر به دست آمد. اسانس ها با استفاده از دستگاه GC-MS و اندیس بازداری آنالیز شد. اثرات ضدمیکروبی اسانس ها علیه باکتری های: Staphylococcus aureus، Staphylococcus epidermidis، Escherichia coli, Bacillus subtilis،Klebsiella pneumoniae  و Pseudomonas aerogenosa با استفاده از روش بیواتوگرافی روی پلیت سیلیکاژل GF254 در سیستم حلال تولوئن - اتیل استات (93:7) بررسی شد.نتایج: سرشاخه گل دار و بدون گل به ترتیب دارای 0.09 و 0.11 درصد اسانس شفاف زرد رنگ و جزء عمده کریزانتنیل استات و لینالول بودند. بیشترین اثرات ضدباکتریایی با استفاده از روش TLC در Rf=0.5-0.6 در مورد اسانس سرشاخه بدون گل دیده شد و پس از جداسازی این فراکسیون و شناسایی آن با GC-MS، کارواکرول به عنوان جزء اصلی آن شناسایی شد.نتیجه گیری: در مورد اثرات ضدباکتریایی سایر گونه های Stachys گزارش های متعددی وجود دارد که کریزانتنیل استات و لینالول به عنوان اجزای اصلی اسانس آنها گزارش شده است.

مقدمه: بررسی خصوصیات آللوپاتیک گیاهان، یکی از راهکارهای اکولوژیکی و بیولوژیکی جدید است که می تواند منجر به کشف علف کش های زیستی و بازدارنده های رشد شود.هدف: بررسی اثر آللوپاتیک عصاره آبی اسپند  بر جوانه زنی بذور و رشد گیاهچه های سلمه تره و خرفه.روش بررسی: عصاره های آبی اندام های مختلف گیاه اسپند شامل ریشه، ساقه، برگ و کپسول در غلظت های صفر (آب مقطر)، 1 ،5 ،10  و 15 درصد به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به کار برده شد.نتایج: نتایج نشان داد که عصاره اندام های اسپند بر جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه هر دو گونه تاثیر منفی داشت به طوری که با افزایش غلظت عصاره آبی، جوانه زنی و رشد گیاهچه در آنها به طور معنی داری کاهش یافت. عصاره اندام های مختلف اسپند، اثرات بازدارندگی متفاوتی بر جوانه زنی و رشد گیاهچه دو گیاه مذکور نشان دادند و عصاره کپسول دارای بیشترین اثر بازدارندگی بود. کمترین میزان جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه در عصاره کپسول با غلظت 15 درصد مشاهده شد. همچنین گیاهچه خرفه حساسیت بیشتری نسبت به گیاهچه سلمه تره در برابر اثرات بازدارنده عصاره اسپند داشت.نتیجه گیری: عصاره آبی اندام های مختلف گیاه اسپند بر جوانه زنی بذور و رشد گیاهچه های خرفه و سلمه تره اثر بازدارندگی داشته است. همچنین بیشترین اثر بازدارندگی مربوط به عصاره کپسول می باشد.

مقدمه: امروزه استقبال گسترده عامه مردم از داروهای گیاهی به دلیل عوارض خطرناک داروهای سنتتیک، پژوهشگران را به تلاش در راستای احیای طب سنتی و شناسایی ترکیبات موثره گیاهان دارویی و خواص احتمالی آنها واداشته است.هدف: از آنجایی که در میان گیاهان دارویی، اطلاعات منسجم و شناخته شده ای در خصوص اثرات احتمالی ضد ویروسی روغن فرار دو گیاه آویشن شیرازی و مرزنگوش از تیره Labiatae و ارتباط آن با ترکیبات اصلی موجود در روغن فرار وجود نداشت، پس از شناسایی اجزای تشکیل دهنده روغن فرار این دو گیاه، اثرات ضد ویروسی آنها به طور جداگانه بررسی شد.روش بررسی: گیاه Zataria multiflora از ارتفاعات شیراز و گیاه Origanum majorana از نمونه کاشته شده در توسکاستان گرگان جمع آوری و در سایه خشک شدند. از هر گیاه به صورت جداگانه به روش تقطیر با آب با استفاده از دستگاه کلونجر روغن فرار گیری شد. روغن فرار به دست آمده با دستگاه GC/MS بررسی شد. در مرحله بعد خواص ضد ویروسی روغن فرار این دو گیاه به طور جداگانه بر هرپس سیمپلکس بررسی شد.نتایج: در روغن فرار سرشاخه هوایی 24 Zataria multiflora ترکیب شامل تیمول (38 درصد)، کارواکرول (34.96 درصد)، پارا- سایمن (7.17 درصد) و بتا- کاریوفیلن (2.71 درصد) شناسایی شد. در روغن فرار Origanum majorana،27  ماده شامل ترپنین - 4 - ال (36.2 درصد)، پاراسایمن (16.3 درصد)، گاما – ترپینن (7.31 درصد) و سابینن (5.67 درصد) شناسایی شد. همچنین اثرات ضد ویروسی روغن فرار این دو گیاه به طور جداگانه با غلظت 1.10000 بر روی سلول های Hela آلوده به HSV-I بررسی شد، که نتیجه آن منفی بود.نتیجه گیری: در این تحقیق 98.62 درصد از ترکیبات موجود در روغن فرار آویشن شیرازی و 96.72 درصد از ترکیبات موجود در روغن فرار مرزنگوش شناسایی شد. نتایج بیانگر آن است که 85.33 درصد ترکیبات روغن فرار گیاه آویشن شیرازی و 60.3 درصد روغن فرار مرزنگوش را ترپنوییدهای اکسیژنه تشکیل داده است. به دلیل سمی بودن غلظت های بالاتر از 0.0001 ترکیبات موجود در روغن فرار دو گیاه برای سلول هایHela ، نمی توان خواص ضد ویروسی روغن فرار این دو گیاه را به طور کلی انکار کرد. این امر ضرورت به کارگیری روش های دقیق تر را در این بررسی به خوبی نشان می دهد.

مقدمه: بررسی ها نشان داده اند که سیلی مارین یکی از نادرترین مواد گیاهی است که در شکل خوراکی، دارای خواص محافظت نوری علیه آفتاب سوختگی، سرطان پوست غیرملانومایی و مهار ایمنی می باشد. سادگی مصرف، ارزان و در دسترس بودن سیلی مارین می تواند آن را جاگزین مناسبی برای بسیاری از فرآورده های موضعی ضد آفتاب نماید.هدف: با توجه به آسیب های پوستی ناشی از پرتوی فرا بنفش خورشید و نیاز به مواد محافظ در مقابل اثرات سوء این اشعه،  در این مطالعه اثرات استعمال خوراکی سیلی مارین در جلوگیری از اثرات سوء پرتوی فرابنفش با استفاده از یافته های هیستوپاتولوژیک و بررسی علایم بالینی مورد ارزیابی قرار گرفته است.روش بررسی: در این مطالعه دو گروه 30 تایی خوکچه هندی آلبینوانتخاب شدند. در گروه آزمایش، 20 روز قبل از تابش پرتوی فرابنفش و نیز در حین تابش، سیلی مارین با دوز 50 میلی گرم بر کیلوگرم و به طریق گاواژ به حیوانات خورانده شد و گروه شاهد، فقط آب مقطر دریافت نمود. سپس هر دو گروه، در معرض اشعه فرابنفش با دوز 180 میلی ژول بر سانتی متر مربع قرار گرفتند. در پایان، علایم بالینی ثبت و از پوست نواحی اشعه دیده، نمونه برداری شده و تحت بررسی هیستوپاتولوژیک قرار گرفت.نتایج: نتایج بررسی های بالینی و هیستوپاتولوژیک نشان دادند که استعمال خوراکی سیلی مارین دارای اثرات محافظتی در مقابل اثرات سوء پرتوی فرابنفش بر روی پوست خوکچه هندی می باشد.نتیجه گیری: یافته های حاصل از این مطالعه می تواند مشوق معرفی و استفاده از این ماده گیاهی برای تولید محصولات خوراکی محافظ در مقابل اشعه آفتاب باشد، زیرا هیچ کرم ضدآفتابی قادر به محافظت کامل پوست در مقابل تمام طیف های اشعه UV نیست.

گرایش روزافزون جوامع بشری به استفاده از داروهای دارای منشا گیاهی سبب افزایش تقاضای مواد موثره گیاهان دارویی شده است. علی رغم پیشرفت های زیاد در زمینه سنتز مصنوعی مواد موثره گیاهی، هنوز هم استخراج از منابع گیاهی تنها راه دستیابی به بسیاری از مواد دارویی ارزشمند است. زمینه تحقیقاتی آلکالوئیدها هرچند سابقه کهنی دارد ولی ما هنوز در ابتدای راه شناخت کامل و بهره وری بیوتکنولوژیک آن هستیم. تاکنون در حدود 5000 نوع آلکالوئید در 15 درصد از گیاهان متعلق به 150 خانواده گیاهی شناخته شده است که در این بین آلکالوئیدهای تروپانی نظیر هیوسیامین، آتروپین و اسکوپولامین دارای کاربرد گسترده ای در پزشکی می باشند. امروزه تولید صنعتی آلکالوئیدهای تروپانی از طریق تکنیک های نوینی همچون کشت سلول و بافت گیاهی، هیبریداسیون سوماتیکی، مهندسی متابولیک، کشت مقیاس وسیع و تجاری سازی آن با استفاده از بیورآکتورها توجه زیادی به خود جلب کرده و در این مقاله مروری سعی شده است که نتایج حاصل از استفاده این تکنیک ها بررسی شود.